05 - دسترسی پذیری – Accessibility Flashcards
05 - دسترسی پذیری – Accessibility
مفهوم دسترسی‌پذیری چیست و به چه صورت نوشته می‌شود؟
دسترسی‌پذیری به معنای فراهم کردن امکان استفاده برابر از محصولات و خدمات برای افراد دارای ناتوانی است. به‌اختصار A11Y نوشته می‌شود.
چرا دسترسی‌پذیری در طراحی اهمیت دارد؟
اخلاقی: همه انسان‌ها شایسته داشتن زندگی بی‌دغدغه هستند.
قانونی: در برخی کشورها اگر محصول دیجیتال فراگیر نباشد، ممکن است با شکایت حقوقی مواجه شود.
اقتصادی: 15٪ از بازار متعلق به افراد دارای ناتوانی است.
استاندارد WCAG چیست و چه سطوحی دارد؟
استاندارد WCAG توسط W3C تعریف شده و سه سطح دارد:
سطح A: ابتدایی‌ترین الزامات.
سطح AA: رعایت مناسب‌تر برای دسترسی بهتر.
سطح AAA: کامل‌ترین سطح دسترسی‌پذیری.
چهار اصل استاندارد WCAG چیست؟
قابل دریافت بودن (Perceivable)
قابل اجرا بودن (Operable)
قابل فهم بودن (Understandable)
توانمند بودن (Robust)
انواع ناتوانی‌ها را نام ببرید
دیداری (نابینایی، کم‌بینایی، کوررنگی)
شنیداری (ناشنوایی، کم‌شنوایی)
حرکتی (استخوانی، عضلانی، پارکینسون)
ذهنی (اوتیسم، دیسلکسیا)
کهولت سن و پیری
موقعیتی (رانندگی، بارداری)
کوررنگی چیست و چه انواعی دارد؟
اختلال در تشخیص رنگ‌ها به دلیل مشکلات سلول‌های مخروطی شبکیه. انواع:
آبی‌کوری
قرمزکوری
سبزکوری
Monochromacy (دید سیاه‌وسفید)
نسبت کنتراست مناسب در WCAG چقدر است؟
سطح A: حداقل 3:1
سطح AA: حداقل 4.5:1
سطح AAA: بیش از 7:1
چه نکاتی در تایپوگرافی و خوانایی متن رعایت شود؟
قابلیت بزرگ‌نمایی متن تا 200٪
استفاده از حداقل فونت 16 پیکسل برای متن‌های بدنه
اجتناب از تراز دو طرفه (Justify)
رعایت فاصله مناسب بین خطوط و کلمات
چرا طراحی محصولات به روش “Disability First” سودمند است؟
محصولات طراحی‌شده بر اساس نیاز توان‌خواهان، نه‌تنها برای این افراد مفیدند، بلکه به تمام افراد جامعه سود می‌رسانند (مانند پیامک که ابتدا برای ناشنوایان طراحی شد).
لایه‌های اجرایی دسترسی‌پذیری در طراحی چگونه است؟
دسترسی‌پذیری باید از ابتدای فرآیند طراحی، پرسونا و حتی در برنامه‌نویسی فرانت‌اند در نظر گرفته شود. این لایه، زیربنای کل پروژه است.
ناتوانی‌های موقت و موقعیتی چیستند؟
موقت: مشکلاتی مانند شکستگی دست که محدود به زمان خاصی است.
موقعیتی: شرایطی مانند رانندگی یا بارداری که ممکن است استفاده از محصولات دیجیتال را دشوار کند.
چطور مشکلات دسترسی‌پذیری را تست و ارزیابی کنیم؟
استفاده از دستگاه‌های شبیه‌ساز برای شرایطی مانند کوررنگی و دشواربینی.
قرار دادن خود در جایگاه کاربر توان‌خواه (مانند استفاده از عینک تار).
نسبت ابعاد دکمه‌ها و آیکن‌ها در طراحی چگونه باشد؟
اندازه آیکن‌ها باید حداقل 24 پیکسل باشد و فضای حاشیه‌ای آنها به‌گونه‌ای طراحی شود که در مجموع به 48 پیکسل برسد تا کاربران بتوانند راحت کلیک کنند.
چه نکاتی برای Contrast در طراحی رعایت شود؟
برای رعایت سطح A: نسبت کنتراست باید حداقل 3 باشد.
برای سطح AA: نسبت کنتراست باید حداقل 4.5 باشد.
برای سطح AAA: نسبت کنتراست باید بیش از 7 باشد.
تفاوت‌های تایپوگرافی فارسی و لاتین در چیست؟
تایپوگرافی فارسی و لاتین به دلیل ساختار زبانی متفاوت، نیازمند تنظیمات جداگانه است. مثلاً فاصله بین خطوط، اندازه فونت، و نوع قلم باید متناسب با زبان طراحی شود.
چرا متون Justify شده خوانایی کمتری دارند؟
متون Justify شده باعث ایجاد فاصله‌های نامتوازن بین کلمات می‌شوند که خواندن را دشوارتر می‌کند. بهتر است متن‌های فارسی راست‌چین و متن‌های لاتین چپ‌چین شوند.
چرا وزن و انتخاب فونت در دسترسی‌پذیری اهمیت دارد؟
عناوین Bold بهتر از متن اصلی تشخیص داده می‌شوند.
فونت‌های ساده و خوانا باید استفاده شوند.
بهتر است در یک پروژه فقط از یک نوع فونت استفاده شود.
آمار ناتوانی‌های دیداری در جهان چگونه است؟
40 میلیون نفر نابینای مطلق.
285 میلیون نفر اختلال بینایی دارند.
8٪ مردان و 0.5٪ زنان دچار کوررنگی هستند.
چطور می‌توان دسترسی‌پذیری را در پروژه‌های دیجیتال افزایش داد؟
رعایت استانداردهای WCAG
ارزیابی مستمر کنتراست رنگ‌ها
تنظیم مناسب تایپوگرافی و اندازه متن
طراحی برای توان‌خواهان در مراحل ابتدایی پروژه
