studietaak 8 - zuiver denken in de wetenschap Flashcards
wanneer spreken we van een denkfout?
wat is de essentie van een denkfout?
1.Er is sprake van een denkfout wanneer een bepaalde bewering of conclusie niet voldoende gerechtvaardigd wordt door de premissen.
- De essentie van een denkfout is niet dat een getrokken conclusie per se onwaar is, maar dat deze (op logische gronden) niet voldoende gerechtvaardigd is op basis van de premissen.
- Een denkfout is een defect in een redenering dat uit iets anders bestaat dan alleen uit valse premissen –> defekte patronen van argumenteren (fouten in redenering of het creëren van een illusie zodat een slecht argument goed lijkt)
- zowel inductieve als deductieve redeneringen kunnen denkfouten bevatten
welke twee groepen van denkfouten bestaan er?
- formele denkfouten = Een formele denkfout is een misvatting die kan worden geïdentificeerd door louter de vorm of structuur van een argument te onderzoeken –> formele denkfouten vinden we enkel terug bij deductieve argumenten (vb syllogismen) -> dus als een argument inductief is kan het geen formele denkfout bevatten!
- informele denkfouten / drogredenen = zijn drogredenen die alleen kunnen worden opgespoord door de inhoud van het argument te onderzoeken –> dit gebeurt op heel veel verschillende manieren
geef de vijf groepen weer waaronder de 22 informele denkfouten/drogredenen kunnen gecatalogeerd worden
- drogredenen van relevantie
- drogredenen van zwakke inductie
- drogredenen van aanname
- drogredenen van dubbelzinnigheid
- drogredenen van grammaticale analogie
wat zijn drogredenen/denkfouten van relevantie?
De relevantiedrogredenen hebben het gemeenschappelijke kenmerk dat de argumenten waarin ze voorkomen premissen hebben die logisch gezien niet relevant zijn voor de conclusie. Toch kunnen de premissen psychologisch relevant lijken, zodat het lijkt alsof de conclusie uit de premissen volgt, ook al volgt deze niet logisch.
Geef 8 drogredenen/denkfouten van relevantie
- argument van de kracht
- argument van medelijden
- argument van de mens/volk (ad populum)
- argument tegen de mens (ad hominem)
- argument van toeval
- argument van de stroman
- missing the point
- de rode haring
wat is de denkfout/drogreden “appeal to force” - beroep op geweld
De drogreden van “een beroep op geweld” doet zich voor wanneer een argumentator een conclusie aan een andere persoon voorlegt en die persoon impliciet of expliciet vertelt dat hem of haar enige schade zal overkomen als hij of zij de conclusie niet accepteert.
De misvatting houdt altijd een bedreiging van de argumentator in voor het fysieke of psychologische welzijn van de luisteraar of lezer, die een individu of een groep mensen kan zijn.
bereikt gewoonlijk zijn doel door de lezer of luisteraar psychologisch ervan te weerhouden een ontbrekende premisse te erkennen dat, indien erkend , als vals of op zijn minst twijfelachtig worden beschouwd.
wat is de drogreden/denkfout “appeal to pity” - medeleven
= doet zich voor wanneer een redenaar een conclusie probeert te onderbouwen door alleen maar medelijden op te wekken bij de lezer of luisteraar. Dit medelijden kan gericht zijn op de ruziemaker of op een derde partij.
! de conclusie is logisch gezien niet relevant voor de pathetische omstandigheden van de argumentatie, hoewel ze wel psychologisch relevant is.
wat is de denkfout/drogreden “appeal to the people” (argumentum ad populum)
Bijna iedereen wil geliefd, gewaardeerd, bewonderd, gewaardeerd, erkend en geaccepteerd worden door anderen.
De denkfout “appeal to the people” maakt gebruik van deze verlangens om de lezer of luisteraar een conclusie te laten aanvaarden.
directe aanpak = wanneer de argumenteerder een groep mensen emotioneel en enthousiast maakt om zo tot aanvaarding van de conclusie te bekomen
indirecte aanpak = Bij de indirecte benadering richt de argumentator zijn of haar aantrekkingskracht niet op de menigte als geheel, maar op een of meer individuen afzonderlijk, waarbij de nadruk ligt op een bepaald aspect van hun relatie tot de menigte (bandwagon, vanity, snobbery)
Zowel de directe als de indirecte benadering van de ad populum-denkfout hebben dezelfde basisstructuur:
Je wilt geaccepteerd/opgenomen worden in de groep/geliefd/gewaardeerd. Daarom,
je moet XYZ als waar accepteren.
wat is de drogreden van het argument tegen de persoon? “argumentum ad hominem” + geef de drie vormen van dit argumentum ad hominem
- Bij deze misvatting zijn altijd twee argumenteerders betrokken.
- Eén van hen brengt (direct of impliciet) een bepaald argument naar voren, en de ander reageert daarop door zijn of haar aandacht niet op het argument van de eerste persoon te richten, maar op de eerste persoon zelf.
- Wanneer dit gebeurt, zou de tweede persoon ruzie maken tegen de persoon.
- ad hominem abusive -> verbaal aanvallen van de persoon
- ad hominem circumstantial -> begint als ad hominem abusive maar probeert de opponent in diskrediet te brengen door naar negatieve omstandigheden vd persoon te alluderen
- tu quoque (jij ook) -> probeert zijn tegenstander als hypocriet te laten overkomen
**Houd er rekening mee dat het doel van een ad hominem-argument is om het argument van iemand anders in diskrediet te brengen door de auteur ervan in een kwaad daglicht te stellen. Om de misvatting te kunnen begaan, moeten er dus altijd twee argumenten zijn (althans impliciet).
**
waarom zijn de drogredenen ad hominem zo effectief?
- Toch bestaat er vaak een nauw verband tussen waarheid en geloofwaardigheid, en dit vormt een van de redenen waarom ad hominem-argumenten vaak effectief zijn.
- Bij het beoordelen van elk argument zijn er altijd twee zaken waarmee rekening moet worden gehouden: de kwaliteit van de redenering en de waarheid van de premissen –> beide zijn niet relevant voor de persoonlijke kenmerken van de argumentator. Maar of we de premissen als waar aanvaarden, kan afhangen van de geloofwaardigheid van de argumentator.
- Een andere reden waarom ad hominem-argumenten effectief zijn, is dat ze de emoties van lezers en luisteraars aanspreken en hen daardoor motiveren om hun negatieve gevoelens over de argumentator op het argument over te brengen.
wat is de drogreden van het toeval?
De misvatting van het toeval wordt begaan wanneer een algemene regel wordt toegepast op een specifiek geval waarvoor deze niet bedoeld was.
Doorgaans wordt de algemene regel (direct of impliciet) in de premissen aangehaald en vervolgens ten onrechte toegepast op het specifieke geval dat in de conclusie wordt genoemd.
De misvatting van het toeval dankt zijn naam aan het feit dat een of meer toevallige kenmerken van het specifieke geval het tot een uitzondering op de regel maken.
wat is de drogreden van de stropop?
De stroman-drogreden wordt gepleegd wanneer een betoger het argument van een tegenstander verdraait met de bedoeling deze gemakkelijker aan te vallen. Dan het verdraaide argument vernietigt en vervolgens concludeert dat het echte argument van de tegenstander ook is vernietigd.
Door dit te doen zou de argumentator een stroman hebben opgezet en deze hebben neergehaald, om vervolgens te concluderen dat de echte man (tegenargument) ook is neergehaald.
Net als bij het argument tegen de persoonsmisvatting zijn bij de stroman-denkfout twee argumenten betrokken.
welke drogredenen hebben 2 argumenteerders nodig?
- fallacy against the person
- straw man fallacy
wat is een drogreden van “missing the point”? ignorance of the proof
Het missen van het punt illustreert een bijzondere vorm van irrelevantie. Deze misvatting doet zich voor wanneer de premissen van een argument een bepaalde conclusie ondersteunen, maar vervolgens een andere conclusie wordt getrokken, vaak vaag gerelateerd aan de juiste conclusie.
Ignoratio elenchi betekent ‘onwetendheid over het bewijs’. De redenaar is niet op de hoogte van de logische implicaties van zijn of haar eigen premissen en trekt als gevolg daarvan een conclusie die de kern van het verhaal totaal mist.
wat is de drogreden van “red herring” ?
Deze misvatting houdt nauw verband met het missen van het punt (ignoratio elenchi).
De ‘red herring fallacy’ wordt gepleegd wanneer de redenaar de aandacht van de lezer of luisteraar afleidt door het onderwerp te veranderen naar een ander, maar soms subtiel gerelateerd onderwerp.
Hij of zij eindigt dan door ofwel een conclusie te trekken over deze andere kwestie, ofwel door simpelweg aan te nemen dat er een conclusie is getrokken.
wat is het verschil tussen de “red herring” drogreden en de “stro man” drogreden?
- beide hebben tot gevolg dat de lezer/luisteraar van het spoor wordt gehaald. Deze verwarring kan meestal worden vermeden door de unieke manieren te onthouden waarop zij dit doel bereiken.
- Bij de stroman begint de argumentator met het verdraaien van het argument van de tegenstander en eindigt met het omverwerpen van het verdraaide argument.
- In de rode haring negeert de argumentator het argument van de tegenstander (als die er is) en verandert hij op subtiele wijze van onderwerp.
- Om de twee denkfouten te onderscheiden moet je dus proberen vast te stellen of de redenaar een verdraaid argument heeft verworpen of eenvoudigweg van onderwerp is veranderd.
Houd er ook rekening mee dat bij stroman altijd twee ruziemakers betrokken zijn, althans impliciet, terwijl dat bij een afleidingsmanoeuvre vaak niet het geval is.
wat is het verschil tussen de “red herring”, de “straw man” en de “missing the point” drogreden?
- Om deze verwarring te voorkomen moet worden opgemerkt dat zowel de “red herring” als de “straw man” te werk gaan door een nieuwe reeks uitgangspunten te genereren, terwijl het bij “missing the point” niet het geval is.
- bij “missing the point” trekt echter een conclusie uit de oorspronkelijke premissen.
wat is de drogreden “fallacy of weak induction”?
De drogredenen “zwakke inductie” ontstaan niet omdat de premissen logisch irrelevant zijn voor de conclusie, zoals het geval is met de acht relevante drogredenen, **maar omdat het verband tussen premissen en conclusie niet sterk genoeg is om de conclusie te ondersteunen. **
Bij elk van de volgende drogredenen leveren de premissen op zijn minst een greintje bewijs ter ondersteuning van de conclusie, maar het bewijs is bij lange na niet goed genoeg om een redelijk persoon de conclusie te laten geloven.
Geef 6 voorbeelden van de fallacy of weak induction
- argument van de ongekwalificeerde autoriteit
- argument van de onwetendheid
- argument van de haastige generalisatie
- argument van de valse/verkeerde oorzaak
- argement van het hellend vlak (slippery slope)
- argument van de zwakke analogie (weak analogy)
wat is het argument van de ongekwalificeerde autoriteit?
Het beroep op de misvatting/drogreden van ongekwalificeerde autoriteit is een variant van het argument van autoriteit en komt voor wanneer de aangehaalde autoriteit of getuige niet geloofwaardig is.
(geen expertise, bias, vooroordeel, motief om te liegen, niet kunnen herinneren…)
wat is het argument van de onwetendheid?
Wanneer de premissen van een argument stellen dat er op de een of andere manier niets over iets is bewezen, en de conclusie vervolgens een definitieve bewering over dat ding doet, doet het argument een beroep op onwetendheid.
Meestal gaat het om iets dat niet bewezen kan worden, of om iets dat nog niet bewezen is.
De complexiteit van sommige vraagstukken maakt dat er simpelweg geen eenduidig bewijs bestaat om tot een conclusie te komen. Wanneer de afwezigheid van bewijs vóór of tegen een bepaalde bewering wordt gebruikt om daarmee een bepaalde conclusie te trekken, is er sprake van een argumentum ad ignorantiam.
Het is inderdaad vaak niet mogelijk om een negatieve bewering, zoals dat er ergens geen spook is, te weerleggen met bewijs.
wat zijn twee uitzonderingen op de drogreden van onwetendheid?
- De eerste komt voort uit het feit dat als gekwalificeerde onderzoekers een bepaald fenomeen binnen hun vakgebied onderzoeken en er niet in slagen enig bewijs te leveren dat het fenomeen bestaat, deze vruchteloze zoektocht op zichzelf positief bewijs voor de vraag vormt.
- De tweede uitzondering op het beroep op onwetendheid heeft betrekking op de rechtszaalprocedure. In de Verenigde Staten en enkele andere landen wordt iemand voor onschuldig gehouden totdat zijn schuld bewezen is.
wat is de drogreden van de overhaaste generalisatie?
–> een inductieve generalisatie van een argument trekt men een conclusie over alle leden van een groep op basis van bewijsmateriaal dat betrekking heeft op een geselecteerde steekproef.
–> de drogreden ontstaat wanneer er een redelijke waarschijnlijkheid bestaat dat de steekproef niet representatief is voor de groep (te klein, niet random)
fallacy of weak induction
wat is de drogreden van “false cause”?
De misvatting van de valse oorzaak doet zich voor wanneer het verband tussen premissen en conclusie afhangt van een ingebeeld causaal verband dat waarschijnlijk niet bestaat.
Telkens wanneer wordt vermoed dat een argument de valse oorzaak-denkfout begaat, moet de lezer of luisteraar kunnen zeggen dat de conclusie afhangt van de veronderstelling dat X Y veroorzaakt, terwijl X waarschijnlijk helemaal geen Y veroorzaakt.
