CSN Flashcards
Podział układu nerwowego
- somatyczny (neuron z ośrodkowego układu n. dochodzi bezpośrednio do efektora)
a) ruchowy
b) czuciowy - autonomiczny (neuron z ośrodkowego układu n. zawsze ma zwój na swojej drodze)
a) sympatyczny (współczulny)
b) parasympatyczny (przywspółczulny)
Dolny neuron ruchowy
- komórki ruchowe rogów przednich RK
- komórki jąder ruchowych n. czaszkwych
Górny neuron ruchowy
-komórki ruchowe pól ruchowych kory mózgu
tworzą drogę piramidową - korowo-rdzeniową i korowo-jądrową
Receptory
Związane z układem somatycznym: -eksteroreceptory a)mechanoreceptory b)termoreceptory c)nocyreceptory -proprioreceptory (zaliczamy do nich błędnik) Związane z układem autonomicznym: -interoreceptory (bodźce z narządów oraz z naczyń krwionośnych) Związane ze zmysłami: -teloreceptory
Rodzaje włókien nerwowych
Układ somatyczny: -somatosensoryczne (dośrodkowe) -somatomotoryczne (odśrodkowe) Układ autonomiczny: -wiscerosensoryczne (dośrodkowe) -wisceromotoryczne (odśrodkowe) (niezależenie od tego czy do mięśni czy gruczołów)
Odruchy
- z mięśnia trójgłowego (C7-C8)
- z mięsnia dwugłowego (C5-C6)
- promieniowy (C5-C6)
- kolanowy (L2-L4)
- skokowy (S1)
Różnice między częściami układu autonomicznego
W układzie współczulnym:
-włókna przedzwojowe krótsze od pozazwojowych
-zwoje współczulne leżą blisko OUN
W układzie przywspółczulnym:
-włókna przedzwojowe są dłuższe od pozazwojowych
-zwoje przywspółczulne leżą daleko od OUN
N. rdzeniowy
Powstaje z połączenia korzeni przedniego i tylnego.
Dzieli się na gałęzie:
a) przednią
b) tylną
c) oponową (unerwia oponę twardą RK)
Wszystkie n. rdzeniowe otrzymują gałąź łączącą szarą. N. rdzeniowe C8-L2/L3 oddają dodatkowo gałąź łączącą białą. Zawsze zawierają włókna czuciowe, ruchowe, współczulne pozazwojowe. Wyjątkowo gałęzie przednie S2-S4 zawierają włókna przywspółczulne przedzwojowe..
Jądro pośrednio-boczne
Ośrodek układu współczulnego - segmenty C8-L2/L3
Uwypukla istotę szarą RK w obręb sznura bocznego, tworząc róg boczny.
Jądro pośrednio-przyśrodkowe
Inaczej jądro krzyżowe przywspółczulne jest ośroskiem rdzeniowym układu przywspółczulnego - segmenty S2-S4
Oprócz niego ośrodkami układu przywspółczulnego są jądra nerwów czaszkowych III, VII, IX, X.
Gałąź łącząca biała
Budują ją włókna współczulne przedzwojowe oraz czuciowe. Jeżeli włókna współczulne nie kończą się synapsą w przykręgowym zwoju pnia współczulnego to:
- biegną jako włókna międzyzwojowe do zwojów pnia współczulnego leżącego wyżej lub niżej jądra pośrednio-bocznego
- biegną jako n. trzewne do zwojów przedkręgowych
Podział włókien pozazwojowych współczulnych
Długie:
-naczyniowe - tworzą sploty naczyniowe w błonie zewnętrznej naczyń
-narządowe - biegnące bezpośrednio do narządów
Krótkie tworzą gałęzie łączące szare.
Rdzeń kręgowy
Istota biała: -sznury przednie -sznury boczne -sznury tylne -spoidło białe (łączy sznury przednie) Istota szara: -rogi/słupy przednie -rogi/słupy tylne -istota szara pośrednia a)środkowa b)2x boczna Budowa zewnętrzna: -stożek rdzeniowy -nić końcowa -ogon koński (korzenie rdzeniowe od L2 w dół) Dochodzi tylko do wysokości kręgów L1/L2. -szczelina pośrodkowa przednia (t. rdzeniowa przednia) -bruzda pośrodkowa tylna -przegroda pośrodkowa tylna -bruzda boczna tylna (korzenie tylne n. rdzeniowych) -od Th4 występuje bruzda pośrednia tylna -pęczek smukły -pęczek klinowaty
Segment rdzenia kręgowego
Inaczej neuromer. Odcinek od górnego brzegu pola korzeniowego do pola korzeniowego leżącego niżej.
Rozwój OUN
Rozpoczyna się w 3 tyg. życia zarodkowego.
Endoderma - zwrócona do pęcherzyka żółtkowego
Ektoderma - zwrócona do owodni
Płytka nerwowa (między węzłem pierwotnym, a błoną policzkowo-gardłową) → rynienka nerwowa (3 tydz.) → fałdy nerwowe (wyrosłe brzegi rynienki) → cewa nerwowa (po zrośnięciu fałdów) (4 tydz.).
Otwór nerwowy przedni - zamyka się w 25 dniu i tworzy blaszkę krańcową.
Otwór nerwowy tylny - zamyka się w 27 dniu
Część komórek rynienki nerwowej → grzebienie nerwowe → zwoje współczulne, w odcinku głowowym - zwoje czuciowe nerwów czaszkowych, zwoje parasympatyczne, w innych odcinkach - zwoje międzykręgowe.
Szersze światło cewy nerwowej (4 tydz.) → rowki graniczne, płyty/blaszki skrzydłowa, płyty podstawne
Płyty podstawne → słupy przednie i boczne, jądro pośrednio-boczne, pośrednio-przyśrodkowe, spoidła szare przednie i tylne
Płyty skrzydłowe → słupy tylne
Neuryty komórek obu płyt tworzą sznury przednie i boczne co razem daje twór siatkowaty.
Sznury tylne powstają z neurytów komórek zwojów międzykręgowych.
Plakody uszna i węchowa.
Pierwotny pęcherzyk mózgowy → przodomózgowie, śródmózgowie, tyłomózgowie pierwotne
I i II pęcherzyk mózgowy → kresomózgowie, międzymózgowie, śródmózgowie
III pęcherzyk mózgowy → tyłomózgowie → RP, most, móżdżek
Bruzda wzrokowa (2 mies) → dolek, pęcherzyki oczne → kielich wzrokowy
Drogi na terenie CSN
- spoidłowe (łączą te same ośrodki strony prawej i lewej)
- kojarzeniowe (łączą ośrodki odległe od siebie koniecznie po tej samej stronie CSN)
- rzutowe (łączą odległe ośrodki po różnych stronach CSN
Drogi zstępujące, ruchowe
- układu piramidowego (dowolne, świadome, celowe, zamierzone):
a) korowo-rdzeniowa
b) korowo-jądrowa - układu pozapiramidowego (zautomatyzowane, mimowolne)
Otwór międzykręgowy, zawartość
- n. rdzeniowy
- zwój międzykręgowy
- gałąź rdzeniowa i jej podział na tętnice korzeniowe
- żyły łączące sploty żylne kręgowe wewnętrzne z zewnętrznymi
- gałąź oponowa n. rdzeniowego
Zgrubienia RK
- szyjne (C3-Th1)
- lędźwiowe (Th10-L1)
Więzadła ząbkowane
- prawe i lewe
- wypustki opony pajęczej dochodzące do opony twardej
- zapobiegają rotacji RK
Zbiornik krańcowy
- zawiera płyn mózgowo-rdzeniowy oraz ogon koński
- znajduje się między L1/L2, a S2/S3
Strefy Rexeda
I,II,III,IV - pierwotne rdzeniowe pola projekcyjne, gdzie docierają impulsy dośrodkowe
V,VI - integracja impulsów czuciowych z ruchowymi
VII - ośrodek koordynacyjny
VIII - neurony pośredniczące
IX - pierwotne rdzeniowe pole ruchowe
X - istota szara otaczająca kanał centralny (może kojarzeniowa)
Unaczynienie RK
-gałęzie rdzeniowe od t. kręgowych, tętnic szyjnych wstępujących, szyjnych głębokich, tarczowych dolnych, międzyżebrowych najwyższych, międzyżebrowych tylnych, lędźwiowych, biodrowo-lędźwiowych, krzyżowych bocznych
Gałąź rdzeniowa → przednia i tylna kanału kręgowego → korzeniowe przednia i tylna - przednia→ gałąź wstępująca i zstępująca
-t. rdzeniowe od t. kręgowych (1 przednia i 2 tylne)
T. kręgowe → t. rdzeniowe przednie → t. rdzeniowa przednia (w cz. szyjnej jednolita, niżej składa się z tętnic od t. korzeniowych przednich) → t. końcowa
T. kręgowe tylne → gałęzie przyśrodkowa i boczna → składa się z t. korzeniowych tylnych → łączy się z przednią za pomocą gałęzi łukowatej
-gałęzie tętnice poprzeczne (zespolenia między pniami tętniczymi, wytwarzają wieniec naczyniowy)
-gałęzie środkowe (unaczyniają rogi przednie, istotę szarą pośrednią,podstawę rogów tylnych)
-gałęzie obwodowe (unaczyniają istotę białą)
odpływ krwi żylnej z RK
- ż. rdzeniowe głębokie (wychodzą w pobliżu szczeliny pośrodkowej przedniej, zbierają krew z rogów przednich, istoty szarej pośredniej, istoty białej na około szczeliny pośrodkowej przedniej)
- ż. obwodowe (odprowadzją krew z istoty białej i rogów tylnych)
- sieć żylna rdzenia kręgowego (ż. rdzeniowe zew., gałęze poprzeczne)
- ż. korzeniowe przednie i tylne → splot ż. kręgowy wew. → splot ż. kręgowy zew. → ż. krzyżowe, lędźwiowe, międzyżebrowe tylne, kręgowe
Drogi nerwowe rdzenia kręgowego
str. 44-45 w skawinie
Górny zespół zatok
-zatoka strzałkowa górna, zatoka prosta (połączenie zatoki strzałkowej dolnej z żyłą wielką mózgu) → spływ zatok (na guzowatości pot. wew.)
- → zatoki poprzeczne → zatoki esowate → opuszki ż. szyjnych wew.
- → zatoka potyliczna → 2x zatoki brzeżne → splot żylny kręgowy wew., ż. szyjne wew.
- ż. wypustowe:
a) ciemieniowa
b) sutkowa
c) kłykciowa
d) potyliczna
-zatoka potyliczna, splot kręgowy wew. →splot ż. kanału n. podjęzykowego → opuszki górne ż. szyjnych wew.
Dolny zespół zatok
-zatoka klinowo-ciemieniowa (wzdłuż wolnego brzegu skrzydła mniejszego), żyła oczna górna, gałąź górna ż. ocznej dolnej, ż. środkowa siatkówki → zatoka jamista
- → zatoka skalista górna → zatoka esowata
- → zatoka skalista dolna → opuszka ż. szyjnej wew.
- → splot ż. podstawny → sploty ż. kręgowe wew.
- → splot ż. szyjno-tętniczy, splot żylny otworu owalnego, żyła wypustowa otworu poszarpanego → splot ż. skrzydłowy
Unaczynienie opony twardej
Dół przedni czaszki:
-t. oponowe przednie (od t. sitowej przedniej, ta od t. ocznej, ta od t. szyjnej wew.)
-gałąź czołowa t. oponowej środkowej
Dół środkowy czaszki:
-t. oponowa środkowa (od t. szczękowej, ta od t. szyjnej zew.) (wchodzi do jamy czaszki przez otwór kolcowy)
-gałęzie oponowe od t. łzowej (od t. ocznej)
-t. oponowa dodatkowa (od t. szczękowej)
Dół tylny czaszki:
-t.oponowe tylne (t. gardłowej wstępującej)
-gałąź ciemieniowa t. oponowej środkowej
-gałąź oponowa t. potylicznej
-gałąź oponowa t. kregowej
Unerwienie opony twardej
Dół przedni czaszki: -gałąź oponowa n. szczękowego Dół środkowy czaszki: -gałąź oponowa n. żuchwowego Dół tylny czaszki: a)nadnamiotowo -gałąź namiotu n. ocznego -gałęzie n. kolcowego b)podnamiotowo -gałęzie oponowe n. błędnych -gałęzie oponowe n. podjęzykowych -gałązki trzech najwyższych n. rdzeniowych (C1-C3)
Drogi sznura przedniego
Wstępujące: rdzeniowo- -wzgórzowa przednia -siatkowa Zstępujące: -korowo- | przednia -pokrywowo- | -siatkowo- } -rdzeniowa przyśrodkowa -oliwkowo- | -przedsionkowo | Własne: -pęczek własny sznura przedniego -pęczek bruzdowo-brzeżny
Drogi sznura bocznego
Wstępujące: rdzeniowo- -wzgórzowa boczna -pokrywowa -siatkowa -szyjna -móżdżkowa przednia i tylna -oliwkowa Zstępujące: -korowo- | boczna -czerwienno- | -siatkowo- | boczna -oliwkowo- } -rdzeniowa (na granicy przedniego i bocznego) -opuszkowo-siatkowo- | -mostowo-siatkowo- | -przedsionkowa- | Własne: -pęczek własny sznura bocznego -grzbietowo-boczna (na granicy tylnego i bocznego)
Drogi sznura tylnego
Wstępujące: -pęczek smukły -pęczek klinowaty Własne: -pęczek własny sznura tylnego -pęczek międzypęczkowy -pęczek przegrodowo-brzeżny
Tętnica mózgu tylna
Części:
- przedzespoleniowa
- zazespoleniowa
- korowa
Gałęzie:
t. potyliczna przyśrodkowa → t. ciemieniowo-potyliczna, t. ostrogowa
t. potyliczna boczna → t. skroniowo-potyliczna
Zakres zaopatrzenia t. tylnej mózgu
- konary mózgu
- niskowzgórze
- tylna cz. podwzgórza
- szyszynka
- sploty naczyniówkowe III i bocznej komory
- blaszka pokrywy
- częściowo ogon jądra ogoniastego
- wzgórze i ciała kolankowate
- cz. dolna torebki wew.
- częściowo płat skroniowy
- częściowo płat potyliczny
- cz. płata ciemieniowego
