Zagadnienia pt 2 Flashcards
Komórki nerwowe
- występują w układzie nerwowym, są zdolne do generowania impulsów nerwowych, otrzymują i przekazują informacje innym komórkom nerwowym
• Komórki glejowe =
występują w układzie nerwowym, nie są zdolne do generowania impulsów nerwowych, ale pełnią szereg innych funkcji, bez których nie jest możliwa prawidłowa funkcja układu nerwowego
Doktryna neuronalna
- komórki nerwowe generują impulsy i przekazują informacje, gdy pracują,
- zużywają więcej tlenu, glukozy i częściej przepływa przez nie krew = wtedy realizują funkcje psychiczne
Metoda odbarwiania neuronów -
• Metoda Golgiego:
tzw. czarna reakcja, przypomina wywoływanie i utrwalanie zdjęć w dawnych technikach szlachetnych: – moczenie preparatu (z tkanką nerwową) przez 2 dni w formalinie i chromianie potasu, potem przez 2 dni w azotanie srebra – na niektórych błonach komórki chromian srebra ulega krystalizacji i powoduje zabarwienie na czarno
Ile jest neuronów
100 miliardów według Kalata
Budowa neuronu
• Soma (perikarion) = ciało komórki nerwowej (zawiera
tak jak każda komórka zwierzęca jądro komórkowe
i inne organelle)
• Akson (neuryt) = włókno, przekazuje impuls nerwowy
od ciała komórki do jej zakończenia
• Wzgórek aksonalny = tutaj powstaje impuls nerwowy
(potencjał czynnościowy)
• Dendryty = przekazują pobudzenie do ciała komórki
od innych komórek (ale nie jest to potencjał
czynnościowy, tylko informacja)
• Osłonka mielinowa wraz z przewężeniami Ranviera
= otacza niektóre aksony
Budowa ciałka komórki nerwowej (somy)
Jądro komórkowe:
• zawiera chromatynę (chromosomy, geny, materiał informacyjny)
Mitochondria:
• zbiorniki energii, paliwo = ATP (kwas adenozynotrifofsorowy) przekształcany w ADP (kwas adenozynodifosforowy) i anion fosforanowy
Siateczka śródplazmatyczna: ziarnista i gładka:
• transport i synteza białek różnymi kanalikami po komórce za pomocą rybosomów (mogą też być swobodne w komórce)
Budowa błony neuronu
• Błona neuronu (błona cytoplazmatyczna) = podwójna warstwa lipidowa (oddziela wnętrze neuronu od przestrzeni zewnętrznej)
• Kanały = „drzwi”, przez nie przechodzą jony
(cząsteczki naładowane ładunkiem elektrycznym)
• Receptory = „zamek”, struktury białkowe, często powiązane z kanałami, odbierające informację od neuroprzekaźników i otwierają kanały
• Przez warstwę błony przenikają swobodnie tylko niektóre substancje (np. woda, tlen, dwutlenek węgla), Jony (cząsteczki z ładunkiem) przenikają przez kanały, inne substancje są blokowane
Składniki funkcjonalne
• Białka błony komórkowej (np. receptory, które
wpływają na pracę komórki)
• Enzymy (np. rozkładające neuroprzekaźniki, aby
można było je ponownie syntezować)
• Neuroprzekaźniki (np. serotonina, substancja
szczęścia)
• Czynniki wzrostu (np. BDNF = wykazuje się obecność
w mózgu, nawet osób dorosłych)
• Neurohormony (np. wazopresyna = zagęszczenie
moczu)
Cytoszkielet neuronu i aksonu
Neurofilamenty = skręcone liny z rozgałęzieniami
• Mikrotubule = włókniste rurkowate struktury
zbudowane z białka tubuliny
• Mikrofilamenty = cienkie i krótkie włókna białka
aktyny
Transport aksonalny
Wolny transport aksonalny:
• około: 1 mm na dobę
• budowa aksonu, transport tubuliny
Szybki transport aksonalny:
• około: 20-30 cm na dobę
• aksonalny: białka funkcjonalne i mitochondria
(kinezyna)
• wsteczny: zużyte białka i przekaźniki oraz czynniki wzrostu (dyneina)
Rodzaje neuronów (trzy klasyfikacje)
Ze względu na długość aksonów:
• neurony typu Golgi I (projekcyjne) o długich aksonach = przenoszą informacje na duże odległości
• neurony typu Golgi II (interneurony) o krótkich aksonach = przenoszą informacje na małe odległości
Ze względu na funkcję:
• neurony czuciowe (aferentne) = przewodzą informacje do struktury
• neurony ruchowe (eferentne) = przewodzą informacje od struktury
• neurony wewnętrzne (interneurony) = przekazują informacje lokalnie,
Ze względu na morfologię (budowę):
• neurony piramidowe leżące w korze mózgu • neurony Purkiniego leżące w korze móżdżku • komórki gwiaździste to niewielkie neurony leżące w korze mózgu
• neurony wrzecionowate leżące w korze mózgu • neurony koszyczkowe leżące w korze mózgu i móżdżku
Sieć dywergencyjna:
- przenoszenie informacji z jednego neuronu na inne
- aktywność jednej komórki może się rozprzestrzeniać na wyższych poziomach sieci neuronowej
Sieć konwergencyjna
• przenoszenie informacji z kilku neuronów na jedną komórkę
• pozwalają na integrację informacji z wielu komórek presynaptycznych
Rodzaje komórek glejowych
• Makroglej: – astrocyty (komórki gwiaździste) – oligodendrocyty (komórki skąpowypustkowe) – komórki Schwanna (obwodowy układ nerwowy)
– inne np. komórki Bergmana (móżdżek), glej Mullera (siatkówka), komórki osłonkowe komórek opuszki węchowe
- Mikroglej (komórki Hortegi)
- Komórki nabłonkowe (tanycyty, wyściółki)
Bariera krew-mózg
- Bariera ta funkcjonuje na zasadzie zapory fizycznej, utworzonej przez warstwę nabłonka wyścielającego światło naczyń, które stykają się tzw. złączami ścisłymi i uniemożliwiają dyfuzję makrocząsteczek
- Zapobiega ona wnikaniu do neuronów różnych substancji (negatywnych ale też pozytywnych)
- Zbudowana jest z perikarionów astrocytów i ich wypustek
Oligodendrocyty
• Oligodendrocyty tworzą mielinę (osłonkę) aksonów
w ośrodkowym układzie nerwowym