Vennootschapsrecht Flashcards
Wat zijn de constitutieve elementen van de vennootschap?
- Zie art. 1 W. Venn:
- Een vennootschap is gebaseerd op een contract tussen 2 of meer personen:
- Moet dus ook voldaan zijn aan art. 1108 BW.
- Uitzondering: EenpersoonsBVBV: ar. 211 BW
- Inbreng in de gemeenschap
- Vennoten hebben elk afzonderlijk een contract van inbreng: geld, goed, genotsrecht of arbeid.
- Elke vennootschap dus het resultaat van een dubbele rechtsvorming: deelnemingscontract en contract an oprichting.
- Inbreng moet onderworpen zijn aan risico: art. 32. W. Venn.
- Doel van de vennootschap
- Statutaire specialiteit
- Dit is het voorwerp van de overeenkomst
- Winstoogmerk
- Dit is de oorzaak van de overeenkomst.
- Ook het onderscheid tussen vennootschappen en verenigingen.
- Uitzondering: vennootschap met sociaal oogmerk.
Wat houdt het doel van de vennootschap in?
- Statutaire specialiteit of het voorwerp van de vennootschap.
- Dit mag niet strijdig zijn met openbare orde en de goede zeden, anders geen geldig vennootschapscontract.
- Nietigheid wegens ongeoorloofd doel: bv. mensenhandel.
- Doel moet nauwkeurig omschereve zijn in de statuten: dit kan leiden tot nietigheid bij volkomen rechtspersoen.
- Voor de vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid: kunnen niet daarom nietig worden verklaard, statuten worden ook niet publiek gemaakt.
- We kijken naar het statutair doel, niet naar het feitelijke doel of werkelijke activiteiten voor de nietigheid!
- Sancties voor werkelijke activiteiten: enkel bestuurlijke sancties.
Wat houdt een handelsvennootschap in?
- Handelsvennootschap stelt daden van koophandel: we kijken opnieuw naar statutair doel.
- Dus: staat in de statuten daden van koophandel stellen: handelsvennootschap.
- Hieruit volgt een vermoeden dat elke handeling een daad van koophandel is. Dit vermoeden is onweerlegbaar.
- Statutair doel dat meerdere activiteiten omvat, waaronder daden van koophandel:
- Kijken naar belangrijkste activiteit: Enkel indien dit volledig ondergeschikt is, burgerlijke vennootschap.
- Als werkelijke activiteit verschilt van statutair doel?
- Enkel bij veinzing mag je langs het statutair doel stappen en kijken naar werkelijke activiteit (HvC).
Wat is een burgerlijke vennootschap?
- Als je geen daden van koophandel stelt in statuten.
- Handelsrecht is niet van toepassing.
- Je kan dus niet failliet worden verklaard.
- Belangrijkste groep: vrije beroepers.
Wat zijn burgerlijke vennootschappen met handelsvorm?
- Eerst ontwikkeld voor de mijnbouwvennootschap: bleef wel burgerlijk en kon dus iet failliet worden verklaard.
- Dit werd uitgebreid in 1926 tot alle burgerlijke vennootschappen.
- Dit is dus een burgerlijke vennootschap in de vorm van de handelsvormen die in het wetboek van koophandel staat.
-
Maar: Een burgerlijk vennootschap die gebruikt maakt van een handelsvorm krijgt enkel de rechtspersoonlijkheid en de beperkte rechtsaansprakelijkheid en wordt dus geen handelsvenootschap. Dit blijft een burgerlijk vennootschap
- De keuze van de vorm, handelsvorm, verandert de aard niet naar een handelsaard: art. 52 W. Venn.
- Dus: Wanneer een burgerlijke vennootschap met alleen maar burgerlijke daden in haar statutair doel, dan kan die vennootschap niet worden onderworpen aan het handelsrecht.
- Uitzondering: veinzing.
Maakt het louter vennoot zijn van een handelsvennootschap ook van deze vennoot een handelaar?
- Volkomen rechtspersoon:
- Nee!
- Het feit dat ik deelnaam aan die handelsvennootschap maakt van mij geen handelaar.
- Ik ben dus niet automatisch in staat van faillissement louter en alleen omdat de vennootschap in staat van faillissement is.
- Onvolkomen rechtspersoon/ Zonder rechtspersoonlijkheid:
- Ja!
- Uit het feit dat je onbeperkt aansprakelijk bent in een vennootschap die een handelskarakter heeft, maakt van u ook een handelaar.
- Het faillissement van uw handelsvennootschap leidt automatisch tot het faillissement van de vennoot in die vennootschap.
Wat is het oogmerk van de vennootschap?
- Het oogmerk van de vennootschap om rechtstreeks of onrechtstreeks een vermogensvoordeel te bezorgen aan de vennoten = winstoogmerk.
- Dit uit schrik voor 2 dingen: Tijd van Napoleon
- Dode hand
- Groeperingen
- Je was verplicht om winst te maken en die winst te verdelen. Reactie daarop:
- Coöperatieven: die geven onrechtstreekse wist door voordelen.
- Vennootschap met sociaal oogmerk: art. 663 W. Venn.
Wat zijn de eigenschappen van de vereniging?
- Geen stoffelijk voordeel opleveren voor leden
- Een vereniging mag de winst die ze maakt niet uitkeren aan haar leden. Ze mag winst maken, maar geen winstoogmerk en nooit rechtstreeks of onrechtstreeks winst uitkeren.
- Onkostenvergoeding wel mogelijk.
- Als een VZW ontbonden wordt, ook een vereffening. Als de schuldeisers betaald worden mag ook het overschot niet naar de vennoten gaan. Het moet naar een andere vennootschap met gelijkaardig doel gaan: meestal in de statuten besloten.
- Vereniging mag geen nijverheids of handelszaken drijven = van openbare orde:
- Vereniging mag geen handelsactiviteiten en kan dus nooit een handelaar zijn.
- Doet die dat toch? Dan is die verenging ongeldig opgericht. Toch wordt dit wel toegelaten in de rechtspraak: voorwaarden:
- De VZW mag nooit de winst verdelen onder haar leden = Absolute nietigheid
- De opbrengst van de handelsactiviteit moet ondergeschikt zijn aan de hoofdactiviteit. De opbrengst moet besteed worden aan het doel waarvoor het is opgericht.
Wat als een vereniging in strijd handelt met haar winstoogmerk?
- Voorbeelden hiervan: schenkingen, om niet,…
- Strikte interpretatie winstoogmerk: enkel handelingen ten bezwarende titel.
- Maar: als je kan aantonen dat er een indirect vermogensvoordeel is dan gaan we die handeling om niet door de vingers zien en als verenigbaar met winstoogmerk.
- Dit is van openbare orde: kan leiden tot absolute nietigheid.
- Wat bij schijnvertegenwoordiging bij een schenking?
- Uit de absolute nietigheid volgt dat die tegenwerpelijk is aan derden.
- De schenking zal terug moeten worden gegeven.
- Wordt niet al te strikt in de rechtsleer geïnterpreteerd.
Wat houdt de rechtspersoonlijkheid in en wat zijn de gevolgen?
- Ze hebben een eigen vermogen en zijn dus zelfstandig drager van rechten en plichten:
- Als je een huurovereenkomst sluit met een rechtspersoon, dan is die zelfstandig drager.
- Rechtspersoon is volledig rechtsbekwaam en handelingsbekwaam.
- Tenzij uitzonderingen wet of uit zijn aard.
- Rechtspersoon kan nu ook strafrechtelijk worden veroordeeld.
- Rechtspersoon is juridisch eigenaar van de goederen die in haar vermogen vallen.
Hoe onstaat een rechtspersoonlijkheid?
- Rechtspersoonlijkheid krijg je maar vanaf neerlegging oprichtingsakte. Vanaf dan is het bestaan ook tegenwerpelijk.
- Om de inhoud van de statuten tegenwerpelijk te maken, moet je die publiceren in de bijlagen van BS.
- Voor de neerlegging nog geen rechtspersoonlijkheid. Wat als je wel al actief bent geweest? Als maatschap in het rechtsverkeer!
- Uitzondering: art. 60 W. Venn: Voorwaarden:
- Termijn van 2 jaar waarbinnen je die akte moet hebben neergelegd.
- Voordat je neerlegt: maatschap of zeggen dat je nog geen oprichtingsakte maar dat je dat wel gaat doen. Toch wel al een vennootschap dan
- Uitzondering: art. 60 W. Venn: Voorwaarden:
Wat zijn de vormvereisten van oprichtingsakte?
- Zonder rechtspersoonlijkheid moet je niets neerlegen en dus ook geen vormvereisten. Mondelinge overeenkomst kan volstaan.
- Geschrift neerleggen op straffe van nietigheid bij notaris.
- Bij VOF geen authentieke akte nodig, maar als je eerst authentieke akte hebt, bij volgende wijziging ook authentiek.
- Verplichte vermeldingen:
- Art. 76 W. Venn: de wetgever bepaalt ook limitatieve nietigheidsgronden.
- Zijn pas tegenwerpelijk als het aan derden bekend gemaakt is.
- Ook bij handeling binnen 16 dagen na die publicatie is niet tegewerpelijk als het onmogelijk was voor inzage.
- Wel een wettelijk vermoeden van kennis vanaf de bekendmaking.
- Plaats van de zetel in de statuten:
- Is er tegenstrijdigheid? Derde heeft keuzerecht tenzij hij kennis heeft.
- Dit telt ook voor de namen van de bestuurders. Men kan ervan uitgaan dat edie persoon bestuurder is totdat het tegendeel gepubliceerd is.
Wat houdt artikel 77 W. Venn. in?
- Indien je handelt met een lid van het bestuursorgaan van die vennootschap, dan mag je ervan uitgaan dat die persoon geldig is benoemd op voorwaarde dat die benoeming geldig gepubliceerd geweest is.
- Uitzondering: tenzij de derde ten kwader trouw was.
- De derde heeft echter geen keuzerecht! Hij kan zich niet beroepen op de ongeldigheid om onder het geldig gesloten contract uit te komen.
- Deze derde is altijd de wederpartij bij een contract (ook bij art. 76 W. Venn. )
- Bijvoorbeeld: de fiscus stelt een aansprakelijkheidsvordering in tegen het orgaan en het orgaan zegt dat het niet geldig benoemd is, dit is dan geen contractuele rechtshandeling. De vennootschap heeft geen contract met fiscus.
- Dit is dus buitencontractueel!
- Bijvoorbeeld: de fiscus stelt een aansprakelijkheidsvordering in tegen het orgaan en het orgaan zegt dat het niet geldig benoemd is, dit is dan geen contractuele rechtshandeling. De vennootschap heeft geen contract met fiscus.
Wat houdt het vennootschapsbelang in?
- Art. 19 W. Venn: belangrijke regel, van dwingend recht en kan je dus niet van afwijken.
- Vennootschapsbelang valt niet per se samen met belang van de vennoten.
- Ook belang van de schuldeisers van belang.
- Elke handeling moet zowel voldoen aan:
- Statutair doel: doel van de vennootschap
- Winstoogmerk = wettelijke specialiteit
- Vennootschapsbelang
Een handeling kan perfect conform de eerste twee zijn, maar toch in strijd met vennootschapsbelang. Dan kan de rechter dit toch bepalen dat je uw bevoegdheid hebt overtreden.
Hoe vult de rechter dit in?
- Gelinkt aan de goede trouw in het verbintenissenrecht, maar geen consensus over de criteria.
Is het stemrecht van een aandeelhouder puur subjectief of doelgebonden?
- Gemengd: Ik stem in mijn eigen belang, dus je moet niet helemaal het vennootschapsbelang nastreven: dit is voor de bestuurders.
- Stemrecht is een subjectief recht maar er is een grens aan dit subjectief recht en dit is het misbruik van stemrecht:
- Als je het belang van de meerderheidsaandeelhouders voorop stelt op het vennootschapsbelang.
- Als het de meerderheid is = misbruik van meerderheid.
- Misbruik = een stem tegen het vennootschapsbelang
Wat is de Generale zaak?
- Een rechtszaak waarbij men zeer ver gaat bij de invulling van het vennootschapsrecht.
- Een zaak van 1988: Italiaan (Benedetti) had veel aandelen gekocht om zo macht te krijgen over een onderneming en beslissingen te kunnen nemen.
- Generale bank ging over tot kapitaalverhoging, waardoor dit niet ging. Italiaan vocht dit aan, omdat het in strijd was met het vennootschapsbelang.
- Hij krijgt gelijk in eerste aanleg.
- Beroep: hij krijgt ongelijk:
- Vennootschapsbelang niet langer de som van de belangen van de aandeelhouders, ook voor de rechten de werknemer en de algemene Belgische economie.
- Een zeer breed en rekbaar begrip dus het vennootschapsbelang.
- Ook het belang van de schuldeisers kan in rekening worden gehouden! De rechter heeft een grote marge.