Thema 2: Regelgeving en Legaliteit

Question 1

legaliteitsbeginsel

Answer 1

elk overheidsoptreden, (dat inbreuk maakt op de vrijheid van burgers), dient op een wettelijke grondslag te berusten. Welk overheidsoptreden onder de reikwijdte van het legaliteitsbeginsel valt en hoe de bevoegdheid wordt verkregen.

Question 2

de gedachte van het legaliteitsbeginsel heeft zich in 3 fasen ontwikkeld

Answer 2

1. presterende overheid
2. goede bedoelingen van de overheid
3. feitelijke handelingen

Question 3

presterende overheid

Answer 3

deze prestaties zouden binnen de klassieke opvatting niet op een wettelijke grondslag behoeven te berusten, omdat de overheid begunstigend en niet beperkend optreedt.
Een voorbeeld hiervan is dat de overheid subsidies verstrekt. Het verstrekken van subsidie kan voor willekeur zorgen en willekeur kan alleen voorkomen worden indien er algemene regels achter bepaalde beslissingen liggen. Zo behoeven ook prestaties van de overheid een wettelijke grondslag;

Question 4

goede bedoelingen van de overheid

Answer 4

overheidsoptreden die goed bedoeld zijn, maar heel ingrijpend van aard kunnen zijn. Een voorbeeld het Fluorideringsarrest

Question 5

feitelijke handelingen

Answer 5

handelingen die geen rechtsgevolg hebben. Bijvoorbeeld om het openbreken van een weg. Ook bij dit soort vormen van overheidsoptreden, die niet kwalificeren als klassieke inbreuken op de vrijheid van burgers, verlangen toch een wettelijke grondslag. Gevolgen ingrijpend kunnen zijn.

Question 6

onderscheiden overheidsoptreden/besluiten aan de hand van de inhoud of vorm van overheidsbesluiten

Answer 6

1. materiële kenmerken = wanneer er gekeken wordt naar de inhoud van overheidsbesluiten.
2. formele kenmerken = staat de vorm centraal en gaat het om de vraag wie een bepaalde norm heeft gemaakt en volgens welke procedure deze norm tot stand is gekomen

Question 7

De materiële kenmerken van een besluit bestaan uit vier begrippen die verdelen zijn in twee dimensies

Answer 7

1. algemeen
2. individueel
3. concreet
4. abstract
   1e dimensie betreft de kring van personen
   2e dimensie betreft de toepasbaarheid (gevallen of situaties)

Question 8

algemeen

Answer 8

een besluit gericht is tot een groep personen die in beginsel van samenstelling kan veranderen (voorbeeld ‘brildragers’)

Question 9

individueel

Answer 9

een besluit gericht tot één persoon of een aantal personen die worden aangewezen tot geadresseerden

Question 10

concreet

Answer 10

is in beginsel niet herhaaldelijk toepasbaar. Wordt maar één keer toegepast en heeft daarna geen werking meer

Question 11

abstract

Answer 11

indien een besluit abstract is, dan is het herhaaldelijk toepasbaar.

Question 12

algemeen abstract

Answer 12

regelgeving (Gemeentewet, Provinciewet, Burgerlijk Wetboek)

Question 13

algemeen concreet

Answer 13

algemene groep en eenmalig (iedereen krijgt een 9 voor dit vak)

Question 14

individueel abstract

Answer 14

stadionverbod (1 iemand moet iets voor een bepaalde periode doen, elk weekend geldt dat verbod dus bv.)

Question 15

individueel concreet

Answer 15

beschikking (toekennen van een vergunning)

Question 16

algemeen abstract overheidsbesluit

Answer 16

kan een ‘wet in materiële zin’ zijn (ofwel een AVV = algemeen verbindend voorschrift)

Question 17

wet in materiële zin

Answer 17

is eenieder verbindende voorschrift die rechten of plichten in het leven roepen.

Question 18

Kenmerken van een AVV zijn:

Answer 18

• Algemeen: wat betreft kring van personen;
• Abstract: herhaaldelijk toepasbaar wat betreft gevallen of situaties;
• Externe werking: naar buiten toe werken, het moet de burgers kunnen binden;
• Wettelijke grondslag: legaliteitsbeginsel, het moet terug te vinden zijn in een wet.

Question 19

beleidsregels

Answer 19

type overheidsbesluit, zijn door een bestuursorgaan vastgestelde regels over de uitoefening van bestuursbevoegdheden die dit bestuursorgaan heeft of waar het verantwoordelijk voor is. Werkt in beginsel intern en kunnen burgers geen verplichtingen opleggen, het bindt vooral het bestuursorgaan bij het maken van besluiten op grond van een beleidsregel. Daarentegen moet een beleidsregel soms wijken, als er zodanige omstandigheden zijn dat het niet redelijk is de beleidsregel toe te passen, een algemeen verbindend voorschrift mag niet.

Question 20

formele kenmerken overheidsbesluiten

Answer 20

Bestaat uit normenhiërarchie, type wetgeving een hiërarchie waarbij een rangorde bestaat.
1. Wetten in formele zin/wifz
2. Algemene maatregel van bestuur /AMvB (Groot Koninklijk Besluit)
3. ‘Kleine’ koninklijke besluiten/KKB
4. Ministeriële regeling
5. Provinciale en gemeentelijke verordeningen

Question 21

Provinciale en gemeentelijke verordeningen:

Answer 21

dit zijn besluiten van provinciale staten en de gemeenteraad. De procedures staan in de Gemeente- en Provinciewet

Question 22

Ministeriële regeling

Answer 22

ministers kunnen ook besluiten maken, zonder dat de regering bij betrokken is. Deze regelingen meestal in de Staatscourant gepubliceerd;

Question 23

‘Kleine’ koninklijke besluiten/KKB

Answer 23

bevatten meestal geen algemeen verbindende voorschriften, maar beschikkingen. Besluit genomen door de regering en in beginsel niet gepubliceerd in het Staatsblad maar in de Staatscourant, art. 3 Bekendmakingswet

Question 24

Algemene maatregel van bestuur /AMvB (Groot Koninklijk Besluit)

Answer 24

worden gemaakt door de Raad van State en de regering. De regering is bevoegd een AMvB vast te stellen mits deze geen strafbepalingen inhoudt. Deze norm wordt gemaakt zonder parlementaire betrokkenheid, maar een AMvB is vaak gebaseerd op een wet in formele zin. Een AMvB wordt in de Ministerraad besproken, vervolgens heeft de Raad van State (hier advies over uitgebracht. Daarna wordt het gepubliceerd in het Staatsblad. Hierin worden de wetten en de algemene maatregelen van bestuur gepubliceerd;

Question 25

Wetten in formele zin/wifz

Answer 25

worden gemaakt door de regering en de Staten-Generaal, de wetgevingsprocedure (in art. 81 tot en met 88 van de Grondwet). Herkent vaak aan het woord ‘wet’ in de titel of in de Grondwet. Zijn inhoud kan algemeen en abstract zijn. Dit betekent dat een wet in formele zin ook een wet in materiële zin kan zijn De regering of lid van de Tweede Kamer dient een voorstel in waar de Tweede en de Eerste Kamer over vergaderen daarna komt een advies van de Raad van State tot slot zet de regering zet daar een handtekening onder

Question 26

besluiten v. algemene strekking

Answer 26

1. Avv’s/wetten in materiele zin 2. beleidsregels

Question 27

Avv’s/wetten in materiele zin 4 soorten

Answer 27

1. algemeen 2. abstract 3. externe werking 4. Deze norm dient uitgevaardigd te zijn door een tot wetgeving bevoegde instantie

Question 28

algemeen (Avv’s/wetten in materiele zin)

Answer 28

het betreft een open groep van personen, deze leden moeten inwisselbaar zijn, het moet geen gesloten groep zijn waar echt concrete namen genoemd worden waarvoor de regeling geldt.

Question 29

abstract (Avv’s/wetten in materiele zin)

Answer 29

vatbaar voor herhaalde toepasbaarheid. De regel moet zo geformuleerd zijn dat deze voor zolang de regel geldt nog gebruikt kan worden, niet enkel op een specifiek tijdstip, in een specifieke situatie. In elke situatie waarin je een bepaalde handeling verricht moet deze regeling gebruikt kunnen worden

Question 30

externe werking (Avv’s/wetten in materiele zin)

Answer 30

De wet moet niet alleen de overheid binden maar ook burgers die behoren tot de desbetreffende open groep.

Question 31

Deze norm dient uitgevaardigd te zijn door een tot wetgeving bevoegde instantie (Avv’s/wetten in materiele zin)

Answer 31

de bevoegdheid tot het maken van deze Avv’s moet te herleiden zijn naar de grondwet. Dit is meestal te herleiden door een keten van attributie en delegatie à ook te linken aan het legaliteitsbeginsel.

Question 32

beleidsregels

Answer 32

brengen geen rechten of plichten voor de burgers met zich mee. Zijn weliswaar van algemene strekking maar ze hebben geen externe werking. Hoewel ze dus abstract en algemeen zijn werken ze slechts intern. Ze binden enkel de overheid en vertellen de overheid hoe om te gaan met de uitoefening van hun bestuursbevoegdheden.

Question 33

beschikkingen (besluiten v. individuele strekking)

Answer 33

deze zijn individueel. Niet bedoeld voor een open groep personen, maar bedoeld voor een specifiek persoon, ze zijn dus ook concreet geformuleerd; ze zijn slechts toepasbaar op een concreet geval.

Question 34

besluiten

Answer 34

De indeling naar formele kenmerken betreft de wijze waarop wetten en andere regelgeving tot stand komen, incl. de betrokken organen + de procedures die gevolgd moeten worden.

Question 35

Besluiten van algemene strekking

Answer 35

Avv’s + Beleidsregels

Question 36

Besluiten van niet algemene strekking

Answer 36

Beschikking

Question 37

De algemene maatregelen van bestuur

Answer 37

meestal gemaakt op grond van delegatie van een regelgevende bevoegdheid van de WIFZ naar de regering. Echter, hoeven niet altijd gebaseerd te zijn op een specifieke wettelijke grondslag in de WIFZ.

Question 38

Zelfstandige AMVB’s

Answer 38

niet altijd gebaseerd te zijn op een specifieke wettelijke grondslag in de WIFZ dus verkrijgen zij hun regelgevende bevoegdheid in dit geval niet door delegatie (normaal wel), maar via attributie vanuit de grondwet. Uitzonderlijk!

Question 39

overheidsorgaan kan op twee manieren aan een bevoegdheid komen

Answer 39

1. attributie 2. delegatie

Question 40

attributie

Answer 40

het creëren en toedelen van een nieuwe regelgevende bevoegdheid

Question 41

Wie attribueert?

Answer 41

In het nationale recht attribueert de Grondwet, de Grondwet stelt dat de wetgever bepaalde bevoegdheden dient uit te voeren zoals in art. 123 lid 1 Gw. Daarnaast attribueert de Grondwet een algemene bevoegdheid toe aan de wetgever in formele zin, zie art. 81 Gw.

Question 42

Delegatie

Answer 42

het overdragen van (bestaande) regelgevende bevoegdheid aan een ander orgaan.

Question 43

Wanneer delegatie?

Answer 43

1. Of de wetgever een bepaalde bevoegdheid kan overdragen moet worden afgeleid uit de grondwettelijke terminologie: 2. ‘Bij wet’: delegatie wordt uitgesloten (art. 8 Gw); 3. ‘Behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet’: delegatie wordt uitgesloten (art. 7 Gw); 4. ‘Bij of krachtens de wet’: delegatie is hier ook mogelijk (art. 10 Gw); 5. ‘De wet regelt’ en ‘de wet stelt regels’: delegatie is hier ook mogelijk.

Question 44

Sub delegatie

Answer 44

een wetgevend orgaan die zijn regelgevende bevoegdheid toebedeeld heeft gekregen middels delegatie, delegeert het nogmaals aan een ander (lager) regelgevend orgaan.

Question 45

Wanneer sub delegatie?

Answer 45

Deze mogelijkheid kan niet worden afgeleid uit de Grondwet, maar uit de wettelijke terminologie: 1. ‘Bij AMvB’: er wordt gedelegeerd en deze bevoegdheid kan niet gesubdelegeerd worden; 2. ‘Bij of krachtens AMvB’: de regering heeft de mogelijkheid om haar bevoegdheid te subdelegeren; 3. ‘De minister regelt’: sub delegatie is uitgesloten; Vormen van ‘regelen, ‘regels stellen’: subdelegatie is uitgesloten. Alleen als ‘regels’ of ‘regelen’ in de Grondwet staat heeft het een betekenis zoals hier bedoeld wordt en mag er gedelegeerd worden.

Question 46

Mandaat

Answer 46

bij attributie en delegatie oefent het orgaan, dat de bevoegdheid geattribueerd of gedelegeerd heeft gekregen, de bevoegdheid op eigen gezag en onder eigen verantwoordelijkheid uit. In geval van mandaat wordt dit niet overgedragen.