Week 11 Flashcards
Wat zijn risicofactoren voor GI-tumoren?
- Leeftijd
- Levensstijl: roken, alcohol
- Familiegeschiedenis
- Geslacht: CRC vaker bij mannen
- VG
- Andere symptomen
Wat voor klachten komen voor bij GI tumoren?
Algemeen: moeheid, gewichtsverlies, pijn
GI: agv obstructie lumen, bloedverlies -> afhv lokalisatie en uitgebreidheid
- Slokdarm: passgaeklachten, gewichtsverlies, pijn
Minder vaak: bloedbraken, melena, heesheid en hikklachren
- Maag
Proximaal: dysfagie, pijn, bloedverlies, gewichtsverlies
Niet proximaal: minder eetlust, snel vol, misselijk en braken, gewichtsverlies pijn
- Pancreas: rugpijn, gewichtsverlies, icterus
- Galweg: icterus, jeuk, pijn bovenbuik, minder eetlust, gewichtsverlies
Waar metastaseren GI tumoren naartoe? Welke klachten horen hierbij?
- long: dyspnoe, hemaptoe, pijn
- lever: pijn, icterus
- bot minder: pijn, zenwuitval
Algemene symptomen: afhv uitgebreidheid
Vaak geen orgaanspecifieke klachten
Hoe werkt bevolkingsonderzoek naar GI tumoren?
Vroege opsporing -> voorkomen, betere genezing en minder invasieve behandeling
- geen symptomen
- voorloperstadia
- bij CRC ontlastingstest(FIT), voldoet aan criteria
Hoe is de presentatie van CRC? En de incidentie?
- meest voorkomend: rectaal bloedverlies, wisselende defecatie, buikpijn
Ook loze aandrang, vermoeidheid, gewichtsverlies(afhv lokalisatie) - Geen symptomen: colonoscopie voor bevolkingsonderzoek
Meeste >50 jr en 30% rectumcarcinoom
Hoe werkt diagnostiek bij CRC?
- Colonoscopie
- Biopten
- CEA: tumormarker, niet bij diagnostiek maar wel bij follow-up - Stageringsonderzoek
- Disseminatieonderzoek- CT thorax/abodomen
- Rectumcarcinoom: MRI bekken
Hoe werkt de behandeling van coloncarcinoom?
- Stadium I-III: primair operatie
- Gunstig stadium I: poliepectomie
- Stadium III en ongunstig II: adjuvante chemo
Hoe werkt de behandeling van rectumcarcinoom?
- operatie met evt voorbehandeling((chemo)radiotherapie) bij cT4, cN+ of kleine marge
- verlaagd kans lokaal recidief of zelfs curatie
- afhv cTN -> MRI
- bij operatie soms incontinentie en stoma nodig
Wat is een exentratie?
- verwijderen meerde organen in kleine bekken: rectum en andere compartiment(en)
- man: blaas/prostaat/vesikels
- vrouw uterus/cervix/vagina en blaas
- bij T4 of lokaal recidief
- hoge morbiditeit maar relatief hoge survival
Wat is een oncologische resectie?
Radicale resectie tumor en drainerende lymfeklieren(bij rectumcarcinoom ook mesorectum weg) -> voorkomen recidief en pN
Complicaties: naadlekkage, wondinfectie en ileus
Hoe werkt behandeling van levermetastasen van CRC?
- resectie: gouden standaard
Radicale resectie alle metastasen met voldoende functioneel weefsel(20-30%)
Synchroon/metachroon en primaire tumor locatie maakt niet uit - stereotactische radiotherapie
- lokaal ablatieve technieken
- systemische chemo
Hoe werkt een resectie van levermetasen bij CRC?
- anatomische resectie: segment weg
- hemihepatectomie: helft lever weggehaald, bloedvaten en galwegen intact
- wigresectie: alleen tumor verwijderen
Zoveel mogelijk parenchym over(70% nieuwe metastase)
1/3 curatie
Evt inductie chemo of vergroten restvolume lever(v porta embolisatie)
Hoe werkt de behandeling van longmetastasen?
- overcapaciteit
- lokaal ablatieve technieken
- stereotactische radiotherapie ipv resectie
Hoe werkt de behandeling van peritoneaalmetastasen?
- Hematogene metastase of ingroei
- HIPEC= alles wat zichtbaar is chrirugisch weggehaald, naspoeling met verwarmde chemo → 30% curatie
- Invasief: voldoende conditie en PCI score(buik in regio’s opgedeeld en scores)
Wat zijn prognostische factoren voor systemische behandeling van gemetastaseerde ziekte?
- performance status
- Histologie/soort tumor: CRC veel effect op overleving, immuuntherapie meer effect
- Biomarkers: doelgerichte therapie
Hoe werkt de systemische behandeling van gemetastaseerd CRC?
Overleving: onbehandeld 6mnd, veel winst met
- curatief
- niet curatief
Hoe werkt de systemische behandeling van gemetastaseerd slokdarmcarcinoom?
Overleving: zonder behandeling 6 mnd, beperkte winst met en geen goede kwaliteit van leven
- neoadjuvante chemoradiotherapie met lage dosis chemo
- 1jr adjuvant imuuntherapie geeft verdubbeling ziektevrije overleving
Hoe werkt de systemische behandeling van gemetastaseerd maagcarcinoom?
- curatief: peri-operatieve chemo
- onbehandeld overleving <6mnd, met 12mnd
- combi chemo therapie
- doelgerichte middelen
- immunotherapie geeft 3mnd winst
Hoe is de epidemiologie van slokdarmcarcinoom? Hoe is de presentatie?
- plaveiselcelcarcinoom(SCC): in hele slokdarm, Azie
- adenocarcinoom: distaal; squameuze metaplasie agv GERD
- Europa
Risicofactoren: roken, alcohol, bestraling, corrosie, achalasie, KNO tumor, obesitas, Barett
- Europa
- andere soorten(1%)
Alarmsymptomen: bloedbraken, melena, braken, dysfagie, pijn bij eten, persisterend hikken, slechte adem, gewichtsverlies, anemie
LO: soms plapabele lymfeklieren, verder GBZ
Aanvullend onderzoek: gastroscopie/endoscopie met biopten
Epidemiologie: mannen, >40jr, slechte overleving(helft metastase bij diagnose)
Hoe werkt de behandeling van slokdarmcarcinoom?
- slokdarmresectie: curatief, hoge mortaliteit en morbiditeit, blijvend slechtere kwaliteit van leven
- verschillende manieren opereren afhv locatie en comorbiditeit
- buismaag of coloninterpositie(1%, als infiltratie of VG maagoperatie)
- neoadjuvante chemoradiotherapie: 5jr overleving 50%, als CR watch and wait
- adjuvante immuuntherapie
- geen palliatieve chirurgie: bestraling(>3mnd), stent, chemo
- hooggradige dysplasie: endoscopische verwijdering, surveillance
Hoe is de epidemiologie van huidkanker? Wat zijn risicofactoren?
- snelle stijging incidentie
- kans 1:5, vooral BCC
- goede overleving
Risicofactoren - genetica: pigment (on)afhankelijk
- virus infectie: HPV, HVV6
- leeftijd en geslacht
- UV expositie: intermittend en cumulatief, UVB en UVA
- dermato-oncologische VG
- iatrogenene factoren: immuunsuppressie, fototherapie, radiotherapie, arseen
- leefstijl: roken, BMI, alcohol
- chronische ulcera
- fenotype: huidtype I, UV-schade
Wat is het verschil tussen UVA en UVB straling?
- UVA(A - aging): tot in epidermis, langgolvig
- UVB(B - burning): kortgolvig, in dermis, oxidatieve schade, zonnebrand, vit D aanmaak, huidverdikking
- Directe(mutaties) en indirecte schade(immunosuppresie)
Wat is actinische keratose?
- cutane premaligiteit, ruwe plekjes agv zonblootstelling
- dysplasie stratum basale, parakeratose(celkernen in stratum corneum agv verstoorde uitrijping)
- hoge prevalentie
- natuurlijk beloop: grootste deel spontane regressie, persisteren, heel klein deel invasieve groei(-> PCC)
- biomarker veel zonblootstelling en toekomstig huidkanker
Wat is morbus Bowen?
- in situ PCC: dysplasie hele dermis
- erythemateuze squamae
- 3-10% wordt PCC
- overal(slijmvliezen associatie HPV), meestal solitair
Hoe werkt de behandeling van premaligne afwijkingen van plaveiselcelcarcinoom?
- Lokale destructie
- Cryotherapie
- Curettage
- Excisie(M. Bowen)
- Veldbehandeling
- Edufix creme(5-FU): lokale chemo, 2dd 4wk
- Door pt zelf maar allergie, lokale reacties en therapietrouw
- Aldara creme(imiquimod): immuunmodulator, meerdere keren per week voor aantal weken
- Nadeel: systemische bijwerking, lokale reactie, beperkt oppervlak
- Fotodynamische therapie(PDT): O2-radicalen
- Nadeel: dagbehandeling, pijn, alternatief daglicht(cave weersomstandigheden)
- Voordeel: fraaie genezing, therapietrouw
- Edufix creme(5-FU): lokale chemo, 2dd 4wk
- Dermabrasie/peeling
Tabel richtlijn: aantal plekken(eerder veldbehandeling), therapietrouw(eerder creme), dikte AK(eerst currateren)
Wat is lentigo maligna?
- in situ melanoom agv zon blootstelling in oude mensen, meestal in gelaat
- onscherp begrensde leasies met donkere en lichtere plekken, ulceratie
- diagnostiek: dermatoscopie en mapping biopten
- behandeling: excisie met 5mm marge en histolgische beoordeling
Hoe werkt micrografische gecontroleerde chirurgie(Breuniger)?
- conventionele excisie: irradicaliteit -> recidief risico
- assenstelsel rondom leasie, middendeel gewoon
+: volledige beoordeling exicisieranden, weefselsparend, pas sluiting bij radicaliteit, lage recidief kans
-: grote defecten, meerdere rond, uitgestelde sluiting
Wat is congenitale melanocytaire neavi?
- grote moedervlekken bij 1% pasgeborenen
- risico classificatie obv verwachtte grootte volwassen leeftijd
- lifetime risico melanoom <5%
- > 20cm, satelliet leasies of >3 leasies geeft verhood risico melanoom en neurologische schade
Waar let je op bij anamnese en LO van huidafwijkingen?
LO
- voorkeursplekken: delen huid blootgesteld aan zon
- Palperen! -> zit vast aan omliggende structuren?
- Let op wondjes, zwelling/induratie, pijn
- Totale huid inspectie
Anamnese
- UV straling: cummulatief, intermitterend
- Immunosuppresie
- Klachten: pijn, snelle progressie
- Dermato-oncologische VG
Wat is PROVOKE?
Beoordeling huidkanker
- plaats
- Rangschikking
- Omvang
- Vorm
- Omtrek: scherpe of vage begrenzing
- Kleur
- Efflorscentie: erytheem, macula, papel, tumor, plaque, ulcus, squamae, keratose, erosie, teleangiectasie
Wat is plaveiselcelcarinoom? Wat zijn klinische kenmerken, diagnostiek en behandeling?
- kenmerken: huidkleurig tot erythemateuze plaque/nodus, schilfering, centrale ulceratie, actinische keratosen, snel bloedend en pijnlijk, snel groeiend, meestal in hoofd-hals gebied
- histologie: keratinisatie, atypisch delende cellen
- bij LO ook palperen drainerende lymfeklierstations en aanwijzing perineurale uitbreiding
- behandeling: excisie, mohs’/micrografische chirurgie, radiotherapie, Cemiplimap(immuuntherapie)
- vanaf stadium III ook echo hoofd-hals lymfeklieren
Wat is basaalcelcarcinoom? Wat zijn klinische kenmerken, diagnostiek en behandeling?
- kenmerken: glazige, wasachtige, doorschijnend plaque/nodus, parelmoerachtige glans, centrale ulceratie, verheven bleke rand, teleangiectasieen
- groeit langzaam, geen pijn, snel bloedend
- laag risico: superficieel(nog vast aan epidermis) of nodulair(niet-agressief), buiten H-zone, kleine omvang -> 3mm excisie marge of topicale therapie
- hoog risico: sprieterig(agressief), H-zone(gelaat muv wang en voorhoofd), groot, recidief -> 5mm excisie marge of Mohs’ micorgrafische chirurgie(H-zone)
- niet operabel of metastase: orale hedgehog ihibitors
Wat is Mohs micrografische chirurgie?
Excisie met krappe marge waarbij hele buitenste snijvlak beoordeeld tussen rondes in, pas gesloten als alle marges vrij
+: weefselsparend(H-zone), hoge kans radicaliteit en kleine kans recidief
-: arbeidsintensief, duurder dan excisie
- Niet bij gepigmenteerd, melanoom in situ, voldoende ruimte excisie, inoperabel
Wat is basaalcel neavus syndroom(Gorlin-Goltz)?
- op jonge leeftijd(<20jr) BCC
- autosomaal dominante mutatie PTCH gen
- preventie!
- major en minor criteria voor diagnose
Wat is het esthetische unit principe?
Esthetische unit principe= esthetische en anatomisch gerelateerde regio’s
- centrale units: neus, lippen, oogleden → belangrijk
- Perifere: wangen, voorhoofd, kin
Wat zijn relaxed skin tension lines?
Relaxed skin tension lines= huidlijnen loodrecht op trekrichting onderliggende spieren → sluiting in lijnen geeft mooier litteken
Wat zijn principes van aangezichtschirurgie?
- reconstrueer (sub)units, vul geen gaten
- Littekens op grenzen units of in huidplooien
- Verander defect
- Kies ideaal donorweefsel(replace like with like)
- Vervang missende weefsel qua volume, diepte en outline
- Indien nodig in verschillende stadia
- Overeenkomt contour en huidskleur/textuur meest belangrijk voor resultaat
Wat zijn doelen bij reconstructieve aangezichtschirurgie?
- herstel van vorm/esthetiek
- herstel van functie
- minimale donormorbiditeit
Wat is melanoom? Wat zijn kenmerken en hoe werkt diagnose?
- kwaardaardige tumor uit melanocyten, uit moedervlek of spontaan
- kenmerken: snel bloedend, dermatoscopische kenmerken, huidkleurig of gepigmenteerd
A: assymetrie in 2 assen
B: ongelijke, grillige begrenzing
C : meerdere kleuren
D: diameter >6mm
E: veranderend beeld - geen biopt: Breslow-dikte bepalen(hoe diep komt tumor)
