11. Omgaan met en controleren van pijn

Question 1

Klinische pijn:

Answer 1

elke pijn die professionele verzorging vraagt. Deze pijn kan acuut of chronisch zijn en kan het gevolg zijn van gekende of ongekende oorzaken.

Question 2

Acute klinische pijn

Answer 2

Door het voorkomen of verlichten van acute pijn zorgen artsen ervoor dat procedures vlotter verlopen, de angst en stress van de patiënt vermindert en het herstel bespoedigd wordt.

Als competente medische zorg beschikbaar is, is het voelen van pijn niet nuttig. Toch hebben veel patiënten hebben na een operatie meer pijn dan nodig is.

Postoperatieve pijn die niet voldoende gereduceerd is, kan fysiologische reacties teweegbrengen die tot complicaties en zelfs de dood kunnen leiden. Veel pijn en daaraan gerelateerde stress na een operatie tast het immuunsysteem en de endocriene functie aan, vertraagt wondgenezing en verhoogt de waarschijnlijkheid van infectie. De pijn kan ook chronisch worden.

Question 3

Chronische klinische pijn

Answer 3

De neurotic triad (hypochondrie, hysterie, depressie) wordt vaak onderdeel van de persoonlijkheid wanneer pijn chronisch wordt en bepaalde zaken onmogelijk maakt, men minder eigen-effectiviteit ervaart en bang is dat activiteit de pijn zal verhogen.

Deze verandering loopt vaak parallel met veranderingen in levensstijl, werk en gezinsleven.

Chronische pijn kan tot veel psychosociale problemen en verstoorde interpersoonlijke relaties leiden, wat het onderscheidt van acute pijn. Chronische pijn patiënten gebruiken vaak excessieve medicatie en ervaren slaapstoornissen.

Question 4

Chrirugische methodes van pijnbehandeling: neuro-ablatie

Answer 4

delen van het perifere zenuwstelsel of ruggenmerg verwijderen of loskoppelen om te voorkomen dat pijnsignalen de hersenen bereiken.

Wordt quasi niet meer gebruikt, nadelen: soms verdoving of verlamming en zelden een permanente oplossing.

Question 5

Chrirugische methodes van pijnbehandeling: Spinal fusion

Answer 5

procedure waarbij twee of meer ruggenwervels aan elkaar worden gekoppeld om ernstige rugpijn te behandelen.

Question 6

Chrirurgische methodes voor pijnbehandeling:
Laminectomy

Answer 6

een deel van een ruggenwervel verwijderen zodoende druk op spinale zenuwen te verlichten.

Question 7

Chemische methodes voor acute pijn

Answer 7

Bij het voorschrijven van pijnstillers houdt de arts rekening met de intensiteit van de pijn, de plaats en de oorzaak van de pijn.

Veel ziekenhuispatiënten krijgen echter te weinig pijnmedicijnen, vooral kinderen en minderheden.

Methodes voor het toedienen van medicijnen tegen pijn: traditioneel dmv pillen en injecties op schema of indien nodig (pro re nata). Tegenwoordig kan ook een injectie in een epidurale ruimte verhinderen dat een pijnsignaal doorgestuurd wordt naar de hersenen.

Question 8

patiënt-gecontroleerde analgesie:

Answer 8

de patiënt bepaalt zelf met een druk op de knop hoeveel en wanneer een pijnstiller via een infuus wordt toegediend.

Question 9

Chemische methodes voor chronische pijn

Answer 9

Pijnstillers gebruiken tegen kankerpijn is tegenwoordig alom geaccepteerd. Maar toch ontvangen kankerpatiënten vaak onvoldoende pijnstillende medicijnen, misschien omdat ze vaak bang zijn verslaafd te raken aan narcotische drugs en omdat ze geloven dat goede patiënten weinig klagen.

Gebruik van narcotica bij chronische pijn zal slechts gebeuren als andere methoden niet voldoende pijnvermindering geven. Als dat het geval is, dan kan een lange termijn behandeling van pijn overwogen worden.

Studies wijzen uit dat pijnstillers effectief werken bij mensen met artritis, neuralgie en fantoompijnen.

Question 10

Voorzichtigheid is geboden:

Answer 10

Sommige patiënten raken wel verslaafd en mensen met een depressieve of spanningsstoornis
zijn er extra gevoelig voor.

Het is nog onduidelijk hoe dagelijks gebruik van narcotica het leven en het functioneren van
patiënten beïnvloedt.

Het is onduidelijk waarom er vaak geen tolerantie of verslaving optreedt bij gebruik voor
pijnbestrijding.

Question 11

Chemische methoden alleen volstaan niet, ook andere (psychosociale) benaderingen zijn nodig:

Answer 11

Chronische hoofdpijn patiënten gebruiken slechtere coping methoden bij alledaagse stressors
dan mensen zonder hoofdpijn.

Artritis patiënten die zich voor de medicinale behandeling al erg hulpeloos voelden, hebben
minder baat bij de medicatie.

Patiënten die placebo’s ontvangen, rapporteren ook aanzienlijke pijnreductie.

Question 12

doel psychologische behandelingen

Answer 12

is het verminderen van de frequentie en intensiteit van pijn, het verbeteren van de emotionele aanpassing, het verhogen van sociale en fysieke activiteit en het verminderen van pijnstillers.

Question 13

Gedragsmatige pijnbehandeling:
De operante benadering

Answer 13

Extinctiemethodes voor de uitdoving van pijngedrag en bekrachtigingsmethodes voor het goede gedrag.

Door de gevolgen van gedrag te veranderen, verandert ook het gedrag zelf.

Men kan dit al toepassen voordat het pijngedrag chronisch wordt, maar vaak gebeurt het pas nadat men al ernstige problemen heeft.

zorgt voor stijging van de activiteit en vermindering van pijn en medicijnengebruik

Question 14

Twee doelen:

Answer 14

Het verminderen van afhankelijkheid van medicatie.

Het verminderen van de invaliditeit die chronische pijn met zich meebrengt.

Question 15

De operante methoden zorgen voor een stijging in de activiteiten van de patiënt en in een daling van het medicijngebruik en de pijn. Echter zijn er ook beperkingen van deze aanpak:

Answer 15

Als de beloningen na de operante interventie verdwijnen, kan het oude gedrag terugkeren.

Enkel geschikt voor patiënten met terugkerende of aanhoudende goedaardige chronische pijn.

Minder geschikt voor mensen met chronisch-progressieve pijn.

Men is minder geneigd mee te werken als de omgeving niet meewerkt of wanneer men een
uitkering krijgt.

Question 16

Angstreductie

Answer 16

Bvb lage rugpijn: vele mensen zijn bang om een verkeerde beweging te maken.

Door deze angst zal men bepaalde activiteiten vermijden, wat leidt tot negatieve bekrachtiging (geen pijn door het vermijden van een activiteit).

Question 17

Ontspanning en biofeedback

Answer 17

De klassieke, bewezen visie op hoofdpijn is dat migraine veroorzaakt wordt door het verwijden van de aderen rond de hersenen en dat spanningshoofdpijn veroorzaakt wordt door samentrekken van spieren op de schedel, nek en schouders.

Maar intussen is er ook bewijs voor disfuncties van het zenuwstelsel, zoals gevoeligheid of ontsteking van zenuwen in het gezicht en de aderen rond de hersenen.

Progressieve spierontspanning en biofeedback kunnen aangewend worden om stress en daarmee ook hoofdpijn te verminderen. Meestal gebeurt dit in wekelijkse sessies gedurende 2/3 maanden.

Question 18

Beide methoden zijn effectief gebleken, echter:

Answer 18

Het meeste onderzoek is gericht op lage rugpijn en hoofdpijn. Het is nog onduidelijk deze
methoden ook effectief voor andere vormen van pijn.

Biofeedback is iets effectiever voor het verminderen van hoofdpijn dan spierontspanning. De methoden zijn twee keer zo effectief als placebo’s, dat op zich beter is dan alleen monitoring.

De combinatie van ontspanning en biofeedback leidt tot betere resultaten, maar de resultaten zijn weinig betrouwbaar, daar patiënten erg verschillen in de opbrengst die ze hebben uit de behandelingen, vooral ouderen hebben er weinig baat bij.

Verminderen van pijn komt waarschijnlijk niet alleen door de aangeleerde vaardigheden, andere psychologische factoren kunnen ook van belang zijn: placebo’s hebben soms een betere outcome dan monitoring, massage en yoga kunnen over tijd pijn verlichten en slaap verbeteren.

Question 19

Bij acute of chronische pijn gebruiken mensen 2 soorten coping:

Answer 19

passieve en actieve coping

Question 20

Passieve coping:

Answer 20

bvb in bed blijven en zich sociaal terugtrekken, waardoor het risico op beperking verhoogt. Een vicieuze cirkel kan ontstaan van chronische pijn en passieve coping

Question 21

Actieve coping:

Answer 21

blijven functioneren met pijn en actief bezig zijn.

Question 22

Actieve coping technieken:
Distraction: afleiding

Answer 22

focussen op een niet pijnlijke stimulus in de onmiddellijke omgeving om de aandacht af te leiden van het ongemak. Dit is effectiever bij milde dan bij sterke pijn. 3 aspecten beïnvloeden de werking van distraction:

De hoeveelheid aandacht die de taak vraagt: hoe groter de nodige aandacht, hoe lager de pijn.

De mate waarin een taak interessant of afstotelijk is.

De geloofwaardigheid van de taak.

Question 23

Nonpain imagery of ‘guided imagery’: verbeelden

Answer 23

strategie om ongemak te verlichten door een mentaal beeld op te roepen dat ongerelateerd en onverenigbaar is met pijn, denken aan iets ‘leuks’.

Question 24

Pain redefinition: herdefinieren

Answer 24

gevoelens van threat en harm vervangen door constructieve en realistische gedachten over de pijnervaring.

Bvb door een interne dialoog waarbij gebruikt gemaakt wordt door self-statements in 2 vormen: coping statements en reinterpretative statements

Question 25

Coping statements

Answer 25

bevestigen iemands vaardigheid om met het ongemak om te gaan, bvb tegen zichzelf zeggen ‘het doet pijn, maar ik kan het aan’.

Question 26

Reinterpretative statements:

Answer 26

onplezierige aspecten van ongemak ontkennen, bvb ‘het is zo erg niet’.

Question 27

‘acceptance and commitment therapy’ ACT

Answer 27

Client leert hun aandoeningen te accepteren, je leert om zinloze gevechten met vervelende emoties, gedachten en lichamelijke sensaties waar mogelijk te stoppen. -> acceptance
zo komt er meer ruimte voor dinge die belangrijk voor je zijn -> commitment

Patiënten leren omgaan met obstakels (acceptance) zodat ze kunnen investeren in de dingen die ze echt belangrijk vinden (commitment).

Question 28

De waarde van cognitieve strategieën bij pijnbehandeling

Answer 28

Actieve coping strategieën werken goed bij acute pijn, vooral distraction en imagery.

Redefinition is meer effectief voor chronische pijn.

Programma’s voor chronische pijnpatiënten combineren vaak gedrags- en cognitieve strategieën. Soms volstaan enkel gedragsmethoden, maar vaak is de combinatie beter. Voor lage rugpijn blijven de resultaten gemiddeld 3 jaar merkbaar, relapse kan voorkomen worden door een automatische telefooninterventie.

Question 29

Hypnose als behandeling tegen pijn

Answer 29

Hypnose kan de intensiteit van acute pijn verminderen, maar is niet voor elke patiënt effectief. Mensen variëren in hun vatbaarheid voor hypnose.

Bij de makkelijkst te hypnotiseren mensen is het effect op pijn verlichting het grootst.

Hypnose en cognitieve-gedragsmethoden leveren een gelijkaardige pijnvermindering, maar ze versterken elkaar niet bij simultaan gebruik.

Hypnose werkt net zo goed als ontspanningstherapie en bij beide therapievormen is de werking het grootst als mensen hoog vatbaar zijn voor hypnose.

Question 30

Interpersoonlijke therapie (IPT)

Answer 30

gebruikt psychoanalytische en cognitieve-gedragsperspectieven om mensen te helpen omgaan met emotionele moeilijkheden, bvb aanpassen aan chronische pijn, door de manier waarop ze interageren met en hun sociale omgevingen percipiëren, aan te passen.

De onderliggende theorie is dat emotionele moeilijkheden voortkomen uit de manier waarop men zich verhoudt tot anderen, vooral familie.

Question 31

Counterirritation:

Answer 31

de ene pijn verlichten door een andere te veroorzaken, een korte, gemiddelde pijn kan een langdurende, sterkere pijn cancellen, bvb cupping.

Question 32

Waarom verlicht counterirritation pijn?

Answer 32

Het zou kunnen dat mensen aandacht afleiden van de sterke naar de milde pijn, maar ook de gate-control theory of pain levert een plausibele verklaring: activiteit in de periferische vezels die signalen versturen over milde stimuli kan de gate sluiten, waardoor transmission cells verhinderd worden om pijnsignalen naar de hersenen te sturen.

Question 33

De gate-control visie op counterirritation leidde tot de ontwikkeling van een nieuwe pijn controle techniek: transcutaneous electrical nerve stimulation:

Answer 33

plaatsen van elektroden op de huid en in de nabijheid van de pijnplek elektrische stimulatie toedienen, waardoor acute pijn kan verminderen.

Question 34

Spinal cord stimulation:

Answer 34

milde elektrische impulsen door het ruggenmerg door een intern toestel.

Question 35

Accupunctuur

Answer 35

dunne metalen naalden onder de huid brengen en vervolgens draaien of elektrisch laden om stimulatie op te wekken.

Er is geen bewijs dat accupunctuur werkt voor pijnverdoving, het veroorzaakt slechts zeer milde analgesia afhankelijk van de sterkte van de stimulatie. Patiënten die er het meeste baat bij hebben, zijn deze die ook erg vatbaar zijn voor hypnose.

Question 36

Fysiotherapie

Answer 36

Fysiotherapie is een belangrijke revalidatiecomponent voor veel medische condities, oa oefeningen om spierkracht te verbeteren, weefsel te flexibiliseren en bewegingsmogelijkheden te herstellen na een verwonding of operatie.

De oefeningen zijn belangrijk voor acute en chronische pijnpatiënten. Soms wordt fysiotherapie gecombineerd met cognitieve en gedragsmethoden om de voordelen van iedere benadering te benutten. Op lange termijn blijkt dit het meest effectief.

Question 37

Pijnklinieken

Answer 37

Pijnbehandelingen kunnen tegenwoordig plaatsvinden in pijnklinieken. Deze centra zijn speciaal ontwikkeld voor de behandeling van pijn.

Question 38

Multidisciplinaire programma’s

Answer 38

Een geïntegreerde behandeling levert doorgaans het resultaat. De beoordelingsprocedure bepaalt de factoren die bijdragen aan de toestand van de patiënt, identificeert specifieke aan te pakken problemen en maakt een programma op maat.

Deze doelstellingen bevatten meestal:
Vermindering van de pijnervaring.
Verbetering van het fysieke functioneren en de levensstijl.
Verminderen of stoppen met medicijnen.
Vergroten van sociale steun en het gezinsleven.
Vermindering van het gebruik van medische diensten.

Question 39

Evaluatie van het succes van pijnklinieken

Answer 39

Uit onderzoek blijkt ook dat chronische pijnpatiënten die zijn behandeld in een multidisciplinaire pijnkliniek veel minder pijn rapporteren en vaker werken.

De kosten van de behandeling zijn veel lager dan de uitkeringen en zorgkosten zonder deze behandeling.

Afname van pijnhulpeloosheid en catastroferen bij een multidisciplinaire behandeling leiden tot reducties in de ernst van de pijn en spanning.
De meeste pijnpatiënten ervaren goeie resultaten