Zajęcia 2 - Psychologia (poznawcza) Flashcards
Czym jest psychologia poznawcza?
To dział psychologii zajmujący się badaniem sposobu funkcjonowania umysłu, definiowanego jako system odbierający i przetwarzający informacje.
Jak powinno się badać umysł wg. Wilhelma Wundta i Edwarda Titchenera? Do jakiego nurtu należą?
Wg. W. Wundta i E. Titchenera właściwą metodą badania umysłu jest analiza struktury świadomych doznań (stąd: rozkład na podstawowe elementy, np. wrażenia, uczucia i myśli + opis relacji). Ich nurt to strukturalizm.
Jak do badania umysłu podchodzili funkcjonaliści?
Interesowali się dynamiką i funkcją świadomości w interakcjach jednostki ze środowiskiem.
Świadomość wg. Williama James’a
Wg. niego: świadomość nie jest zjawiskiem statycznym, to więcej, niż suma wrażeń - dynamiczny strumień myśli, obrazów i doznań.
Na czym polega behawioryzm?
Głosił, że zachowanie ludzi i zwierząt można wyjaśnić za pomocą warunkowania, czyli uczenia odpowiednich reakcji w odpowiedzi na bodźce lub ze względu na towarzyszące im kary i narody (wzmocnienia). Procesy i stany psychiczne jako uboczne efekty pracy systemu nerwowego.
Kto jest twórcą behawioryzmu? Kto był bardziej ekstremalny od niego i co sądził?
John Watson. Ekstremalny był Burrhus Skinner - wszystko można opisać za pomocą bodźców środowiskowych działających na jednostkę
Kto do schematu S-R (bodziec-reakcja) dodał także O (organizm)? Dlaczego?
Edward Tolman. Uważał, że jedynie odwołując się do stanów wewnętrznych można wytłumaczyć powodowanie różnych reakcji przez 1 bodziec oraz naukę bez wzmocnień u zwierząt.
Kto i jak krytykował Skinnera?
Noam Chomsky poprzez własną teorię nabywania języka. Argumentował, że twórczy charakter języka (tworzenie i rozumienie nieskończonej ilości zdań) świadczy o tym, że nie może on powstawać na zasadzie kojarzeń bodźców i reakcji.
Kto zaproponował ujmowanie procesów poznawczych jako procesów przetwarzania informacji?
Claude E. Shannon - ludzka percepcja i pamięć w kategoriach przesyłania i transformacji sygnału.
Co czyni rok 1956 tak wyjątkowym?
- w Darmouth College odbyła się konferencja, w której po raz pierwszy użyto wyrażenia AI.
- Allan Newell i Herbert Simon stworzyli program Teoretyk Logiki (a w 1959 General Problem Solver).
- podczas konferencji w MIT powołano do życia psychologię poznawczą.
Co wydarzyło się dla psychologii poznawczej w latach 60?
Poznawcza powstała (duh!), wymyślono pojęcie reprezentacji mentalnych (odpowiednik struktury danych) i procesów na nich; w “Planach i strukturach zachowania” idea wykorzystania modelowania komputerowego; wydano pierwszy podr. do poznawczej (Cognitive Psychology Ulrica Neissera) - o wiedzy.
Czym jest kognitywistyka?
Jest to interdyscyplinarna nauka wyjaśniająca funkcjonowanie umysłu człowieka przy wykorzystaniu metod symulacji komputerowej oraz budowaniu inteligentnych systemów.
Czym jest komputacyjna teoria przetwarzania informacji?
Wg niej poznanie to forma obliczania, a ludzie to fizyczne systemy, których zachowanie można zrozumieć odwołując się do symbolicznych reprezentacji (przekonań, wiedzy, celów). Funkcjonalizm -> badanie umysłu przez funkcje; software i hardware.
Jaki model panował w latach 80?
Koneksjonizm - oparty o sieci neuropodobne, w których między węzłami znajdują się połączenia o różnej sile. Dopuszcza się tu możliwość przetwarzania równoległego i rozproszonego (dowód na równoległy: wolniejsze od komputerów działanie neuronów - złożone procesy raczej równolegle). Zwrócenie uwagi na hardware.
Jak można połączyć komputacjonizm z koneksjonizmem?
Procesy niższego rzędu - koneksjonizm (rozpoznawanie obiektów)
Procesy wyższego rzędu - tradycyjne symboliczne modelowanie
Jaka koncepcja królowała w latach 90?
Poznanie opisujące poznanie w kategoriach ucieleśnienia, ustytuowania i enaktywizmu - umysł nie może być badany z pominięciem roli ciała, środowiska i działania
Działanie online na podstawie informacji wzrokowych w realnym świecie i czasie (w opozycji do procesu krok po kroku przetwarzania danych).
Jaka jest różnica między kognitywistyką a psychologią poznawczą?
Psychologia poznawcza dotyczy tylko funkcjonowania umysłu ludzkiego (co czyni ją niezależną od np. metafory komputerowej).
Czym jest psychologia poznawcza (jako dziedzina psychologii) (2 odpowiedzi)
- dział psychologii zajmujący się sposobem funkcjonowania umysłu, definiowanego jako system odbierający i przetwarzający informacje (Siedlecka, Nęcka, 2012)
- Psychologia poznawcza zajmuje się tymi procesami, w których sensoryczne wejście jest transformowane, przekształcane, redukowane, wzmacniane, przechowywane, odzyskiwane lub używane w jakikolwiek inny sposób. (Neisser, 1987)
Czym jest psychologia poznawcza (jako paradygmat teoretyczno-metodologiczny)?
- umysł (człowieka) jako system przetwarzania informacji
- umysł cechuje ograniczona przepustowość i pojemność (która nie jest stała)
- umysł posługuje się reprezentacją rzeczywistości
- procesy zachodzące w umyśle człowieka mają charakter dynamiczny
- umysł ma tendencję do tworzenia struktur poznawczych
- umysł ma charakter wielopoziomowy (4 poziomy)
- umysł jako spójny i zorganizowany system (Wierzchoń, 2016)
Jakie są poziomy umysłu człowieka?
- poziom neurobiologii poznania
- poziom elementarnych (formalnych) operacji poznawczych
- poziom strategii poznawczych i metapoznania
- poziom świadomości
Czym charakteryzuje się paradygmat poznawczy?
Zachowanie ludzkie, zgodnie z nim, tlumaczy się w oparciu o założenia dot. sposobu przetwarzania informacji, np. konstrukcji indywidualnych poznawczych reprezentacji świata. przykład: teoria konstruktów osobistych Georga Kelly’ego (osobowość oparta na wew. modelach świata (schematach) -> wykorzystanie przez Becka - teoria depresji; terapia poznawcza - zmiana nieprzystosowanych schematów)
Czym jest prymowanie?
To poprzedzanie bodźca właściwego bodźcem przygotowawczym (prymą), np. w badaniach nad wartościowaniem czy w badaniach nad formowaniem się uprzedzeń i stereotypów
Jakie dwa rodzaje danych wyróżnia się w psychologii?
- dane samoopisowe -> od osób badanych, relacja własnych stanów umysłowych i operacji poznawczych (np. głośne myślenie)
- dane behawioralne -> obserwacja zachowania osoby badanej (liczba zadań w teście int. lub ilość poprawnie odpamiętanych słów, czas reakcji)
Inna nazwa na podejście dot. mierzenia czasu reakcji? Jak nazywa się jego twórca? Jaką metodę wymyślił?
Chronometria umysłu, Franciscus Donders
Wymyślił metodę substrakcji (odejmowania) - czas wykonywania zadań poznawczych zwiększa się z ich złożonością; każdy kolejny proces zaczyna się po skończeniu poprzedniego - porównanie wartości RT pokazuje ile jest etapów przetwarzania zadania i który jest najbardziej czasochłonny.
Czym jest metoda addytywna? Kto ją zaproponował?
Pozwala ona na określenie, czy warunki zadania, którymi manipulujemy, wpływają na ten sam czy różne etapy przetwarzania informacji - gdy czas reakcji zwiększa się wraz z utrudnieniami na każdym etapie jakiegoś badania, to te etapy są niezależne. Zaproponował ją Saul Sternberg.
Jakie są metody badawcze wykorzystywane w psychologii poznawczej?
Są to np. neuroobrazowanie, badania kliniczne na osobach z uszkodzeniami mózgu, symulacje komputerowe oraz eksperyment laboratoryjny.
Jakie są najczęściej wykorzystywane zmienne zależne?
Czas reakcji i poziom poprawności
Jakie są słabe strony metod eksperymentalnych?
- problem z uogólnianiem wyników badań na całą populację
- trafność ekologiczna, czyli jak procesy zaobserwowane w laboratorium mają się do tych w codziennym życiu