Vet stofwisseling

Question 1

Steatorrhee

Answer 1

Vettige diarree, door slechte vertering en absorptie van vetten .

Question 2

Adipositas

Answer 2

Overgewicht/”vetzucht”, door disbalans tussen aan- en afvoer of verbruik van nutriënten.

Question 3

Metabool syndroom (EMS)

Answer 3

(Equine) Metabolic syndrome, vnl bij paard en ezel, vaak bij rassen die schaarse voeding gewend zijn.

Question 4

Etiologie metabool syndroom

Answer 4

• Overgewicht (oorzaak of gevolg?) + gebrek aan beweging
• Insulineresistentie en hyperinsulinemie
• Hypertriglyceridemie
• Risicofactoren: obesitas, dracht, cushing

Question 5

Symptomen metabool syndroom

Answer 5

• Hyperlipidemie + hyperinsulinemie + insulineresistentie
• Overgewicht (oorzaak of gevolg?)
• Laminitis (door ontstekingsmediatoren uit vetweefsel en hyperinsulinemie)
• Glycemie vaak normaal (hyperinsulinemie compenseert gedaalde gevoeligheid)

Question 6

Diagnose metabool syndroom

Answer 6

• Anamnese + symptomen
• Insulineresistentie meten via C-peptide
• Orale/IV GTT
• Bloedname in nuchtere toestand (glucose + insuline bepaald)

Question 7

Behandeling metabool syndroom

Answer 7

• Droge stof opname beperken
• Weide gras (veel suikers) beperken
• Gewichtsverlies van 0,5%/week nastreven
• Insuline sensitizers (gevoeligmakers)
  Metabole stoornis blijft vaak bestaan na gewichtsverlies.

Question 8

Hyperlipaemie (paard)

Answer 8

Te veel lipiden in het bloed → vooral bij merries (pony en paard) in pre- en postpartumperiode → ernstige orgaanziekten en storingen in SVS → anorexie, NEB, mobilisatie vetdepots → hyperlipaemie.

Question 9

Ketonemie

Answer 9

Metabole stoornis gekenmerkt door verhoogde productie & excretie van ketolichamen (vanwege glucose tekort).

Question 10

Pathogenese primaire ketonemie

Answer 10

Door daling eetlust:
* Klinisch glucosetekort, hypoglycemie, insuline daalt, lipolyse stijgt (veel glycerol en VZ vrij)
* Insuline daling remt verestering TAG in lever, VZ opstapeling
* Compensatie;
→ mobilisatie eiwitten en vetdepots
→ glucagon vrijgezet, bevordert opname vrije AZ door lever, deaminatie tot oxaalazijnzuur + ketoglutaanzuur (hierdoor kan CZC weer lopen en VVZ verbrand)

Question 11

Pathogenese voedings-ketonemie

Answer 11

Door slecht rantsoen teveel boterzuur gevormd:

• Hoge insulineproductie door boterzuur, hypoglycemie, glucose tekort → zie primaire ketonemie
• Normaal omzetting tot beta-OH-boterzuur in penswand, maar rond partus overschakeling naar hoger voederniveau, pensepitheel heeft aanpassingsperiode nodig (+-10d), omzetting gaat niet goed en boterzuur komt in circulatie, is sterk insulinogeen.

Question 12

Symptomen ketonemie

Answer 12

• Slecht/niet eten → vermageren
• Frequentie pensbewegingen daalt
• Leverpercussieveld is groot en pijnlijk
• Melkgift daalt, vreemde geur melk/adem
• Vaste, droge faeces
• Serum OZ → glucose laag, ketonen hoog

Question 13

Diagnose ketonemie

Answer 13

• Anorexie, geur van adem, melk en stallucht

* Ketonproef met Na-nitroprussiaat op melk en urine (kleurt roze tot paars)

Question 14

DDx ketonemie

Answer 14

• TRP
• Indigestie
• Lebmaagverplaatsing
• Secundaire ketonemie (daling eetlust door ziekte)
• Meningitis en cerebrocorticale necrose
• Downer cow

Question 15

Prognose ketonemie

Answer 15

Primair: spontane genezing als melkproductie daalt
Secundair: primair probleem oplossen en pensflora optimaliseren door transfaureren (pensvocht van slachthuis via sonde)

Question 16

Behandeling ketonemie

Answer 16

• Correctie vd hypoglycemie en NEB
• 500g glucose IV per dag (NIET oraal)
• Bijnierschorshormoon cortisol stimuleert gluconeogenese
• Weidegang, goed ruwvoer (terugval voorkomen)

Question 17

Preventie ketonemie

Answer 17

• Aangepast droogstandsrantsoen (dieren niet te vet)
• Risico koeien laten kalven aan begin van weideseizoen
• Vanaf 2w voor de partus rantsoen opdrijven (kwantiteit)
• Voor en na partus zelfde voedermiddelen (20% ruwvezel, 20% eiwit, weinig boterzuur)

Question 18

Fat cow syndrome

Answer 18

Hoogproductieve koeien die duidelijk te dik zijn, 1-4 weken na de partus. Slechte eetlust door ander lijden.

Question 19

Drachtigheidstoxemie (schaap)

Answer 19

Ketonemie prepartum (door glucosetekort) bij meerlingen / na ondervoeding / bij NEB / worminfectie.

Question 20

Pathogenese drachtigheidstoxemie

Answer 20

• NEB, steeds erger naar einde dracht (minder eetlust)
• Evt nerveuze symptomen (hypoglycemie geeft hersenbeschadiging)
• Vaak combinatie met hypocalcemie

Question 21

Symptomen drachtigheidstoxemie

Answer 21

• Verminderd bewustzijn (suf, schijnbaar blind)
• Neuromusculaire symptomen (rillingen, decubitus)
• Snelle pols en AH

Question 22

Diagnose drachtigheidstoxemie

Answer 22

• Nerveuze stoornissen hoogdrachtige ooien
• Ketonemie (en hypocalcemie)
• Soms DDx Listeriose

Question 23

Prognose drachtigheidstoxemie

Answer 23

Beginstadium: genezing mogelijk

Later stadium: vaak irreversiebel neuronaal letsel

Question 24

Behandeling drachtigheidstoxemie

Answer 24

• Evt. abortus of vroegtijdige keizersnede
• IV glucose en insuline (+ NaHCO3 tegen acidose)
• Oraal propyleenglycerol / glycerol

Question 25

Leververvetting wordt soms voorkomen door supplementatie van carnitine. Waarom?

Answer 25

Leververvetting ontstaat door NEB (bij hypoglycemie), er is dan een lage [insuline] → hormoongevoelig lipase niet meer geremd → veel lipolyse → veel VZ in bloed → VZ naar lever.
Carnitine zorgt voor transport van VZ naar de mitochondriën vd hepatocyten, waar de beta-oxidatie kan plaatsvinden.
Zonder carnitine zullen de VVZ terug veresterd worden tot TAG en meer naar de depots gedreven waardoor er leververvetting kan ontstaan.

Question 26

Alpaca merrie van 4j met tandproblemen, ze heeft er veel last van tijdens het eten. De eigenaar kent zijn dieren goed en is heel zorgzaam. Tijdens onderzoek merk je dat ze duidelijk te dik is, ze is nu nog alert.
Wat is je advies? Waarom?

Answer 26

Advies:
* Zorgen dat het dier afvalt
→ dier met overgewicht is meer insuline resistent
→ bij dik dier eerder leververvetting en ketonemie(!)
* Tanden onmiddellijk behandelen
→ anders zal dier op den duur stoppen met eten
→ slecht vermalen voer wordt slecht verteerd (hypoproteïnemie, algemeen oedeem,…)