Week 3 Flashcards
Subsidie
de aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen en diensten (art. 4:21 lid 1 Awb).
> Het gaat hier om een materiele definitie -> iedere financiële verstrekking door de overheid die aan de elementen van art. 4:21 lid 1 Awb voldoet, in juridische zin een subsidie is waarop titel 4.2 Awb van toepassing is, je hoeft het dus niet bij de naam te noemen, als het aan de eisen voldoet is het een subsidie.
Vereisten spreken van subsidie: (4)
- Het moet aan om een aanspraak op financiële middelen (geld) -> subsidie à fonds perdu (gift, betaling zonder zicht op terugbetaling), maar daadwerkelijk en definitieve overdracht is niet noodzakelijk: garantstelling (wel economisch voordeel, maar geld wordt niet altijd daadwerkelijk uitgekeerd), lening (tijdelijke aanspraak op geld).
> Dus niet als iets goedkoop of gratis verstrekt wordt. - De subsidie wordt verstrekt door een bestuursorgaan.
* A-bestuursorganen (artikel 1:1, onder a, Awb);
* B-bestuursorganen (artikel 1:1, onder b, Awb):
- ‘een persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed’.
- Privaatrechtelijke rechtspersoon (stichting, BV, NV);
- Wettelijk b-bestuursorgaan
* Buitenwettelijke b-bestuursorganen:
* Inhoudelijk en financieel vereiste (zie BA I studiestof en slides). - Een subsidie wordt verstrekt met het oog op bepaalde activiteiten -> gebonden overdracht van financiële middelen: deelneming is geen subsidie, prijzen zijn geen subsidie. Subsidie is gericht op de stimulering van bepaalde, wenselijk geachte activiteiten (hieruit volgt dat sociale uitkeringen, inkomensvoorzieningen, onverplichte tegemoetkomingen en schadevergoeding niet zijn aan te merken als een subsidie, want deze zijn gericht op bestaanszekerheid en het compenseren van leed en schade).
- Commerciële transacties zijn geen subsidies -> het gaat niet om betalingen voor goederen of diensten.
> De grens is soms lastig te trekken -> uit jurisprudentie blijkt dat de rechter kijkt naar de vorm, niet naar de inhoud
Wat is er geregeld in titel 4.2 Awb: (4)
- Wettelijke grondslag
- Proces van subsidie verlenen
- Onregelmatigheden
- Verdeelsystemen
Wettelijke grondslag
· Art. 4:23 Awb: subsidie wordt in beginsel verstrekt op basis van een wettelijke grondslag: welk bestuursorgaan subsidie mag verstrekken voor welke activiteiten moet dus worden geregeld in een algemeen verbindend voorschrift;
· Daardoor ontstaat bijzonder subsidierecht: recht voor specifieke subsidiestromen (zie bijvoorbeeld de Subsidieregeling onderwijspersoneel opleiding tot leraar);
· Titel 4.2 van de Awb bevat het algemene subsidierecht dat geldt voor (in beginsel) alle subsidies in de zin van art. 4:21 Awb.
Proces van subsidieverlening
· Hoofdregel: twee beschikkingen (artikel 4:29 Awb);
- Verlening; -> ik leg vast dat als u dit en dit doet, ik u een subsidie van dit bedrag zal geven
- Vaststelling;
· Verlening: voorwaardelijke aanspraak; -> als je het goed doet heb je aanspraak
· Vaststelling: onvoorwaardelijke aanspraak (sluitstuk) dus dan pas definitief betalen; -> onvoorwaardelijke aanspraak = een recht
· Soms alleen een vaststellingsbeschikking (art. 4:43 Awb), dan heeft de vaststellingsbeschikking een breder karakter -> als de gesubsidieerde activiteiten al hebben plaatsgevonden kan je meteen vaststellen, want je hebt al gecontroleerd
> Risico: als je gaat vaststellen dat er onrechtmatigheden hebben voortgedaan terwijl je die als bestuursorgaan had kunnen weten, dan kan je niet meer terugkomen bij je vaststellingsbeschikking.
Verleningsbeschikking
· Op aanvraag (artikel 4:29 Awb);
· Twee mogelijkheden:
- Weigering (artikel 4:35 Awb); -> standaard, mag altijd -> worden aangevuld met weigeringsgronden uit bijzondere regeling
- Beschikking tot subsidieverlening (artikel 4:29 Awb);
· Beschikking tot subsidieverlening: activiteiten en bedrag of berekeningswijze (art. 4:29 Awb)
· Eventuele (aanvullende) subsidieverplichtingen (art. 4:37, 4:38 en 4:39 Awb): -> 4:37 standaard, mag altijd -> aanvullende in bijzondere bepaling. 4:39: oneigenlijke subsidieverplichting = twee vliegen in één klap;
- Vaak gecombineerd met voorschotbeschikking (art. 4:95 Awb); nodig om vast te kunnen beginnen met de gesubsidieerde activiteiten -> voorschot zorgt voor recht op uitbetaling van geld, want verleningsbeschikking geeft alleen aanspraak op geld
Vaststellingsbeschikking
· Stelt het bedrag van de subsidie vast en geeft aanspraak op betaling van dat bedrag (art. 4:42 Awb);
· In beginsel conform de verleningsbeschikking want die is bindend voor zowel bestuursorgaan als subsidieontvanger (art. 4:46 Awb eerste lid);
· Bij onregelmatigheden kan de subsidie lager worden vastgesteld, indien:
1. de activiteiten niet of niet geheel hebben plaatsgevonden;
- de ontvanger net heeft voldaan aan de subsidieverplichtingen;
- de ontvanger onjuiste of onvolledige gegevens heeft verstrekt die hebben geleid tot een ‘verkeerde’ verleningsbeschikking;
- de subsidieverlening anderszins onjuist was en de subsidieontvanger dit wist of had moeten weten (de kennelijke fout) -> bijv. tikfout.
Lagere vaststelling en terugvordering
> Als er lager wordt vastgesteld is er meer uitbetaald dan waar recht op is -> onverschuldigd betaald -> dan kan je een terugvorderingsbesluit nemen.
· Dat wordt door de subsidieontvanger vaak niet meer ervaren als ‘begunstigend of presterend overheidsoptreden’, burgers kunnen daardoor ook in grote problemen terecht komen;
· Om de rechtszekerheid van subsidieontvangers te waarborgen zijn limitatieve redenen daarvoor opgenomen in art. 4:46 Awb;
· Na de vaststelling is het subsidierecht nog strenger: zie art. 4:49 Awb, eerste lid;
· Uitwerking van het vertrouwensbeginsel in subsidierelaties.
Terugvordering van onverschuldigd betaalde subsidiegelden
· Zie art. 4:57 en art. 4:95 (voorschotten) Awb: onverschuldigd betaalde gelden kunnen worden teruggevorderd.
· Als de subsidieontvanger niet betaalt kan de geldsom bij dwangbevel worden ingevorderd (art. 4:114 Awb in combinatie met artikel 4:57 Awb, tweede lid): executoriale titel (de deurwaarder komt langs);
· Ook aanmaningskosten, wettelijke rente en kosten van het dwangbevel kunnen worden ingevorderd!
Verdeling van schaarse subsidiegelden
· Verdeelprobleem vaak het gevolg van een subsidieplafond (art. 4:25 Awb e.v.):
· Bij of krachtens wettelijk voorschrift;
· Verplichte weigeringsgrond;
· Geldt (natuurlijk) niet na juridische procedures;
De verdeelwijze moet bij of krachtens wettelijk voorschrift bekend worden gemaakt.
4 verdelingssystemen denkbaar:
- Wie het eerst komt, wie het eerst maalt -> als het je eigenlijk niet uitmaakt wie de subsidie krijgt
- Loting door notaris
- Tendersysteem -> aan de hand van een beoordelingskader iedereen beoordelen; het populairst, maar ook heel conflictopwekkend want mensen nemen het persoonlijk
- Evenredige verdeling -> ieder een evenredig deel geven; leidt wel tot hele kleine bedrag
Vertrouwensbeginsel in subsidierelaties
· Is ook terug te lezen in art. 4:50 Awb (intrekking bij niet-kennelijke fouten en veranderde omstandigheden of gewijzigde inzichten (bezuinigingen);
· En in art. 4:51 Awb (het bestuursorgaan mag een langdurige subsidierelatie niet plotseling stopzetten; er moet een redelijke termijn in acht worden genomen).
Volgorde keten subsidie
Aanvraag -> Verlening -> Vaststelling -> Terugvordering
(als je dus nog bij vaststelling zit in de keten is er geen sprake van een voorschot)
(als de subsidie nog niet is vastgesteld moet je dus nog kijken bij art. 4:46 als je de verleende subsidie op nihil wil stellen oftewel de vaststellingsomvang wil veranderen)
Zienswijze bij weigering beschikking
Art. 4:7 Awb: een bestuursorgaan moet een aanvrager van een beschikking horen wanneer cumulatief aan de volgende criteria is voldaan:
- Het bestuursorgaan is van plan de beschikking in zijn geheel of gedeeltelijk af te wijzen
- De voorgenomen afwijzing is gebaseerd op gegevens over feiten of belangen die de aanvrager betreffen
- De hiervoor genoemde gegevens over belangen en feiten die de aanvrager betreffen wijken af van de gegevens die de aanvrager zelf heeft verstrekt
Art. 4:12 Awb is een uitzondering op art. 4:7 Awb: art. 4.7 Awb kan achterwege gelaten worden, als de aanvrager beroep of bezwaar kan instellen (sub a) en de nadelige gevolgen na bezwaar of beroep volledig ongedaan kunnen worden (sub b)
> in de meeste gevallen kan geld ongedaan gemaakt worden, maar kan zijn dat je bijv. je huis kwijtraakt doordat je de huur niet kan betalen, dan is het dus niet ongedaan te maken en gaat de uitzondering niet op en hoor je dus een zienswijze naar voren te kunnen brengen
