NLPZ Flashcards
COX - 1 –> jak wydzielana, gdzie + zastosowania (4)
COX - 2 –> jak wydzielana i gdzie, co hamuje jej wydzielanie oraz co robi w przewodzie pokarmowym
COX - 1
- konstytutywna
- obecna w płytkach krwi; uczestnicy w postawaniu tromboksanu
- działa protekcyjnie na żołądek (prostaglandyny hamują wydzielanie HCl)
- reguluje przepływ krwi przez nerki (PGE2 powodują rozszerzanie naczyń w odp na NA i angio II)
- stymuluje akcję porodową
COX-2
- indukowana w stanie zapalnym przez IL-2 i TNF-alfa, a konstytutywnie w OUN i nerkach
- uczestniczy w leczeniu i gojeniu się uszkodzeń przewodu pokarmowego
- jej indukcja jest hamowana przez GKS
Ogólny podział NLPZ i wymień je (8,4,1)
Dzielimy je na 3 generacje:
I - klasyczne; silniejsze działanie, ale więcej działań niepożądanych: piroksykam, indometacyna, fenylbutazon, azapropazon, aspiryna, naproksen, diklofenak, ibuprofen
II generacji; preferencyjne względem COX-2:
nimesulid, etodolak, meloksykam, nabumeton
III generacji; selektywne względem COX-2 (200x większe powinowactwo do niej): koksyby
Mechanizm działania aspiryny
Jest nieodwracalnym inhibitorem COX ponieważ acetyluje serynę w jej miejscu aktywnym
Działania niepożądane NLPZ (wymień 8 oraz 1 cha-yczny dla działających silnie na COX-2; kiedy najczęściej występują; dlaczego) oraz pojęcie pułapki jonowej
Pułapka jonowa - NLPZ I gen. to słabe kwasy, dlatego w kwaśnym środowisku są w stanie niezjonizowanym i przenikają do komórek przez ich błony, a we wnętrzu komórki (które jest zasadowe) ulegają jonizacji i kumulują się.
Działania niepożądane (najczęściej w chorobach stawów - przewlekłe stosowanie):
- Uszkodzenie śluzówki żołądka, dwunastnicy, jej owrzodzenie, perforacja wrzodu (zahamowanie COX-1 –> spadek uwalniania PGE2 i PGI2 –> wzrost uwalniania HCl a sapdek uwalniania śluzu; zahamowanie COX-2 –> spadek regeneracji w układzie pokarmowym)
- Reakcje skórne - rumień, pokrzywka, reakcje fototoksyczne a nawet zespół Stevensona-Johnsona (pęcherzowa wysypka obemująca skórę i przewód pokarmowy i zachodząca z toksyczną nekrolizą naskórka)
- Zaburzenia czynności nerek - nafrotoksyczność, zatrzymanie Na i H2O, prowadzące do obrzęków i wzrostu ciśnienia (często u osób z chorobami nerek, noworodków czy starszych)
- Uszkodzenie wątroby - szczególnie diklofenak
- Astma aspirynowa - zahamowanie prostaglandyn powoduje zwiększoną syntezę leukotrienów biorących udział w reakcjach alergicznych i skurczu oszkrzeli
- Hiperurykemia - ASA w dawkach > 1-2g/d
- Wzrost ciśnienia śródgałkowego
- Bóle i zawroty głowy
Cha-yczne działanie niepożądane dla NLPZ o silnym działaniu na COX-2 jest zwiększenie tendencji do krzepliwości krwi, co prowadzi do zawałów, udarów itd)
Które NLPZ I gen dłużej wywołują szkodliwe działanie na przewód pokarmowy i dlaczego?
Indometacyna i diklofenak - bo ulegają krążeniu jelitowo-wątrobowemu (wydalanie z żółcią)
Po co stosuje się IPP w przypadku długiego spożywania NLPZ? Jak działa mizoprostol?
W celu zmniejszenia uszkodzeń błony śluzowej żółądka.
Mizoprostol jest analogiem PGE2; zmniejsza ryzyko wrzodów przy stosowaniu NLPZ
ASA - zalecenia do podania (3)
- Profilaktyka wtórna chorób sercowo naczyniowych (75-150mg/d)
- Profilaktyka pierwotna choroby Alzheimera
- Świeży zawał dawka 300-500mg
ASA - działania niepożądane (3)
- Astma aspirynowa
- Zespół Reya
- Salicylizm - przy przewlekłym stosowaniu dużych dawek: zaburzenia słuchu, szum w uszach, zawroty głowy, nudności wymioty
+ cha-yczne dla NLPZ
Zespół Reye’a
Jest to ostra encefalopatia wątrobowa. Jest ona uwarunkowana między innymi genetycznie i obarczona wysoką śmiertelnością. Zaobserwowano, że podanie dziecku z infekcją wirusową aspiryny do 12 rż. sprzyja wystąpieniu zespołu Reye’a, dlatego do 12 r.ż nie powinno się jej podawać.
Interakcje lekowe aspiryny (3)
- Nasila działanie warfaryny poprzez wypieranie jej z połączania z białkami (mniejsza krzepliwość)
- Zmniejsza działanie leków hipotensyjnych
- Zmniejsza działanie leków zwiększających wydzielanie kw moczowego (nie wolno podawać w dnie moczanowej)
Dawka aspiryny powodująca jej działanie przeciwpłytkowe oraz dawka przeciwzapalna
przeciwpłytkowa: 75-150mg/d
przeciwzapalna: 1-2g/d u dorosłego
Pochodne kw fenylooctowego - wymień 3; podaj generację
Diklofenak, aklofenak, fenklofenak
I gen.
Pochodne kw indolooctowego - wymień 2, podaj która to generacja, ich działania niepożądane inne niż cha-yczne dla NLPZ oraz cha-yczne zastosowanie jednego z tych leków
I generacja
- Indometacyna:
- najczęściej uszkadza przewód pokarmowy
- objawy ze strony OUN - uczucie znurzenia, depresja
- zaburzenia słuchu
- oligo- lub anurie.
*Wykorzystywana była do zamykania przetrwałego przewodu Botalla (teraz chirurgicznie).
- Sulindak - może wywołać:
-zmiany zabarwienia moczu
-zespół Stevensa-Johnsona
-agranulocytozę
-małopłytkowość
-cholestazę
Najrzadziej uszkadza nerki
Pochodne kw fenylopropionowego - wymień 5 i która to generacja NLPZ
- Ibuprofen
- Naproksen
- Ketoprofen
- Oksaprozyna
- Kw tiaprofenowy
Leki I gen.
Ibuprofen - w jakiej chorobie lek pierwszego rzutu i z czym synergizm
Choroby reumatyczne i synergizm z opioidami