Week 14 - 28 februari t/m 4 maart Flashcards
Welke vormen van nierfunctie vervangende therapie zijn er?
- Dialyse
- Niertransplantatie
Waar bestaat de macroscopische beoordeling uit bij de analyse van urine?
- Kleur
- Volume
- Reuk
Waar bestaat de microscopische beoordeling uit bij de analyse van urine?
- Cellen
- Cylinders
- Kristallen
Waar draait het om bij de Jaffé methode om creatinine te bepalen?
De omzetting van creatinine met behulp van picrinezuur en NaOH
Wat zijn mogelijke oorzaken van verhoogd serum creatinine?
- Verslechterde nierfunctie
- Grote spiermassa
- Verhoogde spierafbraak
- Anabole steroïden gebruikers
- Gebruik creatininesupplementen
- Zeer hoog eiwitdieet/vleesinname
- Medicatie
Van welke parameters is de creatininewaarde afhankelijk?
- Leeftijd
- Geslacht
- Etniciteit
Welke epitheelcellen zijn er in de urine onder een microscoop te zien?
- Plaveiselcellen: uit blaas of lage urinewegen
- Rondcellig tubulaircellen: uit tubulus
Waar vindt polymerisatie van eiwitten plaats?
Lis van Henle
Wanneer kan een eGFR berekend worden?
Als er sprake is van een steady state
Welke twee soorten hematurie zijn er?
- Macroscopische hematurie: met blote oog te zien
- Microscopische hematurie: alleen met microscoop of stickje te zien
Wat zijn mogelijke oorzaken van hematurie?
- Tumoren (urologisch)
- Aangeboren afwijkingen
- Trauma
- Ontstekingen
- Stenen
- Systeemoorzaken (stollingsstoornis, lichamelijke inspanning)
Wat zijn kenmerken van microscopische hematurie?
- Asymptomatisch
- Afhankelijk van definitie: 10-15% van populatie
- Vaak toevalsbevinding
- Vaak geen oorzaak gevonden
Welke symptomen pleiten bij microscopische hematurie voor een nefrologische oorzaak?
- Hoge bloeddruk
- Proteinurie (eiwit in urine)
- Nierfunctiestoornis
Welke onderzoeken kunnen helpen in de diagnostiek van hematurie?
- LO
- Echografie
- Buikoverzichtsfoto
- CT
- MRI
- Urine cytologie
- Urethrocytoscopie
Zijn nierstenen altijd op een BOZ, echo en CT te zien?
- BOZ: niet altijd
- Echo: wanneer ze in de nier zitten wel, in urineleider niet
- CT: ja, mits CT kleine coupes heeft
Op welke manier wordt een flexibele cystocopie uitgevoerd?
- Op poli: lokale anesthesie
- In dagbehandeling: sedatie
- Op OK: narcose
Wat is de meest uitgebreide analyse van hematurie?
- Urethrocystoscopie
- CT scan
- Urine cytologie
Wat zijn mogelijke oorzaken van glomerulaire hematurie?
- IgA nefropathie
- Syndroom van Alport
- Thin Membrane Nephropathy
Waar zit IgA?
In de slijmvliezen
Wat kan IgA doen?
- Polymeriseren
- Herkennen en ‘‘om hulp roepen’’
Wat is het syndroom van Alport?
Erfelijke ziekte waarbij collageen in de basaalmembraan niet goed is aangelegd
Hoe ziet de basaalmembraan eruit bij het syndroom van Alport?
Verdikt, meer lek en hobbelig
Wat is thin membrane nephropathy?
Collageenstoornis en basaalmembraan is aangedaan
Waar presenteert het syndroom van Alport zich op jonge leeftijd mee?
- Hematurie
- Proteinurie
Hoe erft het syndroom van Alport over?
Zowel autosomaal (dominant en recessief) als geslachtsgebonden (vaker)
Wat is de functie van de basaalmembraan in de glomerulus?
Stevigheid
Waar hebben nefrotische syndromen mee te maken?
Verlies van selectiviteit, verlies van tegenhouden van bepaalde eiwitten door filtratiebarrière
Welke eiwitten zijn aanwezig tussen de tenen van podocyten?
Nefrine-eiwitten
Wat is de functie van de glycoproteïnen op de endotheelcellen?
Zijn negatief geladen en zorgen zo voor ladingsselectiviteit
Wat is kenmerkend voor een nefrotisch syndroom?
Oedeem van de benen, met blaren of van oogleden -> toename extracellulair volume door toename Na
Wat is de definitie van het nefrotische syndroom?
- Proteïnurie > 3,5 gram per dag
- Hypoalbuminemie
- Oedeem: toename ECV = Na-retentie
- Hyperlipidemie
Hoeveel creatinine plast men per dag uit?
10 mmol (in steady state)
Hoe kan je de proteinurie per dag uitrekenen?
De proteinurie omrekenen naar 10 mmol creatinine
Hoe verschilt het nefritisch syndroom ten opzichte van het nefrotisch syndroom?
- Minder proteinurie (<3 gram / dag)
- '’Actief sediment’’: rode & witte bloedcellen en cilinders/gemengde cilinders in urine (hematurie)
- Progressieve achteruitgang nierfunctie
- Hypertensie
- Oligurie
Wat is kenmerkend voor minimal change nefropathie?
- Met lichtmicroscoop geen verschil tussen normale en afwijkende glomerulus
- 15-20 g eiwit per dag, maar geen afwijkingen
- Albuminurie
Wat is een mogelijke oorzaak van minimal change nefropathie?
Door positief geladen cytokine wat op negatief geladen glycoproteïnen is geland -> verlies ladingsselectiviteit
Waar wordt minimal change nefropathie mee behandeld?
Prednison (immunosuppressivum) -> komt vooral bij kinderen voor
Wat is kenmerkend voor focale segmentale glomerulosclerose?
- Focaal in de nier en segmentaal in de glomerulus: sclerose (littekenweefsel)
- Segment van glomerulus wordt afgesloten
- Soms meer fibrose rondom mesangiumcellen
Hoe kan focale segmentale glomerulosclerose ontstaan?
- Primair (idiopathisch) of secundair aan andere aandoening
- Genetisch: mutaties op niveau van slitpore
Wat gebeurt er bij membraneuze glomerulopathie?
- Eiwitten op podocyten kunnen Ig maken -> zorgen voor complementactivatie
- Complementen boren gaatjes in celmembraan -> eiwitten slaan neer onder basaalmembraan: immuundeposities
Wat is de oorzaak van membraneuze glomerulopathie?
Antistoffen tegen PLA2-receptor -> zit op bodem van podocyt: leidt tot een immuunreactie tegen de onderkant van de podocyt
Wat is kenmerkend voor het nefritisch syndroom?
- Auto-immuun gemedieerde ontstekingen
- Beschadiging van filtratie barrière
- Immunoglobulines spelen een rol
Wanneer wordt complement gevormd bij een nefritisch syndroom?
Op het moment dat een immunoglobuline (antilichaam) contact maakt met zijn doelwit
Wat is een immuuncomplex?
Antigeen + antilichaam -> activeert complement
- C1q + 2 IgG’s
Wat is het membrane attack complex?
Boormachine die gaten maakt in de membraan van bacteriën maar ook van gewone cellen (podocyten)
Waar kunnen immuuncomplexen zich vormen?
- In de nier zelf
- In de circulatie (kunnen blijven hangen aan de bloedkant van de zeef -> nefritisch syndroom)
Wat zijn streptokokken?
Bacteriën die veel voorkomen in de luchtwegen
Wat gebeurt er als streptokokken kapot gaan?
Kunnen bepaalde stukjes eiwit (afvalproducten) in de circulatie brengen -> bij sommigen: immuunreactie
Wat gebeurt er bij een immuunreactie als gevolg van het kapot gaan van streptokokken?
Eerst veel streptokokken antigeen waar in de loop van de tijd het lichaam immunoglobulines tegen gaat maken -> eerst APC die zorgt voor productie antistoffen
Waar wordt de plaats van de neerslag van circulerende immuuncomplexen door bepaald?
- Plaats van het antigeen
- Lading en grootte van immuuncomplex
Wat is het verschil tussen nefritisch en nefrotisch syndroom qua neerslag?
- Nefritisch: neerslaan van immuuncomplexen onder endotheelcellen of als leukocyten wel bij antigenen kunnen
- Nefrotisch: neerslaan van antilichamen onder endotheelcellen doordat ze niet bij antigenen kunnen
Wat is een van de kenmerken van een nefritisch syndroom en snelle achteruitgang van nierfunctie?
In ruimte van Bowman meer proliferatieve processen -> schel van delende cellen
Wat is Anti-GBM glomerulonefritis?
Antistoffen gevormd tegen onderdelen van glomerulaire basaalmembraan -> in bepaalde situaties ontwarren collageenkluwen zich en komen aan oppervlak: door IgG herkend als antigeen
Wat is het gevolg van Anti-GBM antilichamen?
Reactie van GBM-antilichamen: antigeen ligt in BM en IgG’s gaan er naartoe -> lineaire depositie van IgG
Hoe kenmerkt de histologie van Anti-GBM glomerulonefritis zich?
Door extra capillaire proliferatie
Waar bestaat de behandeling van anti-GBM-glomerulonefritis uit?
- Acuut: plasmaferese dialyse -> circulerende IgG uit bloed gehaald
- Lange termijn: prednison-> remming antilichaamproductie
Wat zijn symptomen van poststreptokokken glomerulonefritis bij een kind?
- Minder plassen
- Donkere urine (bloed)
- Hypertensie
Wat zijn anti-cytoplasmatische antistoffen?
Antistoffen die niet gericht zijn tegen lichaamseigen antigenen maar tegen antigeen in witte bloedcel
Wat is het gevolg van anti-cytoplasmatische antistoffen?
Witte bloedcel raakt geprikkeld en gaat zich misdragen -> gaan op allerlei plekken de wand in: vasculitis (huid, nieren, longen)
Hoe kan GPA worden vastgesteld?
Door meten van IgG in plasma ipv immunofluorescentie in de nier
Waar bevinden zich de immuuncomplexen bij membraneuze glomerulopathie?
Sub-epitheliaal
Wat is lupus nefritis?
Lichaam maakt antistoffen (immuuncomplexen) tegen DNA en compartimenten van DNA -> chronische immuuncomplex ziekte (leidt tot allerlei auto-immuun problemen)
Waar hangt het ziektebeeld van lupus nefritis sterk vanaf?
Waar immuuncomplexen neerslaan en voornamelijk afhankelijk van lading
Wat zijn enkele functionele afwijkingen ten gevolge van tubulaire afwijkingen?
- Verminderde GFR
- Proximale functiestoornis (Fanconi) met glucosurie, proximale RTA etc.
- Distale renale tubulaire acidose (dRTA)
- Tubulaire proteïnurie (< 3,5 g/dag)
- Polyurie
- Na verlies en hyperkaliëmie
In welke categorieën kunnen tubulaire aandoeningen worden ingedeeld?
- Erfelijke tubulaire aandoeningen
- Acute tubulusnecrose
- Acute interstitiële nefritis
- Chronische tubulo-interstitiële ziekten
Wat zijn voorbeelden van erfelijke tubulaire aandoeningen?
- Cystenieren (ADPKD)
- Bartter/Gitelman/Liddle’s syndroom
- Nefrogene diabetes insipidus
Wat zijn voorbeelden van chronische tubulo-interstitiële ziekten?
- Analgetica nefropathie
- Chinese kruiden nefropathie
- Balkan nefropathie
- Chronische urinewegobstructie
- Sikkelcelziekte
- Afstotingsreactie niertransplantaat (kan ook acuut)
Wat zijn cystenieren?
Veel met vocht gevulde blaasjes aan de tubuli in het nierweefsel
Waar staat ADPKD voor?
Autosomale dominante polycysteuze nierziekte
Bij welke groep komen recessieve kinderziekten het vaakst voor?
Kinderen
Wat is de eerste manier waarop cysten ontstaan?
Tubuluscellen gaan voor zichzelf beginnen en gaan actief vloeistof opnemen -> doordat tubuluscellen in verkeerde richting prolifereren en er nieuw(e) tubulus/blaasje ontstaat
Wat is de tweede manier waarop cysten ontstaan?
Doordat in primaire cilia 2 eiwitten zitten (polycystine I en III), die bij mutatie de polariteit van cel verstoren -> tubuluscel gaat transportrichting omdraaien en veel vloeistof in de cel
Wat is er kenmerkend voor het syndroom van Bartter?
Fout in de NKCC2-transporter (ingebouwd lisdiureticum)
Wat is er kenmerkend voor het Gitelman syndroom?
Fout in NCC-transporter (ingebouwd thiazide diureticum)