Układ sympatyczny Flashcards
Selektywni agoniści receptora alfa (wymień, podaj receptor, działanie i zastosowanie (3) i (9))
Fenylefryna (silny agonista alfa1)
Powoduje skurcz naczyń.
-i.v. jako środek pomocniczy we wstrząsie, niedociśnienie tętnicze, podczas znieczulenia przewodowego
-nieżyt nosa o różnej etiologii
-zwężenie naczyń w oku i rozszerzenie źrenicy np. przed zabiegami
Klonidyna (alfa2)
Działa na OUN uspokajająco oraz na ośrodek naczynioruchowy w rdzeniu –> rozszerzenie naczyń
- nadciśnienie ciężkie, w skojarzeniu z diuretykami
- przełom nadciśnieniowy (bardzo wolno i.v. 0.15-0.3mg po rozcieńczeniu roztworem soli fizjologicznej)
- sedacja i zmniejszenie lęku podczas zabiegów pediatrycznych
- bolesne miesiączkowanie
- zaburzenia okresu przekwitania
- leczenie ADHD przez ↓ szybkości uwalniania NA w korze przedczołowej
→ ↓ impulsywności - bezsenność u pacjentów z ADHD
- leczenie objawów abstynencji alkoholowej, opioidowej i nikotynowej
Selektywne alfa-adrenomimetyki wskazania
- wstrząs anafilaktyczny
- anemizacja przekrwionych błon śluzowych
- tamowanie drobnych powierzchownych krwotoków
- wydłużenia działania środków miejscowo znieczulających
- dożylnie w zatrzymaniu czynności serca (niemożliwość defibrylacji)
Selektywne alfa-adrenomimetyki - działania niepożądane (7)
- gonitwa myśli, splątanie
- bóle i zawroty głowy,
- nudności i wymioty
- wzrost ciśnienia
- ból wieńcowy
- niewydolność krążenia
- przejściowe niedokrwienie lub wylewy mózgowe
Leki pobudzające receptor alfa1 stosowane miejscowo o działaniu anemizującym - wspólne zastosowania (3) i wymień (3) oraz zalecenia do stosowania
Zastosowania:
- nieżyt nosa ( też alergiczny katar sienny)
- zapalenie zatok
- zapalenie spojówek
Nafazolina, ksylometazolina, tetryzolina
Stosować do 5 dni, bo po zbyt długim stosowaniu działają na receptory B1 rozszerzające naczynia (zwiększenie dawek, uzależnienie, katar polekowy).
Zbyt częste stosowanie - zanikowy nieżyt śluzówek.
Aminy katecholowe - nieselektywne adrenomimetyki działające bezpośrednio - wymień
Adrenalina, noradrenalina, dopamina
Adrenalina (epinefryna) - działanie na poszczególne receptory, wpływ na macicę, metabolizm i wskazania do użycia (4)
alfa1
- skurcz naczyń i wzrost oporu na obwodzie
- zmniejszenie obrzęku śluzówek
beta1
-ino- i chronotropowy +
beta2
- rozkurcz oskrzeli
- zmniejszenie uwalnianie mediatorów: histaminy, tryptazy itd z mastocytów i bazofilów
Wpływ na macicę:
w I fazie cyklu, I połowie ciąży –> skurcz
w II fazie cyklu, II połowie ciąży, w czasie porodu –> rozkurcz
Wpływ na metabolizm
beta1 –> przyspiesza glikogenolizę i uwalnianie WKT z tk tłuszczowej
alfa2 –> zmniejsza wydzielanie insuliny
(wzrost glukozy, TG, fosfolipidów, LDL)
Wskazania:
- wstrząs anafilaktyczny
- nasilone reakcje alergiczne
- dodatek do środków znieczulających (opóźnia wchłanianie w miejscu podania)
- miejscowo zatrzymuje krwawienie
Adrenalina - dawka we wstrząsie anafilaktycznym i sposób podania
i.m. lub s.c
dorośli - 1mg/ml
dzieci 0,01mg/kg m.c. (max 0,3mg)
Noradrenalina (norepinefryna) - działanie na receptory, nazwa handlowa preparatu, wskazania (2), sposób podania
Głównie pobudza alfa1 w naczyniach -wzrost ciśnienia tętniczego -spadek przepływu obwodowego (centralizacja krążenia) -wzrost oporu obwodowego W mniejszym stopniu beta1: -chrono- i inotropowo +
Preparat - levonor
Wskazania:
- ostra obwodowa niewydolność krążenia
- wstrząs septyczny
i.v. w roztworze soli fiz. lub 5% glukozy
Dopamina - działania zależne od dawki (3,4,6), wskazania (3), działania niepożądane (2)
0,5-3ug/kg/min - D1 - stymulacja tych receptorów w naczyniach nerkowych, trzewnych, mózgowych i wieńcowych, co zwiększa przepływ przez te obszary
- zwiększony przepływ nerkowy i filtracja kłębuszkowa
- wzrost diurezy i spadek utraty sodu
- brak wpływu na serce
5-10ug/kg/min - Beta1 w sercu
- zwiększona obj wyrzutowa i pojemność min serca
- ino- i chronotropowo +
- zwiększone skurczowe ciśnienie krwi
- brak wpływu na naczynia obwodowe
> 10ug/kg/min - Alfa1 - uogólnione zwężenie naczyń
- zwiększenie oporu obwodowego
- podwyższenie ciśnienia tętniczego
- zwiększenie centralnego ciśnienia żylnego
- podwyższenie ciśnienia w tętnicy płucnej
- zmniejszenie przepływu krwi przez nerki
- znaczna tachykardia (ryzyko arytmii)
Wskazania:
- wstrząs powikłany oligurią
- niewydolność krążenia niewrażliwa na glikozydy nasercowe
- mocznica przednerkowa
Działania niepożądane:
- bóle wieńcowe (bo zwiększone zapotrzebowanie na O2)
- skurcze dodatkowe nad- i komorowe
Fenoldopam - czego agonista, działanie, zastosowanie
Agonista rec D1, szybkie działanie rozkurczające i obniżające ciśnienie.
Stosowany wyłącznie w warunkach szpitalnych i.v. w leczeniu ciężkiego nadciśnienia tętniczego, gdy trzeba je szybko obniżyć.
Adrenomimetyki działające pośrednio przez uwalnianie NE/ hamowanie jej zwrotnego wychwytu i wskazania (4,1) + cechy szczególne
Efedryna
- niedociśnienie
- MAS (zespół Morgagniego-Adama-Stokesa)
- narkolepsja
- zespół bezdechu sennego
Działa dłużej od amin naturalnych i przechodzi przez barierę K-M –> ze względu na to już nie stosowana
Pseudoefedryna
-obkurczanie naczyń w śluzówce w nieżycie nosa, zapaleniu zatok czy górnych dróg oddechowych
Substancje uzależniające będące adrenomimetykami - mechanizm i efekty działania, leczenie zatrucia (1)
Amfetamina
-nasila uwalnianie przekaźników i hamuje wychwyt zwrotny noradrenaliny, dopaminy
Efekty działania:
- zwiększenie koncentracji i funkcji poznawczych (dopamina)
- zmniejszenie zapotrzebowania na sen
- przyspieszenie akcji serca
Leczenie zatrucia chlorpromazyną (bloker dopaminergiczny) i relanium (agonista GABA)
Kokaina
- hamuje zwrotny wychwyt NA –> skurcz naczyń i wzrost ciśnienia, rozszerzenie źrenic, rozkurcz oskrzeli
- hamuje wychwyt zwrotny D –> w mniejszych dawkach pobudzenie psychoruchowe a w większych działanie na serce
Lek pobudzający receptor Beta1 - czego pochodna, z czym podawana, działania (2) i wskazanie (1)
Dobutamina
-syntetyczna pochodna dopaminy, działająca swoiście na beta1
Działanie
- ino- i chronotropowe +
- zmniejsza opór w krążeniu płucnym, ale nie wpływa na nerkowe
W kombinacji z dopaminą zwiększa średnia ciśnienia i zachowuje korzystny wpływ na krążenie nerkowe (wzrost przesączania, diurezy i natriurezy).
Wskazanie:
-wstrząs z objawami niewydolności krążenia (dobutamina+dopamina)
Leki pobudzające receptory Beta2 (5) + działanie na oskrzela
Salbutamol
Terbutalina
Fenoterol
Salmeterol
Formoterol
Działanie:
A. Rozkurczające poprzez hamowanie skurczu na różnych etapach (np. zwiększenie aktywności pompy Ca+ lub upośledzenie hydrolizy PIP2)
B. Pozytywny wpływ na oczyszczanie drzewa oskrzelowe (zwiększenie częstości ruchów rzęsek i zwiększone usuwanie wydzieliny), przeciwzapalnie i przeciwalergiczne (hamowanie uwalniania mediatorów zapalania i reakcji alergicznej), cytoprotekcyjnie (zmniejszenie ekspresji cząsteczek adhezyjnych beta-integryn i ICAM), zmniejszanie obrzęku i zwiększenie produkcji surfaktantu.
Krótkodziałający agoniści receptora beta2 (3)
Salbutamol
Terbutalina
Fenoterol
