უჯრედის აგებულება

Question 1

რა ეწოდებათ ბირთვიან და უბირთვო უჯრედებს? რა სახის ორგანიზმები შედიან თითოეულში?

Answer 1

პროკარიოტი-უბირთვო და ეუკარიოტი-ბირთვიანი. ბირთვიანია:სოკოები, პროტისტები, ცხოველები,მცენარეები.
ხოლო უბირთვოებია ბაქტერიები.

Question 2

რას უზრუნველტოფს უჯრედისთვის პლაზმური მემბრანა?

Answer 2

უჯრედის შიგთავსს გამოოფს გარემოსგან, მაგრამ არ ამყოფებს სრულ იზოლაციაში.

Question 3

ჩამოთვალედა მოკლედ დაახასიათე პლაზმური მემბრანის ფუნქციები:

Answer 3

1.სატრანსპორტო-უპირველესი, რადგან ამის გარეშე ვერაფერი შეიდოდ-გამოვიდოდა უჯრედში.
2. ბარიერული-დამცველობითი უცხო ორგანიზმები ვერ შემოაღწევენ იმ რაოდენობით პლაზმური მემბრანის შემთხვევაში.
3. სასიგნალო-აღიქვამს გარემოს სიგნალებს
4. საკონტაკტო- ამოიცნობს მის მსგავს უჯრედებს და ეკონაკტება მათ.

Question 4

რა სახის სტრუქტურები მონაწილეობენ პლაზმური მემბრანის აგებაში?

Answer 4

აგებულება არის ასეთი: ორმაგი ფოსფოლიპიდური ე.წ მოზაიკური ფენა აქვს, ამ ფენაში გვხვდება ცილები, ნახშირწყლებიც ზედაპირზე, ქოლესტერინიც.

Question 5

რა ფუნქცია აქვს ქოლესტერინს პლაზმური მემბრანის აგებისას?

Answer 5

ქოლესტერინია მარეგულირებელი მემბრანის კონსისტენციის შენარჩუნებისა, გამყარების საფრთხის ქვეშ თუა, ხელს უშლის ჰიდროფობურ კუდებს, რომ ერთმანეთს მჭიდროდ დაუახლოვდნენ, ხოლო თუკი გათხევადების საფრთხეა მემბრანაში, მაქსიმალურად უზღუდავს სწრაფად მოძრაობის შესაძლებლობას ფოსფოლიპიდების ჰიდროფობურ კუდებს.

Question 6

რა სახის ცილები გვხვდება მემბრანის სტრუქტურაში?

Answer 6

1. პერიფერიული (ზემოც და ქვემოც)
2. ინტეგრირებული(მემბრანაშია ჩაშენებული)
3. ტრანსმემბრანული ცილა-ჭრის მემრანას და უშუალოდ მონაწილეობს ტრანსპორტში.

Question 7

რა ფუნქცია აქვთ ცილებს და რით განსხვავდება ზედა პერიფერიული ქვედასგან?

Answer 7

ზედა ქვედასგან იმით განსხვავდება, რომ ის უკავშირდება ღტულ ნახშირწყლებს და წარმოქმნის მნიშვნელოვან ცილას, როგორიცაა გლიკოპროტეინი, ხოლო ცილების ფუნცია გამოიხატება ორგვარად ეს არის კონკტაკტური, როცა უჯრედი იძიებს მის მსგავს უჯრედს და ქსოვილს ქმნის, ხოლო მეორე არის დამცველობითი, როცა უცხოს, მაგ:მიკრობს ამოიცნობს და მას უჯრედში მემბრანის გავლით არ შემოუშვებს.

Question 8

როგორ ფუნქციონირებენ ცილა-ფერმენტები, სად არიან?

Answer 8

პლაზმურ მემბრანაში არიან ჩაშენებულები და აქთ ფორმითი შესაბამისობა მომავალ ნივთიერებასთან და ატყობინებს უჯრედს ამ ნივთიერების მოახლოების შესახებ.

Question 9

რა ე.წ კრიტერიუმებზეა დამოკიდებული როგორ გავა ან შემოვა ნივთიერება პლაზმური მემბრანიდან-(ში)?

Answer 9

ეს 3 ფაქტორ-კრიტერიუმზეა დამოკიდებული:
1. ზომა, დიდია თუ პატარა.
2. მუხტი:უმუხტოა, დადებითი თუ უარყოფითი.
3. პოლარობა(ჰიდროფილურია თუ ჰიდროფობური)

Question 10

მემბრანულ ტრასნპორტის რამდენი ფორმა არსებობს?

Answer 10

2. აქტიური და პასიური.

Question 11

რა განსხვავებაა პასიურ და აქტიურ ტრანსპორტირებაში?

Answer 11

პასიურის არ იხარჯება არანირი ენერგია, რადგან ნივთიერება მაღალი კონცენტრაციიდან მიდის დაბალი კონცენტრაციისკენ, ხოლო როცა ეს პირობა ირღვევა, მაშინ ნივთიერების უჯრედში შესაღწევად ძალიან დიდი ენერგიაა საჭირო და ამას უკვე აქტიური ტრანსპორტი უზრუნველყოფს.

Question 12

პასიური ტრანსპორტი კიდევ 3 ფორმად შეგვიძლია ჩავშალოთ, დაასახელე ეს ფორმები და ახსენი რა შემთხვევაში რა ხდება?

Answer 12

1. დიფუზია ანუ მც. ზომი ნივთიერებები, ჰიდროფობური ნაერთები და დაბალმოლეკულური სპირტები პირდაპირ გაივლიან ჰიდროფობური კუდების ბარიერეს.
2. გაადვილებული დიფუზია- ეს კიდევ 2 ნაწილად იშლება 1. იონური ტრანსპორტი 2. ჰიდროფილური ნივთიერებების ტრანსპორტი, მათთის შეუზლებელია ჰიდროფობურ კუდებში პირდაპირ გასვლა და დამხმარე ცილები ესაჭიროებათ. იონების შემთხვევაში ტრანსმემბრანული ცილა ერთგვარ დერეფანს ქმნის და ციტოპლაზმაში უშვებს. ჰიდროფილური ნივთიერებების დროს კი ერთვება ცილა ტრანსპორტირი- კომფორმაციის უნარით გახსნის ერთ მხარებს ფორმითი შესაბაისობით დაიკავშირებს წყალში ხსნად და ცხიმში უხსნად ნივთიერებას და ციტოპლაზმაში გამოუშვებს.

Question 13

რატომ გახდა აქტიური ტრანსპორტირების გზა აუცილებელი?

Answer 13

2 მიზეზის გამო, მაკრომოლეკულები პლაზმურ მემბრანას ჩვეული მეთოდით ვერბგდალახავენ და მეორე:ნივთიერებები ყოველთვის კონცენტრაციული გრადიენტით არ მოძრაობენ.

Question 14

აქტიური ტრანსპორტირებას რა აწარმოებს?

Answer 14

მემბრანაში ჩაშენებული ე.წ ატფ-აზები, რომლებიც შლიან ატფ-ს და მიღებულ ენერგია ამ ტრანსპორტს ახარჯებენ.

Question 15

აქტიური ტრანსპორტის რამდენი სახე გვაქვს? ჩამოთვალე და დაახასიათე მოკლედ.

Answer 15

1. ენდოციტოზი-უჯრედის შიგნით შემავალ მაკრომოლეკულებზეა პასუხისმგებელი.
2. ეგზოციტოზი-უჯრედის გრაეთ გამოსვლისას.
   3.იონური ტუმბოები-ცილატრანსპორტერებით იონების გადასვლა ციტოპლაზმაში.

Question 16

ენდოციტოზის დროს ზოგადად რა ხდება და ჩაშალე თითოეული ფორმა:

Answer 16

ენდოციტოზის დროს მიკრობები, ცილები, ნუკლეინის მჟავბი პლაზმურ მემბრანაში ეხვევიან და ასე აღწევენ უჯრედში, კონკრეტულად არსებობს 3 ფორმა: ფაგოციტოზი, პინოციტოზი და რეცეპტორ დამოკიდებული ენდოციტოზი.

Question 17

რა ხდება ფაგოციტოზის დროს?

Answer 17

ამ ხერხით უჯრედში აღწევს: ცილა, მიკრობი და ნუკლეინის მჟავა. პლაზმური მემბრანა ამოიზნიქება, გაიკეთებს ბუსუსებს. ვეზიკულაში ანუ მემბრანაში შეფუთავს გადასატან ნივთიერებას, რომელიც ციტოპლაზმაში ჩაწყდება და შიგნით შევა, ამ გზით იკვებება ერთუჯრედიანი ამება btw.

Question 18

რა ხდება პინოციტოზის დროს?

Answer 18

ამგვარი ტრანსპრტის ფორმით სითხეები აღწევს მემბრანის შიგნი. უჯრედში.მ დროს მემბრანას არ აქვს გამონაზრდები, გარს ერყმის ამ სითხეს და მცცირე ზომის ვაუოლებს ციტოპლაზმაში აღმოაჩენს.

Question 19

რატომ სჭირდება იონს ცილა ტრანსპორტირი თუ ზოგადად იონური ტრანსპორტი გაადვილებული დიფუზიის ნაწილია და ტრანსმემბრანული ცილით გდაადგილდება?

Answer 19

ცილატრანსპორტირი მაშინ ხდება საჭირო, როცა იონები კონცენტრული გრადიენტის საპირისპიროდ, დაბლიდან მაღლისკენ მიდიან. ამ დროს ცილა ტრანსპორტირი 1 ბოლოთი გადასტან ნივთიერებას ჩაიბამს, მეორეთი ატფ-ს. რომელიც ენერგიაა და აქტიურ ტერანსპპრტში მოგეხსენებათ, რომ ყველგან გვხვხდება.

Question 20

რეცეპტორ-დამოკიდებული ენდოციტოზი რას ნიშნავს? ამ გზით რა შედის მემმბრანის გავლით?

Answer 20

გადასტან ნივთიერებად არ შეუძლია მემბრანაში გავლა, თუ მანმდე ცილა რეცეპტორს არ მოერგო, მასთან აქვს ფორმითი შესაბამისობა ამით აინფორმირებას უჯრედს ნივთიერების მოახლოების შესახებ (სასიგნალო), სმ გზით გადის ქოლესტერინი, ჰორმონეი და მედიკამენტები.

Question 21

კონცენტრაციის მიხედვით რამდენ სახედ შეგვიძლია დავყოთ ხსნარები?

Answer 21

1. მაღალიკონცენტრაცია-ჰიპერტონული-ციტოზოლთან შედარებით მეტი გახსნილი ნივთიერებაა. 2, დაბალკონცენტრაციული-ჰოპოტონური და ნორმ, დაბალანსებული არის იზოტონური.

Question 22

რა არის ოსმოსი?

Answer 22

ოსმოსი იგივე წყლის დიფუზიაა, წყლისთვის ასსე შეუძლებელი იქნეა ლიპიდურ ნივთიერებაში გავლა, დამხმარის გარეშე, ეს დამხმარე კი აქავპორინებია, ცილოვანი არხები. ოსმოსი არის ისეთი დიფუზია, რომლის დეოსაც გადაადგილება მხოლოდ წყლის მოლეკულებს შეუძლიათ.

Question 23

რას ეწოდება უჯრედის ტურგორი?

Answer 23

ზუსტად ოსმოსის დროს, შემოღწეულიწყალი ზრდის უჯრედსიშიანაგან მოცულობას და აწვება უჯრედის კედელს, ამას ეწოდება ტურგორი და ეს კედელი, სიმტკიცის გამო უძლებს არსებულო წნევას და არ სკდება.

Question 24

უჯრედის კედლის სიმტკიცე ადამიანებსა თუ ცხოველებში არაა გამოსაადეგი, რა მოხდება და რა შეაჩერეს უჯრედების “გახექვას” წყლის მოცულბის ზრდისას?

Answer 24

ჩვენს შემთხვევაში ორგანიზმში წყლის რაოდენობის გასვლას აკონტროლებს თირკმელები, აიმტკნარი წყლის ამებას შემტხვევში მეთქავი ვაკუოლი არსებოს და ის ეხმარება უჯრედის შენარჩუნებაში.