2 _ Huisvestiging van proefdieren Flashcards
Leg het verschil uit tussen SPF dieren / Germfree dieren/conventionele dieren / gnotobionten en bespreek welke huisvestingsomstandigheden vereist zijn voor elk van deze statussen
Germ free
De dieren zijn volledig steriel (te bekomen uit keizersnede of embryotransfer) en zijn enkel te houden in absolute barrière
Gnotobionten
De microflora en microfauna van deze dieren is volledig gekend en worden gehouden in absolute barrière
SPF-dieren (specified pathogen free)
Deze dieren zijn vrij van bepaalde organismen en deze worden gehouden in een niet-steriele omgeving. Er zijn wel voorzieningen nodig om insleep van ongewenste organismen tegen te gaan namelijk klassieke barrière
Conventionele dieren
Zijn gewone buiten dieren waarvan niets specifiek gekend is en er zijn geen speciale maatregelen getroffen om insleep van pathogene organismen tegen te gaan
Wat wordt bedoeld met een absolute barrière/klassieke barrière/omgekeerde barrière?
En welke maatregelen gaan gepaard met deze verschillende barrières..
Absolute barrière
Absolute barrière op kooiniveau met gebruik van een bioveiligheidskast van niveau 3 kan gebruikt worden als alternatief voor een isolator
Maatregelen
- Hepa filter op kooi
- 99,99% hermetisch dicht
- Negative pressure blijft 15 min gegarandeerd ook als kooi van het rek wordt genomen
- Rek (luchtkanalen) wordt niet gecontamineerd
Klassieke barrière
Is zo goed mogelijk gesloten tegenover de buitenwereld. De ventilatie is zodanig ingesteld dat
overdruk bestaat in de dierkamers tegenover de buitenwereld
Maatregelen
- HEPA gefilterde lucht
- Omkleedprocedure personeel
- Desinfectie van materiaal dat binnengebracht wordt
Omgekeerde barrière
Bij dieren die besmet zijn en waarbij men wil verhinderen dat pathogene organismen
ontsnappen uit de barrière.
Wat zijn de voor- en nadelen van het werken met proefdieren met gekende microbiologische kwaliteit?
Voordelen
- Dieren vrijwaren van ziektes
- Reproduceerbare experimenten
- Veiligheid voor het personeel
Nadelen
- Verminderde immuniteit van de dieren
- Germ - free status is moeilijk vol te houden
- Germ free : afwijkingen
Welke vereisten in de proefdieromgeving kunnen met behulp van ventilatie geregeld worden?
Leg uit
Luchtverversing
- Afvoeren van stank, stof…
- Er zijn meestal 15-20 luchtverversingen/uur
Drukverschillen creëren
- Voor het behouden van de microbiologische status
- Overdruk creëren : om ongewenst micro - organismen buiten te houden
- Onderdruk creëren : om te vermijden dat pathogene micro - organismen naar buiten komen
Waarom is het belangrijk om in een knaagdierfaciliteit de luchtvochtigheid binnen constante grenzen te houden: geef twee voorbeelden van mogelijke gevolgen van
i. ) een te lage
ii. ) van een te hoge luchtvochtigheid
Te hoog
- Bemoeilijkte warmteafgifte
- Meer groei van micro - organismen door verhoogde
ammoniakproductie en infectiedruk
Te laag
- Verhoogde sterfte bij jonge muizen voor spenen
- Oorzaak van ringtail bij ratten
Te veel lichtintensiteit in een muizenfaciliteit kan nadelig zijn.
Leg uit.
- Te hoge lichtintensiteit is niet altijd gewenst bij proefdieren zelf, vooral bij schemer of nachtdieren : risico op schade aan retina
- Moet afgesteld worden op kooiniveau van dieren (130 - 325 lux)
- Bij albino dieren is er nog een lagere intensiteit gewenst
Bespreek de voor- en nadelen van vaste bodems versus gaas- of spijlenbodems
- Vaste bodems vereisen meer schoonmaken (dieren liggen in hun eigen vuil), maar bieden meer beschutting en beter ligplaats
- Roosterbodem : geen bedding te gebruiken (wel andere vormen van kooiverrijking waaronder ook nestmateriaal mogelijk!), risico op pootletsels, over het algemeen zijn roosterbodems niet te verkiezen
- Vaste bodem met gaten wel acceptabel, vb. bij konijnen
- Bij roosterbodem, verschillende mogelijkheden om faeces en urine te verwijderen:
• Lade met strooisel, papier, plastic
• Goot die (automatisch) gespoeld wordt
• Band uit papier of kunststof die regelmatig “afgedraaid” wordt
Wat is het verschl tussen ‘performance’ en ‘ engineerings’ standards? Bespreek aan de
hand van een voorbeeld.
Engineering standards
- Leggen de techniek of methode vast
Performance standards
- Leggen de gewenste uitkomst vast in meetbare criteria
Voorbeeld : hoe gezond klimaat bekomen?
- Ventilatie moet steeds 20 luchtwisselingen per uur hebben
- Ventilatiedebiet is variabel in functie van metingen van ammoniak, CO2…
Bespreek de voor- en nadelen van kooien met gesloten wanden?
- Stabieler microklimaat en meer beschutting
- Minder kans op contact tussen verschillende kooien
- Minder kans op overdracht van infecties
- Meer kans op schuwere dieren
- Moeilijker om dieren te controleren
J / F
Het is een wettelijke vereiste om minstens dagelijks de vochtigheid in een proefdierhondenverblijf te monitoren.
Fout
J / F
Mits het nemen van de juiste voorzorgen en technische maatregelen kan je met behulp van
individueel geventileerde kooien muizen en ratten in eenzelfde lokaal huisvesten.
Juist
J / F
Het is bij SPF dieren tijdens een operatie niet zo belangrijk om aandacht te besteden aan het
vooraf ontsmetten van de huid omdat deze dieren geen micro-organismen op de huid dragen
die voor wondinfectie zouden kunnen zorgen en de enige bron van infectie afkomstig is
vanuit de lucht of van contact met besmet instrumentarium
Fout
Wat zijn ten opzichte van een automatisch drinkwatersysteem de voordelen van het
gebruik van drinkflessen om proefdieren van drinkwater te voorzien?
Voordelen
- Dagelijkse controle of dieren drinken is mogelijk
- Vermijden van verspreiding ziektekiemen van de ene naar de andere kooi is gegarandeerd als flessen telkens na gebruik gedesinfecteerd worden
Nadelen
- dagelijks controleren is nodig
- meer manueel werk
- risico op leeglopen van de fles in de kooi
Hoe kan de microbiologische kwaliteit van drinkwater onder controle gehouden
worden?
Water wordt soms behandeld om de groei van schadelijke organismen af te remmen
- Chloreren, aanzuren, gebruik van filtersystemen, UV licht of autoclaveren
Kwaliteit van drinkwater op geregelde tijdstippen controleren op
- pH, hardheid, microbiologische kwaliteit en afwezigheid van chemische verontreiniging
Voor sommige experimenten kan het nodig zijn te beschikken over water dat ook gezuiverd is van
bepaalde minerale componenten
Wat is een essentieel nutriënt? Geef een voorbeeld van een essentieel nutriënt (en specifieer voor welke diersoort dat dan wel het geval is)
Deze kunnen niet door het dier aangemaakt worden en moeten dus via het voeder worden
verstrekt
Als deze niet in voer aanwezig zijn, ontstaan er ziekteverschijnselen bij verschillende diersoorten
- Vitamine C voor cavia
- Taurine voor kat
J / F
Muizen zijn omnivoren Konijnen zijn herbivoor. Cavia’s zijn herbivoor. Ratten zijn planteneters. Hamsters zijn herbivoor. Varkens zijn carnivoren. In hondenbrokken zit niet alleen vlees maar ook plantaardige ingrediënten
Fout
J / F
Hondenvoeders zijn per definitie ook geschikt voor het voederen van katten omdat het beiden carnivoren zijn.
Fout
J / F
Het drinkwater van cavia’s die gevoederd worden met uitsluitend gepelleteerd droog cavia voeder, moet met vitamine C gesupplementeerd worden om te vermijden dat de dieren gezondheidsproblemen krijgen.
Juist
J / F
De nutritionele samenstelling van een voeder bestaande uit natuurlijke ingredienten is aan meer variatie onderhevig dan een semi-synthetisch voeder.
Juist
J / F
Klassieke (=meest gebruikte) proefdiervoeders zijn samengesteld uit gezuiverde ingrediënten zoals specifieke aminozuren, monosachariden, vetzuren, mineralen en vitamines
Fout
Chemisch gedefineerde voeders
Wat wordt bedoeld met maaltijdvoedering? Wat is het tegenovergestelde van maaltijdvoedering?
Ad libitum
-Voeder is permanent beschikbaar, het dier kan steeds eten
Maaltijdvoedering
- Beperkt voederen ter preventie van obesitas is gebruikelijk bij hond, varken, konijn, primaat.
- Maar ook bij knaagdieren effecten op gezondheid (minder tumoren, langer leven, meer uniformiteit bij individueel gehouden dieren)
- Bij groepshuisvesting bestaat het risico dat onderdanige dieren door de dominante soortgenoten minder voeder tot zich kunnen nemen waardoor er meer variatie ontstaat.
- Het moment van aanbieden van de maaltijd kan een shift teweegbrengen in biologische processen die zich voltrekken met een bepaald ritme over een 24 h periode die soms verondersteld worden door dag-nacht cyclus bepaald te worden.
Kan je varkens tijdens transport best voeder aanbieden of niet? Kan je ratten tijdens transport best voeder aanbieden of niet?
Varkens kan men best niet voederen tijdens of voor het transport, want dan braken ze
Ratten kan je best wel voeder aanbieden
- Zij acclimatiseren sneller als ze gevoed worden tijdens transport
Aan welke voorwaarden moet een goed beddingmateriaal voldoen?
- Comfortabel voor het dier en geen oorzaak van gezondheidsproblemen (vb. ontstekingen preputium, irritatie poten, …)
- Hoog absorptievermogen
- Stofarm
- Vrij zijn van contaminanten (vb. van nature in sommige houtsoorten aanwezige aromatische koolwaterstoffen)
- Niet verstoppen in technische installaties zoals bedding dump of afzuiginstallatie
Op welke 4 manieren kan de omgeving van proefdieren verrijkt worden (4 verschillende soorten)? Geef voor elke manier een concreet voorbeeld.
Ingrijpen op sociale omgeving
- Sociale dieren in groep huisvesten, wel opletten voor onderlinge agressie
- Interactie tussen dier en verzorger verhoogt de handelbaarheid
Stimuleren van het gebruik van de zintuigen
- Geur : toelaten om territorium af te bakenen met geursporen
- Gehoor : bannen van geluidsoverlast
- Smaak : gevarieerd rantsoen aanbieden
- Zicht : voorzie voldoende licht, maar niet te veel
- Tast : veel dieren gaan liefst open ruimten vermijden en contact houden met wanden
Fysische structuren voorzien
- Nestmateriaal
- Aparte plaatsen voor verschillende activiteiten (eten, rusten, spelen)
Dieren tot meer activiteit aanzetten
- Voedsel verstoppen in bedding, ballen… dieren moeten inspanning leveren
- Complexere omgevingen of voorwerpen die uitnodigen tot exploratie
Hoe kan nagegaan worden of kooiverrijking zinvol is (4 verschillende manieren)?
Verdwijnen van abnormaal gedrag is directe indicatie van effectiviteit
Nuttige kooiverrijking stimuleert diersoort specifiek gedrag
Registreren van parameters die indicatie geven van verminderde stress
- Observatie gedrag, cortisol, groei, fokresultaten, cardiovasculaire parameters…
Preferentietesten uitvoeren
J / F
Het is best om voeder ter beschikking te stellen aan knaagdieren tijdens transport zodat ze sneller acclimatiseren.
Juist
J / F
Een gewond dier mag enkel vervoerd worden na akkoord van een dierenarts.
Juist
J / F
Het is niet acceptabel om muizen te verzenden die 18 dagen drachtig zijn.
Fout
J / F
Voertuigen waarmee proefdieren vervoerd worden moeten hiervoor vergund zijn, tenzij de af te leggen weg minder dan 65 km bedraagt .
Fout
