Wykład 1: CELE I ZADANIA PSYCHOLOGII JAKO NAUKI TEORETYCZNEJ ORAZ STOSOWANEJ Flashcards
Podział psychologii
-Teoretyczna — tworzy podstawowe nauki, na jej podstawie zadawane są pytania (społeczna, rozwoju, ogólna osobowości)
-Stosowana (kliniczna, edukacji)
W jaki sposób psychologia stosowana i teoretyczna uzupełniają się?
Badacze stawiają hipotezy, nad którymi zastanawiają się teoretycy
Funkcjonaliści
Lightner Witmer!
Postrzegają naukę jako coś, co ma wynikać z jakiegoś celu, ma czemuś służyć;
Konieczne jest badanie funkcjonowania psychiki, a nie jej struktury. Akcent na relacje między procesami fizycznymi a psychicznymi
Kiedy wyodrębniają się nowe subdyscypliny?
- Potrzeby społeczne (kataklizmy, ważne wydarzenia światowe, przemoc online, nowe zjawiska społeczne)
- Podejmowanie nowych zadań
- Brak teorii
- Nowe badania
- Rozwój wiedzy
- Umocnienie się subdyscypliny
- Nowa tożsamość
- Organizacja praktyki
- Nowe wyzwania
Która subdyscyplina wytworzyła się jako pierwsza?
Psychologia kliniczna w psychiatrii
(Konkurowała z medycyną i psychiatrią)
Wyzwania wynikające z kontekstów współczesnych
- Kontekst profesjonalny (mikro i egzosystem) - działania psychologów na rzecz dziedziny;
- Psycholog musi mieć możliwość komunikowania się z innymi psychologami (potrzeba wspólnej metodologii)
Wyzwania wynikające z przeszłości
- Dbałość o jedność psychologii;
- Dbałość o wspólny język i metodologię;
- Stała aktualność umacniania i rozwijania dorobku teorii i nowoczesnych badań empirycznych
Relacja normy, deficytu i zaburzenia
Celem terapii jest przejście z zaburzenia do deficytu, aby potem móc powrócić do normy
Evidence-Based Medicine
Praktyka psychologiczna oparta na dowodach empirycznych; integrowanie wiedzy o najlepszych dostępnych wynikach badań z biegłością praktyczną, w kontekście indywidualnych cech klienta, jego preferencji i kultury, z jakiej pochodzi
Praktyka PPOD
Praktyka psychologiczna oparta na dowodach
Jakie są kryteria PPOD kontraktowania usług psychologicznych?
Określenie zadań
Kto ustala kryteria PPOD w nauce?
-Badacze i naukowcy (kryteria trafności i rzetelności badań nad skutecznością terapii);
-Światowe APA i krajowe organizacje psycholgiczne i zdrowia psychicznego, komitety ekspertów, ministerstwo zdrowia i inne agendy rządowe)
Kto ustala kryteria PPOD w polskich systemach kontraktowych?
-Polskie Towarzystwo Psychiatryczne
-Polskie Towarzystwo Psychologiczne
Cel poszukiwań psychologii rozwojowej
Badanie i wyjaśnianie różnych, obserwowanych u ludzi wzorców zmian w ciągu życia, w szczególności wzorców ich rozwoju
Dwie tradycje uprawiania psychologii stosowanej
- Analiza aspektów teoretycznych (posługiwanie się językiem wynikającym z teorii);
- Analiza aspektów metodologicznych (badanie klientów odpowiednimi testami)
Spór o koncepcje rozwoju na płaszczyźnie teoretycznej
-Tradycja klasyczna: rozwój utożsamia się z kumulowaniem i integrowaniem zmian kierunkowych;
-Koncepcja psychologii rozwoju w biegu życia: rozwój pojmowany jest jako proces trwający w całym wymiarze życia indywidualnego
Spór o koncepcje rozwoju na płaszczyźnie metodologicznej
-Opisywanie zmian w perspektywie nomotetycznej (z normatywnego punktu widzenia — zmienne vs. funkcje);
-Analiza idiograficzna (koncentracja na zmianach indywidualnych, osobie)
Dylematy teoretyczne w psychologii stosowanej: czy istnieje jeden, czy wiele teoretycznych paradygmatów koncepcji człowieka?
Jest ich wiele.
Psychologia to dziedzina nienormatywna, która opisuje zachowanie, a nie je ocenia (nie można wypowiadać się w sposób wartościujący czyjeś zachowanie)
przeciwieństwo: medycyna — musi oceniać, bo musi informować o stanie
Dylematy teoretyczne w psychologii stosowanej: Jak odnieść się do zunifikowanego teoretycznie rozpatrywania problemów np. osób z niepełnosprawnością lub osób z zaburzeniami zdrowia psychicznego?
Należy dopasować metodologię do badanego
Pozostałe dylematy psychologii stosowanej
- Psychobiologizm czy socjobiologizm — co bardziej dominuje w psychologii?
- Jak uprawiać psychologię w praktyce: w nurcie pozytywnym, czy raczej negatywnym?