Tubercolose (TBC) Flashcards
Waar bevindt TBC zich voornamelijk (geografisch)?
Zuid-Oost Azië
Sub-Saharaans Afrika
Met welke infectieziekte komt het geografisch voorkomen van TBC overeen?
HIV
→ Altijd een HIV-test doen wanneer TBC ontdekt wordt.
Wat is de incidentie van TBC in België?
8/100.000 per jaar
Binnen welke groepen (België, epidemiologie) komt TBC het meeste voor?
> Mensen die de Belgische nationaliteit niet hebben.
Mannen meer dan vrouwen
Piek bij de niet-Belgen bij de jongvolwassenheid
Welke soort TBC komt vaak voor?
Pulmonale TBC (2/3)
Extrapulmonale TBC (1/3)
Transmissie + ziekteverloop van TBC
- Airborne transmissie
- Primaire TBC: Mantoux-conversie binnen 6 - 8 weken
- Spontane heling binnen 6 maanden
- Verschillende mogelijkheden
→ Blijvende latente infectie (*)
→ Primoinfectie (binnen 2 jaar)
→ Progressie door HIV
→ Klaring van de bacterie
(*): Actieve TB door endogene reactivatie onder invloed van stress, malnutritie, (iatrogene) immunosupressie, …
Wanneer ben je besmettelijk met TBC?
Enkel als je open longletsels hebt (cavitaire, bronchiolytische, …) en hoest en/of in je uitgeademde lucht.
Mensen met een latente besmetting zijn normaal niet besmettelijk.
Immunopathogenese TBC
Granuloomvorming.
TBC (staafjes) worden ingekapseld door meerkernige reuscellen en verkazende granulomen.
DD van granulomen
TBC
Sarcoïdose
Vasculitis (GPA, wegener)
Schimmelinfecties
Celwandstructuur van TBC + gevolgenu
Mycobacteriën → Mycolzuren
→ Mycolzuren maken ze vatbaar voor een zuurvaste kleuring.
→ Heel veel AB kunnen niet gebruikt worden omdat er geen aangrijpingspunt is
→ Lange overleving in de natuur, …
Symptomen van pulmonale TBC
Chronisch hoesten met/zonder hemoptoe
Langdurige vermoeidheid
Koorts
Vermagering, anorexie
Nachtzweten
Thoracale pijn
Algemene malaise
Diagnose tuberculose (beeldvorming/bijkomend)
RX + vaak een CT (thorax)
+ Sputumstaal (→ zuurvaste staven)
(tuberculinetest (kan vals negatief zijn tijdens acute TBC))
Voor welke plaats in de longen heeft TBC een voorkeur?
De bovenkwabben
Microscopie TBC (hoe/voor- en nadelen)
Microscopie op sputum, maagvocht of etter
Fluorescente auraminekleuring (gevoeliger en sneller)
→ aantonen van positieve zuurvaste staven
Goedkoop, snel & idee van besmettelijkheid
Kweek TBC
Wordt samen met microscopie bijna altijd gedaan.
Eerste altijd decontaminatie nodig (anders overgroeien andere pathogenen). Kweek op verschillende bodems.
Metabole activiteit geeft kleuromslag.
Duurder en duurt langer (10 - 28 dagen) om kweek af te werken (geeft bloemkooltjes).
Moleculaire testen helpen bij de identificatie van de resultaten v/d kweek.
Moleculaire testen TBC (verschillende soorten)
Binnen 2 uur resultaat (met diagnose)
Moleculaire testen rechtstreeks op staal (geen cultuur).
Amplificatie van mRNA (PCR test)
Rifampicine resistentie kan soms ook aangetoond worden → belangrijk voor R/
Gevoeligheidsbepaling TBC
Is de stam gevoelig aan 1° tuberculostatica?
→ gebeurt ook vaak in laboratorium
Gevoeligheidsbepaling duurt lang (kweek gaat traag).
Gouden standaard test TBC wanneer zuurvaste staven gevonden zijn.
PCR test.
→ Zijn de mycobacteriën tuberculeus of niet-tuberculeus?
→ Is er resistentie tegen rifampicine?
R/ TBC + aandachtspunten
Combinatietherapie voor 6 maanden
Isoniazide, Rifampicine, Pyrazinamide en Ethambutol
→ Initiatie: Quadrupple therapie voor 2 maanden
→ Continuatiefase: Duale therapie voor 4 maanden (*)
(*) Liefst isoniazode + rifampicine
- Stipte inname
- Voldoende dosage
- Initiële behandeling (eerste 2M) bepaalt het succes
- Toxiciteit evalueren
Wat zijn de 4 eerstelijns tuberculostatica?
Isoniazide
Rifampicine
Pyrazinamide
Ethambutol
Isoniazide (farmacologie)
1° TBC-statica
Meest krachtige tuberculostaticum. Interferentie met de DNA synthese (bactericied)
Nuchter innemen in 1 gift.
Bijwerkingen: hepatitis, perifere neuropathie en huidrash
Rifampicine (farmacologie)
1° TBC-statica
Inhibitie RNA-polymerase (bactericied)
In 1 gift geven (pilletjes niet verspreiden over de dag)
Bijwerkingen: Rode verkleuring van de secreties, nausea, braken, leverstoornissen, …
VEEL INTERACTIES!!!
Pyrazinamide (farmacologie)
1° TBC-statica
Bactericied
Werkt goed in zuur milieu (itt andere 1° TBC-statica).
In 1 gift geven, hoeft niet nuchter.
Bijwerkingen: Hepatitis, rash, hyperuricemie, …
Ethambutol (farmacologie)
1° TBC-statica
Bacteriostatisch of bactericied
Bijwerkingen: retrobulbaire neuritis (kleurenzicht verliezen) → oftalmoloog controle!
Risicofactoren voor multidrug resistentie TBC
Resistente bron
Voorafgaande behandeling
Immigratie
HIV-besmetting
Leeftijd van <65 jaar
Gedrag/levensstijl: dakloosheid, IV druggebruik
R/ Mantoux-conversie
Om latente TBC aan te tonen: actieve uitsluiten.
Bij wie latente TBC opsporen?
Immuungecomprommiteerden (HIV, opstart anti-TNF, pretransplant, dialyse, …)
Contacten van TBC patiënten
Asielzoekers uit endemische gebieden
Gevangenen
Beroepsgebonden blootstelling
Aflezen tuberculinetest
< 5 mm = negatief
5 - 9 mm = meestel negatief
10 - 14 mm = meestal positief
> 15 mm = positief
(!) Enkel de induratie (hardheid) meten, niet de rode vlek.
Tuberculinetest beperkingen
Vals positief (BCG-gevaccineerden, herhaalde testing, te hoge dosering, …)
Vals negatief (sarcoïdose, malnutritie, immuuncompressie, virale infectie, …)
Immuundiagnostiek TBC (latent)
Andere keuze dan Tuberculinetest
IGRA: mantoux in vitro doen → kijken of interferon gamma wordt vrijgesteld.
Controle meenemen (voor BCG gevaccineerden, … → correcter resultaat)
Hogere kostprijs, geen terugbetaling, veel valspositieven.
Wanneer kiezen voor IGRA test?
- Patiënten die op immunosupressie zullen komen
- BCG gevaccineerden (latente TBC)
- Oudere mensen
R/ latente TBC
Altijd behandelen.
Isoniazide gedurende 6 - 9 maand in monotherapie
Internationale richtlijnen zijn Rifampicine (minder hepatotoxisch) voor 4 maanden OF rifampicine + isoniazide voor 3 maand
Rifampicine = vrij duur en niet terugbetaald (160 euro voor 4 maand)
