NLPZ Flashcards
COX - 1 –> jak wydzielana, gdzie + zastosowania (4)
COX - 2 –> jak wydzielana i gdzie, co hamuje jej wydzielanie oraz co robi w przewodzie pokarmowym
COX - 1
- konstytutywna
- obecna w płytkach krwi; uczestnicy w postawaniu tromboksanu
- działa protekcyjnie na żołądek (prostaglandyny hamują wydzielanie HCl)
- reguluje przepływ krwi przez nerki (PGE2 powodują rozszerzanie naczyń w odp na NA i angio II)
- stymuluje akcję porodową
COX-2
- indukowana w stanie zapalnym przez IL-2 i TNF-alfa, a konstytutywnie w OUN i nerkach
- uczestniczy w leczeniu i gojeniu się uszkodzeń przewodu pokarmowego
- jej indukcja jest hamowana przez GKS
Ogólny podział NLPZ i wymień je (8,4,1)
Dzielimy je na 3 generacje:
I - klasyczne; silniejsze działanie, ale więcej działań niepożądanych: piroksykam, indometacyna, fenylbutazon, azapropazon, aspiryna, naproksen, diklofenak, ibuprofen
II generacji; preferencyjne względem COX-2:
nimesulid, etodolak, meloksykam, nabumeton
III generacji; selektywne względem COX-2 (200x większe powinowactwo do niej): koksyby
Mechanizm działania aspiryny
Jest nieodwracalnym inhibitorem COX ponieważ acetyluje serynę w jej miejscu aktywnym
Działania niepożądane NLPZ (wymień 8 oraz 1 cha-yczny dla działających silnie na COX-2; kiedy najczęściej występują; dlaczego) oraz pojęcie pułapki jonowej
Pułapka jonowa - NLPZ I gen. to słabe kwasy, dlatego w kwaśnym środowisku są w stanie niezjonizowanym i przenikają do komórek przez ich błony, a we wnętrzu komórki (które jest zasadowe) ulegają jonizacji i kumulują się.
Działania niepożądane (najczęściej w chorobach stawów - przewlekłe stosowanie):
- Uszkodzenie śluzówki żołądka, dwunastnicy, jej owrzodzenie, perforacja wrzodu (zahamowanie COX-1 –> spadek uwalniania PGE2 i PGI2 –> wzrost uwalniania HCl a sapdek uwalniania śluzu; zahamowanie COX-2 –> spadek regeneracji w układzie pokarmowym)
- Reakcje skórne - rumień, pokrzywka, reakcje fototoksyczne a nawet zespół Stevensona-Johnsona (pęcherzowa wysypka obemująca skórę i przewód pokarmowy i zachodząca z toksyczną nekrolizą naskórka)
- Zaburzenia czynności nerek - nafrotoksyczność, zatrzymanie Na i H2O, prowadzące do obrzęków i wzrostu ciśnienia (często u osób z chorobami nerek, noworodków czy starszych)
- Uszkodzenie wątroby - szczególnie diklofenak
- Astma aspirynowa - zahamowanie prostaglandyn powoduje zwiększoną syntezę leukotrienów biorących udział w reakcjach alergicznych i skurczu oszkrzeli
- Hiperurykemia - ASA w dawkach > 1-2g/d
- Wzrost ciśnienia śródgałkowego
- Bóle i zawroty głowy
Cha-yczne działanie niepożądane dla NLPZ o silnym działaniu na COX-2 jest zwiększenie tendencji do krzepliwości krwi, co prowadzi do zawałów, udarów itd)
Które NLPZ I gen dłużej wywołują szkodliwe działanie na przewód pokarmowy i dlaczego?
Indometacyna i diklofenak - bo ulegają krążeniu jelitowo-wątrobowemu (wydalanie z żółcią)
Po co stosuje się IPP w przypadku długiego spożywania NLPZ? Jak działa mizoprostol?
W celu zmniejszenia uszkodzeń błony śluzowej żółądka.
Mizoprostol jest analogiem PGE2; zmniejsza ryzyko wrzodów przy stosowaniu NLPZ
ASA - zalecenia do podania (3)
- Profilaktyka wtórna chorób sercowo naczyniowych (75-150mg/d)
- Profilaktyka pierwotna choroby Alzheimera
- Świeży zawał dawka 300-500mg
ASA - działania niepożądane (3)
- Astma aspirynowa
- Zespół Reya
- Salicylizm - przy przewlekłym stosowaniu dużych dawek: zaburzenia słuchu, szum w uszach, zawroty głowy, nudności wymioty
+ cha-yczne dla NLPZ
Zespół Reye’a
Jest to ostra encefalopatia wątrobowa. Jest ona uwarunkowana między innymi genetycznie i obarczona wysoką śmiertelnością. Zaobserwowano, że podanie dziecku z infekcją wirusową aspiryny do 12 rż. sprzyja wystąpieniu zespołu Reye’a, dlatego do 12 r.ż nie powinno się jej podawać.
Interakcje lekowe aspiryny (3)
- Nasila działanie warfaryny poprzez wypieranie jej z połączania z białkami (mniejsza krzepliwość)
- Zmniejsza działanie leków hipotensyjnych
- Zmniejsza działanie leków zwiększających wydzielanie kw moczowego (nie wolno podawać w dnie moczanowej)
Dawka aspiryny powodująca jej działanie przeciwpłytkowe oraz dawka przeciwzapalna
przeciwpłytkowa: 75-150mg/d
przeciwzapalna: 1-2g/d u dorosłego
Pochodne kw fenylooctowego - wymień 3; podaj generację
Diklofenak, aklofenak, fenklofenak
I gen.
Pochodne kw indolooctowego - wymień 2, podaj która to generacja, ich działania niepożądane inne niż cha-yczne dla NLPZ oraz cha-yczne zastosowanie jednego z tych leków
I generacja
- Indometacyna:
- najczęściej uszkadza przewód pokarmowy
- objawy ze strony OUN - uczucie znurzenia, depresja
- zaburzenia słuchu
- oligo- lub anurie.
*Wykorzystywana była do zamykania przetrwałego przewodu Botalla (teraz chirurgicznie).
- Sulindak - może wywołać:
-zmiany zabarwienia moczu
-zespół Stevensa-Johnsona
-agranulocytozę
-małopłytkowość
-cholestazę
Najrzadziej uszkadza nerki
Pochodne kw fenylopropionowego - wymień 5 i która to generacja NLPZ
- Ibuprofen
- Naproksen
- Ketoprofen
- Oksaprozyna
- Kw tiaprofenowy
Leki I gen.
Ibuprofen - w jakiej chorobie lek pierwszego rzutu i z czym synergizm
Choroby reumatyczne i synergizm z opioidami
Naproksen - dlaczego bezpieczny dla pacjentów z ryzykiem astmy aspirynowej?
Bo hamuje lipooksygenazę
Pochodne kwasów enolowych - wymień 2 (+ 2 przykłady) i która generacja
- Oksikamy (piroksykam, tenoksykam)
- Pirazolony (metamizol, fenylbutazon)
Generacja I
Piroksykam i tenoksykam - jaka toksyczność i okres półtrwania?
Wysoka toksyczność i długi okres półtrwannia (2-3dni)
Metamizol - czym się różni od reszty jeśli chodzi o działanie, podaj działania niepożądane oraz nazwę handlową leku
Jest silnie przeciwbólowy, ale słabo przeciwgorączkowy i przeciwzapalny oraz ma działanie spazmolityczne
Działania niepożądane:
- mielotoksyczny
- hepatotoksyczny
- częste reakcje anafilaktyczne po podaniu i.v.
Nazwa handlowa: pyralgina
Wymień NLPZ II generacji (4)
Etodolak
Meloksykam
Nabumeton
Nimesulid
Nimesulid - działanie na macierz chrząstki stawowej
Jest inhibitorem metaloproteinaz, więc hamuje jej rozkład
Nabumeton - w jakiej postaci jest aktywny i jak wydalany (jakie z tego korzyści)
On sam podawany jest jako prolek, bo jego metabolit jest aktywny. Wydalany jest z żółcią, więc nie uszkadza nerek
Koksyby - która generacja, mechanizm działania i wymień 3
III generacja
Są to wybiórcze inhibitory COX-2; a więc powodują zahamowanie konstytutywnej COX-2 w nerkach (retencja wody), hamują gojenie się ran oraz nasilają apoptozę.
Nasilają procesy zakrzepowo-zatorowe, zwłaszcza rofekoksyb (wycofany).
Celekoksyb, etorikoksyb, parekoksyb
Celekoksyb i etorikoksyb - zastosowanie
Choroba zwyrodnieniowa stawów i RZS; lepszy po ekstrakcji zęba niż ibuprofen
Parekoksyb - zastosowanie
Krótkotrwałe leczenie bólu pooperacyjnego
Przeciwskazania stosowania NLPZ innych niż III gen. (6)
- Przebyta i aktualna choroba wrzodowa żołądka
- Czynne krwawienie
- Astma aspirynowa (10% pacjentów z astmą oskrzelową; można dać paracetamol)
- Zaawansowana niewydolność wątroby lub nerek
- ASA w dnie moczanowej
- Ciąża
Paracetamol - inna nazwa, czego pochodna, czym się różni działanie od innych NLPZ (ogólnie), mechanizm działania i co to jest efekt pułapkowy
Paracetamol = acetaminofen, para-aminofen
Działa p-bólowo i p-gorączkowo, ale nie przeciwzapalnie
Mechanizm działania nie do końca znany,a le możliwe:
- hamuje COX-3 w OUN’ie (brak typowych dla NLPZ działań niepożądanych)
- zwiększa aktywność rdzeniowych zstepujących szlaków serotoninergicznych (hamowanie bólu)
- hamuje przewodnictwo w układzie glutaminergicznym i neuronach uwalniających substancję P
Efekt pułapkowy - powyżej określonej dawki, jego aktywność nie zwiększa się. Ta dawka to 1000mg u dorosłych.
Paracetamol - działania niepożądane (3)
- Skórne reakcje alergiczne
- Długotrwale przyjmowany nefrotoksyczny
- Hepatotoksyczny (gdy wysyceniu ulegną enzymy katalizujące jego sprzęganie, dochodzi do metabolizmu leku przez oksydazy i powstaje toksyczna N-acetylo-p-benzochinoimina, inaktywowana przy udziale glutationu. Jeśli on się wyczerpie, to ten metabolit się gromadzi i uszkadza wątrobę oraz nerki)
Negatywny wpływ NLPZ na ciąże (3) i jaka alternatywa
- Opóźnienie porodu przez hamowanie produkcji prostaglandyn
- Przedwczesne zamknięcie przewodu Botalla
- Zwiększone ryzyko krwawień
Alternatywnie w III trymestrze paracetamol
NLPZ - interakcje (4)
NLPZ silnie wiążą się z białkami, wypierając inne leki;
- wzrost działania doustnych leków hipoglikemicznych
- wzrost działania warfaryny czy acenokumarolu i czasu krzepnięcia
- spadek działania diuretyków
- spadek działania beta-adrenolityków i inhibitorów ACE
