Week 4 (Internationale) geschillenbeslechting en inspraak (rechtsbescherming)

Question 1

Ontbreken centraal gezag met bijbehorend machtsapparaat in internationale gemeenschap. Hoe dan toch rechtsherstel verkrijgen?

Answer 1

Door het nemen van niet/wel gewelddadige middelen.

Question 2

Noem de 4 niet gewelddadige middelen.

Answer 2

• Retorsies
• Represailles
• Noodzaak
• Sancties

Question 3

Noem de 3 gewelddadige middelen.

Answer 3

• Besluit Veiligheidsraad
• Zelfverdediging
• Gewapende interventie

Question 4

Wat zijn retorsies?

Answer 4

Maatregelen die uiterst onaangenaam zijn voor de andere staat, bijvoorbeeld het beëindigen van hulpverlening, instellen handelsboycot, verbreken diplomatieke betrekkingen. Altijd rechtmatig, dwz: het treffen van de maatregel is op zich geoorloofd. Het is een onvriendelijke daad, niet een onrechtmatige daad jegens de ander.

Question 5

Wat is een represaille?

Answer 5

Tegenmaatregel. Deze maatregel is op zich wel onrechtmatig, maar de onrechtmatigheid ervan wordt weggenomen, doordat ermee wordt beoogd een einde te maken aan een eerdere onrechtmatige daad van de andere staat (exceptio non adimpleti contractus, ENAC). Je schort bijvoorbeeld je eigen verdragsplichten op, totdat de ander presteert.

Question 6

Wat is het doel van retorsies/represailles?

Answer 6

Doel: het beëindigen van het onrechtmatig handelen en het verkrijgen van rechtsherstel in de vorm van bijv. compensatie. Vaak gaat het om een bilaterale relatie. De omgekeerde situatie kan zich ook voordoen: sancties.

Question 7

Wat is noodzaak?

Answer 7

Self-help: als men gedwongen wordt ter bescherming van de eigen rechten de rechten van een andere staat te schenden zonder dat deze ander een onrechtmatige daad heeft verricht. Denk bijvoorbeeld aan schipbreuk lijden olietanker uit een of ander ver wegistan land voor jouw kust, maar nog wel op open zee. Dan wil je soms boot bombarderen om verdere verspreiding olie te voorkomen. Boot bombarderen op open wateren mag niet, maar in dit geval: noodzaak.

Question 8

Wat zijn sancties?

Answer 8

Een staat treft maatregelen tegen een andere staat zonder dat een eigen rechtbelang in geding is. Het gaat dan om individueel of collectief optreden tegen een staat die zich aan een ernstig geachte overtreding van het internationale recht schuldig maakt. Denk aan beperking wapenhandel met een staat die zich aan mensenrechtenschendingen schuldig maakt. EU nam bijvoorbeeld tegen Zimbabwe onder het regime Mugabe een dergelijke sanctie.

Question 9

Wat is het uitgangspunt van een gewelddadige maatregel?

Answer 9

Geweldverbod

Question 10

Wat wordt er bedoeld met een besluit van de Vr als een gewelddadige maatregel?

Answer 10

Als zich een bedreiging of verstoring van de vrede voordoet kan de VR de lidstaten aanbevelen of zelfs bindend opdragen tegen de verstoorder van de vrede op te treden.
In het uiterste geval kan de VR zelfs gelasten dan wel de machtiging verstrekken tegen de agressor geweld te gebruiken. Dan treedt de organisatie op als politiemacht teneinde aan de schending een eind te maken. VR kan uitdrukkelijk opdragen, dan wel een machtiging afgeven.

Question 11

Wat is zelfverdediging?

Answer 11

Een staat hoeft niet eerst een besluit van de VR af te wachten als die staat zelf wordt aangevallen. Zelfverdediging, maar dat moet wel proportioneel zijn. Zie ook art. 5 NAVO en militaire acties na aanslagen op World Trade Center. Volgens de NAVO moesten deze aanslagen worden beschouwd als een aanval op de VS in de zin van art. 5 en dat betekende dat die aanval ook als een aanval op de andere leden van de NAVO konden worden beschouwd.

Question 12

Noem de 4 verboden maatregelen.

Answer 12

1. Gebruik van geweld i.s.m. het VN-Handvest;
2. Inbreuk op diplomatieke en consulaire onschendbaarheid;
3. Inbreuk op de meest fundamentele mensenrechten;
4. Andere handelingen i.s.m. een norm van dwingend recht.

Question 13

Wat is de hoofdregel voor geschillenbeslechting?

Answer 13

Geschil onderling onderhandelen, lukt dat niet: derde inschakelen.

Question 14

Wat betekent ‘free choice of means’?

Answer 14

: staten mogen zelf kiezen hoe ze hun geschillen met elkaar willen oplossen. Ze kunnen kiezen uit een van de wijzen in art. 33 van het handvest.
Art. 2 lid 3 Hv jo art. 33 Hv

Question 15

Wat is het verschil tussen politieke en juridisch methoden?

Answer 15

Politieke methoden: methoden van geschillenbeslechting m.b.v. derden met een niet-bindend resultaat.

Juridische methoden: methoden van geschillenbeslechting met bindend resultaat.

Question 16

Wat is conciliatie (politieke methode)?

Answer 16

Commissie van onderzoek formuleert op basis van vastgestelde feiten een voorstel tot beslechting geschil
‘conciliatiecommissie’.

Question 17

Wat is geschillenbeslechting via regionale organisaties (politieke methode)?

Answer 17

Eerst beroep op regionale organisaties, dan pas op VN

NAVO in kwestie Griekenland-Turkije (Cyprus)

Question 18

Wat is geschillenbeslechting bij gemeenschappelijk belang (politieke methode)?

Answer 18

Combinatie feitenconstatering en conflictoplossing

‘non compliance procedure’.

Question 19

Wat is arbitrage? En wanneer wordt hier geruik van gemaakt?

Answer 19

Van arbitrage wordt niet alleen gebruik gemaakt bij geschillen tussen staten onderling, maar ook bij geschillen tussen staten en ondernemingen. Op een contract tussen staten en ondernemingen (state- contract) is privaatrecht van toepassing. De arbiters moeten op het contract regels van internationaal recht toepassen = geïnternationaliseerd contract. Maar de ondernemer zal niet gebonden willen zijn aan het recht van de staat-contractant en de staat zal weer niet onderworpen willen zijn aan het recht van een andere staat. Vandaar dat men dus in de ovk afspreekt geschillen aan een arbiter voor te leggen en om daar het internationaal recht van toepassing op te laten zijn (geïnternationaliseerd contract). Een arbitragetribunaal komt op dezelfde wijze tot stand als een conciliatiecommissie.

Question 20

Heeft het Internationaal Gerechtshof jurisdictie/rechtsmacht?

Answer 20

Nee, het IG kent geen verplichte rechtspraak. Staten dienen tevens IG te erkennen: expliciet of impliciet.

Question 21

Expliciete of impliciete erkenning rechtsmacht door beide partijen vereist – enkel lid zijn VN onvoldoende. Hoe? 4 manieren.

Answer 21

1. Facultatieve clausule of optional clause
2. Forum prorogatum
3. Compromis
4. Compromissoire clausule

Question 22

Art. 36 lid 2 Statuut van het IG: Facultatieve clausule of optional clause. Wat betekent dit?

Answer 22

Eenzijdige verklaring waarbij rechtsmacht IGH erkend wordt inzake ieder geschil dat aanhangig wordt gemaakt door een staat die ook zo’n verklaring heeft afgelegd. Als alle landen de rechtsmacht eenzijdig zouden aanvaarden via een facultatieve clausule of optional clause, dan zou er vanzelf een systeem van verplichte rechtspraak ontstaan. Zo ver zijn we nog niet, nog maar een derde van de lidstaten zo’n verklaring heeft getekend.

Question 23

Hoe impliciet IG erkennen? (Forum prorogatum)

Answer 23

Verschijnen voor Hof en verweer voeren over de hoofdzaak.

Question 24

Wat is een compromissoire clausule?

Answer 24

Bij voorbaat erkennen rechtsmacht Hof – vooraf in verdrag opnemen dat geschillen aan het Hof voorgelegd kunnen worden (Verdrag inzake de Diplomatieke Betrekkingen, VS – Iran.

Question 25

Wat als een partij niet voor het IG verschijnt?

Answer 25

Als een partij niet voor het Hof verschijnt, kan het Hof niet zonder meer de vordering van de eiser toewijzen. Hij moet zich er eerst van overtuigen dat hij bevoegd is van de klacht kennis te nemen en dat de klacht juridisch gegrond is.