Volja Flashcards
šta je volja?
ideomotorni akt orijentisan na realnost (subjektivnu ili objektivnu)
- volji prethodi ideja o tom aktu i on je određen tom idejom
- procjenjuje se kao moguća ili nemoguća
- podrazumijeva niz procesa koji se zaključuju izvođenjem određenih akcija
- najmlađa psihička funkcija
kako je volja nastala u evolucionom smislu?
kao osobina svjesnog bića, kao integralni dio svijesti
- integrativna aktivnost i očuvanost svijesti su neophodni za odvijanje voljne djelatnsoti koja predstavlja samo čovjeku svojstven modalitet funkcionisanja
mentalna priprema za realizaciju voljne radnje?
- prvo se javlja želja (potreba u svijesti, kao rezultat akcije vitalnih i socijalnih motiva), svjesno Ja vrjednuje želju, uzimajući u obzir lični interes i stav realnosti prema toj želji
- stepen do kog se individua razvila kreira taj lični interes - ako je osoba razvojno dosegla zadovoljavajući nivo integracije, njen interes neće biti “zakočen” ili “obavijen” razvojnim problemima - ako svjesno Ja zaključi da je realizacija želje u skladu sa ličnim interesima i pravilima ponašanja spoljašnjeg svijeta, ono pretvara želju u namjeru i odluku, čini plan akcije i ulaže svjesnu energiju da realizuje taj plan, a kad je plan realizovan obavljena je i voljna radnja
energetska vrijednost volje?
za realizaciju svjesne želje, svjesno kočenje, odlaganje ili odbacivanje neprihvatljive želje, regulaciju želja putem nesvjesnih mehanizama odbrane je potrebna energija, pa volja posjeduje snažnu energetsku vrijednost
- energija se investira u odbacivanje ili realizaciju svjesne želje
kvalitativno obilježje normalne volje?
- jačina energije
- upornost
- dosljednost kojom svjesna akcija teži svom cilju
(zahtijva vrijeme, troši energiju i nosi sa sobom rizik i razmišljanje o posljedicama, kao i procjenu vrijednosti)
- voljna djelatnost ima visoku biološku i moralnu vrijednost
šta se dešava kad je želja u neskladu sa moralom spoljašnjeg svijeta?
dolazi do konflikta motiva i svjesno Ja donosi odluku ili da odbaci želju ili da je prihvati
- može da odloži realizaciju želje, kako bi razmišljao o konfliktu
- zato psihički zrele osobe svoje voljne akcije planiraju tako da budu i lično i socijalno prihvatljive
volja je most između želje i akcije, mentalni posrednik koji transformiše svjesnost i saznanje u akciju
kako se razmatraju poremećaji volje?
posredno, kroz poremećaje drugih modaliteta mentalnog funkcionisanja
koje su nevoljne radnje?
- refleksne radnje
- naučeni automatizmi
- prateći automatizmi (sinkrezije)
- nevoljni mimički pokreti
koji su poremećaji volje?
- hipobulija
- abulija
- ambitendencija
- sugestibilnost
- katatoni sindrom
- stupor
- katalepsija
- ehopatije
- gubitak slobodne volje
- negativizam
- stereotipije
- manirizam
- nevoljni pokreti
- prisilne radnje i impulsivne radnje
- mutizam
koje su slabosti volje?
hipobulija i abulija
- javljaju se kod zamora, nespavanja, PL, SCH i depresije
šta je hipobulija?
- slabost volje
- energetski deficit
- sniženje voljne djelatnosti
šta je abulija?
- slabost volje
- energetski deficit
- potpuno gašenje voljne djelatnosti
- osoba je inertna, ne može da mobiliše sebe da započne ili istraje u završavanju različitih zadataka
šta je ambitendencija?
fluktuacija između dvije mogućnosti
- npr. osoba prihvata pruženu ruku ispitivača pružajući svoju, potom povlači svoju ruku, a onda je ponovo pruža
šta je gubitak slobodne volje?
- poremećaji svijesti, uticaj halucinacija
- toksikomanska faza zavisnosti
šta je sugestibilnost?
pasivno, nekritično prihvatanje tuđih ideja i stavova
- posebno od osoba za koje postoji emocionalna zavisnost
- normalno je kod djece - roditelji, učitelji, likovi iz crtanih
- javlja se kod histerije (povodljivost zbog emocionalne nezrelosti), oligofrenije, demencije, SCH, disocijativnih poremećaja
- automatska poslušnost - najteži oblik sugestibilnosti, docilnost kod hebefreno-katatone forme SCH (nema razmišljanja, sve prihvataju bez otpora, ivršavaju sve što se od njih traži)
šta je katatoni sindrom?
skup simptoma oštećenja voljne aktivnosti koji se kompletno može opservirati kod hebefreno-katatone forme shizofrenije
- djelovi se mogu bidjeti kod simptomatske katatonije, histeričnog stupora, depresivnog stupora
šta spada u katatoni sindrom?
- docilnost
- stupor
- katalepsija
- ehopatija
- negativizam
- stereotipija
- manirizam
- bizarnost
šta je docilnost?
ekstrem sugestibilnosti
šta je katatoni stupor?
smanjena reaktivnost na okolinu i smanjenje spontanih pokreta i aktivnosti
- osoba ne reaguje na spoljašnje draži
- osoba je svjesna svoje okoline, opaža i pamti
stupor je stanje potpune odsutnosti volje
- osoba je nepokretna, leži kao lutka, gleda u prazno, ne reaguje na spoljašnje draži, ne govori (mutizam)
može da upadne u katatonu pomamau
u depresivnom stuporu nema mišićne ukočenosti, a anamneze i psihički status ukazuju na depresivnu psihozu
šta je katatona pomama?
kriza furioznosti, osoba iznenada skoči, udari, lomi, može i da ubije
- osoba ispoljava dezorganizovano hiperaktivno ponašanje, nesvsishodnu i stereotipnu ekscitiranu motornu aktivnost bez uticaja spoljašnjeg stimulusa
- uključuje izbezumljeno skakanje, udaranje nogama i rukama, besmisleno ugrožavajuć i napadajuće ponašanje (npr. katatoni oblik shizofrenije, manija)
onda se iz pomame vraća u stupor
šta je katalepsija?
ukočenost
- opšti izraz = povišen tonus sa rigidnošću
- ponekad se viđa u obliku voštane savitljivosti - osoba dopušta da mu se udovi pomjeraju i onda ih održava u poziciji u kojoj su postavljeni, bez obzira na neugodnst i neudobnost (flexibilitas crea)
- katatona riginost - znaci motorne rigidnosti, kao što je otpor prilikom pasivnih pokreta
- srijeće se u teškim disocijativnim stanjima, SCH i MOPS
šta je ehopatija?
imitiranje riječi, pokreta, mimike uz korišćenje istog tona glasa kao npr. ispitivač
oblici:
- ehopraksija (ehokinezija) - automatizovano imitiranje pokreta ili držanja druge osobe
- ehomimija - imitiranje gestikulacije ili mimike
- ehlalija - imitiranje riječi
koji su oblici negativizma?
- aktivan negativizam - osoba radi suprotno od naloženog
- pasivan negativizam - osoba odbija da izvrši nalog
šta su stereotipije?
besmislena ponavljanja jedne radnje, pokreta, crteža
- poseban oblik je govorna verbigeracija - stereotipija misli i pokreta
