tentamenvragen

Question 1

Kinderen verschillen in hun ‘attachment style’ volgens Bowlby.

Wanneer ze deze verschillen inzetten om gedrag bij volwassenen te begrijpen, dan is dit een verklaring die valt in Tinbergens categorie van

Answer 1

ontwikkeling

Question 2

Aan de basis van de hedendaagse evolutionaire psychologie ligt de opvatting dat ‘menselijk gedrag wordt gedreven door meer, in tegenstelling tot minder, instincten dan het gedrag van andere dieren’.

Aan wie is deze opvatting oorspronkelijk toe te schrijven

Answer 2

james

Question 3

Wat wilde Dawkins duidelijk maken met zijn concept van ‘The Selfish Gene’?

Answer 3

Dat evolutionaire selectie zich afspeelt op het niveau van de genen

Question 4

Veel vogels verstoppen voedsel zodat ze daarop kunnen terugvallen in de winter. Onderzoek heeft laten zien dat vogels hun voedsel niet verstoppen op plekken waar ze worden gadegeslagen door een andere vogel.

Deze bevinding duidt erop dat vogels

Answer 4

Een theory of mind hebben

Question 5

Nesse and Williams stellen dat ‘The cost of getting killed even once is enormously higher than the cost of responding to a hundred false alarms’.

Welk fenomeen proberen zij met deze kosten-batenanalyse te verklaren als een evolutionaire adaptatie?

Answer 5

angststoornissen

Question 6

Bij pogingen om erwtenplanten met rode en witte bloemen te kruisen, ontdekte Mendel dat het eindresultaat altijd een plant was met witte of met rode bloemen, nooit met roze bloemen.

Wat toonde hij hiermee aan?

Answer 6

Dat bij erfelijke eigenschappen de variant van één van beide ouders tot expressie komt in het nageslacht

Question 7

In hoeverre is altruïsme jegens verwanten daadwerkelijk altruïstisch?

Answer 7

Het is altruïstisch op het proximate, maar niet op het ultimate niveau.

Question 8

Een van de evolutionaire theorieën over de relatie tussen man en vrouw stelt dat deze hoofdzakelijk is beïnvloed door het feit dat onze mannelijke voorouders gemakkelijker op jacht konden, omdat onze vrouwelijke voorouders relatief vaak zwanger of zogende waren. Hierdoor werd het voor vrouwen relevant om hun partners te selecteren op hun kundigheid tijdens de jacht, waardoor een primitieve ruil ontstond tussen de opbrengst van de jacht en seksuele toegang tot vrouwen.

Dit is een voorbeeld van de

Answer 8

provisioning (bevoorradingshypothese)

Question 9

Jared Diamond stelt dat de technologische voorsprong van de Euraziatische cultuur hoofdzakelijk te verklaren is vanuit de oost-west-oriëntatie van het Euraziatische continent.

Hoewel het hier geen biologisch proces, betreft het hier toch een

Answer 9

ultimate verklaring

Question 10

Pasgeboren kinderen herkennen het gezicht van hun moeder al snel.

Hoe kan dit proces beschreven worden?

Answer 10

als gewenning aan een terugkerende stimulus

Question 11

Onderlinge afgunst bij jonge kinderen is een voorbeeld van

Answer 11

ouder kind conflict

Question 12

Welke pay-off is het grootst in het prisoner’s dilemma?

Answer 12

temptation to defect

Question 13

David Marr is bekend om zijn theorie over visuele waarneming. Om de werking van ons visuele waarnemingssysteem goed te begrijpen pleitte hij ervoor dat wij er op meerdere verschillende verklaringsniveau’s naar moesten kijken. Welk van de onderstaande verklaringsniveau’s hoort niet bij Marr’s theorie?

Answer 13

Het niveau van de computationele theorie (computional theory)

Het niveau van representatie en algoritme (representation and algorithm)

Het niveau van de hardware implementatie (hardware implementation)

Het niveau van het werkingsmechanisme (mechanism) hoort er niet bij

Question 14

Volgens Thomasallo et al. (1993) is leren door middel van talige instructies (instructed learning) een belangrijk evolutionair voordeel van taal. Welk voordeel heeft instructed learning boven leren via observeren?

Answer 14

Met behulp van instructed learning leer je ook waarom je iets leert (de waarde van het gedrag).

Question 15

Volgens Oliver Curry is moraliteit geëvolueerd om sociaal gedrag te faciliteren. Onder welke categorie in Curry’s periodiek systeem van moraliteit valt onze neiging om gehoorzaam te zijn aan autoriteiten?

Answer 15

conflict resolution (Hawk-Dove)

Question 16

Stel dat in een groep van vervetapen het alfamannetje (de leider) plotseling komt te overlijden en je wilt dat een specifiek mannetje in de groep die rol overneemt.

Wat kun je dan het beste doen?

Answer 16

De aap in kwestie prozac gaan voeren

Question 17

‘In soorten die zich aseksueel voortplanten zullen schadelijke mutaties zich sneller opstapelen dan in soorten die zich seksueel voortplanten. Het voordeel van seksuele reproductie is dus dat dergelijke mutaties sneller weer verdwijnen’.

Dit is een voorbeeld van

Answer 17

Mullers-ratchet theorie

Question 18

Kikkers en mensen hun reproductie strategie

Answer 18

R snel strategie kikkers
K langzaam mensen

Question 19

De emotie walging blijkt vaak betrokken te zijn bij het in aanraking komen met ziekteverwekkers.

Dit is een verklaring die valt in Tinbergens categorie van

Answer 19

functie

Question 20

Beoordeel de volgende stelling: ‘Onze neiging om voor onze kinderen te zorgen is deels gevormd tijdens de evolutie. Het zorggedrag dat daaruit voortkomt, is dus deels terug te brengen tot een biologische verklaring. Om dat zorggedrag volledig te verklaren zullen we echter ook naar sociale factoren moeten kijken.’

Answer 20

Hierarchisch reductionisme

Question 21

Het eindresultaat van natuurlijke slectie

Answer 21

adaptatie

Question 22

Wat is de ‘inclusive fitness’ van individu A?

Answer 22

alle genetische verwanten van individu A, vermenigvuldigd met de bijbehorende verwantschapscoëfficiënten

Question 23

Ga uit van een genetisch model waarin in de eerste generatie een homozygote dominante variant (AA) en een homozygote recessieve variant (aa) gezamenlijk nageslacht produceren. Dat nageslacht - aangeduid als de tweede generatie - produceert vervolgens onderling ook weer nageslacht - aangeduid als de derde generatie - en zo verder.

In welke generatie kan zich voor het eerst weer een homozygote recessieve variant (aa) voordoen?

Answer 23

in de derde generatie

Question 24

volgorde bouwstoffen

Answer 24

DNA-aminozuren-proteïne-fenotype

Question 25

Elke keer dat in een organisme dat zich aseksueel reproduceert een mutatie optreedt, zal die mutatie doorgegeven worden aan al diens nageslacht. Zeker bij kwaadaardige mutaties kan dit erg nadelig zijn omdat zo’n mutatie niet meer teruggedraaid kan worden.

Hoe werd dit nadelige effect van aseksuele reproductie ook wel genoemd?

Answer 25

Muller’s ratchet

Question 26

Van alle primaten worden in het boek twee soorten genoemd die met name van belang zijn in het comparatieve onderzoek. De ene soort vanwege zijn grote genetische verwantschap met de mens, en de ander vanwege de overeenkomsten tussen diens leefgebied en dat van onze voorouders.

Welke soorten zijn dat, en waarom?

Answer 26

de chimpansee vanwege grote verwantschap, en de baviaan vanwege vergelijkbaar leefgebied

Question 27

De bruinvis, een in zee levend zoogdier, heeft testikels die bijna 4 procent van het lichaamsgewicht innemen. Ter vergelijking: een gezonde jongeman zou dan testikels van zo’n drie kilo bezitten.

Wat zou u, puur op basis van dit gegeven, verwachten over het seksuele gedrag van deze diersoort?

Answer 27

dat de mannetjes niet in staat zijn om de vrouwtjes fysiek te domineren, en dat de vrouwtjes zeer promiscue gedrag vertonen

Question 28

Onder welk verwantenherkenningsmechanisme valt het major histocompatibility complex (MHC)?

Answer 28

gentic systems

Question 29

Wat is de meest waarschijnlijke uitkomst in een herhaald (iterated) prisoner’s dilemma game?

Answer 29

R (reward for mutual cooperation)

Question 30

Low en Heinen (1993) toonden aan dat mensen gemiddeld genomen meer doneren aan een goed doel als ze in ruil daarvoor een button krijgen met het logo van dat goede doel erop.

Hiermee tonen zij aan dat schenkingen aan goede doelen

Answer 30

Schenkingen aan goede doelen gebruikt worden om onze reputatie te verbeteren: ons altruïsme is sterker als we het aan anderen kunnen laten zien.

Question 31

Wat is volgens het tekstboek de meest voor de hand liggende test om te laten zien of een bepaalde competentie is aangeboren?

Answer 31

de competentie moet aantoonbaar zijn direct na de geboorte

Question 32

In de dialoog ‘They are made out of meat’ van Terry Bisson verbazen twee buitenaardse wezens zich over het feit dat mensen van vlees zijn gemaakt maar toch kunnen ‘denken, liefhebben en dromen’.

Deze dialoog vormt een illustratie van

Answer 32

substrate neutrality

Question 33

In het hoofdstuk ‘Evolution, thought and cognition’ bespreken Workman en Reader (2021) de klassieke benadering van menselijke cognitie die ook wel de ‘heuristics and biases’-traditie wordt genoemd. Concluderend stellen zij dat deze benadering goed te incorporeren is in de evolutionaire psychologie. Er zijn echter twee belangrijke verschillen tussen de evolutionaire psychologie en ‘heuristics and biases’-traditie.

Beoordeel in dat kader de juistheid van de volgende twee stellingen.

I De evolutionaire benadering benadrukt ultimate verklaringen voor onze cognitie, terwijl de ‘heuristics and biases’-traditie verklaringen zoekt in termen van proximate mechanismen.
II De ‘heuristics and biases’-traditie benadrukt het rationele karakter van onze cognitie, terwijl de evolutionaire benadering ervan uitgaat dat het menselijk redeneren irrationeel is.

Answer 33

alleen 1 is juist

Question 34

Volgens Stanley Klein zijn episodische herinneringen gebaseerd op:

Answer 34

Multi-sensorische en emotionele informatie

Question 35

De emotietheorie van James, die stelt dat de ervaring van onze emoties het gevolg is van fysieke veranderingen in ons lichaam, werd geruime tijd aangehangen. Sinds de jaren twintig van de vorige eeuw raakte deze theorie echter in onbruik.

Door welke wetenschappelijke ontwikkeling werd dit veroorzaakt?

Answer 35

Cannon ontdekte dat mensen bij wie de connectie tussen zenuwstelsel en ingewanden door een ongeluk was beschadigd, toch emoties ervoeren.

Question 36

eoordeel de juistheid van de volgende twee stellingen.

I Volgens gedragsgenetici is de fenotypische variatie tussen verwanten volledig toe te schrijven aan genetische invloeden, de gedeelde omgeving en de ongedeelde omgeving.
II Gedragsgenetici maken over het algemeen gebruik van onderzoek onder tweelingen en adoptiekinderen.

Answer 36

1 en 2 zijn juist

Question 37

Ter verklaring van individuele verschillen is een grote hoeveelheid aan theorieën geopperd. Een daarvan is de stelling dat individuele verschillen simpelweg te verklaren zijn als fenotypische variatie die veroorzaakt wordt door mutatie en/of recombinatie van genen tijdens de voortplanting.

Dit is een voorbeeld van een verklaring in termen van

Answer 37

niet adaptieve erfelijke variatie

Question 38

Wat moet worden ingevuld om een juiste bewering te krijgen?

Het idee dat gebeurtenissen tijdens de kindertijd mogelijk leiden tot de ontwikkeling van psychopathologie is een voorbeeld van Tinbergens … perspectief:

Answer 38

ontwikkeling

Question 39

De antropoloog Donald Brown had ooit een discussie met evolutionair psycholoog Donald Symons. In die discussie beargumenteerde Symons dat een aantal sekseverschillen universeel is, waarna Brown met hem een weddenschap afsloot dat hij voor elke karakteristiek die Symons noemde, een cultuur zou kunnen vinden die het tegendeel bewees. Vervolgens ging Brown op onderzoek uit om zijn gelijk te bewijzen.

Tot welke conclusie leidde dit onderzoek?

Answer 39

Brown bewees zijn eigen ongelijk door uiteindelijk meer dan tweehonderd universele karakteristieken te vinden, waaronder diverse sekseverschillen.

Question 40

Naast imitatie en mondelinge instructie is vooral geschreven taal enorm van invloed geweest op de ontwikkeling van onze cultuur. De oudste vorm die daarvan bekend is, is het spijkerschrift uit Mesopotamië.

Wanneer ontstond dit spijkerschrift?

Answer 40

tussen 5000 en 6000 jaar geleden