Thema 3 Sociaal: Verzuiling

Question 1

Welke vier zuilen waren er in Nederland?

Answer 1

De katholieken, de protestanten, de socialisten en de liberalen

Question 2

Er zijn verschillende visies op de verzuiling. Wat zegt schöffer hierover in zijn boek uit 1968. de Nederlandse confessionele partijen 1918-1938

Answer 2

Elke segment van de Nederlandse samenleving vormde een typische cultuurgroep. Dit was zo sterk dat je binnen een minuut wist of iemand christelijk, rooms, liberaal of socialist was.

Question 3

Wat zeggen Blokker, Blokker en Blokker over de verzuiling

Answer 3

Buiten de eigen zuil hadden de zuilen niets te zoeken.

Question 4

Wat zijn de kenmerken van de Katholieke zuil?

Answer 4

1. Sterkste zuil
2. Gesloten wereld
3. Hiërarchische organisatie
4. Controle op gezins- en huwelijksleven

38.5 procent in Nederland was katholiek

Question 5

Wat waren de kenmerken van de protestanten?

Answer 5

Geen overkoepelende kerk maar verschillende stromingen. Vrijzinnigen versus gereformeerden. Grootste zuil.

(1920: 41,2 procent hervormd)
(1920: 9.1 procent gereformeerd)

Question 6

Wat waren de eigenschappen van socialistische zuil?

Answer 6

1. Geen geloof of kerkelijke organisatie
2. Socialisme kopieerde soms wel haast religieuze uitgangsvormen
3. Traditionele man-vrouw opvatting

Question 7

Wat waren de eigenschappen van de liberale zuil?

Answer 7

1. Wilden zelf geen zuil zijn, betreurden dat andere dit wel wilden.
2. Na pacificatie 1917 nam invloed af.
3. 15% van de bevolking in 1918
4. Top van het zakenleven en hoge ambtenaren

Question 8

Hoe is de verzuiling ontstaan?

Answer 8

1. De drie kwesties: schoolstrijd, kiesrecht en sociale kwestie\
2. Groen Van Pinsterer: protestants christelijke politiek in parlementair stelsel
3. De Pacificatie: eenheid in verdeeldheid.

Question 9

De verzuiling kan worden gezien als Nederlandse Sonderweg of nationale mythe. Geef een voorbeeld van verzuiling als Nederlandse sonderweg

Answer 9

De sonderwegthese is de stelling dat Duitsland in de 29ste eeuw een eigen, afwijkende ontwikkeling heeft doorgemaakt in de overgang naar een democratie. Je zou dit ook kunnen zeggen over Nederland door de sterk aanwezige verzuiling.

Question 10

Peter van Dam heeft het over de verzuilingsbeeldspraak. Hoe kunnen we beter spreken over de verzuiling?

Answer 10

1. Onbeweeglijke maatschappij
2. Robuuste, strak georganiseerde zuilen
3. Scheiding tussen tussen levensbeschouwelijke groeperingen

Het aanstekelijke plaatse van vier kaarsrechte, keurig van elkaar gescheiden zuilen verdringt het complexe tableau van de Nederlandse maatschappij in de eerste heft van de 20ste eeuw.

Question 11

Vanaf de jaren 80 kwam er meer onderzoek naar de verzuiling. Wat zijn de heersende meningen in het historiografisch debat?

Answer 11

Stuurman (1983): verzuiling was een strategie van de heersende elite om de emancipatie van arbeiders en vrouwen tegen te gaan.

H. Righart (1986).In vier landen (Oostenrijk, Zwitserland, België en Nederland) is de verzuiling een kerkelijke strategie geweest tegen secularisering

P. De Rooy (1995). In verschillende fasen hadden verschillende oorzaken de overhand. De ene keer ging dit over het veiligstellen van een machtspositie. Dan weer over het streven naar emancipatie of het beschermen van eigen identiteit.

Question 12

Er zijn volgens Righart drie theorieën die de verzuiling kunnen verklaren. Noem deze en geef kort aan wat hiermee bedoeld word. Welke van deze theorieën is het meest plausibel volgens Richthart?

Answer 12

1. Emancipatie theorie: resultaat van de emancipatie van gediscrimineerde minderheidsgroepen. Lastig als deze religieuze groepen worden gemixt met socialistische invloeden. Moest de katholieke arbeider worden geemancipeerd?Maar slechts beperkt toepasbaar, in Oostenrijk of België.
2. De beschermingstheorie: protectie tegen moderne verschijnselen. motief kan pastoraal zijn maar ook politiek, bijvoorbeeld het gevecht tegen de de neutralisatie van het socialisme. Deze klinkt het meest toepasbaar voor Nederland. Alleen niet toepasbaar voor de socialistische zuil? wat hadden zij te beschermen
3. De politieke mobilisatietheorie: Niet de kerken maar de politieke partijen waren de voortrekkers van de verzuiling. Kritiek: er ligt ook maatschappelijke behoefte aan ten grondslag. Deze meest toepasselijk voor andere landen in Europa.

Question 13

Righart geeft een definitie van verzuiling. Welke is dit

Answer 13

verzuildheid als een maatschappelijke structuur, waarin meerdere, ten opzichte van elkaar gescheiden organisatorische complexen bestaan, die godsdienstig of ideologisch gemotiveerd en tendentieel autarkisch zijn. Verzuiling is het proces, waarin deze maatschappelijke structuur gestalte krijgt.

Question 14

Verzuiling geldt als uniek Nederlands recept. Peter Van Dam noemt dit onterecht. Waarom?

Answer 14

Peter Van Dam heeft het over zware gemeenschappen in verschillende landen.

Question 15

Eind 19de eeuw en begin 20ste eeuw kwamen we in de fase van de moderniteit. Op welke vlakken veranderde de wereld.

Answer 15

1. Kunst. Abstracte en impressionistische kunst. (Piet Mondriaan)
2. Technologie. Komst van het vliegtuig
3. Sport: een brede, internationale confrontatie tussen traditie en moderniteit
4. Architectuur