Skull Flashcards
Rozwój mózgoczaszki
Sklerotom - cz. przyśrodkowo-brzuszna somitu
Dermamiotom - cz. grzbiotowo-brzuszna somitu
W 4 tyg. kom. sklerotomu tworzą mezenchymę.
Mózgoczaszka:
-cz. błoniasta - kości sklepienia czaszki
-cz. chrzęstna - kości podstawy czaszki
Sklepienie oraz ściany boczne czaszki powstają z mezenchymy (kostnienie na podłożu błoniastym).
Część podstawna kości czaszki powstaje z chrząstek przystrunowych oraz trzech sklerotomów potylicznych (połączenie ok 2 mies życia płodowego).
Kość klinowa powstaje z chrząstek przysadkowych.
Skrzydła większe i mniejsze z mezenchymy dobocznie od chrząstki przystrunowej.
Blaszka sitowa kości sitowej powstaje z beleczek chrzęstnych czaszki przedstrunowych.
Część skalista i sutkowa kości skroniowej powstaje z torebki usznej.
Rozwój trzewioczaszki
Pochodzi z chrząstek dwóch pierwszych łuków skrzelowych.
Z I powstają: młoteczek i kowadełko oraz z połączonych części brzusznych - żuchwa.
Z II powstają: strzemiączko, wyrostek rylcowaty kosci skroniowej, róg mniejszy i górna część trzonu kości gnykowej.
Z chrząstki III łuku skrzelowego powstają: róg większy kosci gnykowej oraz dolna część trzonu.
Z IV i V : chrząstki krtani
Szczęka, kości jarzmowe, łuski kości skroniowych powstają na podłożu łącznotkankowym.
Ciemiączka
- czołowe 1x
- potyliczne 1x
- klinowe 2x
- sutkowe 2x
Kość czołowa
- wcięcie lub otwór czołowy (n. t. i ż. nadbloczkowa)
- wyrostek jarzmowy
- kresa skroniowa
- pow. skroniowa (tworzy przednią ścianę dołu skroniowego)
- otwór ślepy na końcu grzebienia czołowego
- dołeczki ziarenkowate (zawierają wypustki opony pajęczej)
- łęki mózgowe (odp. bruzdom mózgowia)
- wyciski palczaste (odp. zakrętom mózgowia)
- bruzdy tętnicze
- kolec nosowy
- dwa rowki tworzące kanały sitowe przednie i tylne (t., ż., i n. sitowe przednie i tylne)
- dołek i (czasami) kolec bloczkowy
- zatoki czołowe (kształt trójściennych piramid, łączą się z jamą nosową przez otwór zatoki czołowej)
Otwór wielki, zawartość
- rdzeń kręgowy
- opony
- tętnice kręgowe
- gałęzie oponowe t. kręgowych
- splot żylny podstawny → kręgowy wew.
- t. rdzeniowa przednia
- t. rdzeniowe tylne
- korzenie rdzeniowe n. dodatkowych
Kość potyliczna
Z kością klinową i skroniową łączy się za pomocą chrząstkozrostów.
- bruzda zatoki skalistej dolnej
- guzek gardłowy
- stok
- kanał n. podjęzykowego (n. i splot żylny n. podjęzykowego)
- dół kłykciowy
- kanał kłykciowy (ż. wpustowa kłykciowa)
- guzek szyjny
- bruzda zatoki esowatej
- wyrostek śródszyjny
- płaszczyzna potyliczna
- płaszczyzna karkowa
- wyniosłość krzyżowata
- bruzda zatoki potylicznej
Otwór szyjny, zawartość
Część przyśrodkowa: -n. językowo-gardłowy -zatoka skalista dolna Część boczna: -n. błędny -n. dodatkowy -gałąź oponowa n. błędnego -zatoka esowata -t. oponowa tylna (gałąź t. gardłowej wstępującej)
Kość ciemieniowa
- guz ciemieniowy
- górna i dolna kresa skroniowa
- otwór ciemieniowy (gałąź oponowa t. potylicznej, ż wpustowa ciemieniowa)
Trzon kości klinowej
-siodło tureckie
-dół przysadki
-guzek siodła
-wyrostki pochyłe tylne , środkowe
-bruzda przedskrzyżowania
-kanał n. wzrokowego (n. wzrokowy i t. oczna)
-rąbek klinowy
-płaszczyzna klinowa
-kolec sitowy
-języczek klinowy
-grzebień klinowy
-dziób klinowy
Pomiędzy lemieszem a dziobem występuje połączenie o nazwie rozszczepienie.
Skrzydła większe
- kolec kości klinowej
- otwór okrągły (n. szczękowy)
- otwór owalny (n. żuchwowy, splot żylny otworu owalnego)
- otwór kolcowy (n. kolcowy, naczynia oponowe środkowe)
- grzebień podskroniowy
Skrzydła mniejsze
- łęk klinowy
- wyrostki pochyłe przednie
Szczelina oczodołowa górna, zawartość
- n. okoruchowy
- n. bloczkowy
- n. oczny
- n. odwodzący
- gałąź oczodołowa t. oponowej środkowej
- żyła oczna górna
- gałąź górna żyły ocznej dolnej
- włókna współczulne pozazwojowe ze splotu jamistego
Szczelina oczodołowa dolna, zawartość
- n. jarzmowy
- n.podoczodołowy
- gałęzie oczodołowe zwoju skrzydłowo-podniebiennego
- t. podoczodołowa
- ż. podoczodołowa
- gałąź dolna ż. ocznej dolnej
Wyrostki skrzydłowate
- bruzda skrzydłowo-podniebienna
- dół skrzydłowy
- wcięcie skrzydłowe
- dół łódkowaty
- kanał skrzydłowy (n. i naczynia kanału skrzydlowego)
- haczyk skrzydłowy
- bruzda haczyka skrzydłowego
- wyrostek pochwowy
- bruzda (kanał) podniebienno-pochwowa (gałązka t. klinowo-podniebiennej)
- bruzda (kanał) lemieszowo-pochwowa (gałęzie nosowe tylne boczne zwoju skrzydłowo-podniebiennego)
Kość sitowa
- grzebień koguci
- skrzydła grzebienia koguciego
- małżowina nosowa górna
- małżowina nosowa środkowa
- puszka sitowa
- wyrostek haczykowaty
- rozwór półksiężycowaty prowadzi do lejka sitowego, który stanowi wspólne ujście części komórek sitowych przednich, zatoki szczękowej, oraz czasami zatoki czołowej
Część łuskowa kości skroniowej
- bruzda tętnicy skroniowej środkowej
- wyrostek jarzmowy
- guzek stawowy
- dół żuchwowy
- kolec nadprzewodowy (nad przewodem zew.)
Szczelina skalisto-bębenkowa
Dzieli dół żuchwowy na dwie części. Zawartość: -naczynia bębenkowe przednie -struna bębenkowa -więzadło przednie młoteczka Jest podzielona przez wyrostek dolny pokrywy jamy bębenkowej na z tyłu właściwą szczelinę i z przodu na szczelinę skalisto-łuskową
Część sutkowa kości skroniowej
- wyrostek sutkowaty
- otwór/ory sutkowe (gałąź sutkowa t. potylicznej, żyła wypustowa sutkowa)
- wcięcie sutkowe
- bruzda t. potylicznej
Część bębenkowa kości skroniowej
Tworzy część przednią, dolną i cz. tylnej ściany kanału słuchowego wew.
Ogranicza otwór słuchowy wew.
Tworzy pochwę wyr. rylcowatego.
Część skalista kości skroniowej
- otwór zewnętrzny kanału tętnicy szyjnej
- tylne obramowanie otworu poszarpanego
- wyniosłość łukowata (górny odcinek kanału półkolistego przedniego)
- pokrywka jamy bębenkowej
- rozwór kanału n. skalistego większego (gałąź skalistą t. oponowej środkowej, n. skalisty większy)
- rozwór kanału n. skalistego mniejszego (bardziej bocznie) (t. bębenkowa górna od tętnicy oponowej środkowej, n. skalisty mniejszy)
- rowki kanałów
- wycisk n. trójdzielnego
- otwór słuchowy wewnętrzny
- dół podłukowaty
- otwór zew. wodociągu przedsionka (przewód śródchłonkowy, tętniczka i żyłka)
- dół szyjny
- kanalik sutkowy
- otwór zewnętrzny kanalika ślimaka (przewód przychłonkowy i żyły kanalika ślimaka)
- dołek skalisty
- otwór dolny kanalika bębenkowego (n. bębenkowy od n. językowo-gardłowego, t. bębenkowa dolna od t. gardłowej wstępującej)
- otwór rylcowo-sutkowy (n. twarzowy, t. rylcowo-sutkowa od t. usznej tylnej)
- kanał mięśniowo-trąbkowy
- półkanał mieśnia napinającego błonę bębenkową
- półkanał trąbki słuchowej
- rowek zatoki skalistej górnej
- chrząstkozrosty: skalisto-potyliczny i klinowo-skalisty
Otwór słuchowy wewnętrzny, zawartość
- n. twarzowy
- n. przedsionkowo-ślimakowy
- n. pośredni
- zwój przedsionkowy
- t. błędnikowa
- żyły błędnikowe
- wypustki opon mózgowych
- płyn mózgowo-rdzeniowy
Dno przewodu słuchowego wewnętrznego
- grzebień poprzeczny
- pole n. twarzowego (cz. górna, przednia)
- pole przedsionkowe górne (cz. górna, tylna) (gałązki n. przedsionkowego z łagiewki i przewodów: przedniego i bocznego)
- pole ślimaka, pasmo spiralne dziurkowane (cz. przednia, dolna) (gałązki n. ślimakowego)
- pole przedsionkowe dolne (cz. tylna, dolna) (gałązki n. przedsionkowego z woreczka
- otwór pojedynczy (najbardziej do tyłu) (gałązki n. przedsionkowego z przewodu półkolistego tylnego)
Kanał tętnicy szyjnej, zawartość
-t. szyjna wew.
-splot żylna szyjno-tętniczy
-splot współczulny szyjno-tętniczy wewnętrzny
-kanaliki szyjno-bębenkowe (gałąź szyjno-bębenkowa t. szyjnej wew. oraz n. szyjno-bębenkowe)
Przestrzeń przygardłowa → dół środkowy czaszki
Kanał n. twarzowego
pole n. twarzowego → otwór rylcowo-sutkowy
Zawartość:
-n. twarzowy
-n. pośredni, część parasympatyczna n. twarzowego
-gałąź skalista t. oponowej środkowej
-naczynia rylcowo-sutkowe
-zwój kolanka (zwój smakowy n. twarzowego)
Kanały odchodzące od kanału n. twarzowego:
-kanał n. skalistego większego (w miejscu kolanka) (n. skalisty większy, gałąź skalista t. oponowej środkowej)
-kanalik dla gałęzi łączące n. twarzowego ze splotem bębenkowym (w miejscu kolanka)
-kanał n. strzemiączkowego (w miejscu kolanka)
-kanał struny bębenkowej (nad otworem rylcowo-sutkowym) (struna bębenkowa, naczynia bębenkowe tylne od rylcowo-sutkowych)
Dołek skalisty, zawartość
Zwój skalisty n. językowo-gardłowego oddający n. bębenkowy do otworu dolnego kanalika n. bębenkowego.
Kanalik bębenkowy
Dołek skalisty → jama bębenkowa (część dolna, część górna to kanał n. skalistego mniejszego)
Zawartość
Część dolna:
-n. bębenkowy
-naczynia bębenkowe dolne od gardłowych wstępujących
Część górna:
-n. skalisty mniejszy
-naczynia bębenkowe górne od oponowych środkowych
Części są połączone poprzez bruzdę wzgórka na przyśrodkowej ścianie jamy bębenkowej.
Dół szyjny, zawartość
-opuszka tętnicy szyjnej wew.
Kanalik sutkowy
Dół szyjny → szczelina bębenkowo-sutkowa
Zawartość:
-gałąź uszna n. błędnego
Kanał mięśniowo-trąbkowy
Jest przedzielony przegrodą kostną, która kończy się na poziomie promontorium wyrostkiem ślimakowatym.
Zawartość:
-trąbka słuchowa
-m. napinacz błony bębenkowej
Podział jamy czaszki
Między dołem przednim, a środkowym - przedni brzeg bruzdy przedskrzyżowania i brzegi tylne skrzydeł mniejszych.
Miedzy dołem środkowym, a tylnym - górne brzegi piramid kości skroniowych, brzeg górny grzbietu siodła tureckiego.
Dół przedni czaszki
Zawartość:
-płaty czołowe półkul mózgu
-opuszki węchowe
-pasma węchowe
-naczynia oponowe przednie od naczyń sitowych przednich
Komunikacja:
-otwory sitowe (nici węchowe, naczynia i n. sitowe przednie)
-otwór ślepy (wypustka opony twardej mózgowia, żyłka łącząca sploty żylne jamy nosowej z zatoką strzałkową górną)
Dół środkowy czaszki, zawartośc
Część środkowa: -międzymózgowie -zatoki międzyjamiste Części boczne: -płaty skroniowe półkul mózgowych -zatoki jamiste -n. czaszkowe II-VI -tętnice szyjne wew. -naczynia oponowe środkowe i ich naczynia -n. skaliste większy i mniejszy
Zatoka jamista, zawartość
W środku przechodzą: -tętnica szyjna wew. -splot współczulny szyjno-tętniczy wew./jamisty -n. odwodzący W ścianie bocznej przechodzą: -n. okoruchowy -n. bloczkowy -n. oczny -n. szczękowy
Otwór poszarpany
Zawartość:
-n. skalisty większy
-n. skalisty głęboki
-gałąź kanału skrzydłowego t. szyjnej wew.
-żyła wypustowa otworu poszarpanego
W jego przedni brzegu zaczyna się kanał skrzydłowy.
Szczelina klinowo-skalista, zawartość
-n. skalisty mniejszy
Dół tylny czaszki, zawartość
- rdzeń przedłużony
- most
- móżdżek
- n. czaszkowe VII-XII
- t. podstawna z odgałęzieniami
- splot żylny podstawny
- zatoki żylne opony twardej:
a) potyliczna
b) brzeżne
c) poprzeczne
d) esowate
e) skaliste dolne
Otwór sutkowy, zawartość
- gałąź sutkowa t. potylicznej
- żyła wypustowa sutkowa
Szwy czaszki
Szwy piłowate: -wieńcowy -strzałkowy -węgłowy Szwy płaskie: -podniebienny pośrodkowy -podniebienny poprzeczny Szew łuskowy: -połączenie części łuskowej kości skroniowej z brzegiem dolnym kości ciemieniowej
Szczęka
- wyr: jarzmowy, czołowy, zębodołowy, podniebienny
- otwór podoczodołowy (naczynia i n. podoczodołowy)
- dół nadkłowy (poniżej otworu, słabo widoczny)
- wcięcie nosowe (cz. otworu gruszkowatego “wejścia do jamy nosowej)
- kolec nosowy przedni
- grzebień jarzmowo-zębodołowy
- guz szczękowy
- otwory zębodołowe (naczynia zębodołowe górne tylne, gałęzie zębodołowe górne tylne)
- kanały zębodołowe (od kanału podoczodołowego) (t. zębodołowe górne przednie, gałęzie zębodołowe górne przednie i środkowe n. podoczodołowego
- rozwór szczękowy
- bruzda podniebienna większa (razem z tą samą bruzdą kości podniebiennej tworzą kanał)
- bruzda łzowa (razem z kością łzową oraz wyrostkiem łzowym małżowiny nosowej dolnej tworzą kanał nosowo-łzowy)
- grzebień małżowinowy (przyczepia się do niego małżowina nosowa dolna)
- grzebień sitowy (na wyrostku czołowym) (brzeg przedni tworzy groblę nosa , od tyłu łączy się z małżowiną nosową środkową)
- dół przysieczny (gałęzie t. i ż. podniebiennej większej oraz n. nosowo-podniebiennego)
- grzebień nosowy
Kość jarzmowa
- wyrostki: skroniowy i czołowy
- otwór jarzmowo-twarzowy (gałąź jarzmowo-twarzowa n. jarzmowego)
- otwór jarzmowo-skroniowy (gałąź jarzmowo-skroniowa n. jarzmowego)
- otwór jarzmowo-oczodołowy (kanał rozdwaja się na dwa poprzednie)
Kość łzowa
- grzebień łzowy tylny (od strony oczodołu)
- dół woreczka łzowego
- haczyk łzowy
Kość podniebienna
Blaszka pozioma: -grzebień nosowy -kolec nosowy tylny Blaszka pionowa: -grzebień małżowinowy (połączenie z małżowiną nosową dolną) -bruzda podniebienna większa -(razem z tą samą bruzdą szczęki) kanał podniebienny większy (t. podniebienna zstępująca, n. podniebienne, gałęzie nosowe tylne dolne ze zwoju skrzydłowo-podniebiennego) -wyrostek oczodołowy i klinowy -wcięcie klinowo-podniebienne -(po zamknięciu wcięcia w otwór przez trzon kości klinowej) otwór klinowo-podniebienny (t. klinowo-podniebienna, gałęzie nosowe tylne górne ze zwoju skrzydłowo-podniebiennego) Wyrostek piramidowy: -otwór podniebienny większy -dwa otwory podniebienne mniejsze
Kość nosowa
-bruzda sitowa (na pow. tylnej) (n. sitowy przedni)
Lemiesz
-bruzdy nosowo-podniebienne (n. nosowo-podniebienne)
Małżowina nosowa dolna
Brzeg górny:
- wyr. łzowy
- wyr. szczękowy
- wyr. sitowy
Kość gnykowa
- rogi większe (przyczep mięśni: gnykowo-językowego, zwieracza środkowego gardła, tarczowo-gnykowego)
- rogi mniejsze (przyczep mięśni: rylcowo-gnykowego, części zwieracza środkowego gadła)
Gałąź żuchwy
- kąt żuchwy
- guzowatość żwaczowa
- otwór żuchwy (t., ż. zębodołowa dolna, n. zębodołowy dolny)
- języczek żuchwy
- bruzda żuchwowo-gnykowa (gałąź żuchwowo-gnykową t. zębodołowej dolnej, n. żuchwowo-gnykowy)
- guzowatość skrzydłowa (blisko kąta, pow. przyśrodkowa)
- kresa skośna
- grzebień policzkowy
- trójkąt zatrzonowy (między dwoma poprzednimi)
- wyrostek dziobiasty
- wyrostek kłykciowy
- wcięcie żuchwy
- dołek skrzydłowy
Trzon żuchwy
- guzowatość bródkowa
- otwór bródkowy (n. bródkowy i naczynia bródkowe)
- kolec bródkowy
- doły dwubrzuścowe
- kresa żuchwowo-gnykowa
- wał żuchwowy
- dołek podjęzykowy
- dołek podżuchwowy
Staw skroniowy żuchwy
Krążek stawowy dzieli staw na piętro górne i dolne.
Więzadła:
-skroniowo-żuchwowe (ma dwie części)
a) boczne (wyr. jarzmowy kości skroniowej → boczna i tylna pow. szyjki żuchwy)
b) przyśrodkowe (okolica szczeliny skalisto-bębenkowej → przyśrodkowa i tylna część szyjki żuchwy)
-klinowo-żuchwowe (kolec kości klinowej, brzegi szczeliny skalisto-bębenkowej → przyśrodkowa pow. gałęzi i języczka żuchwy)
-rylcowo-żuchwowe (wyr. rylcowaty → kąt żuchwy, tylny brzeg gałęzi żuchwy)
Kanał nosowo-łzowy, zawartość
-przewód nosowo-łzowy
Dół skroniowy, zawartość
-mięsień skroniowy
-naczynia skroniowe środkowe i głębokie
-gałąź jarzmowo-skroniowa n. jarzmowego
-tkanka tłuszczowa
Na powięzi skroniowej:
-naczynia skroniowe powierzchowne
-gałęzie skroniowe powierzchowne n. uszno-skroniowego od n. żuchwowego
-gałęzie skroniowe i jarzmowe n. twarzowego
Dół zażuchwowy, zawartość
- część głęboka ślinianki przyusznej
- n. twarzowy i jego podział na gałęzie
- n. uszno-skroniowy
- końcowy odcinek tętnicy szyjnej zew. i jej podział na tętnicę skroniową powierzchowną oraz tętnicę szczękową
- żyła zażuchwowa
Dół podskroniowy, zawartość
- mięśnie skrzydłowe: przyśrodkowy i boczny
- II odcinek tętnicy szczękowej
- n. żuchwowy
a) n. kolcowy (oddaje gałąź oponową)
b) n. żwaczy
c) n. językowy
d) n. zębodołowy dolny
e) n. uszno-skroniowy - zwój uszny
- struna bębenkowa
- splot żylny skrzydłowy
Dół skrzydłowo-podniebienny, zawartość
- zwój skrzydłowo-podniebienny
- n. szczękowy
a) n. jarzmowy
b) n. podoczodołowy
c) n. skrzydłowo-podniebienne - III odcinek tętnicy szczękowej
- część splotu żylnego skrzydłowego
Szczelina skrzydłowo-podniebienna, zawartość
- tętnica szczękowa
- splot żylny skrzydłowy
