მიტოზური გაყოფა და ინტერფაზა Flashcards
რა არის უჯრედსი სასიცოცხლო ციკლი?
უჯრედის წარმოქმნიდან, მის შვილეულ უჯრედებად დაყოფამდე პერიოდი, რომელიც 2 ფაზას, ინეტარფაზასა და მიტოზურ გაყოფას მოიცავს.
ციკლის ხანგრძვლიობა რაზეა დამოკიდებული? ჩვენს ორგანიზმში რომელი უჯრედები გამოირჩევიან მუდმიად ინტერფაზულ ეტაპზე ყოფნით?
ციკლის ხანგრძლივობა მთლიანად უჯრედის ტიპსა და გარემო პირობებზეა დამოკიდებული, ჩვენს ორგანიზმში არსებული ნეირონების უმეტესობა არ იყო და ასევე,მხოლოდ საჭიროების შემთხვევაში იყოფა ჰეპატოციტები, მაგ. თუ ოპერაციის დროს ღვიძლის ნაწილი მოიკვეთა.
როგორია თანაფარდობა ინტერფაზასა და მუტოზს შორის ციკლში?
ინტერფაზა გაცილებით დიდია, დაახლოებით 90-10-ზეა პროცენტული მაჩვენებელი.
როგორი სახის უჯრედები არსებობს? როგორი უჯრედები იყოფა მიტოზით და მეორენაირად როგორ გაყფას უწოდებენ მიტოზსს, რატომ?
- სასქესო უჯრედები ანუ გამეტები და 2. უსქესო ანუ სომატური უჯრედები, რომლებიც იყოფა მიტოზით, თუ უჯრედი არის ეუკარიოტი, ანუ ბირთვიანი. მეორენაირად მიტოზი ეს არის არაპირდაპირი აყოფა, ანუ მას ჯერ მომზადების პერიოდი ინტერფაზა ესაჭიროება და პირდაპაირ ვერ გაიყოფა.
ინტერფაზა რომელ 3 ეტაპად იყოფა, სანამ დაიწყება მომზადება, უჯრედი როგორ მდგომარეობაშია და როგორია ქრომოსომათა კომპლექტი?
მოსვენებულ მდგომარეობაში ქრომოსომათა კომპლექტი არის 2n2c, სადაც 1 ქრომოსომას აგებს 1 ქრომატინის ძაფი, ანუ 1 დნმ, რადგან ჩვენ უკვე ვიცით, რომ ქრმატინის აფებს აგებს დნმ და ჰისტონური ცილები ბირთვში. მოკლედ აქ უჯრედს სრული ანუ დიპლოიდური ქრომოსომათა კომპლექტი აქვს. შემდეგ იწყება G1(gap1), S(synthesis), G2(gap2).
რა ხდება ინტერფაზის G1 ფაზაში?
ქრომოსომათა კომპლექტი იგივე, აქ ხდება ეუკარიოტი უჯრედსითვის დამახასაითებელი სტრუქტურების წარმოქმნა, რნმ-ის სამივენაირი ფორმის სინთეზი, უჯრედი ზომაში მატულობს და S ფაზისთვის საჭირო ფერმენტები (ჰელიკაზა, დნმ-პოლიმერაზა, ლოგაზა…)აქვე სინთეზირდება.
რა პროცესის მიმდინარეობით გამოირჩევა S ფაზა?
აქ ხდება დნმ-ის რეპლიკაცია, რაც ცვლის ქრომოსმულ კომპლექტს, რადგან ახლა თითო ქრომატიდის ძაფს უკვე 2დნმ აგებს და კომპლექტი: 2n4c, სადაც C-ქრომატიდია და არა ქრომატინი(დნმ-ის 2 აბსოლიტურად იდენტური მოლეკულა)
რა ხდება G2 ფაზაში?
უჯრედი აგრძელებს გააზრდას. სინთეზირდება ორგანული ნივთიერებები უფრო აქტიურად , ატფიც და, ასევე, ორგანოები, რომლებიც ინტერფაზის საწყის ეტაპზე წარმოქმნა, ორმაგდება, რათა ორ უჯრედს გადაუნაწილდეს. კომპლექტი იგივეა, რაც იყო s ფაზაში.
რა 3 ძირითად პროცესს უდევს საფუძვლად მიტოზური გაყოფა?
- ზრდა-განვითარება
- დაზიანებული და დაბერებული უჯრდების აღდგენა ანუ რეგენერაცია.
- ერთუჯრედიან და ზოგიერთ მრავალუჯრედიან ორგანიზმებში უსქესო გამრავლება.
დაასახელეთ მიტოზის ფაზები თანმიმდევრულად.
- პროფაზა
- მეტაფაზა
- ანაფაზა
- ტელოფაზა.
დაიწყე და მოყევი პროფაზაში რა ხდება.
პროფაზა ეს ყველაზე ხანგრძლივი ეტაპია მიტოზში, ამ დროს 2 იდენტური ქრომატიდი ცენტრომერით უკავშირდება ერთმანეთს დაყალიბდება ქრომოსომა, ბირთვი იზრდება მოცუსლებალობით, ბირთვაკი ქრება, ბირთვის გარსი იშლება. ინტერფაზის ბოლო ეტაპზე, სადაც ცენტრიოლები გაორმაგდა დაცალკევდებია და საპირისპირო პოლუსებისკეენ წავლეენ, მათ შორის კი ტუბულინით(რომელიც ჯ2-ს ფაზაზე დასინთეზდა) აგებული თითისტარას ძაფები გაებმება, . ეს თითისტარას ძაფები გარკვეულ ქრომოსომებს უკავშიდება და ეკატორული სბირტყისაკენ მიმართულებას აძლევს, გარკვეული ფები კი ერთმანეთს უკავშირდებიან.
აღწერე მეტაფაზის დროს რა ხდება და როგორია ქრომოსომული კომპლექტი?
ყველაზე ხანმოკლე ფაზაა, რომლის დროსაც, პრპფაზაში თითისტარას ძაფებს ჩაბმული ქრომოსომები, რომლეებსაც მიმართულება უკვე მიცემული აქვთ, განლაგდბიან ეკვატორულ სიბრტყეზე, მოწესრიგებნულად და თითო-თითოდ, ამიტომ ყველზე ხელსაყრელი ფაზაა დაკვირვებისთვის, თუ ქრომოსომაათა რაოდ3ნობა, ზომა, ფორმა გაინტერესებს. 1 ქრომოსომასთან მოდის თითო თითისტარას ძაფი, ქვემოდან და ერთიც ზემოდან, და თითისტარას ძაფები ჩიაბამენ ნახევარ ქრომოსომას ანუ 1 ქრომატიდს. კომპლექტი კვლავ პროფაზსის მსგავსია, ანუ 2n4c.
აღწერე ანაფაზის პრპცესი თავისი ქრომოსომული კომპლექწტით.
ანაფაზაში ქრომოსომათა კომპლექტი იცვლება შემდგენაირად:ის ძფები, რომლებიც დაკავშირებულნი არიან თითო ქრომოსომას ანუ ერთ მთელ ქრომატიდს საპირისპირო პოლუსებისკენ მიდიან და 1ქრომატიდან უკვე დამოუკიდებელი, შვილეული ქრომოსომაა. ამიტომ ახლა უკვე ქრომოსომათა რიცხვის გაორმაგებულია და 4n4c გამოდის. ის ძფები, რომლებიც არ არიან ქრომოსოემბში ჩაბმულნი, აგრძელებნ გზას ადა უჯრედსი ფორმის ცვლილება დუწყობენ ხელს, ოვალური ხდება.
და საბოლოოდ რა ხდება ტელოფოაზაში, რომელი სხვაფაზსი სარკისებურ გამოსახულებას წარმოადგენს? როგორია ქრომოსომათა კომპლექტი აქ?
ტელოფაზა პროფაზას სარკისებური ფაზააა, სადაც ისევ საწყისი მდგომარეობისკენ ბრუნდებიან ქრომოსომები, ანუ იწუებენ დესპირილიზაციას, ისევ თხელ და ზაფისებრ სტრუქტურად გვევლიანებიან , აღდგება ბირთვის მემბრანა , ბირთვაკებიც და ახლა უკვე 2 ბირთვი ყალიბდება, ამ ბირთვების გაყოფით კი კარიოკინეზიც მთავრდება.
რა არის კარიოკინეზი?
ტელოფაზის ბოლოს, კარიოკინეზი ახლად წარმოქნილი 2 ბირთვის გაყოფას ნიშნავს.
რა პროცესია ციტოკინეზი და რის შემდეგ იწყება?
კარიოკინზის შემდეგ იწყება ციტოკინეზი, რომელიც გუკისხმობს ციტოპლაზმების გაყოფას და ამ დროს 2 მომავალ უჯრედს ულვე პრგანოიდებიც გადაუნაწილდება.
რას ეწოდებქა უჯრედული ციკლის საკონტროლო სისტემა და ქვე მოყევი მუტაციებზეც, ბარემ.
უჯრედული ცილის ფაზების მონაცვლეობას ზუსტად ის აკონტროლებს , რომელსაც სპეციფიკური ცილები წარმოდგენს , მუტაციები კიზუსტად ამ ცულეის შესაბამის გენებში იწვვს ცილის სტრიქტურებს ცვლილებას , რაც შემდეგ უჯრედსი უონტროლო გამრავლებას იწვევს და სხვადსხვაგვარი სიმსივნე ყალიბდება.
ციტოპლაზმა რომელი მიკრომილკწბით ნუ ძფებით ვიწროვდება უჯრედსი შუანაწილში?
აქტინის ფების საშუალებით და გადაიღვედება რის შდეგადაც ორად დაიყოფა.
თამბაქო-
ალკოჰოლი-
ულტრაიისფერი სხივები-
როგორ სიმისივნებსს იწვევს?
ცხიმებით მდიდიარი საკვებუც, ბარემ.
თამბაქო- ფილტვის სიმსივნეს
ალკოჰოლი იწვევს
ღვიძლის სიმსივნეს
ულტრაიისფერი გამოსხივება- კანის სიმსივნე.
ცხიმებით მდიდარი საკვები-მსხვილი ნაწლავისა და წინამდებარე ჯირკვლის სიმსივნეს.
