Week 6 Flashcards
Gemene rechtsleer
BW exclusief bepalend -> alles wat op grond van het BW mag, mag de overheid ook
Gemengde rechtsleer
Civiele en publiekrechtelijke normen zijn van toepassing; publiekrecht bepaalt grenzen -> zowel in het publiek- als privaatrecht gaan kijken of er beperkingen zijn voor het gebruik
Invullende rechtsleer
Vanwege het legaliteitsbeginsel is het publiekrecht exclusief bepalend -> pas als het publiekrecht het toekend mag je de bevoegdheid hebben
Gemeenschappelijke rechtsleer
Er is een algemene rechtsbron waaruit publiek en privaatrecht putten -> er zijn bovenliggende principes boven het publiek- en privaatleer waar je naar moet kijken
Welke rechtsleer heeft Nederland?
Gemengde rechtsleer huidig positief recht -> heeft NL voor gekozen; je mag wel als overheid gebruik maken van het privaatrecht maar je mag dan niet ingaan tegen het publiekrecht
HR Windmill 1990
Gebruik privaatrecht door overheid niet toegestaan:
A) Als verbod gebruik expliciet volgt uit publiekrechtelijke regeling; of, bij gebreke aan een dergelijk verbod:
B) Indien gebruik privaatrecht onaanvaardbare doorkruising publiekrechtelijke regeling oplevert hetgeen blijkt uit:
* Inhoud en strekking (geschiedenis): publiekrechtelijke mogelijkheid exclusief bedoeld of bewust geen mogelijkheid?
* Wijze en mate bescherming burgers: beter in het publiekrecht?
* Vergelijkbaar resultaat: zelfde of beter met publiekrecht?
Gemengde rechtsleer:
Het bedrijf Windmill loosde bepaalde afvalstoffen in de nieuwe waterweg en mocht dit doen op grond van de wet verontreiniging oppervklaktewater. Op grond van die wet mocht de overheid ook geld vragen voor lozing van afvalstoffen. Maar de staat maakte geen gebruik van die wet om tot een heffing te komen, maar zei wij zijn op grond van het BW ook eigenaar van die nieuwe waterweg en mogen op grond van het eigenaarschap een bedrag vragen omdat je grond vervuilt dat eigendom is van de staat. De vraag ontstond of de overheid wanneer er een publiekrechtelijke regeling is voor heffing, daarnaast nog gebruik maken van je bevoegdheid als eigenaar volgens het BW. In de wet verontreiniging oppervlaktewater stond niet heel duidelijk dat je daarnaast geen gebruik mag maken van je eigendomsrecht, maar er zijn andere factoren of het publiekrecht niet doorkruist wordt. Een daarvan is of je met de publiekrechtelijke wet hetzelfde bereik kan behalen en of deze wet de bescherming van derden beter waarborgt. De HR zegt dat er sprake is van doorkruising, want je maakt toch gebruik van je eigenaarsbevoegdheid. Dus als de staat geld wil voor lozing moet je de wet verontreiniging oppervlaktewater volgen.
HR Kunst & Antiekstudio 1991
Je kan in een bestemmingsplan (omgevingsplan) regelen voor welke doeleinden een stuk grond gebruikt mag worden, mag dan alleen daarvoor gebruikt worden. De gemeente Lelystad had het niet in een bestemmingsplan geregeld dat alleen detailhandel mogelijk was maar in een kettingbeding op basis van een huurovereenkomst. Daarin stond dat je het mag huren en gebruiken maar alleen voor detailhandel. De studio wilde ook graag de plek voor andere dingen gebruiken, de gemeente zegt nee, want je bent gebonden aan kettingbeding. De advocaat van de antiekstudio zegt dat de hoge raad in windmill veel strenger is geworden op het gebruik van privaatrecht wanneer je het ook via publiekrecht kan regelen, dus niet meer gebonden aan het kettingbeding. de HR was nu veel soepeler, hij zei nee als je naar deze regeling gaat kijken is er toch ruimte om nast het bestemmingsplan ook bestemmingen van grond en locaties te regelen via het privaatrecht.
Indien er geen verbod voortvloeit uit de wet of er sprake is van een ander beletsel mogen bestuursorganen privaatrechtelijk overeenkomsten sluiten en hier ook voorwaarden aan verbinden.
HR Amsterdam/Ikon 1987
(in vervolg daarop ook HR Didam 2021 : overheid mag ogv gelijkheidsbeginsel grond in beginsel niet zonder ‘aan te besteden’ verkopen/verhuren etc.)
-> gemeente Amsterdam had grond in erfpacht aangegeven, dan mag je hier een vergoeding voor vragen als eigenaar van de grond, de vraag was bij de vaststelling van die vergoeding of dat nou ook voor de overheid geldt, of is de overheid toch gebonden aan het gelijkheidsbeginsel, hoge raad zei nee ook waar de overheid privaatrechtelijk handelt is hij gebonden aan publiekrecht voor abbb, dus ook het gelijkheidsbeginsel.
Amsterdam/IKON gecodificeerd in art. 3:1 lid 2 Awb en 4:14 BW -> specifiek gedoeld op bestuursorganen
HR Rasti Rostelli 1996
(ook als verhuurder is gemeente gebonden aan grondrechten)
-> gaat niet alleen om abbb, ook om grondrechten. Gemeente was eigenaar van theater en rasti was een spirituele man die volle zalen trok en de gemeente zei ik wil niet in een gemeentelijk theater zo’n onzin hebben, ben je nou als eigenaar als verhuurder op inhoud zeggen wat je wel of niet in zo’n theater toelaat, is dat niet in strijd met art. 7 grindwet vrijheid van meningsuiting en geen voorafgaande censuur, gelden deze grondrechten? Hoge raad zegt ja, je mag niet zo maar op inhoud beslissen, de grondrechten gaan voor.
Didam-arrest (verkoop grond)
De Hoge Raad oordeelde dat de overheid gelijke kansen moeten bieden bij uitgifte van grond
Welke vier soorten overheidsovereenkomsten zijn er?
- ‘Gewone’ overeenkomsten: zoals de aankoop van materiaal, aanneming/opdracht, verkoop grond
- Beleidsovereenkomsten:
Betreft het gebruik van het vermogensrecht van de overheid, zoals eigendom (verhuur/verkoop), om het beleidsdoel te bereiken - Bevoegdheidsovereenkomsten:
En overeenkomst waarin de overheid afspraken maakt met de wederpartij over de wijze waarop zij gebruik zal maken van haar publiekrechtelijke bevoegdheid, met het oog op afstemming of tegenprestatie - Samenwerkingsovereenkomsten
HR Vlissingse Brandweerkosten 1992
Uit de HR Vlissingse brandweerkosten 1992 blijkt dat het tegen de inhoud en strekking van de wet zou zijn om de kosten van de brandweer te verhalen op burgers, omdat het onveilige situaties zou kunnen veroorzaken het is voor het algemeen belang dat de branden worden geblusd, als je wil dat de burger dit betaald kan het zo zijn dat de burgers het niet gaan melden (dus slaagt niet in Windmill)
Schadevergoeding bij rechtmatige daad
Beginsel van ‘égalité devant les charges publiques
Als je schadevergoeding wil bij rechtmatige daad, moet er gekeken worden naar het beginsel van égalité devant les charges publiques (art. 4:126 Awb). (Cumulatief!)
Ten eerste moet er sprake zijn van een rechtmatig besluit.
Ten tweede moet voldaan worden aan het criteria van een speciale last: de schade moet gedragen worden door enkele personen of een kleine groep mensen, terwijl anderen in een vergelijkbare positie niet worden getroffen.
Ten derde moet er sprake zijn van een abnormale last: de schade mag niet behoren tot een normaal maatschappelijk risico (dus iets wat je niet zou kunnen voorzien)
Etam/Zoetermeer arrest
KAN ALLEEN BIJ BEVOEGDHEDENOVEREENKOMST
Uit het Etam/Zoetermeer-arrest vloeit voort dat bij niet-nakoming van een overheidspartij de wederpartij kan kiezen tussen een beroep tegen het naar aanleiding van de overeenkomst genomen besluit bij de bestuursrechter als je wil afdwingen (dus alsnog subsidie/vergunning wil) dan moet je de reguliere bestuursrechtelijke procedure volgen dus bezwaar/beroep, of een vordering tot schadevergoeding tegen wanprestatie bij de civiele rechter o.g.v. wanprestatie.
Waarom is er een verschil in bestuursrechter en civiele rechter?
Er is een verschil in rechter omdat je bij nakoming alsnog wil dat een besluit genomen wordt en alleen een bestuursrechter mag opdragen dat een bestuursorgaan een besluit moet nemen.
