Wykład 1: CELE I ZADANIA PSYCHOLOGII JAKO NAUKI TEORETYCZNEJ ORAZ STOSOWANEJ Flashcards
(50 cards)
Podział psychologii
-Teoretyczna — tworzy podstawowe nauki, na jej podstawie zadawane są pytania (społeczna, rozwoju, ogólna osobowości)
-Stosowana (kliniczna, edukacji)
W jaki sposób psychologia stosowana i teoretyczna uzupełniają się?
Badacze stawiają hipotezy, nad którymi zastanawiają się teoretycy
Funkcjonaliści
Lightner Witmer!
Postrzegają naukę jako coś, co ma wynikać z jakiegoś celu, ma czemuś służyć;
Konieczne jest badanie funkcjonowania psychiki, a nie jej struktury. Akcent na relacje między procesami fizycznymi a psychicznymi
Kiedy wyodrębniają się nowe subdyscypliny?
- Potrzeby społeczne (kataklizmy, ważne wydarzenia światowe, przemoc online, nowe zjawiska społeczne)
- Podejmowanie nowych zadań
- Brak teorii
- Nowe badania
- Rozwój wiedzy
- Umocnienie się subdyscypliny
- Nowa tożsamość
- Organizacja praktyki
- Nowe wyzwania
Która subdyscyplina wytworzyła się jako pierwsza?
Psychologia kliniczna w psychiatrii
(Konkurowała z medycyną i psychiatrią)
Wyzwania wynikające z kontekstów współczesnych
- Kontekst profesjonalny (mikro i egzosystem) - działania psychologów na rzecz dziedziny;
- Psycholog musi mieć możliwość komunikowania się z innymi psychologami (potrzeba wspólnej metodologii)
Wyzwania wynikające z przeszłości
- Dbałość o jedność psychologii;
- Dbałość o wspólny język i metodologię;
- Stała aktualność umacniania i rozwijania dorobku teorii i nowoczesnych badań empirycznych
Relacja normy, deficytu i zaburzenia
Celem terapii jest przejście z zaburzenia do deficytu, aby potem móc powrócić do normy
Evidence-Based Medicine
Praktyka psychologiczna oparta na dowodach empirycznych; integrowanie wiedzy o najlepszych dostępnych wynikach badań z biegłością praktyczną, w kontekście indywidualnych cech klienta, jego preferencji i kultury, z jakiej pochodzi
Praktyka PPOD
Praktyka psychologiczna oparta na dowodach
Jakie są kryteria PPOD kontraktowania usług psychologicznych?
Określenie zadań
Kto ustala kryteria PPOD w nauce?
-Badacze i naukowcy (kryteria trafności i rzetelności badań nad skutecznością terapii);
-Światowe APA i krajowe organizacje psycholgiczne i zdrowia psychicznego, komitety ekspertów, ministerstwo zdrowia i inne agendy rządowe)
Kto ustala kryteria PPOD w polskich systemach kontraktowych?
-Polskie Towarzystwo Psychiatryczne
-Polskie Towarzystwo Psychologiczne
Cel poszukiwań psychologii rozwojowej
Badanie i wyjaśnianie różnych, obserwowanych u ludzi wzorców zmian w ciągu życia, w szczególności wzorców ich rozwoju
Dwie tradycje uprawiania psychologii stosowanej
- Analiza aspektów teoretycznych (posługiwanie się językiem wynikającym z teorii);
- Analiza aspektów metodologicznych (badanie klientów odpowiednimi testami)
Spór o koncepcje rozwoju na płaszczyźnie teoretycznej
-Tradycja klasyczna: rozwój utożsamia się z kumulowaniem i integrowaniem zmian kierunkowych;
-Koncepcja psychologii rozwoju w biegu życia: rozwój pojmowany jest jako proces trwający w całym wymiarze życia indywidualnego
Spór o koncepcje rozwoju na płaszczyźnie metodologicznej
-Opisywanie zmian w perspektywie nomotetycznej (z normatywnego punktu widzenia — zmienne vs. funkcje);
-Analiza idiograficzna (koncentracja na zmianach indywidualnych, osobie)
Dylematy teoretyczne w psychologii stosowanej: czy istnieje jeden, czy wiele teoretycznych paradygmatów koncepcji człowieka?
Jest ich wiele.
Psychologia to dziedzina nienormatywna, która opisuje zachowanie, a nie je ocenia (nie można wypowiadać się w sposób wartościujący czyjeś zachowanie)
przeciwieństwo: medycyna — musi oceniać, bo musi informować o stanie
Dylematy teoretyczne w psychologii stosowanej: Jak odnieść się do zunifikowanego teoretycznie rozpatrywania problemów np. osób z niepełnosprawnością lub osób z zaburzeniami zdrowia psychicznego?
Należy dopasować metodologię do badanego
Pozostałe dylematy psychologii stosowanej
- Psychobiologizm czy socjobiologizm — co bardziej dominuje w psychologii?
- Jak uprawiać psychologię w praktyce: w nurcie pozytywnym, czy raczej negatywnym?
Proces diagnozy psychologicznej
Diagnoza jest procesem stawiania i weryfikacji hipotez. Działa jak badanie naukowe:
- Opis (prośba o określenie problemu badanego) - wynika z obserwacji;
- Hipoteza dotycząca modelu mechanizmów zachowania;
- Wnioski prognostyczne;
- Wprowadzenie techniki terapeutycznej;
- Weryfikacja (jeśli nie potwierdza się hipoteza, proces należy powtórzyć)
Jak psycholog może wykorzystać klasyfikacje chorób (ICD, DSM)?
- Klasyfikacja ujednolica diagnozę z punktu widzenia lekarsko-psychiatrycznego;
- Klasyfikacje służą jako baza chorób;
- Nie stosujemy ich w praktyce, ale możemy się na nich opierać jak na wzorcu (pomagają stawiać wnioski prognostyczne i wyznaczać tor leczenia)
Z czym wiąże się potrzebę reform w ramach psychologii stosowanej?
- Z odwołaniem do języka naturalnego (opisywanie tak, jak to widzimy);
- Z odniesieniem do ujęć interdyscyplinarnych i holistycznych (postrzeganie problemów z różnych perspektyw);
- Z odwołaniem do praktyki jako prawomocnego źródła wiedzy (uwzględnienie kontekstu do całości funkcjonowania jednostki);
- Z akcentowaniem konieczności poznania przyczyn zachowania, pozwalających zrozumieć działania ludzi w konkretnej rzeczywistości
Do czego należy dążyć w psychologii stosowanej?
- Korzystanie z zasobów psychologii teoretycznej, współpraca z nią;
- Dokładna operacjonalizacja pojęć (nazywanie pojęcia w języku psychologicznym);
- Upowszechnienie w świecie analogicznego sposobu pomiaru (tak, aby dane zjawiska badano podobnie w każdych warunkach);
- Wprowadzenie klarownej terminologii w psychologii poznawczej, humanistycznej, behawioralnej, psychoanalizie;
- Tworzenie metateorii nadrzędnych do współcześnie funkcjonujących koncepcji psychologicznych
