Seminarium 2 (antygeny i przeciwciała)

Question 1

Jakie typy odporności wyróżniamy?

Answer 1

→wrodzona

→nabyta

Question 2

Jaka jest odporność wrodzona?

Answer 2

nieswoista (lub nisko swoista)

Question 3

Jakie są mechanizmy odporności wrodzonej?

Answer 3

1) bariery anatomiczne z wydzielinami
2) odruchy obronne
3) pozakomórkowe białka antygenowo nieswoiste w krążeniu
4) proces fagocytozy zarówno nieswoistej jak i ułatwionej
5) mechanizmy bójcze w fagocytach tlenowe i nietlenowe
6) działalność limfocytów NK (naturalnych killerów)
7) naturalna flora bakteryjna - utrzymująca właściwe pH i produkująca substancje antybiotykowe (np. kolicynę)

Question 4

Jakie wyróżniamy bariery anatomiczne?

Answer 4

→skóra ze złuszczającym się naskórkiem i wydzieliną łojowo-potową (nienasycone kwasy tłuszczowe na powierzchni skóry)
→nabłonki z rzęskami

Question 5

Jakie wyróżniamy wydzieliny, gdzie się znajdują i jak działają?

Answer 5

→defensyny (znajdują się też w neutrofilach, działanie przeciwbakteryjne)
→lizozym - ślina i łzy
→histatyny (krótkie peptydy o działaniu antybiotykopodobnym) - ślina i łzy
→nieswoiste interferony - ślina i łzy
→laktoferyna - ślina i łzy
→kwaśne pH żołądka
→białka A i D surfaktantu (opsonizują patogeny) -pęcherzyki płucne

Question 6

Jakie wyróżniamy odruchy obronne?

Answer 6

→kichanie
→kaszel
→odruch wymiotny
→perystaltyka jelit

Question 7

Jakie wyróżniamy pozakomórkowe białka antygenowo nieswoiste w krążeniu?

Answer 7

→dopełniacz (3 drogi aktywacji)

→białka ostrej fazy o działaniu przeciwzapalnym

Question 8

Co to jest fagocytoza ułątwiona?

Answer 8

po opsonizacji antygenu

Question 9

Komórki posiadające zdolności fagocytarne (komórki żerne) to:

Answer 9

→granulocyty
→monocyty
→makrofagi

Question 10

Podział odporności wrodzonej:

Answer 10

1) nieswoista odpowiedź humoralna:
→dopełniacz
→białka ostrej fazy
2) nieswoista odpowiedź komórkowa:
→fagocytoza przez neutrofile i makrofagi
→aktywność komórek NK

Question 11

Podział odporności nabytej - swoistej (ze względu na pochodzenie):

Answer 11

1) naturalna czynna (np. przebycie choroby z wytworzeniem swoistej odporności)
2) naturalna bierna (np. przechodzenie swoistych przeciwciał z krwiobiegu matki do płodu, czy też karmienie mlekiem matki z inkrustacją przeciwciałami wydzielniczymi śluzówki przewodu pokarmowego noworodka)
3) sztuczna czynna (np. stosowanie szczepień ochronnych)
4) sztuczna bierna (np. leczenie preparatami krwiopochodnymi - koncentraty immunoglobulinowe ludzkie, bądź odzwierzęcymi surowicami odpornościowymi)

Question 12

Podział odporności nabytej - swoistej (ze względu na udział składowych):

Answer 12

1) klasyczna odporność humoralna - z wytworzeniem przeciwciał klasy IgM i IgG
2) Alergiczna odporność humoralna - z udziałem przeciwciał IgE lub IgM i IgG
3) Klasyczna odporność komórkowa - z udziałem limfocytów T cytotoksycznych
4) alergiczna odporność komórkowa - z udziałem limfocytów T NTP i makrofagów

Question 13

Co to jest antygen?

Answer 13

substancja (zwykle obcogatunkowa), która cechuje się:
→immunogennością
→antygenowością

Question 14

Co to jest immunogenność?

Answer 14

/cecha antygenu/ antygen po wniknięciu do organizmu wywołuje powstanie swoistych przeciwciał w odpowiedzi humoralnej lub uczulonych receptorów antygenowych TCR na limfocytach T w odpowiedzi komórkowej

Question 15

Co to jest antygenowość?

Answer 15

/cecha antygenu/ antygen jest w stanie zareagować ze swoistym produktem reakcji humoralnej - przeciwciałęm lub komórkowej - swoistym receptorem antygenowym TCR na limfocycie T

Question 16

Co to jest hapten?

Answer 16

substancja drobnocząsteczkowa o cesze antygenowości, ale nie posiadające cechy immunogenności. Przyłączony do białkowego nośnika nabywa pełne własności antygenu (np. proste związki chemiczne, jony metali ciężkich, niektóre leki, garbniki).

Question 17

Co to jest determinanta antygenu (epitop)?

Answer 17

drobny, przestrzenny element antygenu, który jest rozpoznawany jako obcy

Question 18

Jakie wyróżniamy rodzaje determinant białkowych antygenu?

Answer 18

→determinanty sekwencyjne

→determinanty przestrzenne

Question 19

Jak zbudowane są determinanty sekwencyjne?

Answer 19

z kolejno ułożonych aminokwasów ułożonych na jednej nici polipeptydowej

Question 20

Przez co rozpoznawane są determinanty sekwencyjne?

Answer 20

zarówno przez limfocyty T, jak i B

Question 21

Jak zbudowane są determinanty przestrzenne?

Answer 21

z kilku aminokwasów ułożonych na jednej nici, ale przestrzennie zwiniętej lub dwóch różnych niciach położonych blisko siebie

Question 22

Przez co rozpoznawane są determinanty przestrzenne?

Answer 22

tylko przez limfocyty B

Question 23

Co to są antygeny heterofilne?

Answer 23

takie same lub podobne determinanty antygenowe a różnych antygenach. Tak więc przeciwciała reagujące z jednym antygenem mogą reagować krzyżowo z drugim, który ma podobne determinanty.

Występują na antygenach odległych filogenetycznie gatunków.

Question 24

Co to są antygeny T-niezależne i jakie?

Answer 24

Takie antygeny, które bezpośrednio indukują limfocyty B do produkcji przeciwciał.
Do tej grupy zaliczane są najczęściej antygeny mające powtarzające się determinanty polisacharydowe, polinukleotydowe, lipidowe.

Question 25

Co to są antygeny T-zależne?

Answer 25

Antygeny, które wymagają współpracy limfocytów B i T do indukcji produkcji przeciwciał.

Question 26

Jak zbudowane są antygeny T-zależne?

Answer 26

Są drobnocząsteczkowe

Question 27

Jak działają antygeny T-zależne?

Answer 27

Przy pierwszym kontakcie w organizmie wywołują powstanie odpowiedzi pierwotnej z udziałęm limfocyta pomocniczego Th i wytworzeniem komórek pamięci. Powtórny kontakt z antygenem T-zależnym stymuluje odpowiedź wtórną.

Question 28

Jak zbudowane są antygeny T-niezależne?

Answer 28

są polimerami (polisacharyby lub polilipidy)

Question 29

Jak działają antygeny T-niezależne?

Answer 29

indukują zawsze odpowiedź pierwotną bez wytworzenia limfocytów pamięci. Do aktywacji nie potrzebują udziału limfocyta pomocniczego Th. Odpowiedź ta jest zawsze mało swoista z wytworzeniem przeciwciał klasy IgM.

Question 30

Które antygeny nie potrzebują udziału limfocyta pomocniczego Th?

Answer 30

T-niezależne

Question 31

Co to jest przeciwciało (immunoglobulina)?

Answer 31

to produkt swoistej reakcji humoralnej - glikoproteina o budowie domenowej zbudowana w swej najprostszej monomerycznej formie z 2 łańcuchów ciężkich i 2 łańcuchów lekkich połączonych mostkami siarczkowymi

Question 32

Co to jest domena?

Answer 32

jest to występująca na przeciwciale pętla w przebiegu liniowego łańcucha białkowego - nadająca mu charakterystyczne swoiste własności.

Question 33

Kiedy można mówić, że domena występuje?

Answer 33

wówczas, gdy konkretnej białkowej strukturze przestrzennej możemy przyporządkować określoną funkcję

Question 34

Gdzie należą immunoglobuliny?

Answer 34

do tzw. nadrodziny immunoglobulin (NRIg), grupy kilkuset białek biorących udział w powstawaniu i regulacji odpowiedzi immunologicznej. Łączy je wspólny motyw strukturalny (globularna budowa trzeciorzędowa - odpowiednik domeny).

Question 35

Co należy do nadrodziny immunoglobulin (NRIg)?

Answer 35

``` →przeciwciała →receptory limfocytów T i B →receptory Fc →antygeny MHC →antygeny różnicowania CD4, CD8, CD3 →niektóre receptory dla interleukin →receptory adhezyjne ```

Question 36

Jak nazywamy miejsce wiązania antygenu przez przeciwciało?

Answer 36

antydeterminantą

Question 37

Co to jest antydeterminanta?

Answer 37

Miejsce wiązania antygenu przez przeciwciało. Jest to dokładnie miejsce wiązania epitopu lub determinanty antygenu.

Question 38

Gdzie jest zlokalizowana antydeterminanta?

Answer 38

W części zmiennej przeciwciała we fragmencie Fab (antigen binding fragment).

Question 39

Z jakich części skłąda się przeciwciało?

Answer 39

→Fab (antigen binding fragment) - części wiążącej antygen | →Fc (cristalizable fragment) - części zdolnej do krystalizacji

Question 40

Zastosowanie czego umożliwia rozcięcie przeciwciała i co uzyskujemy?

Answer 40

tniemy papainą uzyskujemy dwa fragmenty Fab i jeden fragment Fc

Question 41

Jaka jest funkcja immunologiczna fragmentu Fab?

Answer 41

→w części nadzmiennej determinowana jest cecha powinowactwa przeciwciał, czyli siła wiązania determinanty antygenu z antydeterminantą przeciwciała →w części stałej fragmentu Fab warunkowana jest stabilizacja wiązania przeciwciałą z antygenem

Question 42

Wymień cechy przeciwciał:

Answer 42

1. Powinowactwo (affinity) 2. Wartościowość (validity) Obie te cechy warunkują ZACHŁANNOŚĆ

Question 43

CO to jest powinowactwo przeciwciała?

Answer 43

siła wiązania epitopu z antydeterminantą

Question 44

Co to jest wartościowość przeciwciała?

Answer 44

ilość miejsc wiążących determinantę antygenu w cząsteczce przeciwciała

Question 45

Co to jest zachłanność przeciwciała i co ją warunkuje?

Answer 45

Zachłanność przeciwciała warunkują powinowactwo i wartościowość i wpływają na trwałość powstającego kompleksu immunologicznego.

Question 46

Jakie wiązania chemiczne występują w wiązaniu antygenu z przeciwciałem w kompleksie immunologicznym?

Answer 46

różnorodne siły wiązań chemicznych ZA WYJĄTKIEM KOWALENCYJNYCH, czyli ATOMOWYCH

Question 47

Wymień funkcje fragmentu Fc przeciwciała:

Answer 47

1. Fc odpowiada za CYTOFILNOŚĆ przeciwciał - poprzez wiązanie fragmentu FcIg z receptorami FcR na powierzchni komórek 2. Fc warunkuje transport przeciwciał monometycznych przez łożysko 3. Fc odpowiada za reakcję cytotoksyczności komórkowej zależnej od przeciwciał - ADCC (antibody dependent cell mediated cytotoxity) 4. We fragmencie Fc zlokalizowane są fragmenty węglowodanowe odpowiedzialne za ładunek i rozpuszczalność przeciwciał 5. fragment Fc immunoglobuliny odpowiada za właściwy metabolizm przeciwciał - warunkuje półokres rozpadu przeciwciał t½ 6. tu zlokalizowany jest receptor dla dopełniacza

Question 48

Jakie wyróżniamy klasy przeciwciał?

Answer 48

``` →IgA →IgG →IgD →IgE →IgM ```

Question 49

Jakie litery przyjmują łańcuchy ciężkie przeciwciał?

Answer 49

``` nazwy liter greckich →IgA -α →IgG -γ →IgD - δ →IgE - ε →IgM - μ ```

Question 50

Jakie wyróżniamy rodzaje łańcuchów lekkich przeciwciał i co determinują?

Answer 50

Wyróżniamy dwa rodzaje (κ lub λ) i determinują TYP (niezależnie od klas) przeciwciał.

Question 51

Scharakteryzuj przeciwciała IgG

Answer 51

Klasa IgG- →to głównie przeciwciała wtórnej odpowiedzi centralnego systemu odpornościowego - we krwi i płynach ustrojowych (IgA na śluzówkach). →W ich obrębie występują przeciwciała głównie 2-wartościowe, choć także są rzadko jednowartościowe tzw. niekompletne. Do nich należą przeciwciała przeciw czynnikowi Rh, który występuje na erytrocytach człowieka.

Question 52

Do czego służy odczyn Coombsa?

Answer 52

Do wykrywania przeciwciał przeciw czynnikowi Rh, które występują na erytrocytach człowieka.

Question 53

Jakie wyróżniamy podklasy przeciwciał IgG i co je charakteryzuje?

Answer 53

Wyróżniamy 4 podklasy klasy IgG różniące się ilością mostków siarczkowych w strefie zawiasowej przeciwciał. IgG1, IgG3 - aktywują dopełniacz IgG2 - słabo IgG4 - wcale

Question 54

Scharakteryzuj klasę przeciwciał IgD:

Answer 54

to mało poznane przeciwciała receptorowe występujące na powierzchni limfocytów B

Question 55

Scharakteryzuj przeciwciałą IgE:

Answer 55

→to są tzw. reaginy →Wysoce cytofilne przeciwciała alergicznej odpowiedzi typu I wg podziało Coombsa, czyli tzw. alergii anafilaktycznej. →Występują w krążeniu w niewielkiej ilości - głównie opłaszczają bazofile i mastocyty.

Question 56

Co opłaszczają IgE?

Answer 56

bazofile i mastocyty

Question 57

Jakie wyróżniamy podklasy IgA?

Answer 57

dwie podklasy →IgA1 →IgA2

Question 58

Scharakteryzuj IgA1:

Answer 58

niewielka grupa przeciwciał monomerycznych występujących w krążeniu

Question 59

Scharakteryzuj IgA2:

Answer 59

→zdecydowanie ważniejsza niż IgA1 →IgA2 to głównie przeciwciała wtórnej odpowiedzi śluzówkowej systemu MALT →w budowie dimeru wyróżniamy 2 monomery wraz z czynnikami sekrecyjnymi SC (secretary components) połączone łańcuchem łączącym J (joining)

Question 60

Co to są czynniki SC (secretory components)?

Answer 60

to naturalne inhibitory proteaz występujące na przeciwciałach

Question 61

Czym jest łańcuch J?

Answer 61

jest receptorem transcytozy przy transporcie przeciwciał przez nabłonek

Question 62

Gdzie są wydzielane IgA2?

Answer 62

→głównie w śluzówkach | →także przez gruczoł mleczny

Question 63

Scharakteryzuj IgM:

Answer 63

→główne przeciwciałą pierwotnej fazy odpowiedzi humoralnej →są pentamerami lub rzadziej heksamerami →mało swoiste, ale wielowartościowe →występują w krążeniu i na śluzówkach, ale stanowią też receptory powierzchniowe limfocytów B →aktywują dopełniacz →zbudowane z 5 lub 6 monomerów połączonych łańcuchem J

Question 64

Jakie wyróżniamy różnice w strukturze immunoglobulin?

Answer 64

→izotypia →allotypia →idiotypia

Question 65

Co to jest izotypia?

Answer 65

to różnice w budowie części stałych łańcuchów ciężkich i lekkich immunoglobulin. Potocznie mówiąc klasy immunoglobulin różnią się izotypowo, bo mają odmienne łańcuchy ciężkie immunoglobulin. Izotypy to klasy, podklasy, typy i podtypy immunoglobulin.

Question 66

Co to jest allotypia?

Answer 66

To odmienność 2 cząsteczek immunoglobuliny tej samej klasy różniących się niewielkimi podstawieniami w CZĘŚCI STAŁEJ łańcucha ciężkiego i lekkiego. Potocznie mówiąc osobniki tego samego gatunku mają allotypowe odmienności w cząsteczkach tych samych klas immunoglobulin (wynikające ze zmienności genetycznej).

Question 67

Co to jest idiotypia?

Answer 67

To odmienność w zakresie jednej klasy przeciwciał ummunoglobulin różniących się ich CZĘŚCIĄ ZMIENNĄ - antydeterminantą np. przeciwciała tej samej klasy przeciwko różnym determinantom antygenowym.

Question 68

Wymień funkcje przeciwciał:

Answer 68

1. neutralizują antygeny - niszczą patogeny 2. wiążą dopełniacz 3. opsonizują antygeny 4. detoksykują - wiążą i neutralizują toksyny (metabolity) patogenów

Question 69

Co to jest antysurowica?

Answer 69

surowica zawierająca przeciwciała przeciwko wszystkim składnikom surowicy

Question 70

Co to jest surowica antyglobulinowa?

Answer 70

zawiera przeciwciała skierowane przeciwko wszystkim immunoglobulino, również niekompletnym

Question 71

Co to jest przeciwciało anty Ig?

Answer 71

to np. przeciwciała anty-IgM to przeciwciała skierowane przeciwko immunoglobulinie IgM

Question 72

Co to jest surowica odpornościowa?

Answer 72

Surowica odpornościowa zawiera przeciwciała skierowane przeciwko drobnoustrojom. Stosowana jest u ludzi potencjalnie zakażonych, u których nie ma czasu na uodpornienie przez podanie szczepionek.

Question 73

Jakie wyróżniamy surowice odpornościowe?

Answer 73

→monowalentna | →poliwalentna

Question 74

Surowica monowalentna to:

Answer 74

surowica odpornościowa zawierająca przeciwciałą przeciwko jednemu rodzajowi drobnoustroju

Question 75

Surowica poliwalentna to:

Answer 75

surowica odpornościowa zawierająca przeciwciała skierowana przeciwko kilku rodzajom drobnoustrojów

Question 76

Jak dzielimy surowice odpornościowe ze wzglęgu na pochodzenie?

Answer 76

→ksenogeniczne | →izogeniczne

Question 77

Surowice ksenogeniczne to:

Answer 77

Surowice odzwierzęce (końskie, bydlęce). Mogą wywoływać reakcje uboczne w postaci choroby posurowiczej przy pierwsyzm podaniu lub wstrząsu anafilaktycznego przy drugim podaniu. Wstrząs może zakończyć się śmiercią pacjenta. Przeciwciała ksenogeniczne są eliminowane szybko w ciągu kilku do kilkunastu dni.

Question 78

Surowice izogeniczne to:

Answer 78

Surowice pochodzenia ludzkiego (ozdrowieńcy, ochotnicy) (odra świnka, ospa, wścieklizna, ksztusiec, tężec, błonica). Są bezpieczne. Odpowiedź immunologiczna przeciw allotypom czy idiotypom może powstawać, ale bardzo wolno. Przeciwciała ludzkie mają znacznie dłuższy czas półtrwania, tak więc ich działanie zapobiegawcze sięga trzech lub więcej tygodni.

Question 79

Co to jest gamma-globulina ludzka?

Answer 79

To frakcja gamma-globulinowa otrzymywana z pulowanych surowic ludzkich. Zawiera przeciwciała skierowane przeciwko różnorodnym drobnoustrojom. Poziom przeciwciał przeciwko określonemu antygenowi jest niski, gdyż ich źródłem są surowice normalne. Poziom jest jednak wystarczający, by działać profilaktycznie przy potencjalnym kontakcie z patogenami wirusowego zapalenia wątroby, odry, różyczki...