WC 8 Flashcards
Waar haalde ze in de Prehistorie hun natuursteen vandaan?
Eerst uit rivierbeddingen en stuwwalafzettingen.
Later steeds vaker uit primaire context: slapende of dode vulkaan of gebergte - mijnen of groeven.
Hoe ontstaat stolling-gesteenten?
Magma koelt af en kristalliseert.
Hoe ontstaan afzettingsgesteenten?
Magma koelt af en kristalliseert. Stollings-gesteenten eroderen, worden getransporteerd en gesedimenteerd (afgezet) waarna door tijd en druk (diagenese) afzettingsgesteenten ontstaan.
Hoe ontstaan metamorfe gesteenten?
Magma koelt af en kristalliseert. Stollings-gesteenten eroderen, worden getransporteerd en gesedimenteerd (afgezet) waarna door tijd en druk (diagenese) afzettingsgesteenten ontstaan.
Vervolgens raken die begraven onder ander sedimenten, waardoor onder hoge druk en temperatuur metamorfe gesteenten ontstaan.
(Die bij grote hitte weer kunnen veranderen in magma of door verwering en erosie losse sedimenten worden)
Hoe krijg je verschillen in stollingsgesteente?
Dat is afhankelijk van de snelheid van afkoelen en de aanwezige druk bij het afkoelen.
Stollingsgesteente: dieptegesteenten
Zeer langzame afkoeling
Zeer hard
Graniet is een bekende soort
Veldspaat 75%
Kwarts 20%
Mica 5%
Stollingsgesteenten: schatgesteenten - granietsoorten
Ontstaan in diepere delen van de schacht van een vulkaan.
Mineralen vormen sneller- en zijn daardoor kleiner dan die van diepgesteenten.
Stollingsgesteenten: uitvloeiingsgesteenten - obsidiaan, nefriet, basalt, puimsteen
Zeer snelle stolling door de lage temperatuur.
Mineralen kunnen niet ontstaan - zeer fijnkorrelig.
Gasholtes - bijv. Tefriet blijft ruw.
Er zijn maalstenen die …. worden genoemd. Ze lijken op een omgekeerde steek.
Napoleonshoeden
Stollingsgesteenten: uitvloeiingsgesteenten lydiet
Zacht en daarom kan je er alleen grafgiften bijlen van maken. Ze zijn niet bruikbaar.
Toetssteen
Afzettingsgesteenten of sedimentair gesteenten: zandsteen, kalksteen, kleisteen
Afgezet sediment of organisch materiaal (lithificatie)
Verwering of erosie en daarna verplaatst en afgezet
Afzettingsgesteenten of sedimentair gesteente: Zandsteen
Zand- (silicaat-)deeltjes
Bindmiddel vaak kalk
Niet er hard
Vooral als bouwmateriaal
Gevoelig voor zuur
Afzettingsgesteenten of sedimentair gesteente: Kalksteen
Schelpen of skelettjes van zeedieren
Fossielen zijn vaak nog te zien.
Bouwmateriaal
Omzettingsgesteenten of metamorf gesteente
Ontstaan door later omzetting van stolling- of afzettingsgesteenten.
Kristallijne structuur
Omzettingsgesteenten of metamorf gesteente: Kwartsitische zandsteen (half omgezet)
Kitmiddel van de zandkorrels uit silica (kiezel) bestaat.
Prehistorie - slijp-, wrijf- en klopstenen en bijlen.
Zeer hard en goed te bewerken
Diergangen van zeeboden - herkomst
Omzettingsgesteenten of meramorf gesteente: Kwartsiet
Het zandsteen is volledig omgezet
Zeer hard en duurzaam - bijlen en klopstenen
Omzettingsgesteenten of metamorf gesteente: Amfiboliet
Amfibolen (magnesiomsilicaten/asbestachtig materiaal)
Zeer hard - bruin tot paarsachtig en groen
Vanaf NEO hamer- bijlen en aambeelden
Overig: git en barnsteen
Vooral afkomstig uit Oost-Zeegebied en aangespoeld aan de kust van Nederland.
Git: hout onder hoge druk in modder is gefossiliseerd.
Zwart of donker bruin.
Barnsteen: hars van naaldbomen dat is gefossiliseerd.
Warmgeel tot rood.
Zacht materiaal - goed te snijden en te polijsten.
Bijden gebruikt als kralen.
Overig: composieten (tufsteen)
Feitelijk afzettingsgesteente
Lavadruppeltjes koelen af, vermengen zich mer vulkanische as dat werkt als soort kit of lijm.
Poreus en zeer bros. Zeer compact - bouwmateriaal
Oppervlakte blijft ruw.
Bekende soort: Eifeltufsteen. Gebruikt vanaf de Romeinen.
