Þróun áfengis- og vímuefnaneyslu - forvarnir og stefna á Íslandi í áfengismálum

Question 1

Afhverju nota einstaklingar áfengi og aðra vímuefnagjafa?

Answer 1

Hafa löngun í breytta líðan

Löngun til að upplifa „gleði“

Takast á við tilfinningalegan eða líkamlegan sársauka

Hafa val um að nota vímuefni (eða ekki)

Question 2

Ákvörðun um að neyta áfengis

Answer 2

Væntingar um góð áhrif eða góða niðurstöðu af notkun efnisins

Væntingar um betri upplifun á raunveruleika

Question 3

Í fyrstu getur notkun efna verið umbun og aukið ánægju en með ofnotkun…

Answer 3

Snúast væntingar í andhverfu og getur leitt til vanlíðan

Question 4

Mögulegir þættir sem hafa áhrif á áfengis- og vímuefnaneyslu

Answer 4

Umhverfisáhrif

Samfélagslegir þættir

Nærumhverfi

Einstaklingurinn sjálfur

Question 5

Samfélagslegir þættir

Answer 5

Samfélagið

Menning

Stéttaskipting

Hvaða vín er verið að nota

Forvarnir

Heilbrigðiskerfið vs. markaðshyggja

Pólitík

Question 6

Nærumhverfi

Answer 6

Fjölskylda og fjölskyldumenning

Foreldrar

Stétt og staða

Menning

Vinir - jafningjar

Skólinn

Áhugamál

Question 7

!! Einstaklingurinn sjálfur

Answer 7

50% líkur á því að einstaklingur hafi það í sér að þróa með sér vímuefnaröskun af einhverju tagi ef foreldri er með einhverskonar vímuefnaröskun

Skapgerð

Question 8

Lotudrykkja

Answer 8

Drekka mjög mikið á ákveðnum tíma eins og td um helgar

Question 9

Umhverfisþættir

Answer 9

Áfengisstefna er allar beinar aðgerðir og ákvarðanir sem yfirvöld eða samtök setja til að koma í veg fyrir skaða af völdum áfengisneyslu

Stýrun á aðgengi að áfengi og ólöglegum vímuefnum td lög um áfengiskaupaaldur og útsölustaði ss einkasala ríkisins og lög um ólögleg vímuefni

Verð og skattlagning áfengis

Markaðssetning áfengis

Takmark auglýsinga td í blöðum, sjónvarpi, bíómyndum og á netinu

Question 10

Menning

Answer 10

Lotudrykkjufólk

Vilja hafa stjórn á sjálfum sér, ákveðin menning

Question 11

Hvaða vín er verið að nota

Answer 11

Þeir sem hafa minna á milli handanna nota sterkara vín

Þeir sem eru betur efnaðir drekka frekar oftar og dýrara vín

Hvaða efni er verið að nota

Question 12

Forvarnir

Answer 12

Forvarnir byrja heima

Forvarnir í skólum

Fræða bæði börn, foreldrar, starfsfólk skóla og þjálfara

Question 13

Heilbrigðiskerfi vs. markaðshyggja

Answer 13

Peningurinn sem fer í kassann í ÁTVR fer til ríkisins

Heilbrigðiskerfið sér um einstaklingana sem neyta áfengis og þurfa hjálp við það

Er þá ekki betra að hluti af peningunum sem einstaklingur eyddi í áfengið fari í að hjálpa í heilbrigðiskerfinu

Í netverslunum færi meira í verslanirnar en ekki til ríkisins

4. stærsta vandamálið sem ógnar heilbrigði einstaklinga

Question 14

Fjölskylda og fjölskyldumenning

Answer 14

Foreldrar taka áfengi og skemmtun fram yfir fjölskyldutíma og samverustund með börnunum

Börnin mikið ein heim kannski

Fjölskylda á ekki að vera undir áhrifum áfengis

Question 15

Foreldrar

Answer 15

Foreldrar vinna mikið og seint, drekka á móti til að ná sér í hvíld

Question 16

Stétt og staða

Answer 16

Hversu mikið er til að eyða í áfengi?

Foreldrar sem vinna mikið til að hafa nóg á milli handanna og drekka þá á móti eftir langa og erfiða daga

Question 17

Vinir - jafningjar

Answer 17

Vinir eru dómharðir á áfengi

!!Börn óttast frekar höfnun vina sinna heldur en refsun foreldra sinna

Question 18

Skólinn

Answer 18

Hver eru skilaboð skólans?

Er skólinn með skýra forvarnarstefnu?

Question 19

Áhugamál

Answer 19

Hópíþróttir (hópíþróttir geta ýtt undir neyslu td þegar lið er að fagna)

Einstaklingsíþróttir

Question 20

Einstaklingurinn

Answer 20

Viðhorf og gildi

Erfðir

Persónuleg færni

Félagsfærni

Seigla

Question 21

Viðhorf og gildi

Answer 21

Ef einstaklingur byrjar að drekka

Efla sjálfstraust, sjálfsvirðing og sjálfsmynd

Stigin 3

Í BESTA falli skila forvarnir engu

Question 22

Seigla

Answer 22

Að hafa seiglu til þess að takast á við erfiða hluti

Erfiði í fjölskyldunni

Question 23

Stigin 3 hjá ungmennum

Answer 23

1. stig - áður en barn byrjar að drekka
   a. Áhersla í undirstöðu forvörnum fyrir unglinga er að efla sjálfstraust, sjálfsvirðingu og sjálfsmynd þeirra sem skilar sér til baka í aukinni samskiptahæfni og betri lífsgæðum
2. stig - þegar unglingar eru byrjau að drekka eða hugsa um drykkju og önnur vímuefni
   a. Áhersla á að efla sjálfstraust, sjálfsvirðingu og sjálfsmynd þeirra sem skilar sér til baka í aukinni samskiptahæfni og betri lífsgæðum
   b. Markmið að unglingarnir þekki sjúkdóminn alkahólsröskun og hvernig neyslan kemur niður á einstaklingum andlega, líkamlgea og félagslega
3. stig – fyrir einstaklinga sem eru í neyslu, annaðhvort við það að miss stjórn á henni eða búnir að missa stjórn og farnir að upplifa fíkn og fráhvarfseinkenni
   a. meðferð, forvörn, draga úr skaða

Question 24

1. stigs forvarnarfræðsla

Answer 24

Áður en barn byrjar að drekka

Áhersla í undirstöðu forvörnum fyrir unglinga er að efla sjálfstraust, sjálfsvirðingu og sjálfsmynd þeirra sem skilar sér aftur í aukinni samskiptahæfni og betri lífsgæðum

Question 25

2. stigs forvarnarfræðsla

Answer 25

Unglingar sem byrjaðir eru að drekka eða hugsa um drykkju og önnur vímuefni

Áhersla efla sjálfstraust, sjálfsvirðingu og sjálfsmynd þeirra sem skilar sér aftur í aukinni samskiptahæfni og betri lífsgæðum
Markmiðið er að unglingarnir þekki sjúkdóminn alkahólisma og hvernig neyslan kemur niður á einstaklingnum andlega, líkamlega og félagslega

Question 26

3. stigs forvarnarfræðsla

Answer 26

Fyrir einstaklinga sem eru í neyslu, annaðhvort við það að missa stjórn á henni eða búnir að missa stjórn og farnir að upplifa fíkn og fráhvarfseinkennni

Meðferð, forvörn, draga úr skaða

Question 27

Átak gegn vímuefnum

Answer 27

Verkefnaáætlun sem var samþykkt 1997 af ríkisstjórn Íslands og Reykjavíkurborg

Verkefnið var Ísland án eiturlyfja 2002

Meginmarkmið verkefnisins var að sameina krafta þjóðarinnar í baráttu gegn ólöglegum vímuefnum, efla forvarnir og skipuleggja aðgerðir

Ávinningur af verkefninu var meðal annars sá að forvarnarstarf gegn áfengis- og vímuefnaneyslu unglinga var samræmt og samvinna við foreldra og þátttaka foreldra jókst

Samstarf skóla og yfirvalda var aukið til að sporna gegn aukinni notkun unglinga á áfengi og öðrum vímugjöfum

Kannanir sýna góðan árangur þar sem hefur dregið úr neyslu unglinga sl. áratug

Ein af afurðum verkefnisins var stofnun áfengis- og vímuefnaráðs 1998

Núna er starfandi fagráð landlæknis í áfengis- og vímuvörnum

Question 28

Markmið átaks gegn vímuefnum

Answer 28

Markmið að breyta hegðun unglinga ekki bara viðhorfum

Að allir væru meðvitaðir um átakið

Styrkja samstarf milli fagaðila og stofnanna

Styðja við rannsóknir á sviði rannsókna í málaflokknum

Question 29

Áætlun átaks gegn vímuefnum

Answer 29

Vekja áhuga samfélagsins í heild til þess að sporna við fíkniefnum

Grunnskólar án fíkniefna

Foreldraráð og foreldra samstaða

Íþróttir og tómstundir án fíkniefna

Fræðsla til þjálfara og fl.

Efla forvarnir og fræðslu til bæði fullorðina og barna

Question 30

Dæmi um forvarnarverkefni

Answer 30

Stöðvum unglingadrykkju

Útivistartími

Frístundakort

Foreldra samningar

Forvarnir í skólum

SAMAN hópurinn

Náum áttum

Málstofur og ráðstefnur

Reglulegar mælingar (ESPAD, ICSRA)

Question 31

Tegund forvarnafræðslu

Answer 31

Dreifing upplýsinga

Almenn færni

Áhugahvetjandi

Félagsleg færni

Víðtæk færni

Question 32

Atriði sem þarf að hafa í huga við forvarnafræðslu

Answer 32

Tímasetning
Leiðbeinendur
Kennslufræði
Hverju fræðslan beinist að
Hverjir fá fræðslu / Minnihlutahópar
Innleiðing
Lengd
Útbreiðsla
Mat á forvarnaverkefnum

Question 33

Samkvæmt DSM5 og ICD10 eru eftirfarandi atriði til staðar við þróun vímuefnaröskunar…

Answer 33

Skert stjórn á notkun efnisins

Félagsleg skerðing vegna vímuefnaneyslu

Efni notuð við áhættusamar aðstæður

Einstaklingurinn þróar með sér líkamlegt þol og upplifir fráhvarfseinkenni eftir að neyslu er hætt