Zagadnienia pt 2 Flashcards

1
Q

Komórki nerwowe

A
  • występują w układzie nerwowym, są zdolne do generowania impulsów nerwowych, otrzymują i przekazują informacje innym komórkom nerwowym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

• Komórki glejowe =

A

występują w układzie nerwowym, nie są zdolne do generowania impulsów nerwowych, ale pełnią szereg innych funkcji, bez których nie jest możliwa prawidłowa funkcja układu nerwowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Doktryna neuronalna

A
  • komórki nerwowe generują impulsy i przekazują informacje, gdy pracują,
  • zużywają więcej tlenu, glukozy i częściej przepływa przez nie krew = wtedy realizują funkcje psychiczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Metoda odbarwiania neuronów -

A

• Metoda Golgiego:
tzw. czarna reakcja, przypomina wywoływanie i utrwalanie zdjęć w dawnych technikach szlachetnych: – moczenie preparatu (z tkanką nerwową) przez 2 dni w formalinie i chromianie potasu, potem przez 2 dni w azotanie srebra – na niektórych błonach komórki chromian srebra ulega krystalizacji i powoduje zabarwienie na czarno

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Ile jest neuronów

A

100 miliardów według Kalata

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Budowa neuronu

A

• Soma (perikarion) = ciało komórki nerwowej (zawiera
tak jak każda komórka zwierzęca jądro komórkowe
i inne organelle)
• Akson (neuryt) = włókno, przekazuje impuls nerwowy
od ciała komórki do jej zakończenia
• Wzgórek aksonalny = tutaj powstaje impuls nerwowy
(potencjał czynnościowy)
• Dendryty = przekazują pobudzenie do ciała komórki
od innych komórek (ale nie jest to potencjał
czynnościowy, tylko informacja)
• Osłonka mielinowa wraz z przewężeniami Ranviera
= otacza niektóre aksony

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Budowa ciałka komórki nerwowej (somy)

A

Jądro komórkowe:
• zawiera chromatynę (chromosomy, geny, materiał informacyjny)
Mitochondria:
• zbiorniki energii, paliwo = ATP (kwas adenozynotrifofsorowy) przekształcany w ADP (kwas adenozynodifosforowy) i anion fosforanowy
Siateczka śródplazmatyczna: ziarnista i gładka:
• transport i synteza białek różnymi kanalikami po komórce za pomocą rybosomów (mogą też być swobodne w komórce)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Budowa błony neuronu

A

• Błona neuronu (błona cytoplazmatyczna) = podwójna warstwa lipidowa (oddziela wnętrze neuronu od przestrzeni zewnętrznej)
• Kanały = „drzwi”, przez nie przechodzą jony
(cząsteczki naładowane ładunkiem elektrycznym)
• Receptory = „zamek”, struktury białkowe, często powiązane z kanałami, odbierające informację od neuroprzekaźników i otwierają kanały
• Przez warstwę błony przenikają swobodnie tylko niektóre substancje (np. woda, tlen, dwutlenek węgla), Jony (cząsteczki z ładunkiem) przenikają przez kanały, inne substancje są blokowane

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Składniki funkcjonalne

A

• Białka błony komórkowej (np. receptory, które
wpływają na pracę komórki)
• Enzymy (np. rozkładające neuroprzekaźniki, aby
można było je ponownie syntezować)
• Neuroprzekaźniki (np. serotonina, substancja
szczęścia)
• Czynniki wzrostu (np. BDNF = wykazuje się obecność
w mózgu, nawet osób dorosłych)
• Neurohormony (np. wazopresyna = zagęszczenie
moczu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cytoszkielet neuronu i aksonu

A

Neurofilamenty = skręcone liny z rozgałęzieniami
• Mikrotubule = włókniste rurkowate struktury
zbudowane z białka tubuliny
• Mikrofilamenty = cienkie i krótkie włókna białka
aktyny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Transport aksonalny

A

Wolny transport aksonalny:
• około: 1 mm na dobę
• budowa aksonu, transport tubuliny

Szybki transport aksonalny:
• około: 20-30 cm na dobę
• aksonalny: białka funkcjonalne i mitochondria
(kinezyna)
• wsteczny: zużyte białka i przekaźniki oraz czynniki wzrostu (dyneina)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Rodzaje neuronów (trzy klasyfikacje)

A

Ze względu na długość aksonów:
• neurony typu Golgi I (projekcyjne) o długich aksonach = przenoszą informacje na duże odległości
• neurony typu Golgi II (interneurony) o krótkich aksonach = przenoszą informacje na małe odległości

Ze względu na funkcję:
• neurony czuciowe (aferentne) = przewodzą informacje do struktury
• neurony ruchowe (eferentne) = przewodzą informacje od struktury
• neurony wewnętrzne (interneurony) = przekazują informacje lokalnie,

Ze względu na morfologię (budowę):
• neurony piramidowe leżące w korze mózgu • neurony Purkiniego leżące w korze móżdżku • komórki gwiaździste to niewielkie neurony leżące w korze mózgu
• neurony wrzecionowate leżące w korze mózgu • neurony koszyczkowe leżące w korze mózgu i móżdżku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Sieć dywergencyjna:

A
  • przenoszenie informacji z jednego neuronu na inne
  • aktywność jednej komórki może się rozprzestrzeniać na wyższych poziomach sieci neuronowej

Sieć konwergencyjna
• przenoszenie informacji z kilku neuronów na jedną komórkę
• pozwalają na integrację informacji z wielu komórek presynaptycznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Rodzaje komórek glejowych

A

• Makroglej: – astrocyty (komórki gwiaździste) – oligodendrocyty (komórki skąpowypustkowe) – komórki Schwanna (obwodowy układ nerwowy)
– inne np. komórki Bergmana (móżdżek), glej Mullera (siatkówka), komórki osłonkowe komórek opuszki węchowe

  • Mikroglej (komórki Hortegi)
  • Komórki nabłonkowe (tanycyty, wyściółki)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Bariera krew-mózg

A
  • Bariera ta funkcjonuje na zasadzie zapory fizycznej, utworzonej przez warstwę nabłonka wyścielającego światło naczyń, które stykają się tzw. złączami ścisłymi i uniemożliwiają dyfuzję makrocząsteczek
  • Zapobiega ona wnikaniu do neuronów różnych substancji (negatywnych ale też pozytywnych)
  • Zbudowana jest z perikarionów astrocytów i ich wypustek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Oligodendrocyty

A

• Oligodendrocyty tworzą mielinę (osłonkę) aksonów

w ośrodkowym układzie nerwowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Komórki Shwanna

A

• Komórki Shwanna tworzą mielinę (osłonkę) aksonów w obwodowym układzie nerwowym • Od oligodendrocytów różnią się rozwojem i właściwościami biochemicznymi

18
Q

Glej promienisty

A
  • Decyduje o kierunku migracji neuronów, dendrytów i aksonów w czasie rozwoju zarodkowego
  • Po zakończeniu rozwoju układu nerwowego glej promienisty zanika
  • Niewielka jego ilość u ssaków pozostaje w hipokampie oraz w opuszce węchowej = odbywa się tutaj nieprzerwanie neurogeneza
19
Q

Mikroglej

A
  • Usuwa obumierające neurony: – zarówno w czasie rozwoju = apoptoza (zaprogramowana śmierć neuronów) – jak w organizmie dorosłym oraz wirusy, grzyby i inne mikroorganizmy
  • Odkurzacz!
20
Q

Astroglejoza

A

• Reakcja komórek astrogleju na uszkodzenie
ośrodkowego układu nerwowego poprzez hipertrofię (powiększanie się) ciał oraz hiperplazję (namnażanie) komórek astrogleju
• Astroglej pojawia się w przebiegu zmian:
mechanicznych, chemicznych, genetycznych,
infekcyjnych ale także w stwardnieniu rozsianym, chorobie Alzheimera, encefalopatii wątrobowe

Plusy astroglejozy:
• przywracanie homeostazy
• dostarczanie czynników troficznych

Minusy astroglejozy:
• hamujący wzrost neurytów
• pęcznienie powoduje wzrost ciśnienia
śródczaszkowego i niekontrolowane wydzielanie Glu

21
Q

Jony potrzebne do działania neuronów

A
Cząsteczki naładowane elektrycznie:  
• sodowe Na+  
• potasowe K+  
• chlorkowe Cl-  
• wapniowe Ca2+
22
Q

Gradient stężeń i gradient elektrochemiczny

A
  • gradient elektrochemiczny =plus dąży do minusa, np. dodatnio naładowany jon sodu Na+ dąży do środowiska ujemnego z jonami chlorkowymi Cl-, ponieważ ma przeciwny ładunek
  • gradient stężeń (dąży do uzupełnienia braku, np sód napływa do środka komórki, gdy jest go w niej mało) Może być w sprzeczności z gradientem elektrochemicznym
23
Q

Jak mierzyć zmianę potencjału neuronu

A

• Za pomocą mikroelektrody umieszczonej w komórce nerwowej oraz elektrody umieszczonej w środowisku zewnętrznym = obraz w woltomierzu

24
Q

Depolaryzacja i hiperpolaryzacja

A

Depolaryzacja:
• zmniejszenie potencjału (polaryzacji) komórki
• potencjał błony staje się mniej elektroujemny
Hiperpolaryzacja:
• zwiększenie potencjału (polaryzacji) komórki
• potencjał błony staje się bardziej elektroujemny

25
Q

Potencjał spoczynkowy

A
  • Różnica potencjałów wewnątrz i na zewnątrz komórki
  • We wnętrzu komórki potencjał jest ujemny, ok. -70 mV, na zewnątrz bardziej dodatni
  • Analogia do naciągniętego łuku przygotowanego do strzału
26
Q

Pobudzający potencjał postsynaptyczny EPSP

A

powstaje w wyniku depolaryzacji błony komórkowej neuronu • różnica pomiędzy potencjałem spoczynkowym, a tym powstałym po depolaryzacji • mała depolaryzacja • otwarcie kanałów dla Na+

27
Q

Potencjał czynnościowy Iglica (obraz oglądany na oscyloskopie)

A
  • pod wpływem depolaryzacji jony Na+ lawinowo wpływają do wnętrza komórki nerwowej (poprzez kanały regulowane przez napięcie)
  • wnętrze neuronu staje się elektrododatnie
28
Q

Hiperpolaryzacja następcza

A
  • Gdy zaistnieje potencjał czynnościowy i komórka staje się elektrododatnia, to otwierają się kanały potasowe
  • Następuje wypływ jonów K+ na zewnątrz, poprzez co wnętrze neuronu staje się elektroujemne (nawet silniej, niż potencjał spoczynkowy)
  • Przez chwilę więcej jonów Na+ znajduje się wewnątrz komórki, a poza nią jonów K+
29
Q

Repolaryzacja

A
  • Przywrócenie stanu spoczynkowego neuronu po zaistnieniu potencjału czynnościowego i hiperpolaryzacji następczej w skutek działania pompy sodowo-potasowej Repolaryzacja bezwzględna:
  • absolutna = neuron jest niepobudliwy Repolaryzacja względna:
  • nieabsolutna = neuron jest wrażliwy tylko na bardzo silne bodźce
30
Q

Różnice między EPSP a IPSP

A

EPSP (excitatory postsynaptic potential)

  • Pobudzający potencjał postsynaptyczny
  • powstaje w wyniku depolaryzacji błony komórkowej neuronu
  • różnica pomiędzy potencjałem spoczynkowym, a tym powstałym po depolaryzacji
  • mała depolaryzacja
  • otwarcie kanałów dla Na+

IPSP (inhibitory postsynaptic potential)

  • Hamujący potencjał postsynaptyczny
  • powstaje w wyniku hiperpolaryzacji błony komórkowej neuronu
  • mała hiperpolaryzacja
  • otwarcie kanałów dla: K+ i Cl-
31
Q

Reguła „wszystko albo nic”

A

Reguła „wszystko albo nic” polega na tym, że amplituda (intensywność) oraz szybkość potencjału czynnościowego jest niezależna od bodźca,który go wywołał. (Potocznie impuls nerwowy zawsze daje z siebie 100%).

32
Q

Pompa sodowo-potasowa

A

Aktywny transport jonów, tzw. antyport
• Przenosi jony Na+ w przeciwnym kierunku niż K+
• Gdy białko pompy przyłącza cząsteczki fosforanowe (P), sprzyja to przenoszeniu Na+ na zewnątrz komórki
• Natomiast, gdy odłącza się P, sprzyja to przenoszeniu K+ do wnętrza komórki
• Energia potrzebna do transportu pochodzi z rozpadu ATP w ADP
• Stosunek przenoszenia: 3 jony Na+ na 2 jony K+

33
Q

Przemieszczanie impulsu nerwowego

A
  • prąd jonowy przemieszcza się od ciała komórki nerwowej wzdłuż aksonu do jego zakończenia
  • jest to możliwe, dzięki istnieniu faz pobudzenia neuronu
  • faza aktywna przemieszcza się, otwierają się po kolei kanały Na+ i jony Na+ lawinowo napływają do wnętrza komórki
  • następnie wnętrze komórki ulega depolaryzacji i kanały dla jonów Na+ się zamykają
    jednocześnie kanały dla jonów K+ się otwierają i jony K+ opuszczają komórkę poprzez co, staje się ona bardziej elektroujemna (hiperpolaryzacja następcza)
  • komórka nerwowa w pewnym regionie jest bardziej elektroujemna niż podczas stanu spoczynkowego, poprzez co jest niewrażliwa na pobudzenie
34
Q

Gdzie powstaje potencjał czynnościowy (impuls nerwowy)

A

Wzgórek aksonalny = tutaj powstaje impuls nerwowy (potencjał czynnościowy)

35
Q

Różnice między przemieszczaniem ciągłym a przemieszczaniem skokowym

A

Przewodzenie ciągłe
Pobudzenie neuronowe wzdłuż aksonu bez mieliny
Ruch jonów przez kanały rozlokowane po całej powierzchni błony komórkowej aksonu
Wolniejsze
Zmniejsza się depolaryzacja (przewodzenie na małe odległości)

Przewodzenie skokowe
Pobudzenie neuronowe wzdłuż aksonu z mieliną
Ruch jonów przez kanały rozlokowane w przewężeniach Ranviera (brak mieliny)
Szybsze
Nie zmniejsza się depolaryzacja (przewodzenie na duże odległości)

36
Q

Jak działają leki znieczulające (miejscowo i ogólnie)

A

Leki znieczulające miejscowo - przyłączają się do kanałów sodowych, zapobiegając przechodzeniu jonów sodu (czyli zapobiegają powstawaniu potencjału czynnościowego) np. Nowokaina i Ksylokanina

Leki znieczulające ogólnie - działają na cały mózg otwierając kanały potasowe (obniżają aktywność mózgu) np. eter i chloroform

37
Q

Różnice między synapsą elektryczną i synapsą chemiczną

A

Synapsa elektryczna

  • budowa symetryczna
  • bezpośredni przepływ informacji (jony i drobne cząsteczki przepływają przez pory białkowe)
  • informacja przekazywana bez opóźnienia
  • przekazywanie dwukierunkowe - neurony mogą się wzajemnie pobudzać (każdy może
  • być zarówno presynaptyczny i postsynaptyczny)
  • brak modulacji sygnału - neurony się nie uczą

Synapsa chemiczna

  • budowa asymetryczna
  • pośredni przepływ informacji (za pomocą neuroprzekaźnika)
  • informacja przekazywana z opóźnieniem
  • przekazywanie jednokierunkowe - od zakończenia aksonu do początku dendrytu
  • możliwa modulacja sygnału
  • neurony się uczą
38
Q

Rodzaje komunikacji (synapsy i efapsy)

A

Synapsa chemiczna
• Pośredni przepływ informacji = za pomocą neuroprzekaźników (neurotransmiterów)
• Informacja jest przekazywana z opóźnieniem
• Przekazywanie jednokierunkowe = od zakończenia aksonu do początku dendrytu/ów

Efapsa
-Bezpośredni przepływ informacji = jony i drobne cząsteczki płyną przez pory białkowe
• Informacja jest przekazywana bez opóźnienia
• Przekazywanie dwukierunkowe = neurony mogą się wzajemnie pobudzać (każdy z nich może być zarówno presynaptyczny jak i postsynaptyczny)

39
Q

Definicja wagi synaptycznej

A
  • Udział potencjałów postsynaptycznych w wytwarzaniu potencjału czynnościowego neuronu postsynaptycznego
    • Siła połączenia między neuronami w sieci neuronowej
40
Q

Typy synaps ze względu na połączenia między komórkami

A
Neuron = neuron 
Neuron = włókno mięśniowe 
Neuron = gruczoł
Neuron = naczynie krwionośne
Receptor = neuron