uklad moczowy Flashcards
USG ukladu moczowego czestotliwosc
3,5HZ
USG
moczowody
prawidlowe nie sa widoczne
echogenicznosc miazszu nerki porwnujemy do
watroby - prawa nerka
sledziony - lewa nerka
Powinna
ona być taka sama lub nieco słabsza od echogeniczności prawidłowej wątroby i śledziony.
Kielichy uwidaczniają się
jedynie przy
poszerzeniu ukladu kielichowo miedniczkowego
TK
Badanie bez podawania środka cieniującego umożliwia lepsze uwidocznienie
zwapnień,
świeżych krwiaków oraz złogów znajdujących się
w nerkach, moczowodach lub pęcherzu moczov.rym.
tętnice nerkowe w fazie
wczesnej (po 20-25 sekundach), miąższ po kontrascie
miąższ nerki w fazie
nefrograficznej (po 90-120 sekundach),
układ
kielichowo-miedniczkowy, moczowody i pęcherz
moczowy w fazie
wydalnicznej - po3-6min
Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej (RTG) zawsze poprzedza
urografie
Powinno obejmować zarówno górne
bieguny nerek, jak i spojenie łonowe
zdjęcie RTG umożliwia uwidocznienie znacznej większości (około 85%)
zlogow w ukladzie moczowym
Zatarcie zarysów mięśni biodrowo-lędźwiowych
- spotykane jest w chorobach
h obejmujących przestrzeń okołonerkową (np. ropowica przynerkowa)
Przerzuty osteosklerotyczne
są typowe dla raka
gruczolu krokowego
Gaz w układzie moczowym - świadczy o
przetoce między przewodem pokarmowym a drogami
moczowymi ( wyjątkiem są pacjenci z cewnikiem
Foleya w pęcherzu moczowym)
Nefrogram opóźniony lub o mniejszej intensywności
obserwuje się w
zaburzeniach ukrwienia (zwężenie
tętnicy nerkowej).
Urografia polega na
dożylnym podaniu
jodowego środka cieniującego (ryc. 9.204), który
jest wydalany przez nerki. Badanie wymaga dobrego
przygotowania pacjenta
prawidłowa nerka nie powinna
być dłuższa niż
4 kolejne kręgi lędźwiowe, łącznie
z przestrzeniami międzykręgowymi (9-14 cm
u dorosłych) . Lewa nerka jest często większa od
prawej.
Utrzymujący się długo nefrogram
jest spowodowany
upośledzonym odpływem krwi
z nerki (zakrzep żyły nerkowej) lub zmniejszonym
wydalaniem środka cieniującego (zastój w drogach
moczowych)
Różnica długości nerek
i> 2 cm sugeruje chorobę
układu moczowego.
miazsz nerek wymiar
15-20mm
Wyróżnia się trzy fizjologiczne przewężenia
moczowodu:
czowodu:
o połączenie miedniczkowo-moczowodowe,
o miejsce skrzyżowania moczowodu znaczyniami biodrowymi wspólnymi,
o połączenie moczowodowo-pęcherzowe.
pecherz polozony
zewnatrzotrzenwowo
jedynie dno i część trzonu pokrywa
otrzewna ścienna.
Arteriografia wykonywana jest najczęściej u chorych, u których podejrzewa się
nadciśnienie naczyniowonerkowego, którego
przyczyną może być zwężenie tętnicy nerkowej.
Pielografia wstępująca polega na wprowadzeniu
cytoskopu, a następnie cewnika do moczowodu i wstecznym podaniu środka cieniującego.
W czasie pielografii zstępującej środek cieniujący
podaje się do dróg moczov.rych po przezskórnym nakłuciu miedniczki nerkowej lub jednego z kielichów
pod kontrolą USG, fluoroskopii lub, rzadko, TK
Nerka podkowiasta jest najczęstszą postacią
nerki zrosnietej
nerka podkowiasta
U 1/ 3 pacjentów
obserwuje się wady
przewodu pokarmowego, serca
i kostne.
Ureterocele jest to
torbielowate poszerzenie pęcherzowego ujścia moczowodu, które wpukla się do światła pęcherza moczowego, pociągając
za sobą błonę śluzową pęcherza. W urografii daje
to typowy obraz „głowy kobry”
Torbiel prosta jest
najczęsc1eJ spotykaną zmianą
w nerce, występującą u 50% osób po 50. roku zycia
11 Złotym standardem” w ocenie zmian ogniskowych w nerkach
jest obecnie
TK, jednak najpowszechniejszą metodą w ocenie zmian torbielowatych nerek pozostaje
USG.
torbiele powiklane co przemawia za zlosliwieniem
Pogrubienie
przegród lub ścian (odcinkowe lub na całej długości)
oraz obecność guzków
Większe, owalne zwapnienia
Torbielowatość nerek typu dorolsych
Objav.ry (nadciśnienie, niewydolność
nerek) pojawiają się między 30. a 50. rokiem zycia
Wadzie tej mogą
towarzyszyć torbiele wątroby i trzustki, u 18-26%
pacjentów występuje tętniak wewnątrzczaszkowy.
Nerka wielotorbielowata
jest wadą wrodzoną, często rozpoznawaną w okresie noworodkowym
jako v.ryczuwalny palpacyjnie guz
dotyczy jednej nerki - dysplastyczny miazsz i loiczne torbiele
Nerka wielotorbielowata USG/TK/ Urografia
ponieważ nerka nie zawiera
czynnego miąższu, nie stwierdza się wydalania
moczu cieniującego.
Torbiel wielokomorowa
nerczak torbielowatywielokomorov.ry
łagodną, niedziedziczoną zmianą wrodzoną.
USG/TK/ MR
■ Tworzyją skupisko torbieli (o średnicy do kilkunastu centymetrów) otoczone grubą torebką, często
wpuklające się w obręb miedniczki nerkowej.
■ Cechą charakterystyczną jest występowanie
przylegającej do zmiany, uciśniętej, ale poza tym prawidłowej tkanki nerkowej oraz wykształconego moczowodu.
Nerka gąbczasta jest ł
t łagodną postacią torbielowatości
rdzenia.
Nie upośledza funkcji nerki
Poszerzeniu ulegają kanaliki zbiorcze piramid nerkowych.
RTG przeglądowe w rzucie piramid - widoczne
są złogi
Stwardnienie guzowate
choroba Bourneville’ a
jest chorobą dziedziczną, na
którą składają się guzy mieszane (hamartoma) v.rystępujące w różnych narządach (mózg, skóra, oczy, serce
i nerki). W nerkach często występują mnogie naczyniakomięśniakotłuszczaki (angiomyolipoma), którym
mogą towarzyszyć torbiele
Zespół von Hippla-Lindaua
guy chromochlonne
W nerkach u 75% chorych obecne
są torbiele, a u 25-45% guzy, często obustronne,
wieloogniskowe i małe. Nierzadko w ścianie torbieli
dochodzi do rozrostu nowotworowego.
Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek
Urografia i ultrasonografia nie wykazują
zmian u 75% pacjentów. U pozostałych 25% chorych w urografii obserwuje się powiększenie nerki,
opóźniony i słaby nefrogram, opóźnione wydzielanie
moczu cieniującego
Najczęściej ropień nerki powstaje w przebiegu
ostrego odmiedniczkowego za palenia nerek jako zmiana pojedyncza. Mnogie ropnie sugerują zakażenie
krwiopochodne.
Gazotwórcze odmiedniczkowe zapalenie nerek jest
bardzo ciężką, szybko postępującą postacią zapalenia nerek, w której w miąższu nerki “‘7YStępuje gaz.
W 90% przypadków dotyczy chorych z zukrzyca
Martwica brodawek nerkowych
W przebiegu odmiedniczkowego zapalenia nerek
dochodzi do martwicy brodawek nerkowych (najczęściej mnogich). Dotyczy to zwłaszcza chorych na
cukrzycę.
Urografia
(jedyne badanie obrazowe umożliwiające dobre uwidocznienie zmian)
Przewlekłe odmiedniczkowe za palenie nerek jest to
przewlekłe zapalenie miąższu nerki. U dzieci najczęstszą przyczyną choroby jest
wsteczny odpływ
pęcherzowo-moczowodowy
Przewlekłe odmiedniczkowe
zapalenie nerek
Urografia
(podstawowe badanie obrazowe)
■ Uwidocznia pojedyncze lub mnogie zmiany bliznowate, które powodują powstanie wcięć na
zewnętrznych zarysach nerek. Prowadzą one do
kolbowatego zniekształcenia i poszerzenia przylegających kielichów. Brodawki nerkowe są spłaszczone.
■ Wydalanie moczu cieniującego jest prawidłowe,
upośledzone lub całkowicie zniesione.
■ Grubość warstwy miąższowej może ulec znacznemu zmniejszeniu, podobnie jak długość nerki.
■ Postępująca choroba prowadzi do marskości nerki.
(nerka
,,kitowa/kitowata”).
gruzlica nerek
Guzy nerek silnie echogeniczne wymagają różnicowania z
naczyniakomięśniakotłuszczakami (angiomyolipoma), a guzy torbielowate - z torbielami łagodnymi.
Przeciwko torbieli łagodnej przemawiają
pogrubiałe przegrody, wpuklające się do światła
obszary lite oraz stwierdzenie przepływu krwi
w obrębie ścian lub przegród w badaniu metodą
dopplerowską.
Rak nerkowokomórkowy (RNK) stanowi okolo
90% now nerek
Rak nerkowokomórkowy TK
Po dożylnym podaniu środka ieniującego guzy lite ulegają wzmocnieniu kontrastowemu większemu niż 10 jH. Wzmocnienie to jest zazwyczaj mniejsze niż wzmocnienie kontrastowe miąższu nerki.
Pierwotne guzy układu kielichowo-miedniczkowego
stanowią mniej niż 10% wszystkich nowotworów
nerki. Większość z nich (85-90%) to
raki przejściowokomórkowe. Poza nerką występują one w moczowodzie i pęcherzu moczowym.
Najczęściej choroba
dotyczy mężczyzn po 60. roku życia
Najczęściej przerzuty obejmują okoliczne węzły chłonne, wątrobę
płuca i kości.
Naczyniakomięśniakotłuszczak (angiomyolipoma)
jest
t łagodnym guzem składającym się z nieprawidłowych naczyń, mięśni gładkich i tkanki tłuszczowej.
W większości (80% przypadków) są to guzy pojedyncze, wykrywane najczęściej przypadkowo u kobiet w średnim wieku.
Naczyniakomięśniakotłuszczak USG
Obraz jest typowy - obecność tkanki tłuszczowej
sprawia, że naczyniakomięśniakotłuszczak jest
najbardziej echogenicznym guzem nerki.
TK
Uwidocznienie obszarów tkanki tłuszczowej
(o gęstości poniżej -30 jH.) jest typowe dla tego
guza.
Onkocytoma jest
dobrze odgraniczonym, łagodnym
guzem, składającym się z kwasochłonnych komórek,
zwanych onkocytami. Stanowi 4-5% guzów nerki.
Najczęściej występuje u mężczyzn w siódmej dekadzie życia. Większość guzów jest bezobjawowa, rozpoznawana przypadkowo
onkocytoma USG/TK/MR
Cechą charakterystyczną jest występowanie w guzie blizny centralnej. Obserwuje się ją u 1
/ 3 pacjentów w badaniu TK, u 25% pacjentów w badaniu
USG i czasami w badaniu MR. Obraz ten nie jest
jednak patognomoniczny dla onkocytoma i można go niekiedy spotkać w raku nerki.
Najczęstszym punktem v,ryjścia przerzutow do nerek sa
pluca, prostata, czerniak i jelito grube
W większości przypadków obserwuje się małe, mnogie, obustronne guzy nerek. Przerzut z raka jelita grubego
jest często duży i pojedynczy.
Kamica nerkowa USG
Kamienie nerkowe widoczne są jako silnie echogeniczne ogniska, za którymi występuje cień akustyczny.
Badanie wykonuje się przez wypełniony moczem
pęcherz
Guzy pęcherza moczowego
Guzy łagodne spotykane są rzadko. Spośród nich
najczęstszy jest
mięśniak gładkokomórkowy
Raki
przejściowokomórkowe stanowią 90% nowotworów złośliwych pęcherza moczowego
Często towarzyszą guzom miedniczki nerkowej i moczowodu - wszyscy
chorzy, u których podejrzewa się występownie guza
lub rozpoznano nowotwór, powinni mieć wykonaną urografię w celu wykluczenia współistniejących
ognisk.
ptomatologia zmian
■ Większość guzów pęcherza moczowego > 1, S cm
jest widoczna w urografii jako
przyścienny ubytek
wypełnienia
Objawy patologiczne obserwowane po dożylnym lub
dotętniczym podaniu środka cieniującego
Całkowity brak
nefrogramu
zator tętnicy nerkowej
oderwanie szypuły naczyniowej
Objawy patologiczne obserwowane po dożylnym lub
dotętniczym podaniu środka cieniującego
Segmentowy
brak nefrogram
zmiany ogniskowe (guzy, torbiele,
ropnie)
zator gałęzi tętnicy nerkowej
Objawy patologiczne obserwowane po dożylnym lub
dotętniczym podaniu środka cieniującego
Przedłużony
nefrogram/opóźnione wydalanie
moczu cieniującego
zwężenie tętnicy nerkowej
zakrzepica żyły nerkowej
przeszkoda w drogach
moczowych
Objawy patologiczne obserwowane po dożylnym lub
dotętniczym podaniu środka cieniującego
Nefrogram
prążkowany
ostre odmiedniczkowe
zapalenie nerek
przeszkoda w drogach
moczowych
zakrzepica żyły nerkowej
Przyczyny zwiększonej echogeniczności miąższu
nerki w USG
Ostre i przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek
Toczniowe zapalenie nerek
Stwardnienie naczyniowe nerek
Cukrzyca
Chłoniak/białaczka
AIDS
Amyloidoza
stopien urazu nerki I - lekki (75-85%)
stłuczenie, niewielkie pęknięcie miąższu leczenie zachowawcze
stopien urazu nerki li - znaczny (10%)
pęknięcie miąższu łączące się z układem kielichowa-
-miedniczkowym, krwiaki podtorebkowe i okołonerkowe lub lecz zachowawcze /operacyjne
podstawowe badanie obrazowe
umożliwiające rozpoznanie pęknięcia pęcherza
moczowego
cystografia
Polega na ostrożnym podaniu dużej
ilości (350-400 ml) 30% jodowego roztworu
środka cieniującego. W zależności od umiejscowienia pęknięcia środek cieniujący przedostaje
się do jamy otrzewnej lub przestrzeni zaotrzewnowej.
stopien urazu nerki Ili - bardzo ciężki (5%)
rozkawałkowanie nerki, uszkodzenie szypuły naczyniowej, rozerwanie miedniczki lub bliższej części moczowodu
lecz operacja
