1. fyrirlestur - Eignaraðild

Question 1

Hrd Landmannaafréttur II og Hrd Mývatnsbotn

Answer 1

Sýndu að sú afstaða var mótuð af dómstólum um réttarstöðu íslenska ríkisins gagnvart landsvæðum sem enginn gat talið til einstaklingseignarréttar yfir að ríkið væri ekki eigandi þeirra nema það færði heimildir fyrir eignartilkalli sínu

Question 2

Hrd Lyfrd. 1, Vilborgarkot

Answer 2

Hér var hafnað að eignir sem enginn eigandi fannst að væru eignir ríkisins. Dómurinn var frá 1873 og sagði að konungurinn ætti ekki landið sem enginn væri eigandi að heldur almenningur

Question 3

Hrd Hoffells Lambatungur

Answer 3

Hér kom fram að talið hefði verið að land sem enginn gat sannað eignarrétt sinn á væri ekki undirorpið beinum eignarrétti

Question 4

Hrd Biskupstungnaafréttur

Answer 4

Hér sagði að í lögum væru ekki sérstakar sönnunarreglur eða lagaskilyrði fyrir því að land teldist eignarland í merkingu þjóðlendulaganna sem voru sett 1998. Það ætti að ráðast af almennum sönnunarreglum og réttarheimildum sem yrðu færðar fram í hverju og einstöku tilviki. Lögin ættu ekki að skerða eignarrétt eða raska á annan hátt réttindum með því að eignir yrðu teknar af mönnum heldur að trygggja að viðhlítandi heimildir væru fyrir eignarrétti. –> sú regla gildir að sá sverður að fræa heimildir fyrir eignartilkalli sínu sé það dregið í efa.

Question 5

Hrd Gullver og Hjarðarhagi

Answer 5

Sýna að félög geta verið eigendur og að félög eins og einstaklingar geta átt rétt á bótum fyrir eignir sem eru teknar eignarnámi

Question 6

Hrd 99/2014, Eir

Answer 6

þar kom fram að áður en afstaða er tekin til umsóknar um vðesetningu eða sölu fasteignar skuli leitað umsagnar Ríkisendurskoðunar

Question 7

Hrd 425/2008, Brekka í Núpasveit

Answer 7

Álitaefnið hér var hvort ríkið mætti taka eigin eignir eignarnámi í þagu almannahagsmuna eða yrði að leita annarra leiða. Deilt um vegstæði í Öxarfirði og þrír möguleikar komu til greina.
Vegagerðin tók land Brekku eignarnámi í þágu framkvæmdanna. Hrd sagði að eignarréttur eiganda brekku væri varinn og yrði aðeins skertur með almannahagsmunum og þar yrði að gæta meðalhófs. Ef það væri hægt með ásættanlegum hætti að ná markmiði framkvæmdarinnar með því að leggja veginn um eigið land ríkisins ætti Vegagerðin að far a þá leið. Niðurstaða: Eignarnámið ógilt

Túlkun
1) krafan um meðlahóf við eignarnám á landi til opinbeerra frmakvæmda í almanaþágu eins og vegagerðar er ekki fullnægt ef ríkið á þess kostað leggja eigið land undir framkvæmdirnar frekar en að skerða rétt annarra
2) Ríkið þarf ekki að taka eigin eignir eignarnámi heldur getur lagt það til framkvæmdar í skjóli eignarheimildar sinnar

3) Ríkið þarf að greiða eignarnámsbætur til þeirra sem eiga óbein eignarréttindi við að ríkið leggi eigið land til frkv, td ábúenda

4) Við hagsmunamat eiga hagsmunir þeirra sem eiga bein eignarréttindi að ganga framar þeim sem eiga óbein eignarréttindi

Question 8

Hrd 12/2000 Vatneyri

Answer 8

Í orðalagi 1 gr 116/2006 þar sem segir að nytjastofnar á íslandsmiðum séu sameign íslensku þjóðarinnar er markmiðsyfirlýsing af hálfu löggjafans að nýta eigi auðlindirnar til hagsbóta fyrir þjóðarheildina. Þegar lög 38/1990 eru virt í heild, um kvótann, var áhersla löggjafans að það að úthluta einstökum mönnum eða félögum varanlegri og framseljanlegri hlutdeild í heildaraflanum ætti það að vernda og stuðla að hagkvæmri nýtingu nytjastofnanna.

Question 9

Hrd 182/2007 Björgun

Answer 9

Í orðalagi 1 gr 116/2006 þar sem segir að nytjastofnar á íslandsmiðum séu sameign íslensku þjóðarinnar er markmiðsyfirlýsing af hálfu löggjafans að nýta eigi auðlindirnar til hagsbóta fyrir þjóðarheildina. Þegar lög 38/1990 eru virt í heild, um kvótann, var áhersla löggjafans að það að úthluta einstökum mönnum eða félögum varanlegri og framseljanlegri hlutdeild í heildaraflanum ætti það að vernda og stuðla að hagkvæmri nýtingu nytjastofnanna –> muna að með 1 gr laga nr 73/1990 er lýst yfir eignarrétti íslenska ríkisins en ekki íslensku þjóðarinnar að auðlindum á í eða undir hafsbotninum utan netlaga og þangað sem fullveldisrétturinn nær