Week 13 Flashcards
Wat is de opbouw v/d huid?
- epidermis: keratinocyten, melanocyten, Langerhanscellen, Merkcellen, vrije zenuwuiteinden, geen bloedvaten
- gescheiden door basaalmembraan
- dermis: fibroblasten, bloedvaten, haarfollikels met talgklieren, adenexen
- subcutis: onderhuids vet- en bindweefsel, ook zenuwen en bloedvaten
Wat zijn de functies v/d huid?
- handhaven interne milieu
- pijn en temperatuur voelen
- barrière functie
- isolatie
- opslag energie
- stootkussen
- vit D omzetten
- contact tussen mensen
Wat is PROVOKE?
Omschrijven van huidafwijkingen
- plaats: voorkeurslokaties, (a)symmetrie
- rangschikking: ringvorm, in groepjes, etc
- omvang: aantal en grootte
- vorm
- omtrek: (on)scherp begrensd
- kleur
- effluroscenties
Wat is de ziekte van Lyme?
- infectie met Borellia burgdorferi/afzelli/garinii
- volwassen teken zijn vector, via speeksel in beet(min 48h op huid), kans op klinische Lyme 1-3%
- lastig te diagnosticeren
Stadium 1(3-30dg, lokale infectie): erythema migrans, algehele malaise, hoofdpijn, gewrichts- en spierpijn, koorts, stijve nek; helft asymptomatisch
Stadium 2(<1jr, gedissemineerd): multipele secundaire leasies, koorts, algehele malaise en vermoeidheid; ook menigitis, artritis grote gewrichten, AV blok, etc
Stadium 3(>1jr, persisterend): polyneuropathie, encefalopathie, chronische artritis, ACA
Hoe werkt diagnostiek en behandeling van de ziekte van Lyme?
Klinische diagnose, evt serologie/kweek/PCR
- Tekenbeet: geen AB
- Stadium 1: amoxicilline, doxycycline
- Stadium 2
- Vroege neuroborreliose: ceftriaxon
- Arthritis: doxycycline
- Stadium 3(chronische neuroborreliose): ceftriaxon
- Langdurige AB is niet zinvol bij chronische klachten na adequate behandeling
Wat is de ziekte van Behçet?
- auto-inflammatoire vasculitis, vooral innate betrokken
- epidemiologie: zeldzaam, vooral Turkse mensen(HLA-B51)
Diagnostische criteria: recidiverende orale ulcera en 2 van - recidiverende genitale uclera
- oogafwijkingen(uveïtis, chrorioretinitis)
- huidafwijkingen(erythema nodosum, papulopustuleuze afwijkingen)
- positieve pathergietest(= puistjes nadat met botte naald geprikt, specifiek)
Ook artritis, vascualair(trombose, variabele vasculitis), colitis en neurologische klachten
Behandeling: step-up behandeling, anti-TNF, apremilast, adalimumab
Wat is psoriasis?
- chronische auto-immuun huidziekte(Th1/17)
- triggers en erfelijk: specifieke genen nodig, etnische verschillen
- erythemateuze plaques met evt keratose, jeuk en schilfering
- voorkeurslokaties: scalp, strekzijde elleboog en knie, sacrum
- verschillende vormen: psoriasis vulgaris met plaques komt het meest voor
- comorbiditeiten: artritis, DM, CVZ, IBD, metabool syndroom
- behandeling: 75% niet nodig, lokaal of systemisch, lichttherapie
Wat is Rode Hond/Rubella(3)?
- voorkeursleeftijd: 6-12jr
- incubatietijd: 12-23dg
- symptomen: eerst BLWI met lymfadenopathie, soms gewrichtsklachten
- exantheem: kleinvlekkig maculopauleus, later confluerend; begint op gelaat, later romp
- enantheem: kleien rode vlekjes op palatum molle
- beloop: mild, zelflimiterend
- diagnostiek: IgG, bij zwangeren IgG/M
- meldplicht: B2, wering geen zin, vaccinatie
Wat is mazelen(1)?
- verwekker: paramyxovirus
- voorkeursleeftijd: 0,5-4jr
- incubatietijd: 8-14dg
- symptomen: hoge koorts, conjunctivitis, rhinitis, hoesten
- exantheem: grofvlekkig, confluerend, maculopapuleus(dg -4), beginnend op hoofd
- enantheem: Koplikvlekken in mond tijdens profomale fase
- beloop: meestal zelflimiterend, exantheem begint na 3-7dg
- diagnostiek: IgM
- meldplicht: B2, vaccinatie, wering zinloos
Wat is roodvonk/Scarlatina?
- verwekker: groep A streptokokken
- voorkeursleeftijd: 2-10jr
- incubatietijd: 2-7dg
- symptomen: koorts, faryngitis, gezwollen cervicale klieren
- exantheem: puntvormig, ruw/rood; verspreid van borst over hele lichaam(mn plooiien), narcosekapje vrij
- enantheem: frambozentong, beslag op tonsillen en rode farynxbogen
- beloop: mild, na 2-3wk vervelling, tong eerst wit en na 3d rood, dik en bobbelig
- complicaties: acuut reuma, glomerulonefritis; STSS, OMA, sepsis
- klinische diagnose
- geen meldplicht(wel bij invasieve infecties), afwachtend beleid en AB op indicatie, wering heeft geen zin
Wat is waterpokken/Varicella?
- verwekker: Varicella zoster
- voorkeursleeftijd: 0-4jr
- incubatietijd: 1-21dg
- symptomen: lichte koorts, malaise, jeuk
- exantheem: maculae op romp, gelaat en behaarde hoofdhuid, gaat over in crustae en blaasjes(kan tegelijk)
- beloop: zelflimiterend, latent in ganglia(gordelroos)
- klinische diagnose
- behandeling: IG bij zwangeren/neonaten, expectatief
- meldplicht: bij clusters, contact risicogroepen vermijden
Wat is erythema infectiosum(5)?
- verwekker: humaan parvovirus B19
- voorkeursleeftijd: 4-10jr
- incubatietijd: 7-21dg
- symptomen: malaise, koorts, soms gewrichtspijn
- exantheem: fijnvlekkig, rood, maculopapuleus en wegdrukbaar; strekzijde ledematen, soms billen en romp; slapped cheeks, eerst scherp begrensd, later confleurend met centrale opheldering(guirlandes)
- beloop: zelflimiterend en mild, gevaarlijk voor zwangeren
- klinische diagnose
- meldplicht: geen
Wat is exanthema subitum(6)?
- verwekker: HHV-6
- voorkeursleeftijd: 3mnd-3jr
- incubatietijd: 5-14dg
- symptomen: hoge koorts zonder focus, daarna exantheem
- exantheem: fijnvlekkig; kleine, roze lenticulaire vlekjes, licht confluerend; begint op romp en later ledematen
- beloop: mild en zelflimiterend, bijna iedereen <2jr
- klinische diagnose
- meldplicht: alleen bij meerdere gevallen binnen instelling
Wat is exantheem/enantheem?
Huiduitslag, mn papels en macula
Oorzaken: infectieuze, niet-infectieuze(allergie, vasculitis, auto-immuun), geneesmiddelen
Enantheem= uitslag op slijmvlies
Wat is systemische sclerose?
Auto-immuunziekte waarbij immuuncelactivatie(auto-antistoffen), endotheeldysfunctie(-> vasculopathie) en fibrosering
- v:m 4:1
- organen: long(PAH, ILD), TD, nieren, hart en huid(digitale ulcera)
Vormen
- Diffuse(anti Sscl-70): uitgebreidere huidbetrokkenheid, long meer -> slechtere prognose
- Gelimiteerde(anti-centromeren): calcinose, fenomeen van Reynaud, slikstoornissen, sclerodactylie en telenagiëctasieën
Behandeling: immunosuppressie werkt slecht, bij long mycofenolzuur en nintedanib(directe fibrose remmer), bij digitale ulcera als eerste prostacycline analogen
Wat is impetigo vulgaris(krentenbaart)/bullosa?
- ontsteking in stratum corneum, meestal S aureus
- goudgele korsten rond mond en neus
- erg besmettelijk, jonge kinderen
- therapie: korsten verwijderen, AB
- bullosa door toxinen
- ook secundair(SSSS)
Wat is erysipelas?
- acute bacteriële infectie dermis, opp subcutis en opp lymfevaatjes → S pyogenes
- Vaak hoge koorts, koude rillingen, malasie
- Scherp begrensd erytheem, oedeem, induratie, warm, soms blaren
- Gezicht en extremiteiten
- Risicofactoren: verstoorde huidbarriere, oedeem, DM
- Behandeling: AB(flucloxacilline, clindamycine), oedeem verminderen door compressie na acute fase
Wat is cellulitis?
- (sub)acute/chronische bacteriële infectie dermis en subcutis
- Verwekkers: streptokokken, S aureus, soms H influenzae
- Minder scherp begrensd
- Pt kan erg ziek zijn
- Risicofactoren: verminderde lymfe afvloed, verminderde circulatie, verstoorde huidbarrière, obesitas
Wat is fasciitis necroticans?
- ontsteking fascie
- Onscherp begrensd erytheem, zwelling en hevige pijn
- gaat over in donkere verkleuring en necrose
- Algehele malaise, hoog CRP, leukocytose, koorts
- Jonge kinderen en ouderen
- Extremiteiten, romp, perineum
- Risicofactoren: trauma(chirurgie, brandwond), IV drugs, Varicella, bestaande weke delen infectie, algemeen
- Behandeling: chirurgische excisie dood weefsel, systemische AB obv verwekker
- Verwekkers: groep A streptokokken(exotoxines), ook andere
Welke virale huidinfecties bestaan er?
- HSV 1/2: genitale wratten, koortslip
- Varicella zoster: gordelroos
- HPV: wratten
- molluscum-contagiosum: waterwratten bij kinderen
Wat zijn schimmelinfecties v/d huid?
- Candida: op huid en slijmvliezen, warme en vochtige plekken
- Tinea capitis: haren
- onychomyose: nagels(kalknagel)
- dermatomyocosen: opp op huid, vochtige en warme plaatsen, ornd met randactivitiet
Diagnostiek op schilfers, KOH preparaay
Wat is scabiës? Hoe werkt de behandeling?
- mijten, opp op huid
- Voorkeurslokalisaties: polsen, tussen vingers, enkels, genitale gebieden, oksels, ulnaire zijde hand
- Diagnostiek: dermatoscopie → deltasign(kop en voorpoten mijt), daarna microscopie en histopathologie
- veel therapiefalen, niet door resistentie maar verkeerde uitvoering aanvullende maatregelen
Wat zijn sensitiviteit, specificiteit, NPV en PPV?
Sens= TP/tot ziek = TP/TP+FN ⇒ kans dat test positief als ziekte hebt
Snuit: hoge sens en negatieve test → uitsluiten ziekte
Spec= TN/tot gezond = TN/TN+FP ⇒ kans dat test negatief als gezond
Spin: hoge spec en positieve test → aantonen ziekte
PPV= TP/tot positief = TP/TP+FP ⇒ kans dat ziekte hebt als test positief
NPV= TN/tot negatief = TN/TN+FN ⇒ kans dat gezond als test negatief
Relatie met prevalentie: als prevalentie stijgt daalt NPV en stijgt PPV
Hoe kun je streptokokken en stafylokokken van elkaar onderscheiden? En hoe kun je de stafylokokken onderverdelen?
Stafylokokken: gram positief, in clusters/trossen, katalse positief
Streptokokken: gram positief, in ketens/diplo, katalase negatief
- a-hemolytisch(vergroenend)
- b-hemolytisch(heldere zone): onderscheid mbv Lancefield typering
Wat kan huiduitslag na het zonnen veroorzaken?
- polymorfe lichteruptie
- fotoallergisch/-toxische reactie op geneesmiddel/anti-zonnebrandcreme
- fotosensitiviteit: bij atopie, SLE
Wat is acuut reuma?
- na groep A streptokokken(faryngitis), moleculaire mimicry
- Jones criteria: bewijs groep A streptokokken ziekte + 2 major/1 major en 2 minor
Major: polyarteritis, aanwijzing carditis, subcutane noduli, erythme marginatum, chorea
Minor: artralgie, koorts, verhoogd BSE/CRP, verlengd PR interval - behandeling: AB, NSAID’s
- AB profylaxe om recidief te voorkomen
Wat is atopisch/constitutioneel eczeem?
- Chronische huidziekte met veel jeuk
- Voorkeursplaats: gelaat, elleboogplooi, knieholte, polsen en enkels
- Huidafwijkingen: vurig rood, krabeffecten, nattende plekken, lichenificatie, kortsjes
- Plekken kunnen geïnfecteerd raken(S aureus)
- Ook vaak andere atopische aandoeningen zoals astma, hooikoorts, voedselallergie etc
- Risicofactor: positieve familieanamnese
- barrière defect
- Th2 gemedieerd: IL-4/13
Welke virale infecties die exantheem geven kunnen gevaarlijk zijn tijdens de zwangerschap?
- Varicella zoster virus
- Rubella virus
- humaan parvovirus B19
- enterovirussen
Wat is het belang van groep B-streptokokken tijdens de zwangerschap?
- verticale transmissie moeder op kind
- Risico op neonatale sepsis, pneumonie of meningitis; vaak mengbeeld
- Helft overlijdt, anders hoge kans op blindheid, doofheid, lichamelijke of verstandelijke beperkingen
- AB profylaxe tijdens baring als ernstige GBS-kolonisatie(bv UWI) of GBS-dragerschap
- Screening tijdens zwangerschap met kweek
