Wykład 1: CELE I ZADANIA PSYCHOLOGII JAKO NAUKI TEORETYCZNEJ ORAZ STOSOWANEJ Flashcards

1
Q

Podział psychologii

A

-Teoretyczna — tworzy podstawowe nauki, na jej podstawie zadawane są pytania (społeczna, rozwoju, ogólna osobowości)
-Stosowana (kliniczna, edukacji)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

W jaki sposób psychologia stosowana i teoretyczna uzupełniają się?

A

Badacze stawiają hipotezy, nad którymi zastanawiają się teoretycy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Funkcjonaliści

A

Lightner Witmer!
Postrzegają naukę jako coś, co ma wynikać z jakiegoś celu, ma czemuś służyć;
Konieczne jest badanie funkcjonowania psychiki, a nie jej struktury. Akcent na relacje między procesami fizycznymi a psychicznymi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Kiedy wyodrębniają się nowe subdyscypliny?

A
  1. Potrzeby społeczne (kataklizmy, ważne wydarzenia światowe, przemoc online, nowe zjawiska społeczne)
  2. Podejmowanie nowych zadań
  3. Brak teorii
  4. Nowe badania
  5. Rozwój wiedzy
  6. Umocnienie się subdyscypliny
  7. Nowa tożsamość
  8. Organizacja praktyki
  9. Nowe wyzwania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Która subdyscyplina wytworzyła się jako pierwsza?

A

Psychologia kliniczna w psychiatrii
(Konkurowała z medycyną i psychiatrią)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wyzwania wynikające z kontekstów współczesnych

A
  1. Kontekst profesjonalny (mikro i egzosystem) - działania psychologów na rzecz dziedziny;
  2. Psycholog musi mieć możliwość komunikowania się z innymi psychologami (potrzeba wspólnej metodologii)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wyzwania wynikające z przeszłości

A
  1. Dbałość o jedność psychologii;
  2. Dbałość o wspólny język i metodologię;
  3. Stała aktualność umacniania i rozwijania dorobku teorii i nowoczesnych badań empirycznych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Relacja normy, deficytu i zaburzenia

A

Celem terapii jest przejście z zaburzenia do deficytu, aby potem móc powrócić do normy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Evidence-Based Medicine

A

Praktyka psychologiczna oparta na dowodach empirycznych; integrowanie wiedzy o najlepszych dostępnych wynikach badań z biegłością praktyczną, w kontekście indywidualnych cech klienta, jego preferencji i kultury, z jakiej pochodzi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Praktyka PPOD

A

Praktyka psychologiczna oparta na dowodach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jakie są kryteria PPOD kontraktowania usług psychologicznych?

A

Określenie zadań

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Kto ustala kryteria PPOD w nauce?

A

-Badacze i naukowcy (kryteria trafności i rzetelności badań nad skutecznością terapii);
-Światowe APA i krajowe organizacje psycholgiczne i zdrowia psychicznego, komitety ekspertów, ministerstwo zdrowia i inne agendy rządowe)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Kto ustala kryteria PPOD w polskich systemach kontraktowych?

A

-Polskie Towarzystwo Psychiatryczne
-Polskie Towarzystwo Psychologiczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Cel poszukiwań psychologii rozwojowej

A

Badanie i wyjaśnianie różnych, obserwowanych u ludzi wzorców zmian w ciągu życia, w szczególności wzorców ich rozwoju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Dwie tradycje uprawiania psychologii stosowanej

A
  1. Analiza aspektów teoretycznych (posługiwanie się językiem wynikającym z teorii);
  2. Analiza aspektów metodologicznych (badanie klientów odpowiednimi testami)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Spór o koncepcje rozwoju na płaszczyźnie teoretycznej

A

-Tradycja klasyczna: rozwój utożsamia się z kumulowaniem i integrowaniem zmian kierunkowych;
-Koncepcja psychologii rozwoju w biegu życia: rozwój pojmowany jest jako proces trwający w całym wymiarze życia indywidualnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Spór o koncepcje rozwoju na płaszczyźnie metodologicznej

A

-Opisywanie zmian w perspektywie nomotetycznej (z normatywnego punktu widzenia — zmienne vs. funkcje);
-Analiza idiograficzna (koncentracja na zmianach indywidualnych, osobie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Dylematy teoretyczne w psychologii stosowanej: czy istnieje jeden, czy wiele teoretycznych paradygmatów koncepcji człowieka?

A

Jest ich wiele.

Psychologia to dziedzina nienormatywna, która opisuje zachowanie, a nie je ocenia (nie można wypowiadać się w sposób wartościujący czyjeś zachowanie)
przeciwieństwo: medycyna — musi oceniać, bo musi informować o stanie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Dylematy teoretyczne w psychologii stosowanej: Jak odnieść się do zunifikowanego teoretycznie rozpatrywania problemów np. osób z niepełnosprawnością lub osób z zaburzeniami zdrowia psychicznego?

A

Należy dopasować metodologię do badanego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Pozostałe dylematy psychologii stosowanej

A
  1. Psychobiologizm czy socjobiologizm — co bardziej dominuje w psychologii?
  2. Jak uprawiać psychologię w praktyce: w nurcie pozytywnym, czy raczej negatywnym?
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Proces diagnozy psychologicznej

A

Diagnoza jest procesem stawiania i weryfikacji hipotez. Działa jak badanie naukowe:

  1. Opis (prośba o określenie problemu badanego) - wynika z obserwacji;
  2. Hipoteza dotycząca modelu mechanizmów zachowania;
  3. Wnioski prognostyczne;
  4. Wprowadzenie techniki terapeutycznej;
  5. Weryfikacja (jeśli nie potwierdza się hipoteza, proces należy powtórzyć)
22
Q

Jak psycholog może wykorzystać klasyfikacje chorób (ICD, DSM)?

A
  1. Klasyfikacja ujednolica diagnozę z punktu widzenia lekarsko-psychiatrycznego;
  2. Klasyfikacje służą jako baza chorób;
  3. Nie stosujemy ich w praktyce, ale możemy się na nich opierać jak na wzorcu (pomagają stawiać wnioski prognostyczne i wyznaczać tor leczenia)
23
Q

Z czym wiąże się potrzebę reform w ramach psychologii stosowanej?

A
  1. Z odwołaniem do języka naturalnego (opisywanie tak, jak to widzimy);
  2. Z odniesieniem do ujęć interdyscyplinarnych i holistycznych (postrzeganie problemów z różnych perspektyw);
  3. Z odwołaniem do praktyki jako prawomocnego źródła wiedzy (uwzględnienie kontekstu do całości funkcjonowania jednostki);
  4. Z akcentowaniem konieczności poznania przyczyn zachowania, pozwalających zrozumieć działania ludzi w konkretnej rzeczywistości
24
Q

Do czego należy dążyć w psychologii stosowanej?

A
  1. Korzystanie z zasobów psychologii teoretycznej, współpraca z nią;
  2. Dokładna operacjonalizacja pojęć (nazywanie pojęcia w języku psychologicznym);
  3. Upowszechnienie w świecie analogicznego sposobu pomiaru (tak, aby dane zjawiska badano podobnie w każdych warunkach);
  4. Wprowadzenie klarownej terminologii w psychologii poznawczej, humanistycznej, behawioralnej, psychoanalizie;
  5. Tworzenie metateorii nadrzędnych do współcześnie funkcjonujących koncepcji psychologicznych
25
Q

Podstawa działania psychologicznego to…

A

Diagnoza

26
Q

Rzetelność

A

Dobrze robię to, co robię

27
Q

Trafność

A

Dobrze robię to, co mam robić

28
Q

Podejście idiograficzne

A

Badania konkretnych jednostek, case study

29
Q

Podejście nomotetyczne

A

Badania ogółu, formułowanie praw nauki

30
Q

Model hierarchii opisów zachowania Rose’a

A

Na każdym poziomie hierarchii terminologia i metody są specyficzne i odrębne — mogą współistnieć psychologie z różną terminologią i metodami badawczymi

31
Q

Model integracyjny w podejściu psychodynamicznym (Gabbard)

A

Model biopsychospołeczny;
w diagnozie bierzemy pod uwagę genetykę, uwarunkowania społeczne i rodzinne oraz czynniki wewnątrzpsychiczne

32
Q

Model integracyjny w podejściu systemowum (Garner, Garfinkel)

A

Model wieloczynnikowy:
czynniki predyspozycji (indywidualne, rodzinne, socjokulturowe — biologiczne i psychologiczne);
czynniki wytrącające (stres, dieta, spadek wagi);
czynniki utrwalające (poznawcze i środowiskowe wzmocnienia)

33
Q

Koło hermeneutyczne

A

Nie można rozumieć całości bez rozumienia szczegółu i vice versa

34
Q

Podstawowe narzędzia pracy psychologa

A

Osobowość (superwizje, terapia);
teorie (wiedza, konferencje, literatura)

35
Q

Kształcenie psychologów

A

Charakter uniwersytecki, a nie zawodowy (Bańka);

Trzy filary edukacji wg. Altmana:
1. Wiedza fundamentalna (teorie, metodologia, wiedza interdyscyplinarna);
2. Wiedza zawodowa (kompetencje, wiedza kontekstualna);
3. Wiedza społecznie responsywna (lokalna)

36
Q

Jaki zawód może wykonywać psycholog?

A
  1. Pracownik nauki/teoretyk (eksperymenty laboratoryjne, techniki obserwacyjne, pomiar badanych zmiennych);
  2. Pracownik nauki stosowanej (eksperyment naturalny, techniki psychometryczne — opisowe);
  3. Praktyk — wykonawca usług psychologicznych (diagnoza, psychoterapia, pomoc psychologiczna itp.)
37
Q

Witmer: najważniejsze informacje

A

Przedstawiciel funkcjonalizmu;
założył interdyscyplinarną klinikę medyczno-psychologiczno-pedagogiczną (podobieństwo metody do case study);
ojciec klinicznej psychologii stosowanej

38
Q

Poglądy Witmera

A
  1. Wykorzystywanie wiedzy teoretyczno-laboratoryjnej w praktyce;
  2. Propagowanie umiejętności praktycznych wśród psychologów;
  3. Zainteresowanie problematyką rozwojową;
  4. Systemowe podejście do pracy z dziećmi;
  5. Psychologia to odrębna dziedzina, współpracująca z innymi;
  6. Kliniczna metoda Witmera — badania eksperymentalne w warunkach naturalnych + rozmowa empatyczna + obserwacja;
  7. Podkreślenie istotności prewencji
39
Q

John Dewey

A

Pierwsze testy IQ dla dzieci

40
Q

Hugon Munsterberg

A

Psychologia praktyczna w sądownictwie, wychowaniu, handlu, przemyśle

41
Q

Clifford Beers

A

Ruch Higieny Psychologicznej

42
Q

John Watson

A

Przemysł reklamowy

43
Q

Coleman Griffith

A

Poradnia psychologiczna dla sportowców

44
Q

Czym skutkują współczesne zmiany cywilizacyjne?

A

Deficyty emocjonalne, niskie poczucie bezpieczeństwa, mniejszy nacisk na więzy przynależności i przywiązania, zwrot ku Ja, nasilenie się cech narcystycznych

45
Q

Myślenie ekologiczne

A

Natura człowieka zawiera się w interakcji ze środowiskiem, którego psychika jednostki jest nieodłączną częścią (skupienie na relacjach środowiskowych)

46
Q

Ruch na rzecz zdrowia społeczności (USA) lata 70 XX w.

A

Antyinstytucjonalizm, antyhospitalizm, antypsychiatria, źródło zaburzeń: dysfunkcjonalne systemy ekonomiczno-społeczne, nacisk na działania prewencyjne

47
Q

Psychologia społeczności

A

Dziedzina nauki stosowanej, zajmująca się tworzeniem programów środowiskowych i pracą ze społecznością.
Propaguje się: prawa jednostki, równouprawnienie, feminizm, tolerancję, sprawiedliwość społeczną, demokracje

48
Q

Psychologia środowiskowa

A

Czynniki fizyczno-psychiczne środowiska, czynniki społeczno-kulturowe milieu — interakcyjna całość jednostki i jej środowiska

49
Q

Nowe pola rozwoju zawodowego psychologów (Skuczyńska)

A

Specjalista szkoleniowiec, HR, coaching, reklama i marketing, działalność prewencyjna i promocja zdrowia, specjalista w zakresie relacji człowiek-środowisko

50
Q

Funkcje psychologów w społeczności

A

Ułatwiająca funkcjonowanie i zapewniająca bezpieczeństwo, edukacyjna, reprezentacyjna, techniczna i kontrolna (np. projekty społeczne)