Voeding en diabetes mellitus Flashcards
Hoe kunnen voedingstoffen worden opgedeeld?
- Micronutriënten: vitamines, mineralen, spoorelementen
- Macronutriënten: eiwitten, vetten, koolhydraten
Wat zijn voedingsmiddelen vs voedingspatronen?
voedingsmiddelen: zuivel, vlees, vis, brood, pasta
voedingspatronen: de verschillende voedingsmiddelen die mensen eten bijv. mediterraan, vegan etc.
Wat is het verschil tussen niet-essentiële en essentiële aminozuren mbt eiwitten?
niet essentiele: kunnen worden aangemaakt door het lichaam
essentiele: alleen te krijgen vanuit voeding
Wat zijn de functies van eiwitten?
bouwstenen, enzymen, transport, hormonen, antilichamen, regulatie vloeistof balans
Hoeveel % van energie inname adviseert de gezondheidsraad uit koolhydraten?
40-70%
Hoe worden koolhydraten verteerd?
monosachariden: direct in bloedbaan, geen vertering
disachariden –> hydrolyse/vertering –> mono
koolhydraten veel in mond al verteerd, deel kan niet verteerd worden door enzymen en komt intact in colon (vezels) –> fermentatie door bacteriën
Wat is de functie van koolhydraten?
brandstof –> energie!
na maaltijd, BG omhoog –> trigger pancreas insuline afgeven: opname glucose en omzetten glucose naar glycogeen als opslag in spieren en lever
wanneer teveel KH –> opgeslagen als vet
Wat is het verschil tussen toegevoegde en vrije suikers?
Toegevoegde suikers: suikers die toegevoegd worden aan voedingsmiddelen bij het bereiden van voedingsmiddelen (bijv. sucrose, dextrose, honing etc.)
vrije: alle toegevoegde suikers + suikers die van nature aanwezig zijn in vruchtensappen
Welke is gezond: verzadigd of onverzadigd vet?
Onverzadigd, verzadigd vet is cholesterol verhogend (kaas, boter, vet rood vlees etc.)
Waar worden vetten verteerd?
In mond, maar meeste in dunne darm. Belangrijke rol gal –> vorming micellen
Wat zijn de functies van vetten?
- Energie (meeste, dan alcohol, dan KH en eiwitten
- opslag: energievoorraad, bescherming organen tegen kou
- bouwstenen en bescherming van cellen
- vet-oplosbare vitamines
Wat is Basal Metabolic Rate?
BMR: hoeveel energie (in kcal) die een persoon nodig heeft om te kunnen functioneren in rust –> bepaald o.a. gewichtstoename, afname of behoud.
BMR draagt ong 60-75% bij aan dagelijkse kcal verbranding.
Wat zijn problemen bij het meten van voeding in wetenschappelijke studies?
- Identificeren van voedsel is lastig (tot welke groep behoort het?)
- (Veranderen van) portiegroottes
- Leeftijdsgroepen (baby’s, peuters, kinderen, jongvolwassenen, zwangere vrouwen, volwassenen en ouderen; er zijn niet altijd vragenlijsten voorhanden)
- Meetfouten, afhankelijk van karakteristieken deelnemers (dik, ziek, zwanger, alcoholist etc.)
- Nieuwe voedingsmiddelen en supplementen - Bereiding van eten (wat voeg je zelf nog toe)
- Precies rapporteren en herinneren van wat je hebt gegeten is lastig.
- Response-error of response-bias (onderrapporteren, extra gezond rapporteren)
Wat wel kan: mensen ranken: eet iemand relatief veel / gemiddeld/ weinig groenten? Dit kan je koppelen aan het risico op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten.
Wat zijn meetmethoden van voeding?
- 24-uurs methode
- voedingsdagboeken
- dietary history
- voedselfrequentie vragenlijst
- anders (bijv. biomarkers)
Wat is en gezondheidsclaim volgens de EFSA? vs voedingsclaim?
EFSA is voor voedselveiligheid - checken of claims van voedingsmiddelen gegrond zijn
Gezondheidsclaim: een verklaring op etiketten, marketing dat consumptie van een bepaald levensmiddel of een van de bestandsdelen voordelen voor de gezondheid kan opleveren.
Voedingsclaim: stelt/suggereert dat een levensmiddel heilzame voedingseigenschappen heeft bijv vetarm/bron omega 3/vezelrijk
Wat betekenen GI en GL en wat kan je ermee?
GI is de maat voor KH kwaliteit
2 uurs area under the curve na consumptie van 50g KH van een bepaald product tov auc van referentie voedingsmiddel (wit brood/glucose) - dezelfde hoeveelheid KH (%)
- hoog GI (>70): snelle verwerking met hoge pieken
- laag GI (<55): langzaam met lage pieken (=beter)
GL: hoeveelheid KH van voedingsmiddel x GI
Doel: hoe snel worden koolhydraten verwerkt
Wat zijn de voor en nadelen van een koolhydraatarm dieet?
Voordelen:
- gewichtsverlies op korte termijn
- vaak rijk aan eiwitten - meer behoud van spiermassa
- laagkoolhydraat meditteraan voedingspatroon zorgt voor vertraging van Hba1c-waarden en uitstel van medicatiegebruik bij mensen recente diagnose DM2
Nadelen
- Lange termijn effecten nog niet bekend
- KH arm maar hoog in vet is minder gunstig voor sterfte dan KH arm met planteiwitten
- volhouden dieet kan moeilijk zijn (vaak ook veel vet en te weinig gezonde vezels)
Waarom is Kh tellen belangrijk voor diabetes?
er zijn studies die verbetering aantoonden voor glucoseregulatie bij lager inname KH (maar kleine studies, kort, en gewichtsverlies mogelijke confounder)
- Het is wel een goede strategie voor het verbeteren van de postprandiale glucoserespons –> totale hvlheid KH per maaltijd is belangrijkste voorspeller van glykemische respons
Voor wie is de insuline-koolhydraat ratio geschikt?
patienten DM1 en DM2 (maar als alleen niet zelf insuline aanmaakt); kan worden berekend bij gebruik van insulinepomptherapie of kortwerkend insuline bij maaltijden icm 1-2 x per dag langewerkende insuline
Relatie zuivel en DM2?
alleen meer zuivel, magere zuivel en yogurt bewezen verlaagd risico
