Tubercolose (TBC)

Question 1

Waar bevindt TBC zich voornamelijk (geografisch)?

Answer 1

Zuid-Oost Azië
Sub-Saharaans Afrika

Question 2

Met welke infectieziekte komt het geografisch voorkomen van TBC overeen?

Answer 2

HIV

→ Altijd een HIV-test doen wanneer TBC ontdekt wordt.

Question 3

Wat is de incidentie van TBC in België?

Answer 3

8/100.000 per jaar

Question 4

Binnen welke groepen (België, epidemiologie) komt TBC het meeste voor?

Answer 4

> Mensen die de Belgische nationaliteit niet hebben.
Mannen meer dan vrouwen
Piek bij de niet-Belgen bij de jongvolwassenheid

Question 5

Welke soort TBC komt vaak voor?

Answer 5

Pulmonale TBC (2/3)
Extrapulmonale TBC (1/3)

Question 6

Transmissie + ziekteverloop van TBC

Answer 6

1. Airborne transmissie
2. Primaire TBC: Mantoux-conversie binnen 6 - 8 weken
3. Spontane heling binnen 6 maanden
4. Verschillende mogelijkheden
   → Blijvende latente infectie (*)
   → Primoinfectie (binnen 2 jaar)
   → Progressie door HIV
   → Klaring van de bacterie

(*): Actieve TB door endogene reactivatie onder invloed van stress, malnutritie, (iatrogene) immunosupressie, …

Question 7

Wanneer ben je besmettelijk met TBC?

Answer 7

Enkel als je open longletsels hebt (cavitaire, bronchiolytische, …) en hoest en/of in je uitgeademde lucht.

Mensen met een latente besmetting zijn normaal niet besmettelijk.

Question 8

Immunopathogenese TBC

Answer 8

Granuloomvorming.

TBC (staafjes) worden ingekapseld door meerkernige reuscellen en verkazende granulomen.

Question 9

DD van granulomen

Answer 9

TBC
Sarcoïdose
Vasculitis (GPA, wegener)
Schimmelinfecties

Question 10

Celwandstructuur van TBC + gevolgenu

Answer 10

Mycobacteriën → Mycolzuren

→ Mycolzuren maken ze vatbaar voor een zuurvaste kleuring.
→ Heel veel AB kunnen niet gebruikt worden omdat er geen aangrijpingspunt is
→ Lange overleving in de natuur, …

Question 11

Symptomen van pulmonale TBC

Answer 11

Chronisch hoesten met/zonder hemoptoe
Langdurige vermoeidheid
Koorts
Vermagering, anorexie
Nachtzweten
Thoracale pijn
Algemene malaise

Question 12

Diagnose tuberculose (beeldvorming/bijkomend)

Answer 12

RX + vaak een CT (thorax)
+ Sputumstaal (→ zuurvaste staven)

(tuberculinetest (kan vals negatief zijn tijdens acute TBC))

Question 13

Voor welke plaats in de longen heeft TBC een voorkeur?

Answer 13

De bovenkwabben

Question 14

Microscopie TBC (hoe/voor- en nadelen)

Answer 14

Microscopie op sputum, maagvocht of etter

Fluorescente auraminekleuring (gevoeliger en sneller)
→ aantonen van positieve zuurvaste staven

Goedkoop, snel & idee van besmettelijkheid

Question 15

Kweek TBC

Answer 15

Wordt samen met microscopie bijna altijd gedaan.

Eerste altijd decontaminatie nodig (anders overgroeien andere pathogenen). Kweek op verschillende bodems.

Metabole activiteit geeft kleuromslag.

Duurder en duurt langer (10 - 28 dagen) om kweek af te werken (geeft bloemkooltjes).

Moleculaire testen helpen bij de identificatie van de resultaten v/d kweek.

Question 16

Moleculaire testen TBC (verschillende soorten)

Answer 16

Binnen 2 uur resultaat (met diagnose)

Moleculaire testen rechtstreeks op staal (geen cultuur).
Amplificatie van mRNA (PCR test)

Rifampicine resistentie kan soms ook aangetoond worden → belangrijk voor R/

Question 17

Gevoeligheidsbepaling TBC

Answer 17

Is de stam gevoelig aan 1° tuberculostatica?
→ gebeurt ook vaak in laboratorium

Gevoeligheidsbepaling duurt lang (kweek gaat traag).

Question 18

Gouden standaard test TBC wanneer zuurvaste staven gevonden zijn.

Answer 18

PCR test.
→ Zijn de mycobacteriën tuberculeus of niet-tuberculeus?
→ Is er resistentie tegen rifampicine?

Question 19

R/ TBC + aandachtspunten

Answer 19

Combinatietherapie voor 6 maanden
Isoniazide, Rifampicine, Pyrazinamide en Ethambutol
→ Initiatie: Quadrupple therapie voor 2 maanden
→ Continuatiefase: Duale therapie voor 4 maanden (*)

(*) Liefst isoniazode + rifampicine

• Stipte inname
• Voldoende dosage
• Initiële behandeling (eerste 2M) bepaalt het succes
• Toxiciteit evalueren

Question 20

Wat zijn de 4 eerstelijns tuberculostatica?

Answer 20

Isoniazide
Rifampicine
Pyrazinamide
Ethambutol

Question 21

Isoniazide (farmacologie)

Answer 21

1° TBC-statica

Meest krachtige tuberculostaticum. Interferentie met de DNA synthese (bactericied)

Nuchter innemen in 1 gift.

Bijwerkingen: hepatitis, perifere neuropathie en huidrash

Question 22

Rifampicine (farmacologie)

Answer 22

1° TBC-statica

Inhibitie RNA-polymerase (bactericied)

In 1 gift geven (pilletjes niet verspreiden over de dag)

Bijwerkingen: Rode verkleuring van de secreties, nausea, braken, leverstoornissen, …

VEEL INTERACTIES!!!

Question 23

Pyrazinamide (farmacologie)

Answer 23

1° TBC-statica

Bactericied

Werkt goed in zuur milieu (itt andere 1° TBC-statica).

In 1 gift geven, hoeft niet nuchter.

Bijwerkingen: Hepatitis, rash, hyperuricemie, …

Question 24

Ethambutol (farmacologie)

Answer 24

1° TBC-statica

Bacteriostatisch of bactericied

Bijwerkingen: retrobulbaire neuritis (kleurenzicht verliezen) → oftalmoloog controle!

Question 25

Risicofactoren voor multidrug resistentie TBC

Answer 25

Resistente bron
Voorafgaande behandeling
Immigratie
HIV-besmetting
Leeftijd van <65 jaar
Gedrag/levensstijl: dakloosheid, IV druggebruik

Question 26

R/ Mantoux-conversie

Answer 26

Om latente TBC aan te tonen: actieve uitsluiten.

Question 27

Bij wie latente TBC opsporen?

Answer 27

Immuungecomprommiteerden (HIV, opstart anti-TNF, pretransplant, dialyse, …)
Contacten van TBC patiënten
Asielzoekers uit endemische gebieden
Gevangenen
Beroepsgebonden blootstelling

Question 28

Aflezen tuberculinetest

Answer 28

< 5 mm = negatief
5 - 9 mm = meestel negatief
10 - 14 mm = meestal positief
> 15 mm = positief

(!) Enkel de induratie (hardheid) meten, niet de rode vlek.

Question 29

Tuberculinetest beperkingen

Answer 29

Vals positief (BCG-gevaccineerden, herhaalde testing, te hoge dosering, …)

Vals negatief (sarcoïdose, malnutritie, immuuncompressie, virale infectie, …)

Question 30

Immuundiagnostiek TBC (latent)
Andere keuze dan Tuberculinetest

Answer 30

IGRA: mantoux in vitro doen → kijken of interferon gamma wordt vrijgesteld.

Controle meenemen (voor BCG gevaccineerden, … → correcter resultaat)

Hogere kostprijs, geen terugbetaling, veel valspositieven.

Question 31

Wanneer kiezen voor IGRA test?

Answer 31

• Patiënten die op immunosupressie zullen komen
• BCG gevaccineerden (latente TBC)
• Oudere mensen

Question 32

R/ latente TBC

Answer 32

Altijd behandelen.

Isoniazide gedurende 6 - 9 maand in monotherapie

Internationale richtlijnen zijn Rifampicine (minder hepatotoxisch) voor 4 maanden OF rifampicine + isoniazide voor 3 maand

Rifampicine = vrij duur en niet terugbetaald (160 euro voor 4 maand)