Tarczyca, przytarczyce Flashcards

1
Q

hormony tarczycy - nazwy

A

tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

hormony tarczycy - działanie (6)

A
  1. zwiększenie ppm
  2. zwiększenie wchłaniania jelitowego i komórkowego, zużycia glukozy i tłuszczy
  3. zwiększenie częstości i siły uderzeń serca
  4. utrzymywanie prawidłowej funkcji gonad + udział w prawidłowym rozwoju płodu
  5. wpływ na prawidłowy transport aksonalny i funkcje neuronów
  6. aktywacja ukł.współczulnego (stymulacja rec. B-adrenergicznych)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

niedoczynność tarczycy - przyczyny

A
  • zanik gr.tarczowego lub jego zapalenie autoimmuno

najczęściej dotyka psy w średnim i starszym wieku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

co poza niedoczynnością tarczycy może powodować obniżenie T3,T4

A
  1. euthyroid sick syndrome, w którym dochodzi do wtórnego obniżenia hormonów tarczycy wskutek innej, ogólnoustrojowej choroby (zespół Cushinga, przewlekłe zapalenie, wyniszczenie)
  2. przyjmowanie niektórych leków - np. fenobarbital, metamizol, progestageny
  3. skłonności rasowe -> fizjologicznie mniejszy poziom!!! (greyhound i rasy spokrewnione)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

niedoczynność tarczycy - objawy (6)

A
  1. nietolerancja wysiłku, posmutnienie, apatia
  2. zaparcia i problemy gastryczne
  3. zwiększenie masy ciała pomimo TEJ SAMEJ DAWKI POKARMOWEJ (lub nawet zmniejszenia)
  4. otyłość, bradykardia, włos matowy i przerzedzony
  5. wyłysienia bez świądu, hiperpigmentacja
  6. porażenie krtani, zaburzenie motoryki przełyku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

niedoczynność tarczycy - rasy predysponowane

A
  1. golden retriever
  2. doberman
  3. jamnik
  4. owczarek szetlandzki
  5. seter irlandzki
  6. cocker spaniele (one do wszystkiego predysponowane)
  7. dogi i owczarki niemieckie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

niedoczynność tarczycy - leczenie (1)

A

lewotyroksyna raz dziennie na czczo, najczęściej do końca życia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

lewotyroksyna - MD

A

w ustroju przekształcana do aktywnej T3 -> po przejściu przez błonę wiąże się z rec.jądrowym -> wywiera wpływ na ekspresję genów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

lewotyroksyna - DN

A

najczęściej z przedawkowania:

  • PU/PD
  • dyszenie
  • utrata masy ciała bez anoreksji
  • tachykardia
  • nerwowość
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

nadczynność tarczycy - przyczyny

A
  • najczęściej u kotów w wieku średnim/starszym i kawie domowe
  • u kotów najczęściej łagodny przerost guzkowy tarczycy (który może przejść w gruczolaka i gruczolakoraka)
  • hipoteza - może być spowodowana niedoborem jodu przez skarmianie karmą komercyjną
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

nadczynność tarczycy - objawy

A
  • utrata mc łagodna/umiarkowana pomimo zachowanego/zwiększonego apetytu
  • wymioty
  • biegunka
  • agresja/ lękliwość/ drażliwość/ większa skłonność do zabawy!
  • oddychanie z otwartą jamą ustną
  • sierść matowa, skołtuniona, przerost i kruchość pazurów
  • wyczuwalne guzki tarczycy
  • tachykardia, nadciśnienie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

nadczynność tarczycy - metody leczenia (4)

A
  1. p.o/s.c leki p/tarczycowe
  2. chirurhiczna tyreoidektomia
  3. ablacja tarczycy radiojodem
  4. żywienie dietą ubojodową
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

leki p/tarczycowe (3)

A
  1. metimazol (tiamazol) - nie mylić z metamizolem
  2. karbimazol (przekształcany w ustroju do metimazolu)
  3. propylotiouracyl (silnie hepatotoksyczny i autoimmunizujący, obecnie niestosowany)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

leki p/tarczycowe - MD

A

odwracalne blokowania syntezy hormonów tarczycowych przez hamowanie peroksydazy tarczycowej uczestniczącej we wbudowywaniu jodu do cząsteczki tyreoglobuliny

  • > obniżenie stężenia T3 i T4 w surowicy
  • > po odstawieniu leku stężenie T4 wraca do wartości sprzed leczenia w trakcie 2-3 dni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

leki p/tarczycowe - pwsk

A
  1. ciąża i laktacja (działanie teratogenne)

2. nie stos. razem z dietą ubogojodową lub terapią radiojodem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

leki p/tarczycowe - DN

A
  1. wymioty, jadłowstręt, apatia
  2. łagodne zaburzenia hematologiczne (co 2tyg robić badania kontrolne)
  3. świąd i samouszkodzenia okolicy pyszczka i szyi

rzadkie ale niebezpieczne:

  1. hepatopatia (żółtaczka!)
  2. skazy krwotoczne (krwawienie z nosa, wydłużony czas krzepnięcia krwi)
  3. trombocytopenia
  4. agranulocytoza
  5. miastenia
17
Q

leki pomocne w kontroli i skutkach nadczynności tarczycy, ale same niewpływające na nią bezpośrednio (3)

A
  1. B-adrenolityki (propranolol, atenolol) - w nadciśnieniu, częstoskurczu, arytmii
  2. amlodypina - a nadciśnieniu
  3. inhibitory konwertazy angiotensyny = ACE-I (enalapryl) - w nadciśnieniu i chorobie nerek
18
Q

związki niezbędne do utrzymania prawidłowej gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie

A
  1. parathormon (PTH)
  2. kalcytonina
  3. wit. D3
19
Q

parathormon - działanie (3)

A
  • syntezowany w przytarczycach pod wpływem spadku stężenia Ca2+ w surowicy
  • narządy docelowe PTH: kości i nerki:
  • > wzrost wchłaniania Ca2+ i Mg2+ w nerkach i jelicie
  • > mobilizacja Ca2+ i fosforanów z kości
  • > wzrost wydalania fosforanów przez nerki (żeby wapń nie został z powrotem wbudowany do kości)
20
Q

kalcytonina - działania (3)

A
  • syntezowana w komórkach C przytarczyc pod wpływem wzrostu stężenia jonów wapnia
  • > obniża wchłanianie wapnia i fosforanów w pp
  • > hamuje działanie osteoklastów
  • > zwiększa wydalanie wapnia i fosforanów przez nerki
21
Q

nadczynność przytarczyc - przyczyny (4)

A
  1. pierwotna - przez nadmierne wydzielanie PTH + wzrost stężenia wapnia w surowicy (np. gruczolak przytarczyc lub hiperplazja)
  2. wtórna, 3 przyczyny:
    • nadczynność przytarczyc jako powikłanie choroby nerek
    • wtórna żywieniowa nadczynność przytarczyc
    • nadczynność przytarczyc wtórna do nadczynności kory nadnerczy
22
Q

pierwotna nadczynność przytarczyc - objawy

A
  1. anoreksja, wymioty, problemy w żuciu i połykaniu
  2. PD/PU, stranguria, hematuria, czasem szczawiany wapnia
  3. słabość, drżenia, kulawizny
23
Q

pierwotna nadczynność przytarczyc - leczenie

A
  1. z wyboru przy pojedynczym rozroście - paratyroidektomia
  2. iniekcja etanolu do przytarczyc / ablacja termiczna
  3. leczenie doraźne w celu czasowego obniżenia st. Ca2+ w surowicy -> płynoterapia, bifosfoniany (hamują resorpcję tk.kostnej przez osteoklasty)
24
Q

żywieniowa nadczynność przytarczyc - mechanizm powstawaia

A

niedobór wapnia w diecie -> nasilone uwalnianie PTH -> mobilizacja rezerw wapnia z kości i poważne osłabienie ich struktury

25
Q

nerkowa wtórna nadczynność przytarczyc - mechanizm powstawania

A

obniżona zdolność do wydalania fosforanów przez nerki -> ich kumulacja -> długofalowo hiperfosfatemia prowadzi do spadku wchłaniania wapnia i hipokalcemii

26
Q

niedoczynność przytarczyc - przyczyna

A

względny lub bezwzględny (jatrogenny) niedobór PTH

27
Q

hipokalcemia ostra - leczenie

A

dożylne sole wapnia

28
Q

hipokalcemia przewlekła - leczenie

A
  1. kalcitriol (aktywna wit.D3)
  2. alfakalcydol (prekursor kalcitriolu)
  3. dihydrotachysterol (syntetyczny kalcytriol)