Week 10 Flashcards
Wat is het verschil tussen primaire en gemetastaseerd mammacarcinoom?
- primair is niet op afstand uitgezaaid: in opzet curatieve behandeling
- gemastaseerd heeft palliatieve behandeling -> systeemtherapie
Hoe metastaseert mammacarcinoom?
- lymfogeen
- primair: schildwachterklier, oksel en andere dichtbij gelegen klieren -> curatief
- secundair: andere kant, buik en verder weg -> palliaitief
- hematogeen: lever, bot en long
Ook naar hersenen, ovaria, huid, pleura en peritoneum
Wat zijn micrometastasen?
- niet aantoonbare borstkankercellen
- als meetbaar(macrometastase) niet te genezen
- (neo)adjuvante therapie voorkomt
Hoe is de epidemiologie van mammacarcinoom? En bij mannen?
- 1:7 vrouwen, 17000/jaar, gem leeftijd 60jr
- zeldzaam bij mannen: vaker hormoongevoelig, uitzaaiing oksel en genetische afwijkingen
- toenemende incidentie agv vergrijzing, screening en stage-migration
- dalende sterfte door screening, betere behandel- en detectiemethodes
- uitzaaiing belangrijk voor prognose: zonder 10jr 80%, met 2,5 jaar
Wat zijn risicofactoren voor het krijgen van mammacarcinoom?
- hogere leeftijd
- BRCA1/2 mutatie: 60-80% lifetime risk, ook ovariumcarcinoom
- geografische regio
- dicht klierweefsel
- afwijkingen borstklier
- VG bestraling thorax: zie BRCA mutatie
- VG mammacarcinoom
Is mammacarcinoom erfelijk? Wanneer moet je screenen?
- 80% spordisch, tot 10% familiair en tot 10% hereditair
- familiar voorkomen, jonge leeftijd, man, recidief, bepaalde combi’s kankersoorten
Hoe is de klinische presentatie van mammacarcinoom?
- klachten zoals palpabele afwijking mamma, ingetrokken tepel, inflammatie mamma, ulcerateive afwijking(peau d’orange), zelden pijn
- geen klachten: bevolkingsonderzoek, toevalsbevinding
Hoe werkt aanvullende diagnostiek bij mammacarcinoom?
Stap 1: mammaografie(screening) en echo(gericht onderzoek mamma en oksel en biopt)
Stap 2: cytologische punctie/histologisch biopt(bij screening)
MRI met contrast bij diagnostische discrepantie, screening hoogrisico patient
Wat is disseminatie onderzoek?
Aanvullende diagnostiek via PET-CT
Bij hoog risico: T4, N+, recidief of klinische verdenking metastasen
Welke soort operaties v/d borst zijn er?
- amputatie(ablatio)= mastectomie
- mammasparende therapie(MST): gevolgd door bestraling(tegen micrometastasen)
- gemodificeerde radicale mastectomie: mastectomie + OKT
Niet bij: - grote tumor in kleine borst
- meerdere knobbels
- eerdere bestraling
Hoe kun je een niet palpabel mammacarcinoom lokaliseren?
- radioactief zaadje: tot 6 mnd voor operatie inbrengen, opgespoord met gamma probe
- draad in tumor(oude methode)
Hoe werkt borstreconstructie?
Direct(primair) of secundair(uitgesteld), tertiair(revisie)
Opties
- oncoplastische chrirugie: na MST, tegelijkertijd borstverkleining of toevoeging weefsel(perforator lap)
- tissue expander: onder spier, steeds meer vocht erin om weefsel uit te rekken en vervolgens prothese
- prothese met autoloog weefsel: m. Latissimus dorsi losgemaakt en via oksel naar voren geklapt, extra dekking voor prothese
- volledig autoloog weefsel(DIEAP): buikweefsel incl arterie vrijgemaakt en in borst geplaatst
Hoe kun je de oksel stageren?
- sentinel node procedure: cN0
- okselklierdissectie: cN+
Na neo-adjuvante therapie is OKT niet meer nodig, alleen SN
Morbiditeit: lymfoedeem arm, gevoels en krachtsproblemen, beperkte beweging schouder
Wat zijn prognostische en predictieve factoren bij mammacarcinoom?
- Prognostische factoren= voorspellen kans op ontwikkelen metastasen(histologische graad, grootte, aantal lymfeklieren, ER status, leeftijd)
- Predictieve factor= voorspellen kans op therapie respons(ER status, Her2 receptor status)
Hoe werkt de mammaprint?
- genexpressie van 70 genen(hallmarks) bepaald -> goede en slechte prognose groep
- als >/3% betere overleving toch therapie gegeven aan hele groep -> overbehandeling acceptabel(toch recidief of ook genezen zonder), evenwicht (on)gunstige effecten
- gebruiken om te bepalen of vrouwen met 88% 10 jaars overleving chemo nodig hebben