გენეტიკური კოდი, ტრანსკრიპცია, ტრანსლაცია Flashcards
როგორ ინაწილებენ საქმეს გენი და ცილა ნიშან-თვისებების ჩამოყალიბბეის დროს?
გენში მოთავსებულია ინფორმაცია ნიშან-თვისებების შესახებ,თვითონ ნიშან-თვისებებს კი გენის ბრძანებით აყალბებს ცილა.
გაიხსენე, რა არის დნმ-ს და ცილის მნომერები, რაც კიდევ უფრო საინტერესოს ხდის მათ შორის არსებულ კომუნიკაციას?
დნმ-ნუკლეოტიდებისგან შედგება, ხოლო ცილა-ამინომჟავებისგან. ურთიერთობის კოდი მყარდება მათ შორის.
რამდენი სახის ნუკლეოტიდისგან შედგება დნმ?
4, A,G,C,T.
რამდენი სახის კომბინაციის შექმნაა შესაძლებელი ამ 4 ნუკლეოტიდით? აქვე, ეს როგორ თანაფარდობას გვიჩვენბს ამინომჟავების მიმართ?
ჯამში 64 კომბინაციას ქმნის და თუ გავითვალისწინებთ, რომ ჯადოსნური 20 ამინომჟავა აგებს ცოცხალ ორგანიზმებს, ანუ სამჯერ აღემატება კოდონების(ტრიპლეტების, ნუკლეოტიდების) რაოდენობა და თითო ამინომჟავა-1 ტრიპლეტს უდრის ანუ 3 ნუკლეოტიდს.
1ამინომჟავა- სხვადსხვა სახის ტრიპლეტებს ერგება, მაგრამ არსებობს გამონაკლისები, რა განსხავებული დანიშნულებით გამოიჩევიან ეს კოდონები და რა ეწოდებათ მათ?
- სტარტ-კოდონი- ის იწყებს ცილის ბიოსინთეზის პროცესს და მისი კომბინაცია სულ A,U,G-ია და ყოველთვის 1 ამინომჟავა, მეთიონინი შეესაბამება.და მეორე გამონაკლისის სახით გვხვდება: სტოპ-კოდონები, რომლებიც სინთეზსს ამთავრებენ და არანაირი ამინომჟავა არ შეესაბამებათ, მათი კომბინაციები ანუ ტრიპლეტებია: 1. U,A,A 2.U,A,G 3. U,G,A.
ბრძანება დნმ-დან, კონკრეტულად კი გენიდან სადამდე უნდა მივიდეს და რატომ?
რიბოსომამდე, რომელიც ციტოპლაზმაში მდებარეობს, რადგან აქ იწყობა ამინომჟავებისგან ცილა და აქ დასჭირდება ამიომჟავების განლაგების შესახებ გენის ბრძანებაც.
ბირთვში მოთავსებულ დნმ-ის მოლეკულას თვად არ შეუძლია რიბოსომამდე ინფორმაციის მიტანა, რატომ და რა ასრულებს ამ შუამავლის ფუნქციას?
როგორც ვიცით, დნმ ეს პოლიმერია და ამიტომ ბირთვის გარეთ გამოსვლა, ან იქ არსებული 2 მემბრანული ბარიერის დაძლევა არ შეუძლია, ამიტომ აქ შუამავლის როლს ასრულებს ი-რნმ ანუ ინფორმაციული რნმ.
რნმ-ის რამდენი ფორმა ასრებობს, უჯრედში?
- ი-რნმ, 2. ტ-რნმ ანუ ტრანსპორტული რნმ და 3. რიბოსომული რნმ, ანუ რ-რნმ.
რა გსნხვავებაა დნმ-ის მოლეკულასა და ამ სამი სახის რნმ-ს შორის?
დნმ-სგან განსხვავებით სამივე მათგანი ერთჯაჭვიანი პოლინუკლეოტიდია, რომელიც ნაშირწყალ დეზოქსირიბოზას ნაცვლად, რიბოზას შეიცავს და აზოტოვაან ფუძეებს შორისსავც ასევე სხვაობა გვაქვს და თიმინის ნაცვლად შეიცავს ურაცილს.
განმარტეთ ტერმინი ტარნსკრიფცია და რას ნიშნავს ეს პროცესი ამ შემთხვევაში? როგორ მიმდინარეობს და აქვე, რა მსაგსევაბს ხედავთ განვლილ მასალასთან? btw, სად ხდება?
მიმდინარეობს ბირთვში, ფერმენტებიდან ჰელიკაზა ჩაარღვევს წყალბადურ ბმებს , დნმ-ს ორფა ჯაჭვს შორის, რაც ჰგავს დნმ-ის რეპლიკაციის პროცესს, მაგრამ განსხავვება ისაა, რომ ეს ხდება გენურ დონეზე აქ. როცა ჯაჭვები ცალ-ცალკე დარჩება ,მ თავისუფალი ნუკლეოტიდები, კომპლემენტარობის პრინციპით , სიგრძეზე კოვალენტური ბმით დაკავშირდებან და ამას განახორციელებს რნმ-პოლიმერაზაა.
რა ხდება მას შემდეგ, რაც რნმ-პოლომერაზა გადააკერებს ნუკლეოტიდებს?
ი-რნმ-ის მოლეკულა მზადაა და დნმ-ის მოლეკულას მოსცილდება, ტოვებს ბირთვს და მიდის ციტპლაზმაში არსებული რნმ-ისკენ.