Week 11 Flashcards
Hoe ontstaat vasculitis?
Grote bloedvaten: DC in adventitia geactiveerd waardoor activatie lymfocyten en productie pro-inflammatoire cytokines (oa IL-6)
Kleine bloedvaten: bij infectie
- teveel immuuncomplexen voor afbraak waardoor neerslaan
- binding ANCA’s aan antigenen in cytoplasma neutro’s
Wat zijn symptomen/kenmerken van vasculitis?
- koorts, afvallen, algemene malaise
- Kenmerken: subacuut beloop(wk-mnd), pijn, tekenen ontsteking op voorgrond(rash, koorts, artritis), vaak multiorgaan dysfunctie
- later ook vaatwandschade: vernauwing, trombose en verzwakking met evt ruptuur
Wat is arteritis temporalis(Reuscelarteritis)?
- vasculitis grote vaten van a. temporalis, vooral >50jr
- symptomen: koorts, algemene malaise, anemie, spierpijn, verdikking, verminderde pulsatie a temporalis, pijn bij palpatie, verhoogd BSE, hoofdpijn, visusstoornism kaakclaudicatie
- risico blindheid door vaatoclusie, visusstoornis en afwijking grote arteriën
- behandeling: steroiden, goede prognose
Wat is de ziekte van Takayasu?
- vasculitis aortaboog
- jonge vrouwen mn van Aziatische afkomst
- hoge mortalitieit
- behandeling: prednison, Tocilizumab(anti-Il6)
Wat is polyarteritis nodosa?
- vasculitis middelgrote vaten, aspecifiek begin
- associatie HBV
- mn huid(livido reticularis), zenuwen, TD(angina abdominalis na eten), nieren en hart aangedaan
- behandeling: prednison en cyclofosfamide, HBV behandelen
Wat is de ziekte van Kawasaki?
- vasculitis middelgrote vaten, mn coronairen -> MI
- jonge kinderen na infectie(mogelijk associatie covid)
- symptomen: aardbeientong, rash, koorts
- behandeling: IVIG, prednison
Wat is de ziekte van Henoch-Schönlein?
- bij kinderen na infectie IgA-immuuncomplexen gevormd, slaan neer in kleine bloedvaten(mn huid benen)
- klachten: purpura, artritis, nierproblemen, buikklachten met bloederige diarree
- gaat vanzelf over, als ernstig steroiden of NSAID’s
Wat is hypersensitiviteit vasculitis?
- uitgelokt door oa geneesmiddelen(AB), 10-14dg na start
- kleine vaten, beperk tot huid(mn benen)
- geen IgA deposities
- goede prognose, na 1-4 wk weg
Wat is cryoglobulinemie?
- neerslaan antistoffen bij kou in kleine vaten
- mn vingers aangedaan
- behandeling: Rituximab
Wat is het Guillain-Barré syndroom?
- acute post-infectieuze polyradiculoneuropathie in voorheen gezonde mensen
- 1-4wk ervoor infectie of vaccinatie(zelden)
- anti-ganglioside antistoffen
- moleculaire mimicry tussen C jejuni(LOS) en zenuw
- plots snel progressieve uitval armen/benen, plateufase en dan langzaam herstel
- diagnose: faeceskweek, serologie
- 2% mortaliteit, veel restklachten
- behandeling: IVIG
- mogelijk afhv gastheerfactoren
Vormen: puur motore GBS of Miller Fisher syndroom met opthalmoplegie, ataxie en areflexie
Ook respiratiore insufficientie en autonome dysfunctie mogelijk
Wat is endocarditis?
- schade aan endocard waardoor depositie trombo’s en fibrine en daarna bacteriën
acute endocarditis: snel beloop, hoge koorts, systemische toxiciteit, levensbedreigend - S aureus, bij kunstklep ook S epidermis, CNS
Subacute endocarditis: traag indolent beloop, lichte koorts, vage systemische klachten(nachtzweten, afvallen) - natieve klep: vergroenende streptokokken(S oralis), enterococcen
- kunstklep: S aureus, S epidermis, CNS
Vaak via mond-/keelholte, darm, iv drugs, huidleasies en lijnen - bevindingen: koorts, hartruis, embolie, huidafwijkingen, splenomegalie
- diagnostiek: anemie, verhoogd BSE en CRP, positieve bloedkweek, op echo transthoracaal/oesofagaal afwijkingen
- behandeling: bactericide AB iv 4-6wk(vegetatie), evt chirurgie
Wat zijn bijzondere bevindingen bij endocarditis?
- Osler knobbels: pijnlijke vasculitis capillair vaatbed agv immuuncomplexen
- Janeway leasies: micro-embolieën in huid waarin bacteriën
- Roth’s spot: bloedingen met lymfocytenophoping en oedeem in vaatbed retina
- splinterbloedingen
- trommelstokvingers
Vooral bij subacute endocarditis
Wat is endocarditis profylaxe?
- VG, kunstklep, bepaalde congenitale hartafwijkingen
- Bij bepaalde interventies: ingrepen in geinfecteerd weefsel, tandheelkundig specifiek, KNO gebied, urogenitaal tractus en TD
Wat is het syndroom van Sjörgen?
- gegeneraliseerde auto-immuunziekten met betrokkenheid traan- en speekselklieren
- symptomen: siccaklachten oog en mond, vermoeidheid, gewrichts- en spierpijn, algehele malaise, droge huid/neus/vagina, speekselklier vergroot
- complicaties: lymfoom, orale candidiasis, cariës, leukopenie, algemene auto-immuun beelden
- diagnostiek: punten voor lipbiopt, anti SS-A/B, Schirmertest(traanproductie), Bengaalsrood kleuring(corneaschade), weinig speeksel; >/4
- behandeling: pilocarpine stimuleert speekselsecretie(bijwerking pupilvernauwing), kunsttranen/-speeksel, behandelen complicaties, hydroxychloroquine
- overlap/secundair andere auto-immuunziekten
Wat is SLE?
- gegeneraliseerde auto-immuunziekte mn huid, nieren, bloed en gewrichten
- vaker bij niet blanke mensen, vrouwen en jongere mensen
- levensverwachting als mild goed, slechter als ernstig/glomerulonefritis en steroiden -> premature HVZ(50x zoveel)
- symptomen: vlinder exantheem, UV gevoeligheid, fenomeen van Reynaud, koorts, moeheid, artritis, orale ulcera, alopecia, psychose
Heel veel verschillende symptomen! - pathofysiologie: genetische predispositie, multiple hit model, immuuncomplexen slaan neer
- diagnostiek: AUR/EULAR criteria; ANA positief(kan ook bij gezond/andere ziekten), anti-dsDNA(specifiek);
- behandeling: iedereen hydroxychloroquine, steroiden voor inductie, onderhoud: mild MTX en azathioprine, moderate MMF, ernstig cyclofosfamide of Rituximab; lupus nefritis cyclofosfamide of MMF; refractair tacrolimus, rituximab of belimumab
Wat is GPA?
- systemische vasculitis kleine vaten, begint vaak in luchtwegen en breidt bij 3/4 uit naar nieren en andere organen
- symptomen: griepverschijnselen, afwijkingen luchtwegen(oa zadelneus, septum peroratie), longen, nieren, huid(25%), hart(10%) en oog(50%); helft ook neurologische afwijkingen
- diagnostiek: positieve ANCA(cytoplasma PR3), C5a verhoogd
- behandeling: vroeger steroïden icm cyclofosfamide/azathioprine; nu rituximab, anti- C5a evt steroiden als inductie
Wat zijn catheter gerelateerde infecties?
Infecties van intravasculaire catheters zoals centrale lijn, andere lijnen
- symptomen: huid eromheen dik, pus, rood
- Verwekkers: CNS, S aureus, enterokokken, aerobe gram negatieve bacteriën, Candida
- behandeling: lijn verwijderen, als dieper in vat ook tip lijn kweken, bloedkweek
- Therapie: bacteriocide AB, combitherapie bij sepsis, min 14dg iv, als gecompliceerd 6 wk
Alleen iv catheters plaatsen als noodzakelijk en zo kort mogelijk, steriel plaatsen
Wat is difterie?
- acute infectie respiratoire slijmvliezen(vaak tonsillitis/faryngitis) en soms beschadigde huid met Corynebacteirum diphteriae(gram +, staafvormig)
- verspreiding aerogeen via druppels en contact secreties/exsudaat
- eerst lokale klachten, later symptomen door ontsteking(oedeem) en difterie toxine(pseudo-membraan vorming); ook hart, zenuwen en nieren
- diagnostiek: verdenking bevestigen door aantonen C diphteriae of toxine
- vaccinatie met onschadelijk gemaakt toxine
- behandeling: zsm anti-toxine, AB, vaccinatie
Wat is tetanus?
- Clostridium tetani sporen kunnen via wondjes naar binnen, 10-20% is drager in darm, soms onbekend
- maakt tetanospasmine dat via retrograde verplaatsing via axonen naar CZS en via bloed, blokkert inhibitoire neuronen in ruggenmerg waardoor spasmen
- incubatietijd varieert, TIG toedienen voordat bij CZS
- controleer vaccinatiestatus na wond: tot 10jr na laatste vaccinatie beschermd
Gegeneraliseerde tetanus(meestal): triusmus, slikklachten en keelpijn, onrust, irritayie, stijve nek, aanspannen borst- en buikspieren; daarna spierkkrampen kaak, nek, rug en buik; bewustzijn intact; apneus en autonome dysfunctie mogelijk
Hoe kan iemand met DM een uclus op de voet ontwikkelen?
- neuropathie: voelt druk schoen/pijn niet
- verstoring microcirculatie: minder genezing
Denk altijd als focus bij koorts bin DM
Kan infecteren met oa S aureus, wat bacteriemie kan geven en osteomyeltis(bevestig met probe to the bone)
Behandel met flucloxacilline iv
Wat is het verschil tussen menigitis en encefalitis? Wat zijn de belangrijkste verwekkers?
- mengitis: koorts, hoofdpijn en nekstijfheid
Acuut: Enterovirussen; pneumokokken, meningokokken en H influenzae, Listeria >50jr - encefalitis: verminder bewustzijn, ander gedrag en neurologische uitval -> HSV
Overlap mogelijk: meningo-encefalitis - subacuut: virussen, TBC, Toxoplasma, Cryptokokken, Borrelia, syfilis -> immuungecompromiteerden
LET OP: AB moeten voldoende hoge concentratie in CSF bereiken
Hoe werkt diagnostiek bij menigitis?
liquor(CSF) via lumbaalpunctie, liefst voordat AB gegeven
- Beoordeeld op aspect, aantal en type cellen en chemische samenstelling
- Bacterieel: troebel, cellen aanwezig, verhoogd eiwit, verlaagd glucose, granulocyten
- Viraal: monocyten, helder
- Kleuring
- Gram preparaat: lage sens
- Oost-Indische inkt: kleurt achtergrond grijs aan
- Auramine: TBC
- Vraag aan obv verdenking
- Kweek: bevestigen diagnose, soms alleen bloedkweek positief
Hoe kan de maatschappelijke reactie op infectieziekten volgens Rosenburg ingedeeld worden?
Epidemie is plotse gebeurtenis waar adequaat op reageren
Bedrijf
1(progressive revelation): pas erkenen epidemie totdat niet te negeren vanwege bedreiging belangen, mogelijke paniek en gebrek verbeeldingskracht
2(managing randomness): verklaring is mix is wetenschap, morele en sociale opvattingen; zondebokken en sociale vooroordelen
3(negotiating public response): druk om te handelen, maatregelen treffen armen en sociaal marginalen
4(epilogue): langzame uitdoving/endemische ziekte -> evalueren, moreel oordeel met terugwerkende kracht
Wat is het natuurlijk perspectief van McNeill?
Geschiednis infectieziekten vanuit epidemiologisch en ecologisch perspectief, niet-menselijke oorzaken historische veranderingen
Cyclisch patroon: spill-over van disease pool doordat mensen gaan reizen omdat binnen regio natuurlijke populatiegrens bereikt is waardoor uitbraak epidemieën, daarna endemische fase
Tussen 1950-80 intermezzo: weinig infectieziekten, daardoor verslapping waardoor (re)emerging diseases
Waardoor kunnen bloedkweken bij een S aureus infectie ondanks antibiotica positief blijven?
- elders strooihaarden in lichaam(abcessen)
- endocarditis
- ongevoeligheid S aureus voor AB
