Svijest Flashcards
šta je svijest?
- rezultat najsloženijih integrativnih procesa
- najviši nivo funkcionalnosti
- svjesnost o sebi i okolini
- subjektivno odražava realnost i saznaje unutrašnji i spoljašnji svijet
- rezultantna sveukupne mentalne aktivnosti i sinteze modaliteta psihičkog funkcionisanja
koji su modaliteti svijesti?
- stanje budnosti - kvantitativni aspekt svijesti
- sposobnost određivanja sopstvene pozicije u okružujućem svijetu (u odnosu na ličnosti, vrijeme, prostor) - kvalitativni aspekt svijesti
stanje budnosti?
kvantitativni stupanj egzistencije, u fiziološkom smislu
- podloga sveukupne aktivnosti CNS je retikularna formacija moždanog stabla
kvalitativni aspekt svijesti?
sposobnost orijentacie u odnosu na sebe i okružujući svijet (ličnosti, prostor, osobe)
- oštećenja CNSa dovode do kvalitativnog poremećaja svijesti i orijentacije, pri čemu nivo budnosti ne mora biti izmijenjen
integrativna funkcija svijesti?
osnovni modalitet integrativne funkcije se sastoji u održavanju kontinuiranog kontakta sa sopstvenom unutrašnjom strukturom i spoljašnjim svijetom
do čega dovodi dezintegracija integrativne funkcije svijesti?
do depersonalizacije i derealizacije
koje vrste informacija formiraju svijest?
interoceptivne informacije i eksteroceptivne informacije
čemu služe interoceptivne informacije?
omogućavaju odslikavanje tjelesne sheme i, kroz fuziju sa iskustvom, obezbjeđuju doživljavanje vremenskog kontinuuma
čemu služe eksteroceptivne informacije?
daju podatke o okružujućem svijetu koji se analiziraju i određuju poziciju u odnosu na osobe, prostor i vrijeme, čiji je protok dodatno procjenjivan (dopunjen) funkcijom biološkog časovnika (cirkadijalnih ritmova)
koja je glavna uloga svijesti?
integrativna
. za karmonično funkcionisanje svih djelova ličnosti (nagonsko-emocionalnog, saznajnog, motornog)
koje su ključne komponente svjesnosti o sebi?
- realnost
- integritet ličnosti (ja sam jedna jedina osoba)
- kontinuitet ličnosti (ja sam ista ona osoba od ranije i biću ista osoba i u budućnosti)
- granice ličnosti (mogu da razlikujem sebe od ostatka svijeta koji nije ja)
- aktivnosti ličnosti (ja koji mislim, osjećam, djelam)
koje su dodatne komponente svjesnosti o sebi?
- tjelesna šema - mentalna reprezentacija sopstvenog tijela
- razne samoprocjene
šta svijest radi?
- omogućava saznanje o odvijanju ostalih psihičkih funkcija (pa je svojstvena za čovjeka)
- evidentira ponašanje i sudi o njemu sa aspekta logike i morala
- obezbjeđuje doživljaj sopstvenog identiteta u istorijskom kontinuitetu i integriteta u odnosu na spoljnji svijet
upravlja cjelokupnim ponašanjem putem volje
- odlaže zadovoljenje motiva i odbacuje one koji nisu u skladu sa socijalnim normama
- zadovoljava one koji su lično i društveno korisni
- koči pretjerane emocije
podjela poremećaja svijesti?
- kvantitativni
- kvalitativni
koji su kvantitativni poremećaji svijesti?
oštećenja budnog stanja:
- somnolencija
- sopor
- toprpor
- koma
- krize svijesti
uzroci oštećenja budnog stanja?
- tumori mozga
- subarhanoidno krvarenje
- intoksikacija
- edema mozga
- metabolički poremećaji
šta je somnolencija?
patološka pospanost
- osoba sporo reaguje na spoljašnje draži
- opažanje i shvatanje su otežani
- produženo vrijeme reakcije
šta je sopor?
poremećaj budnog stanja
- sa osobom se teško uspostavlja kontakt, samo jakim bolnim dražima
- oštećena je prostorno-vremenska orijentacija
- orijentacija prema sebi i drugima je uglavnom očuvana
šta je torpor?
poremećaj budnog stanja
- osoba je dremljiva, lako zaspi
- sužena percepcija i usporeno mišljenje
šta je koma?
poremećaj budnog stanja
- osoba ne reaguje ni na kakve draži
- očuvane su samo vitalne funkcije
- nema mentalne aktivnosti
- poseban oblik je koma vigile
šta je koma vigile?
aka akinetski mutizam
- poseban oblik kome
- osoba izgleda budno, sa široko otvorenim očima, a zapravo nema znakova svijesti
- javlja se kod dubokih lezija moždanog stabla
šta su prekidi svijesti?
kratkotrajni prekidi kontinuiteta svijesti, “krize svijesti”
- javljaju se kao vaskularni i epileptični fenomeni
podjela pomućanja svijesti?
- mentalna konfuzija
- delirijum
- amencija
- buntovna stanja
šta je mentalna konfuzija?
pomućenje svijesti
- u osnovi je dezorganizacija
- najčešće u prostoru i vremenu
- rjeđe prema ličnostima
- najrjeđe prema sebi
- kompletna dezorganizacija se javlja u odmaklim stadijumima demencije
šta je delirijum?
akutno konfuzno stanje pomućene svijesti
- nivo svijesti je snižen ili fluktuira
- dezorijentacija
- nastaje iznenadno i kratko traje
- pažnja je smanjena i fragmentisana
- postoji poremećaj pamćenja
- perceptivni i kognitivni poremećaji (iluzije, halucinacije, sumanutosti)
- intenzivan strah
- poremećaj spavanja
tipično motorno ponašanje:
- povećanje opšteg nemira
- fini i grubi tremor
- grčevi
autonomna disfunkcija:
- tahikardija
- groznica
- povišena temperatura
- povišen pritisak
- dijaforeza
- dilatacija zjenica
koji su uzroci delirijuma?
- metabolički disbalans
- intrakranijalne traume
- intoksikacije
- apstenencijalni sindrom
- infekcije
šta je amentni sindrom?
pomućenje svijesti u vidu nesposobnosti shvatanja cjeline
šta su buntovna stanja?
pomućenja svijesti u vidu “diplopije svijesti”
- stanja u kojima postoje ostrvca očuvane i ostrvca izmijenjene svijesti
podjela suženja svijesti?
- sumračno stanje
- somnabulizam
- fuge
- hipnoza
šta je sumračno stanje?
suženje svijesti koje nastaje naglo, jasnim prekidom kontinuiteta normalne svijesti i naglo prestaje
- obično se završava terminalnim snom, posle kog postoji potpuna amnezija za period sumračnog stanja
- strah, usljed dezorganizacije i brojne pogrešne interpretacije i iluzije
- ovakvo stanje remeti tok konverzacije
- mogu se pojaviti i napadi bijesa ili nasilnog ponašanja
šta su fuge?
suženja svijesti u kojima osoba ne zna gdje je bila, niti šta je radila tokom određenog perioda
- javljaju se kod neuroloških bolesnika, posebno kod epileptičnih napada
poseban oblik su psihogene fuge
šta su psihogene fuge?
iznenadna, neočekivana putovanja van uobičajenog mjesta, sa preuzimanjem novog identieta i amnezijom za prošlost pacijenta
- disocijativna stanja (rascjep ponašanja, misli, osjećanja) sa selektivnom amenzijom
- nisu povezane sa neurološkim oboljenjima
šta je somnabulizam?
kretanje u snu
- osoba se diže iz postelje, zbunjeno tumara po kući
- nekad izlazi na ulicu, luta
- probuđena iz tog stanja odlazi ošamućena u krevet i nastavlja da spava
- u osnovi se radi o diskoordinaciji između stanja svijesti i motornog sistema
- kod djece, epilepsije i histerije
šta je hipnoza?
suženje svijesti koje karakterišu selektivna pažnja, sugestibilnost i disocijacija
- moguća je u stanjima povišene selektivne pažnje (povišena koncentracija)
- javljaju se neuobičajeni nivoi senzornih i motornih senzacija
hipnotički fenomeni uključuju:
- hipnotičku anesteziju
- motorna ponašanja
- poremećaje pamćenja (hipermneziju i amneziju)
- snagu koja je van oubičajenih kapaciteta individue
- posthipnotičku amneziju
šta je posthipnotička amnezija?
funkcionalna amnezija - osoba se ne sjeća događaja ili instrukcija koje se pojavljuju tokom hipnoze
podjela poremećaja integrativne funkcije svijesti?
- depersinalizacija
- derealizacija
- transformacija
šta je disocijacija?
dezintegracija ličnosti
- poremećaj integrativne funkcije svijesti
ta je depresonalizacija?
izmjena u doživljaju i svjesnosti sebe
- prolazna
- neprijatna, teško se opisuje kad nije praćena psihotičnim mišljenjem
- osoba gubi svoj identitet (“to nisam ja”), ima osjećaj otuđenosti od svojih mentalnih aktivnosti, mišljenja, osjećanja
- dovodi do stanja nestvarnosti, odvojenosti, otuđenosti od sopstvenog tijela
- doživljaj gubitka svih osjećanja i senzornih doživljaja
- osoba ima doživljaj da je nestvarna, kao da igra neku ulogu, da nije spontana i prirodna, kao da predstavlja sijenku stvarne sebe
- osoba osjeća odvojenost od svojih doživljavanja, kao da ih posmatra sa distance ili kroz pogrešan kraj teleskopa
- može imati doživljaj da kad se gleda u ogledalo ne vidi odgovarajući odraz, ili kao da živi u nekom “paralelnom” svijetu
- osobe često vjeruju da je ovo nagovještaj psihoze i plaše se da če poludjeti
- često kod neuroloških i psihijatrjiskih bolesti (kompleksni parcijalni napadi, SCH, depresija, anksioznost, PL)
poseban oblik je prožimajuća depresonalizacija
šta je prožimajuća depresonalizacija?
aka preplavljujuća
- neprijatna, teško se opisuje kad nije praćena psihotičnim mišljenjem
- osobe ne mogu da objasne svoj utisak da se nešto promijenilo ili da je postalo drugačije
- svjesne su da se nešto promijenilo u značajnoj mjeri, ali ne mogu da objasne na koji način je to različito, što ih često čini uznemirenim zbog onoga što opažaju i doživljavaju
šta je derealizacija?
promjene u svjesnosti o spoljašnjem svijetu
- često se javlja zajedno sa depresonalizacijom
- osoba doživljava da je okolina nestvarna
- sve joj izgleda obezbojeno, izvještačeno, izobličeno
kad se javljaju prolazne epizode depresonalizacije i derealizacije?
- tokom umora, deprivacije spavanja
- u akutnim stresnim situacijama
- u mnogim neurološkim i psihijatrijskim bolestima
- kompleksni parcijalni napadi
- SCH
- depresija
- disocijativni poremećaji
šta je transformacija ličnosti?
- osoba sebe doživljava kao drugu ličnost, nekad kao životinju
- ponašanje osobe je adekvatnom izmijenjenom doživljaju sebe
