Week 1 HC4 Rose En Preventieve Paradox Flashcards
Rose’s paradigma
Is er sprake van zieke individuen of van een zieke populatie
Causes of cases
Gaat over individuen (waarom hebben bepaalde mensen een ziekte?)
Causes of incidence
Gaat over het populatie (waarom hebben bepaalde populaties veel van een ziekte en is dit bij andere populaties minder?)
Verschillende stappen van Rose’s paradigma
- In kaart brengen van de blootstelling-respons associate
- Berekenen van het relatieve risico (RR) en attributieve risico per categorie van blootstelling
- In kaart brengen van de verdeling van de blootstelling in de populatie
- Berekenen van de invloed van de blootstelling op de uitkomstmaat met inachtneming van de normaalverdeling
- Berekenen van de uitkomstmaat per categorie dat te wijten is aan de blootstelling
- Berekenen van de bijdrage van de uitkomstmaat door de blootstelling per categorie
RR
Relatieve risico = absolute risico op de uitkomstmaat van de ene groep (met blootstelling) gedeeld door het absolute risico op sterfte van de andere groep (zonder blootstelling)
Attributieve risico
Fractie van de uitkomstmaat van de blootgestelde groep wat te wijten is aan de blootstelling zelf
- attributieve risico = (RR-1) / RR
Onder welke voorwaarden geldt de preventieparadox?
- als het risico op de ziekte gradueel stijgt met toenemende blootstelling, en;
- lage niveaus van blootstelling zeer veel voorkomen in de populatie, dan;
- zullen personen met een klein risico meer bijdragen aan de ziektelast, dus;
- ligt een populatiebenadering in het preventiebeleid meer voor de hand
Wat is de preventieparadox
Een tegenstelling, waarbij preventieve maatregelen op populatieniveau een grote gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig doen voor elk los individu in de populatie
Indeling van preventie op basis van ziekte
- primaire preventie (=populatie benadering): voorkomen van nieuwe gevallen van ziekten door wegnemen/verminderen van onderliggende oorzaken -> vetarm voedsel, rookverbod, loodvrije benzine, autogordel
- secundaire preventie (=screening, hoogrisico-benadering): opsporen van een aandoening in een zo vroeg mogelijk stadium, zodat vroege behandeling mogelijk is en verergering van de ziekte wordt voorkomen
- tertiaire preventie: voorkomen/beperken van gevolgen van vastgestelde aandoening -> bv beweegprogramma in revalidatietraject na hartfalen
Indeling van preventie op basis van aangrijpingspunt
- gezondheidsbescherming: aanpak van omgeving van mens om kans op blootstelling aan risicofactoren te verkleinen -> rookverbod, riolering, rotonde
- gezondheidsbevordering: bevorderen van gezond gedrag, bv lesprogramma’s op scholen of voorlichtingscampagnes (-> nudging -> stimuleren van gezond gedrag)
- ziektepreventie: programma’s gericht op het voorkomen van infectieziekten -> bv vaccinatieprogramma van DKTP
Indeling op basis van doelgroep
- universele preventie: in de algemene bevolking de gezondheid actief bevorderen en beschermen -> bv rookverbod, autogordels, vaccinaties tegen kinderziekten
- selectieve preventie: in bevolkingsgroepen met verhoogd risico voorkomen dat deze personen daadwerkelijk ziek worden -> bv screenen op kanker, neonatale screening, inzet van statines
- geïndiceerde preventie: bij individuen met beginnende klachten voorkomen dat de aandoening erger wordt -> bv training voor mensen met slaapproblemen en leren omgaan met spanningen
- zorg gerelateerde preventie: bij individuen met een ziekte voorkomen dat er complicaties en beperkingen optreden -> vb beweegprogramma in de behandeling van DM of depressie
Huidige debatten in de preventiebeleid
- obesitas: moet het suikergehalte in voedingsmiddelen gereduceerd worden of moet gezonder gedrag gestimuleerd worden via gezondheidsprogramma’s?
- hart- en vaatziekten: zoetinname via voeding verminderen, cardioscreening bij de huisarts of selectieve preventie via bv statines?
