budowa oka Flashcards
Budowa siatkówki u człowieka
Receptory:
• zawierają barwnik, wybielają się pod wpływem światła
• zjawisko adaptacji = dużo barwnika, większa wrażliwość i na odwrót
Komórki nerwowe:
• dwubiegunowe, horyzontalne, amakrynowe, zwojowe
• przekazują informacje od receptorów do innych komórek nerwowych oraz między sobą
Transdukcja
- Zmiana energii świetlnej (widma elektromagnetycznego w zakresie widzialnym) w odpowiedź elektryczną komórki, która jest transmitowana do mózgu
- W przypadku innych modalności zmysłowych, jakakolwiek zmiana energii (np. kinetycznej lub przemieszczających się cząsteczek) na aktywność neuronalną
Rodzaje komórek receptorowych na siatkówce u człowieka
Pręciki:
• reagują na słabe światło
• znajdują się na obrzeżach siatkówki
• nie są wrażliwe na długość fali, czyli barwy
Czopki:
• reagują na mocne światło
• znajdują się głównie w centralnej części siatkówki
• są wrażliwe na długość fali, czyli barwy (czerwony, zielony i niebieski)
Rodzaje komórek receptorowych na siatkówce u człowieka
Pręciki:
• reagują na słabe światło
• znajdują się na obrzeżach siatkówki
• nie są wrażliwe na długość fali, czyli barwy
Czopki:
• reagują na mocne światło
• znajdują się głównie w centralnej części siatkówki
• są wrażliwe na długość fali, czyli barwy (czerwony, zielony i niebieski)
Rodzaje komórek nerwowych na siatkówce u człowieka
Komórki zwojowe (KZ):
Komórki amakrynowe [KA]
Komórki horyzontalne [KH]
Komórki dwubiegunowe [KD]
Komórki zwojowe (typu ON i OFF, typu P i M)
-KOMÓRKI TYPU ON I OFF- Komórki ON: -typ włączeniowy -pobudzające centrum, hamująca otoczka -reagują na wzrost oświetlenia Komórki OFF: -typ wyłączeniowy -hamujące centrum, pobudzająca otoczka -reagują na spadek oświetlenia
-KOMÓRKI TYPU M I P-
Komórki M (magno):
-komórki ON i OFF
-duże pola recepcyjne
-wrażliwe na duże obiekty oraz na kontrast
-odpowiadają szybko (wrażliwe na ruch)= fazowe
Komórki P (parvo):
- komórki ON i OFF
- małe pola recepcyjne
- wrażliwe na małe obiekty
- odpowiadają wolniej (wrażliwe na barwy i kształt, przeciwstawne centra i otoczki)= tonicznie
Pole recepcyjne na siatkówce u człowieka
- Obszar składający się z komórek receptorowych (czopków i pręcików) pobudzających komórkę zwojową siatkówki lub innego badanego neuronu
- Obszary recepcyjne mają także komórki ciała kolankowatego bocznego [CKB] i pierwszorzędowej kory wzrokowej [V1] (też inne obszary kory mózgu w zależności od modalności lub typu przetwarzanej informacji)
Nowa droga wzrokowa (nazwy struktur, połączenia, schematy)
Nowa droga wzrokowa:
komórki zwojowe siatkówki → nerw wzrokowy → skrzyżowanie wzrokowe → ciało kolankowate boczne (CKB) → wzrokowa kora mózgowa (V1)
Stara droga wzrokowa (nazwy struktur, połączenia, schematy, dwie odmiany drogi)
Stara droga wzrokowa:
ciało kolankowate boczne (CKB) → jądro Westphala Edingera = droga odruchu źrenicznego
ciało kolankowate boczne (CKB) → wzgórki czworacze górne → kora mózgowa w płatach ciemieniowych = lokalizacja obiektów i kontrola ruchu gałek ocznych (kiedy bodźce pojawiają się na peryferyjnych częściach siatkówki)
Organizacja retinotropowa
Oznacza, że określonym sąsiadującym ze sobą obszarom siatkówki odpowiadają określone, sąsiadujące ze sobą obszary w korze wzrokowej
Organizację retinotropową ma ciało kolankowate boczne (CKB) i kora wzrokowa pierwszorzędowa (V1)
Budowa i funkcje ciała kolankowatego bocznego
- Znajdują się tutaj dwa kanały: – kanał M, w części brzusznej, wrażliwy na duże przedmioty w ruchu – kanał P, w części grzbietowej, wrażliwy na małe przedmioty, kształt i barwę
- Otrzymuje połączenia z kory mózgowej (80-90%), które modulują sygnały z komórek zwojowych
- Funkcja: dokładna analiza cech bodźca
Eksperyment Hubla i Wiesla na kotach
- Badanie aktywności pojedynczych neuronów w korze mózgowej kota w zależności od rodzaju nachylenia bodźca
- Mikroelektroda umieszczona przez otwór w czaszce w pojedynczym neuronie lub obok niego
- Badacze otrzymali nagrodę Nobla
Typologia komórek nerwowych Hubla i Wiesla w korze mózgowej
- Neurony wzrokowej kory pierwszorzędowej (V1) mają prostokątne pola recepcyjne
- Granica między obszarami pobudzającymi i hamującymi przebiega wzdłuż linii prostej
- Wyjątek: plamki = analizują barwy
- Komórki proste = małe pola recepcyjne, zdefiniowane obszary (reakcja na nachylenie i konkretne położenie) [kora V1]
Różnice między komórkami prostymi a komórkami złożonymi
Proste:
- małe pola recepcyjne
- zdefiniowane obszary
Złożone:
- duże pola recepcyjne
- niezdefiniowane obszary
Organizacja kolumnowa w korze wzrokowej
- Komórki nerwowe w korze mózgowej (6 warstw) tworzą kolumnę prostopadle do kory odpowiadającą nachyleniu bodźca (pałeczki)
- W kolumnie znajdują się: – komórki proste i złożone – plamki (walce) zawierające neurony wrażliwe na barwę a nie wrażliwe na nachylenie – neurony poza plamkami niewrażliwe na barwę a na nachylenie
- Kolumny nachylenia dominacji ocznej
Wrażliwość komórek nerwowych w pierwszorzędowej korze wzrokowej (V1)
- Nachylenie = komórki proste
- Ruch (między paskami) = komórki złożone
- Częstotliwość przestrzenna: – niska (mało bodźców) = komórki złożone – wysoka (dużo bodźców) = komórki proste
- Binokularność (integracja informacji z obu oczu)
- Każdy moduł widzi tylko niewielki obszar przestrzeni!
Percepcja kształtu i proces stawiania hipotez (złudzenia percepcyjne)
Siatkówka i struktury mózgowe (komórki P):
• komórki zwojowe siatkówki • V1 → V2 → V4 → kora dolnoskroniowa (TOE → TE) [wrażliwość na kształty]
Stałość spostrzegania obiektów:
• niewielka aktywności neuronów kory dolnoskroniowej na ruch, zmianę wielkości, tło, kąt
• możliwe rozpoznawanie częściowo zasłoniętych przedmiotów
Proces stawiania hipotez założenie podstawowe:
• obiekt → klasyfikacja [wiedza wcześniejsza na temat znaczenia oraz nazwy]
• obiekt niepełny → hipotezy percepcyjne → klasyfikacja
• przyjęcie danej hipotezy → dana klasyfikacja
• mózg może wykorzystywać (przetwarzać dane) tylko jedną hipotezę w jednej chwili
Percepcja barwy (dwie koncepcje)
Koncepcja Helmholtza:
• 3 rodzaje receptorów, każdy wrażliwy na poziom długości fali i w związku z tym aktywny w pewnym zakresie = siatkówka
Koncepcja Heringa:
• przeciwstawne kolory: czerwony i zielony, żółty i niebieski, jasny i ziemny; hamowanie neuronowe = ciało kolankowate boczne i kora wzrokowa