budowa oka Flashcards

1
Q

Budowa siatkówki u człowieka

A

Receptory:
• zawierają barwnik, wybielają się pod wpływem światła
• zjawisko adaptacji = dużo barwnika, większa wrażliwość i na odwrót

Komórki nerwowe:
• dwubiegunowe, horyzontalne, amakrynowe, zwojowe
• przekazują informacje od receptorów do innych komórek nerwowych oraz między sobą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Transdukcja

A
  • Zmiana energii świetlnej (widma elektromagnetycznego w zakresie widzialnym) w odpowiedź elektryczną komórki, która jest transmitowana do mózgu
  • W przypadku innych modalności zmysłowych, jakakolwiek zmiana energii (np. kinetycznej lub przemieszczających się cząsteczek) na aktywność neuronalną
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Rodzaje komórek receptorowych na siatkówce u człowieka

A

Pręciki:
• reagują na słabe światło
• znajdują się na obrzeżach siatkówki
• nie są wrażliwe na długość fali, czyli barwy
Czopki:
• reagują na mocne światło
• znajdują się głównie w centralnej części siatkówki
• są wrażliwe na długość fali, czyli barwy (czerwony, zielony i niebieski)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Rodzaje komórek receptorowych na siatkówce u człowieka

A

Pręciki:
• reagują na słabe światło
• znajdują się na obrzeżach siatkówki
• nie są wrażliwe na długość fali, czyli barwy
Czopki:
• reagują na mocne światło
• znajdują się głównie w centralnej części siatkówki
• są wrażliwe na długość fali, czyli barwy (czerwony, zielony i niebieski)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Rodzaje komórek nerwowych na siatkówce u człowieka

A

Komórki zwojowe (KZ):
Komórki amakrynowe [KA]
Komórki horyzontalne [KH]
Komórki dwubiegunowe [KD]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Komórki zwojowe (typu ON i OFF, typu P i M)

A
-KOMÓRKI TYPU ON I OFF-
Komórki ON:
-typ włączeniowy
-pobudzające centrum, hamująca otoczka
-reagują na wzrost oświetlenia
Komórki OFF:
-typ wyłączeniowy
-hamujące centrum, pobudzająca otoczka
-reagują na spadek oświetlenia

-KOMÓRKI TYPU M I P-
Komórki M (magno):
-komórki ON i OFF
-duże pola recepcyjne
-wrażliwe na duże obiekty oraz na kontrast
-odpowiadają szybko (wrażliwe na ruch)= fazowe
Komórki P (parvo):

  • komórki ON i OFF
  • małe pola recepcyjne
  • wrażliwe na małe obiekty
  • odpowiadają wolniej (wrażliwe na barwy i kształt, przeciwstawne centra i otoczki)= tonicznie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Pole recepcyjne na siatkówce u człowieka

A
  • Obszar składający się z komórek receptorowych (czopków i pręcików) pobudzających komórkę zwojową siatkówki lub innego badanego neuronu
  • Obszary recepcyjne mają także komórki ciała kolankowatego bocznego [CKB] i pierwszorzędowej kory wzrokowej [V1] (też inne obszary kory mózgu w zależności od modalności lub typu przetwarzanej informacji)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Nowa droga wzrokowa (nazwy struktur, połączenia, schematy)

A

Nowa droga wzrokowa:
komórki zwojowe siatkówki → nerw wzrokowy → skrzyżowanie wzrokowe → ciało kolankowate boczne (CKB) → wzrokowa kora mózgowa (V1)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Stara droga wzrokowa (nazwy struktur, połączenia, schematy, dwie odmiany drogi)

A

Stara droga wzrokowa:
ciało kolankowate boczne (CKB) → jądro Westphala Edingera = droga odruchu źrenicznego
ciało kolankowate boczne (CKB) → wzgórki czworacze górne → kora mózgowa w płatach ciemieniowych = lokalizacja obiektów i kontrola ruchu gałek ocznych (kiedy bodźce pojawiają się na peryferyjnych częściach siatkówki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Organizacja retinotropowa

A

Oznacza, że określonym sąsiadującym ze sobą obszarom siatkówki odpowiadają określone, sąsiadujące ze sobą obszary w korze wzrokowej
Organizację retinotropową ma ciało kolankowate boczne (CKB) i kora wzrokowa pierwszorzędowa (V1)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Budowa i funkcje ciała kolankowatego bocznego

A
  • Znajdują się tutaj dwa kanały: – kanał M, w części brzusznej, wrażliwy na duże przedmioty w ruchu – kanał P, w części grzbietowej, wrażliwy na małe przedmioty, kształt i barwę
  • Otrzymuje połączenia z kory mózgowej (80-90%), które modulują sygnały z komórek zwojowych
  • Funkcja: dokładna analiza cech bodźca
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Eksperyment Hubla i Wiesla na kotach

A
  • Badanie aktywności pojedynczych neuronów w korze mózgowej kota w zależności od rodzaju nachylenia bodźca
  • Mikroelektroda umieszczona przez otwór w czaszce w pojedynczym neuronie lub obok niego
  • Badacze otrzymali nagrodę Nobla
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Typologia komórek nerwowych Hubla i Wiesla w korze mózgowej

A
  • Neurony wzrokowej kory pierwszorzędowej (V1) mają prostokątne pola recepcyjne
  • Granica między obszarami pobudzającymi i hamującymi przebiega wzdłuż linii prostej
  • Wyjątek: plamki = analizują barwy
  • Komórki proste = małe pola recepcyjne, zdefiniowane obszary (reakcja na nachylenie i konkretne położenie) [kora V1]
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Różnice między komórkami prostymi a komórkami złożonymi

A

Proste:

  • małe pola recepcyjne
  • zdefiniowane obszary

Złożone:

  • duże pola recepcyjne
  • niezdefiniowane obszary
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Organizacja kolumnowa w korze wzrokowej

A
  • Komórki nerwowe w korze mózgowej (6 warstw) tworzą kolumnę prostopadle do kory odpowiadającą nachyleniu bodźca (pałeczki)
  • W kolumnie znajdują się: – komórki proste i złożone – plamki (walce) zawierające neurony wrażliwe na barwę a nie wrażliwe na nachylenie – neurony poza plamkami niewrażliwe na barwę a na nachylenie
  • Kolumny nachylenia dominacji ocznej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wrażliwość komórek nerwowych w pierwszorzędowej korze wzrokowej (V1)

A
  • Nachylenie = komórki proste
  • Ruch (między paskami) = komórki złożone
  • Częstotliwość przestrzenna: – niska (mało bodźców) = komórki złożone – wysoka (dużo bodźców) = komórki proste
  • Binokularność (integracja informacji z obu oczu)
  • Każdy moduł widzi tylko niewielki obszar przestrzeni!
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Percepcja kształtu i proces stawiania hipotez (złudzenia percepcyjne)

A

Siatkówka i struktury mózgowe (komórki P):
• komórki zwojowe siatkówki • V1 → V2 → V4 → kora dolnoskroniowa (TOE → TE) [wrażliwość na kształty]

Stałość spostrzegania obiektów:
• niewielka aktywności neuronów kory dolnoskroniowej na ruch, zmianę wielkości, tło, kąt
• możliwe rozpoznawanie częściowo zasłoniętych przedmiotów

Proces stawiania hipotez założenie podstawowe:
• obiekt → klasyfikacja [wiedza wcześniejsza na temat znaczenia oraz nazwy]
• obiekt niepełny → hipotezy percepcyjne → klasyfikacja
• przyjęcie danej hipotezy → dana klasyfikacja
• mózg może wykorzystywać (przetwarzać dane) tylko jedną hipotezę w jednej chwili

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Percepcja barwy (dwie koncepcje)

A

Koncepcja Helmholtza:
• 3 rodzaje receptorów, każdy wrażliwy na poziom długości fali i w związku z tym aktywny w pewnym zakresie = siatkówka

Koncepcja Heringa:
• przeciwstawne kolory: czerwony i zielony, żółty i niebieski, jasny i ziemny; hamowanie neuronowe = ciało kolankowate boczne i kora wzrokowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Stałość barwy i koncepcja retinex

A

Stałość barwy: można spostrzegać kolorowe przedmioty, które zachowują swe oryginalne barwy nie tylko przy zmianach jasności oświetlenia, lecz nawet wtedy, gdy oświetlimy je kolorowym światłem, pod warunkiem że występują odpowiednie kontrasty i cienie

Koncepcja retinex:
• siatkówka (retina) + kora (cortex) = retinex
• opiera się o założeniu stałości barw, czyli zdolności do rozróżniania barwy niezależnie od poziomu/rodzaju oświetlenia
• odejmowanie barwy dominującej w całości spostrzeżenia w celu określenia koloru „prawdziwego” każdego obiektu = reflaktacja
• porównywanie koloru obiektu z innymi obiektami

20
Q

Percepcja ruchu (dwa mechanizmy: siatkówka i stara droga)

A
  • płat skroniowy [MT = środkowy skroniowy i MST = górny środkowy skroniowy] = obszary odpowiadające za ruch w danym kierunku, kolumny
  • wzgórki czworacze górne → płat ciemieniowy = śledzenie przedmiotu
21
Q

Percepcja głębi

A
  • Percepcja głębi = stereotaksja
  • Obraz powstaje na obu siatkówkach, dwa obrazy przesunięte wobec siebie (bo gałki oczne są patrzą pod innym kątem)
  • Analiza kanałem P i M
  • W V1 są komórki (detektory głębi), które reagują na przesunięte obrazy na obu siatkówkach (bo w korze zachodzi integracja obrazów z obu oczu)
  • Obraz nie musi zostać rozpoznany, aby wykryć głębię (eksperyment Julesza)
22
Q

• Konwergencja

A

= kąt patrzenia

23
Q

Deformacje perspektywiczne

A

= linie równoległe wydają się zbliżone

24
Q

Nakładanie się obrazów

A

= obrazy bliższe przesłaniają dalsze

25
Q

Wielkość obrazów

A

= obraz obiektów dalszych jest mniejszy

26
Q

Efekty związane z ruchem

A

= paralaksa ruchowa (przedmioty leżące za i przed płaszczyzną fiksacji przemieszczają się w różnych kierunkach)

27
Q

Ważne obszary funkcjonalne kory mózgowej dla percepcji wzrokowej (pola FFA, PPA, STG)

A
  • Pole twarzy (ang. fusiform face area, FFA) = aktywizacja w czasie rozpoznawania lub porównywania twarzy
  • Przyhipokampowe pole miejsca (ang. parahippocampal place area, PPA) = aktywizacja w czasie rozpoznawania miejsc (scen) lub budynków
  • Górny zakręt skroniowy (ang. superior temporal gyrus, STG) = aktywizacja w czasie percepcji zmiennych cech twarzy, np. ekspresja emocjonalna, ruchy oczu i ust
28
Q

Zaburzenia odbioru informacji wzrokowej (sensoryczne, percepcji, błędne interpretacje)

A
  • sensoryczne = zaburzony jest odbiór sensorycznych cech bodźców (np. niedowidzenie, głuchota centralna, zaburzenia czucia skórnego)
  • percepcyjne = zaburzony jest proces kategoryzacji informacji (a zachowany jest odbiór sensoryczny), nazywane są agnozjami
  • błędne interpretacje spostrzeżeń = zaburzony jest system oceny rzeczywistości i sądów, prowadzi do powstania urojeń (w kategoriach neuropsychologicznych np. anozognozja lub anozodiaforia)
29
Q

Ślepowidzenie

A

ŚLEPOWIDZENIE-
-Brak widzenia aspektów przedmiotu w wyniku uszkodzenia pierwszorzędowej kory
wzrokowej (V1)
-Umiejętność spostrzegania ruchu na zasadzie: „osoby, która z zamkniętymi oczami wygląda przez okno i porusza ręką przed oczyma”
-Brak czułości w określonym zakresie pola widzenia
-Podążali wzrokiem za plamka na ekranie
-Gdy plamka znajdowała się w obszarze niewidzenia, osoby badane i tak lepiej radziły sobie z zadaniem niż wskazywałyby na to przypadek losowy

Wnioski: włącza się stara droga wzrokowa

30
Q

Zespół Antona

A

-ZESPÓŁ ANTONA-
-Uszkodzenie pierwszorzędowej kory wzrokowej (V1),brak różnicowania kształtów kolorów,
poczucia światła
-Chory ignoruje objawy, twierdzi, że potrafi „,normalnie widzieć.”
-Prawdopodobnie u pacjentów pojawiają się aktywizacje utrwalonych wcześniej reprezentacji wzrokowych, co powoduje doświadczania wyobrażeń (omamów)

31
Q

Akinetopsja

A

AKINETOPSJA-

  • Pacjentka z uszkodzeniem płata ciemieniowego
  • Problemy z liczeniem, afazja umiarkowana
  • Trudności w spostrzeganiu ruchu
  • Nalewana herbata wyglądała jak „,zamrożony lodowiec” = brak ruchu
32
Q

Achromatopsja

stary film

A
  • Brak identyfikacji barw na skutek uszkodzenia wyższej kory wzrokowej (V4)
  • Świat spostrzegany w odcieniach szarości (film czarno-biały)
  • Jeśli uszkodzenie jednostronne, utrata barwy w jednym polu widzenia
33
Q

Różnice między agnozją apercepcyjną a agnozją asocjacyjną

A

W agnozji apercepcyjnej deficyty występują w procesie przetwarzania bodźców w całościowe spostrzeżenie,
natomiast w agnozji asocjacyjnej spostrzeżenie zostaje utworzone, jednak nie wywołuje śladów pamięciowych, które są konieczne aby nadać spostrzeżeniu znaczenie.

34
Q

Prozopagnozja i jej rodzaje

A

Dwa warianty:
• trudność rozpoznawania twarzy jako bodźca = apercepcyjna agnozja twarzy
• trudność w rozpoznawaniu twarzy osób znanych = asocjacyjna agnozja twarzy
Cechy charakterystyczne asocjacyjnej agnozji twarzy:
nie rozpoznawanie twarzy członków rodziny oraz własnej twarzy w lustrze (zachowane rozpoznawanie innych cech np. sylwetki)

35
Q

Koncepcja typu „co” i „gdzie”

A
  • Autorzy: Ungerlinder i Mishkin
  • Strumień brzuszny, droga „co”: – analiza cech obiektu – rozpoznanie obiektu – płat skroniowy
  • Strumień grzbietowy, droga „gdzie”: – lokalizacja obiektu – przestrzenna konfiguracja między obiektami – płat ciemieniowy
36
Q

Koncepcja typu „co” i „jak”

A
  • Autorzy: Goodale i Milner
  • Strumień brzuszny, droga „co”: – analiza cech obiektu – rozpoznanie obiektu – płat skroniowy
  • Strumień grzbietowy, droga „jak”: – lokalizacja obiektu i wykonywanie precyzyjnych ruchów (zadania) – płat ciemieniowy ma silne połączenia z płatem czołowym
37
Q

Badanie pacjentki

A
  • Uszkodzenie z powodu zatrucia tlenkiem węgla okolic brzuszno-bocznych płata potylicznego
  • Niezdolność rozpoznawania i kopiowania obiektów = deficyt percepcyjny, agnozja apercepcyjna
  • Niezdolność rozpoznawania nachylenia przedmiotu na polecenie (nachylenie kartki)
  • Zachowana umiejętność spontanicznego nachylenie przedmiotu (wsunięcie kartki)
  • Zadania eksperymentalne: – „Ustaw przedmiot pod kątem” = nie – „Wsuń list do szczeliny” = tak
38
Q

Mechanizm integrujący percepcję

A

Mechanizm uwagi = zsynchronizowane wyładowania (oscylacje czasowe) grup neuronów z okolic percepcyjnych i pamięciowych (integracja spostrzeżeń i śladów pamięciowych)

39
Q

Stałość struktury kory (tak i nie)

A

Tak i nie ponieważ istnieje plastyczność kory mózgowej:
• u osób z uszkodzonym mózgiem
• u osób zdrowych
• jedno i wielomodalna
• przykład: zakłócanie kory potylicznej TMS u osób niewidomych wywołuje zaburzenie czytania językiem Braille’a

40
Q

Cechy wspólnego kodowania informacji w ramach percepcji

A
  • Siła bodźca = częstotliwość wyładowań
  • Jakość bodźca = odrębne drogi nerwowe
  • Czas trwania = przyzwyczajanie się do bodźca lub wykrywanie nowości
41
Q

Organizacja funkcjonalna układu nerwowego dla percepcji (cechy wspólne)

A
  • wykrycie (recepcja) bodźca przez komórki zmysłowe lub nerwowe, charakterystycznego dla danego, jednego lub kilku narządów,
  • przetworzenie energii bodźca w tzw. potencjał błonowy komórki zmysłowej,
  • przekształcenie potencjału receptorowego w potencjał czynnościowy,
  • przesyłanie tak przekształconej informacji poprzez aksony do centralnego (ośrodkowego) systemu nerwowego,
  • hierarchiczna organizacja przesyłu informacji w drogach czuciowych (pomiędzy receptorem, a korą asocjacyjną),o coraz większym stopniu złożoności,
  • synteza odbioru w jednolite wrażenie zmysłowe, które ma miejsce na najwyższym piętrze systemu nerwowego, w tzw. świadomym odczuciu,
  • możliwe są dwa rodzaje przesyłu informacji: jednokierunkowo i zwrotnie,
  • ilość ośrodków pośredniczących w drodze czuciowej może być różna.
42
Q

Dwa sposoby przetwarzania informacji w ramach percepcji

A

Analiza i synteza
• Droga „z dołu do góry”→ integracja prostych elementów w całość
• Droga „z góry na dół” → tworzenie znaczenia przedmiotu w organizacji percepcyjnej

43
Q

Współdziałanie zmysłów i przykłady

A
  • Mózg analizuje informacje różnych modalności w tym samym czasie:
  • Przykład 1. Gdy patrzymy na gruszkę, widzimy jej kształt, przypominamy sobie jednocześnie jak smakuje = wywołuje to napłynięcie śliny do ust
  • Przykład 2. Gdy oglądamy film w kinie, lokalizujemy głosy aktorów w różnych częściach ekranu, mimo, że głos pochodzi z tych samych głośników
44
Q

Cztery główne cechy systemu percepcji (wieloetapowość, specjalizacja, strategie przetwarzania, transformacja bodziec-sygnał)

A
  • Wieloetapowość: receptory → drogi nerwowe → kora mózgu (dekodowanie i kodowanie informacji, droga hierarchiczna)
  • Specjalizacja strukturalna i funkcjonalna: według modalności bodźca na wejściu, ale też integracja międzymodalna „dół-góra” i „góra-dół”
  • Dwie strategie przetwarzania: sekwencyjna (piętrowa organizacja percepcji) i równoległa (adaptacja i wyodrębnianie cech)
  • Transformacja bodziec-sygnał: detekcja → kategoryzacja → rozpoznanie
45
Q

Główne rodzaje czynności ruchowych

A
  • reakcje posturalne - utrzymanie postawy ciała w zależności od wykonywanej czynności, stanie siedzenie
  • czynności lokomocyjne - zespół odruchów umożliwiających przemieszczanie (chodzenie, pełzanie, czołganie itp)
  • czynności manipulacyjne - stosowane przez zwierzęta do zdobywania np. obrony, pokarmu, partnera, dóbr
46
Q

Rodzaje ruchów

A
  • odruchy - są wrodzone i zwykle mimowolne, np. ssanie u noworodka, odruch kolanowy, zwężanie i powiększanie źrenicy, rdzeń kręgowy
  • nawyki ruchowe - mogą być wrodzone (np. reakcja ucieczki) lub nabyte (jazda na rowerze) móżdżek, jądro postawy
  • ruchy dowolne - są świadome, podlegają naszej woli w przeciwieństwe do ruchów mimowolnych, np. picie kawy z kubka
  • ruchy kierowane - ruchy ulegają modyfikacji, można je zatrzymać, istotne jest sprzężenie zwrotne
  • ruchy balistyczne- nie ulegają modyfikacji, nie można ich zatrzymać (odruch kolanowy), sprzężenie zwrotne nie jest istotne