Rozrodczy Flashcards
analogi PGF2Alfa - działanie
działają głównie przez skurcz mm.gładkich
- wazokonstrykcyjnie
- bronchokonstrykcyjnie
- kurcząco na mięśnie macicy
- luteolitycznie (-> regresja ciałka żółtego)
analogi PGF2Alfa - wskazania
- indukcja poronienia
- indukcja porodu
- zakażenie macicy -> wydalenie płynów zapalnych
- indukcja rui + synchronizacja
- w kroplach w leczeniu jaskry
analogi PGF2Alfa - wymienić
- dinoprost
- tiaprost
- kloprostenol
- alfaprost
w okulistyce: trawoprost, lantanoprost
analogi PGF2Alfa - droga podania
s.c. lub i.m.
NIE PODAWAĆ i.v.!
analogi PGF2Alfa - DN
- biegunki
- skurcz oskrzeli
- wzrost ciśnienia krwi
- u małych zwierząt wymioty
- zatrzymanie łożyska po indukcji porodu
analogi GnRH krótko działające - mechanizm działania
ich podawanie krótkotrwałe/ pulsacyjne prowadzi do aktywacji receptora dla GnRH na komórkach przysadki -> wzrost uwalniania FSH i LH -> indukcja owulacji / spermatogenezy
krótko działające GnRH - zastosowanie
- synchronizacja owulacji
- indukcja owulacji z powodu niedoboru LH
- indukcja owulacji w celu zakończenia fazy oestus (kotki, fretki)
- leczenie torbieli pęcherzykowych
- stymulacja funkcji jajników po porodzie
- poprawa wskaźnika zapłodnień
- u samców - zwiększenie libido i produkcji nasienia
analogi GnRH krótko działające - wymienić
- gonarodelina
- buserelina
- peforelina
- fertirelina
analogi GnRH długo działające - mechanizm działania
ich podawanie i długotrwałe utrzymywanie się w organizmie prowadzi do spadku wrażliwości i ilości receptorów dla GnRH w komórkach przysadki -> zahamowanie wydzielania FSH i LH
GnRH długo działające - zastosowanie
- chemiczna tymczasowa kastracja
analogi GnRH długo działające - wymienić
- deslorelina
- goserelina
- tryptorelina
analogi GnRH - PWSK
- zaburzenia ogólnego stanu zdrowia
- ciąża
- niedojrzałość płciowa
melatonina - zastosowanie
- owce -> zwiększenie plenności
- koty -> kastracja chemiczna kotek
- psy -> alopecja X i sezonowe łysienie boków
FSH - fizjologiczne funkcje
- u samic -> wzrost i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i wydzielanie przez nich estrogenów
- u samców -> spermatogeneza w komórkach Sertoliego
LH - fizjologiczne funkcje
- u samic -> owulacja i rozwój ciałka żółtego -> produkcja progesteronu
- u samców -> wydzielanie testosteronu przez komórki śródmiąższowe (Leydiga)
hCG - mechanizm działania
- u ciężarnych głównie wiąże się z rec. dla LH w jajnikach -> zmiany na celu utrzymanie ciałka żółtego i produkcji progesteronu
- u nieciężarnych aktywuje komórki śródmiąższowe jajników -> wzrost i dojrzewanie pęcherzyków oraz owulacja + podtrzymanie ciałka żółtego
- U samców zwiększa produkcję testosteronu
hCG - zastosowanie
- u samic -> indukcja owulacji i luteinizacji
- poprawa odsetka zapłodnień
- torbiele jajników
- przy przedłużającej się rui
- u samców -> zwiększenie produkcji testosteronu i libido
- wnętrostwo (kontrowersyjne)
gonadotropiny kosmówkowe - PWSK
ciąża (bo może dojść do produkcji p/ciał na endogenne gonadotropiny)
eCG - mechanizm działania
- u ciężarnej klaczy -> rekrutacja WTÓRNYCH i DODATKOWYCH ciałek żółtych i ich owulacja + utrzymanie pierwotnego ciałka żółtego
- u klaczy działanie LH-podobne
- u innych gatunków działanie FSH-podobne
eCG - zastosowanie
- indukcja i synchronizacja owulacji
- indukcja superowulacji
- zwiększenie liczebności miotów
estrogeny - działania
- wzrost unaczynienia błony śluzowej macicy i pochwy, wzrost sekrecji gruczołów
- wzrost kurczliwości macicy
- zachowania rujowe
- rozwój 2-rzędowych cech samiczych -> rozwój gruczołu mlekowego
- zmniejszenie resorpcji kości, kostnienie chrząstek nasadowych
estrogeny - DN
- supresja szpiku kostnego
- zwiększone ryzyko pyometra u Car
- łysienie hormonozależne
- wiotkość ścięgien
- zwiększone ryzyko nowotworów listwy mlecznej
estrogeny - zastosowanie
- leczenie hormonozależnego nietrzymania moczu
- leczenie zapalenia pochwy u sterylizowanych suk
- indukcja rui
- zapobieganie implantacji zarodków
progesteron (gestageny) - działania
- zamknięcie szyjki macicy
- pogrubienie endometrium
- przerost gruczołów endometrium
- zmniejszenie kurczliwości macicy
- nasilenie podstawowej przemiany materii (nawet wzrost temp. ciała)
gestageny - zastosowanie
- blokowanie cyklu rujowego - antykoncepcja jedynie u samic!
- synchronizacja cyklu rujowego (ruja po odstawieniu gestagenu)
- niewydolność ciałka żółtego
gestageny - PWSK
- samice niedojrzałe płciowo
- zaburzenia rozwojowe
- zakażenia macicy
- ciąża (wyj. niewydolność ciałka żółtego) i laktacja
- cukrzyca!
- faza diestrus u Car!!! bo wzmożona produkcja gruczołów to nie możemy zamknąć macicy bo bd pyometra (najlepiej stosować w anoestrus)
- rozrost endometrium
- ciąża urojona
gestageny - DN
- hiperplazja endometrium
- hiperplazja gr. mlekowego
- zmniejszona produkcja kortykosteroidów
- insulinooporność
- we wczesnej ciąży działanie teratogenne (maskulinizacja żeńskich płodów)
- w późnej - opóźnienie akcji porodowej
antygestageny - aglepriston - MD
antagonizm receptora dla progesteronu -> hamowanie efektów działania gestagenów
antygestageny - zastosowanie
w PL jedynie dla suk:
- terminacja ciąży przed 45 dniem
- indukcja porodu
- ropomacicze, fibroadenomatoza, akromegalia zależna od progesteronu
- zespół EPC u suk
antygestageny - PWSK
- zaburzenia funkcji wątroby/ nerek
- cukrzyca
- niedoczynność kory nadnerczy
testosteron - działanie
- rozwój 2-rzędowych cech płciowych
- działanie anaboliczne (dodatni bilans białkowy)
- w komórkach Sertoliego substrat do produkcji estradiolu
sterydy anaboliczne - DN
- hamowanie funkcji rozrodczych
- hepatotoksyczność
- zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej
- przerost prostaty
- wzrost agresywności
antyandrogeny - MD
- ANTG konkurencyjny z receptorami dla testosteronu - ozateron, cyproteron
- hamowanie 5Alfa - reduktazy - finasteryd
- i 1 i 2 - delmadinon
antyandrogeny - zastosowanie
- przerost prostaty
- prostatitis w połączeniu z antybiotykami
- leczenie nadpobudliwości płciowej / agresji hormonozależnej
- hormonozależny gruczolak grr. okołoodbytowych
antyandrogeny - PWSK
- cukrzyca
- choroby wątroby lub nerek
- niedoczynność kory nadnerczy
oksytocyna - MD
agonista błonowego receptora dla oksytocyny związanego z białkiem G -> aktywacja i uwolnienie jonów Ca z retikulum sarkoplazmatycznego -> skurcz mięśnia
oksytocyna - działania
- wzrost częstości i siły skurczów macicy
- skurcz pęcherza, jelit oraz kom.mięśniowych w gr.mlekowym -> działanie galaktokinetyczne
- wzrost wydzielania FSH, LH, TSH
- wzrost kurczliwości nasieniowodów i jajowodów -> ułatwiony transport nasienia
- uspokojenie samicy
oksytocyna - PWSK
- niedrożność dróg rodnych
- skurcze tężcowe
- ostatnia faza ciąży (chyba że chcemy wywołać poronienie)
- hipoglikemia, hipokalcemia
oksytocyna - zastosowanie
- pobudzenie i wzmocnienie skurczów macicy w czasie porodu
- przyspieszenie zwijania się macicy po porodzie
- zatrzymanie łożyska/ płodu w macicy przy otwartej szyjce
- poporodowe zapalenie macicy
- zatrzymanie mleka
- mastitis
agoniści rec. D2 - zastosowanie
- leczenie ciąży urojonej
- hamowanie laktacji po śmierci/ usunięciu miotu
- pozaulotkowo - przerywanie ciąży, leczenie ropomacicza
- akromegalia
- zespół Cushinga u koni
agoniści rec. D2 - DN
- wymioty po 1 i 2 zastosowaniu
- senność
- poronienie
- reakcje alergiczne
agoniści rec. D2 - PWSK
- nie stosować z ANTG dopaminy i lekami hipotensyjnymi
- niewydolność nerek i wątroby
- ciąża
