Voc: DBG, VI, 14 Flashcards
A(b)
Voorzetsel + ablatief
1. Van(af), (van)uit
2. Sinds
3. Door (bij passief werkwoord)
Ab- (a-, abs-, au-)
Prefix bij werkwoorden
Af-, weg-
Abesse
Absum, afui, /
1. Weg zijn, afwezig zijn
2. Verwijderd zijn
Ac
Voegwoord
En
Accidere
Accido, accidi, /
Gebeuren, voorvallen
Geheugensteuntje: accident
Ad
Voorzetsel + accusatief
1. Naar, tot (aan)
2. Bij, aan
3. Om te (bij een gerundium)
Alius
Alia, aliud
Ander
Alius … alius
- De ene … de andere
- (Mv.) sommige(n) … andere(n)
Anima
Animae
(V.)
1. Adem
2. Ziel
Annus
Anni
(M.)
Jaar
Atque
Voegwoord
En
Bellum
Belli
(O.)
Oorlog
Causa
Causae
(V.)
1. Oorzaak, reden
2. Rechtszaak, proces
Com- (con-, co-)
Prefix bij werkwoorden
1. Bijeen-, samen-
2. Grondig
Confidere
Confido, confisus sum (+ dat.)
Vertrouwen (op)
Consuescere
Consuesco, consuevi, consuetum
Gewoon worden
Convenire
Convenio, conveni, conventum
1. Samenkomen, zich verzamelen
2. Overeenkomen, overeenstemmen
Cum
• voorzetsel + ablatief: (samen) met
• voegwoord:
+ indicatief: toen, wanneer
+ conjuctief: 1. toen
2. omdat
3. hoewel
De
Voorzetsel + ablatief
1. Van(af), (van)uit
2. Over, betreffende
Deus
Dei
(M.)
God
Dicere
Dico, dixi, dictum
Zeggen; spreken; noemen
Dis-
Prefix bij werkwoorden
Uiten-, weg-
Discere
Disco, didici, /
Leren, (be)studeren
Duo
Duae, duo
Twee
Efferre
Efferro, extuli, elatum
Naar buiten dragen/brengen, wegvoeren
Geheugensteuntje: <ex- + ferre
Ego
Gen. mei, dat. mihi, acc./abl. me
Ik (verbogen: mij)
Esse
Sum, fui, /
1. Zijn, bestaan
2. Hebben (met datief van de bezitter)
Et
Voegwoord
1. En
2. Ook
3. Zelfs
Et … et
Zowel … als
Ex- / e-
Prefix bij werkwoorden
1. Uit-, weg-
2. Tot het einde
Existimare
Existimo, existimavi, existimatum
1. Schatten, (waard) achten
2. (Be)oordelen, beslissen
3. Menen, denken, geloven
Fere
Bijwoord
Bijna, ongeveer
Habere
Habeo, habui, habitum
1. Hebben; houden
2. Beschouwen als
Hic
Haec, hoc
Deze / dit
Ibi
Bijwoord
Daar
In
Voorzetsel:
+ accusatief: (duidt een richting aan)
1. Naar, tot (in)
2. Tegen(over)
3. Met het oog op
+ ablatief: in; op; bij (duidt een plaats aan)
In-
Prefix bij:
• naamwoorden: on-, -loos (vb. im-par = ongelijk)
• werkwoorden: in- binnen-
Instituere
Instituo, institui, institutum
1. Oprichten, instellen
2. Onderwijzen, onderrichten
Inter-
Prefix bij werkwoorden
Ertussen
Ire
Eo, ii, itum
Gaan
Is
Ea, id
1. Die / dat
2. Hij / zij / het
Itaque
Voegwoord
Daarom, dus, bijgevolg
Iuvenis
Iuvenis
(M.)
Jongeman
Littera
Litterae
(V.)
1. Letter
2. (Mv.) brief; literatuur
Magnitudo
Magnitudinis
(V.)
Grootte (substantief)
Magnus
Magna, magnum
Groot (adjectief)
Mandare
Mando, mandavi, mandatum
1. Toevertrouwen
2. Opdragen, bevelen
Geheugensteuntje: mandaat
Manere
Maneo, mansi, mansum
1. Blijven (bestaan)
2. Wachten, te wachten staan
Memoria
Memoriae
(V.)
Geheugen; herinnering
Metus
Metus
(M.)
Vrees, angst
Miles
Militis
(M.)
Soldaat
Mittere
Mitto, misi, missum
Sturen, zenden
Mors
Mortis
(V.)
Dood
Mortalis
Mortalis, mortale
Sterfelijk
Motus
Motus
(M.)
Beweging
Multus
Multa, multum
Veel
Natura
Naturae
(V.)
Natuur; aard, karakter
Neque
Voegwoord
En niet, ook niet; maar niet
Neque … neque
Noch … noch; niet … en niet
Non
Bijwoord
Niet, geen
Nonnullus
Nonnulla, nonnullum
1. Tamelijk groot/veel
2. (Mv.) enkele(n), sommige(n)
Numerus
Numeri
(M.)
Getal; aantal
Omnis
Omnis, omne
1. Ieder, elk
2. Geheel, volledig
3. (Mv.) alle(n); alles
Parens
Parentis
(M./v.)
Ouder: (m.) vader, (v.) moeder
Per-
Prefix bij werkwoorden
Door-, door en door
Persuadere
Persuadeo, persuasi, persuasum (+ dat.)
Overtuigen; overhalen
Plerique
Pleraeque, pleraque (mv.)
De meeste; zeer veel
(-que = onverbuigbaar suffix)
Post
Voorzetsel + accusatief
Achter; na
Potestas
Potestatis
(V.)
Macht, gezag
Praemium
Praemii
(O.)
Beloning
Praesidium
Praesidii
(O.)
1. Bescherming, hulp
2. Wachtpost, garnizoen
Praeterea
Bijwoord
Bovendien, daarenboven
Primus
Prima, primum
Eerste
Publicus
Publica, publicum
Openbaar, van de staat
Putare
Puto, putavi, putatum
1. Menen, denken, geloven
2. Schatten, (waard) achten
-que
Voegwoord
En
Qui
Quae, quod
Betrekkelijk voornaamwoord
Die / dat
Quod
Voegwoord + indicatief
1. Omdat
2. Dat
Ratio
Rationis
(V.)
1. Verstand, inzicht
2. Redenering, denkwijze
3. Reden, argument
4. Zaak, aangelegenheid
Re- (red-)
Prefix bij werkwoorden
Terug-, her-
Reliquus
Reliqua, reliquum
Overig, ander
Res
Rei
(V.)
Zaak, ding, voorwerp, aangelegenheid
Sidus
Sideris
(O.)
Ster; sterrenbeeld
Suadere
Suadeo, suasi, suasum (+ dat.)
Aanraden; raad geven
Suus
Sua, suum
Zijn, haar, hun
Tantus
Tanta, tantum
Zo groot; zoveel
-tas
-tatis
(V.)
Achtervoegsel bij substantieven
-heid, -te, -schap
(Duidt een eigenschap aan)
Bv. veritas: waar-heid
Terra
Terrae
(V.)
1. Aarde, grond
2. Land, streek
-tio / -sio
-onis
(V.)
Achtervoegsel bij substantieven
De …ing, het …en
(Duidt een handeling aan)
Bv. ac-tio: handeling; defen-sio: verdediging
Tradere
Trado, tradidi, traditum
Overdragen, overleveren
Geheugensteuntje: traditie
Transire
Transeo, transii, transitum
1. Overgaan, oversteken
2. Voorbijgaan
Geheugensteuntje: < trans + ire
-tudo
-dinis
(V.)
Achtervoegsel bij substantieven
-heid, -te, -schap
(Duidt een eigenschap aan)
Bv. vale-tudo: gezond-heid
Una
Bijwoord
Tegelijk, samen
Geheugensteuntje: unie
Ut
Voegwoord + conjuctief
1. Opdat, om te
2. Zodat
3. Dat, (om) te
Uti
Utor, usus sum (+ abl.)
Gebruiken, gebruikmaken van
Geheugensteuntje: utiliser
Vacare
Vaco, vacavi, vacatum
1. Leeg zijn
2. Vrij zijn van, zijn zonder (+ abl.)
3. (Vrije) tijd hebben
Vacuus
Vacua, vacuum
1. Leeg
2. Vrij van, zonder (+ abl.)
Velle
Volo, volui, /
Willen
Videri
Videor, visus sum
Schijnen, lijken; blijken
Virtus
Virtutis
(V.)
1. Dapperheid, moed
2. Voortreffelijkheid, deugdzaamheid
Vis
Acc. vim, abl. vi
(V.)
1. Kracht, sterkte
2. Geweld(daad)
Defectief substantief: de gen. en de dat. bestaan niet
