Seicoleg Ddatblygiadol: Kohlberg (1968)

Question 1

Kohlberg (1968) Methodoleg

Answer 1

• 75 o fechgyn americanaidd rhwng 10 ac 16 oed (wedi dilyn am 12 mlynedd = astudiaeth wedi gorffen pan oedd nhw’n 22-28 oed)
• sampl ychwanegol o brydain, canada, taiwan, mexico, a Turkey
• astudiaeth hydredol
• cyfweliad lled-strwythuredig gyda cwestiynau pen agored sy’n cynhyrchu data ansoddol

Question 2

Kohlberg (1968) gweithdrefnau

Answer 2

• Wedi creu 9 cyfyng-gyngor (dilemma) moesol a gofyn i’r bechgyn benderfynu ar y ffordd gywir o weithredu, a beth yw’r peth moesol i’w wneud
• gofynnwyd i bob cyfranogwyr drafod tri o’r cyfyng-gyngor yma wedi’u hysgogi gan gyfres o ddeg neu fwy o gwestiynau pen agored megis ‘a ddylai heinz ddwyn y gyffur?’ (Mae gwraig heinz ar fun marw ac roedd y cyffur yn rhy costus i heinz prynu gan fod y gweinyddwr cyffyuriau wedi codi deg gwaith yr hyn yr oedd y cyffur yn ei gostio iddo ei wneud)
• roedd hyn yn fath o gyfweliad lled-strwythuredig a cynhyrchodd data ansoddol
• dadansoddwyd eu humatebion a nodwyd themau cyffredinol = defnyddwyd y themau hyn fel sail i sefydlu y camau datblygu moesol
• roedd ymchwil Kohlberg yn astudiaeth hydredol ac felly aseswyd y plant gyda chyfweliad tebyg bob dair mlynedd
• cynmharodd Kohlberg ei ganfyddiadau gyda rhai o ddiwylliannau eraill i weld a oedd gwahaniaethau diwylliannol mewn datblygiad moesol

Question 3

Kohlberg (1968) canfyddiadau

Answer 3

• ffeindiodd fod 6 cam o ddatblygu’n moesol, sy’n gwasgaru ar ddraws 3 cyfnod:
• cyn-gonfensiynol

Cam 1. Osgoi cosb
Cam 2. Hunan-diddordeb (megis gwobrau)

• confensiynol

Cam 3. Ymddygiad ‘bechgyn / merch dda’ h.y. Yr hyn sy’n iawn yw beth mae pobl eraill yn cytuno gyda
Cam 4. Dilyn deddfau a trefn cymdeithasol

• ol-gonfensiynol

Cam 5. Rheolau yn cael ei weld fel cytundebau cymdeithasol sy’n gallu newid
Cam 6. Egwyddorion byd-eang moesol a chyfiawnder yw beth sy’n gywir

• canfu Kohlberg, waeth beth fo’u diwylliant, fod pob plentyn wedi mynd trwy’r un camau yn yr un drefn
• fodd bynnag, roedd gwahaniaethau o ran pa mor gyflym yr oeddent yn symud trwy’r camau, er enghraifft yn yr UDA roedd mwyafrif y plant 16 oed yn camau 4 neu 5 tra fod mwyafrif o’r plant 16 oed yn TAIWAN a MEXICO yn cam 3 neu 4
• ym mhob diwylliant, roedd plant yn y dosbarthiadau canol yn datblygu’n gyflymach
• nad oedd crefydd yn cael fawr o effaith ar datblygiad moesegol

Question 4

Kohlberg (1968) casgliadau

Answer 4

• camau a cyfnodau yn byd-eang (yr unig gwahaniaeth yw pa mor cyflym mae pobl yn datblygu)
• mae pob cam yn adeiladu ar y llwyfan a ddaeth yn flaenorol, ond yn caniatau ar gyfer gwahaniaethau newydd e.e. Mewn dadl rhwng plentyn yn cam 4 ac cam 3, mae’r cam 3 yn dechrau datblygu i cam 4 tra fod y cam 4 yn aros yn cam 4 ond yn deall beth mae’r cam 3 yn dweud
• gellid defnyddio trafodaethau moesol i helpu plant i ddatblygu eu rhesymu moesol

Question 5

Kohlberg (1968) Gwerthuso - samplu

Answer 5

• dim ond yn edrych ar fechgyn
• Gilligan (1982) = wedi awgrymu y gallai moesoldeb gwrywod fod yn eithaf gwahanol i foesoldeb benywod - ac yn seiliedig ar gyfiawnder yn hytrach na’r arwydd i ofalu = awgrymu fod tuedd ryweddol i ddamcaniaeth Kohlberg a’i bod yn gyfyngedig i un math yn unig o foesoldeb

Question 6

Kohlberg (1968) Gwerthuso - dilysrwydd allanol

Answer 6

• Gilligan (1982) = nad oedd y dystiolaeth ynddo wedi’i seilio ar benderfyniadau mewn bywyd go-iawn gan mau sefyllfaoedd ‘ffug’ oedd y gyfyng-gyngorau moesol (efallai na wnaethon nhw fawr o synnwyr, yn enwedig i blant ifanc)

Question 7

Kohlberg (1968) Gwerthuso - tuedd dymunolrwydd cymdeithasol

Answer 7

• un o broblemau dulliau hunanadrodd yw ei bod hi’n well gan gyfranogwyr wneud argraff dda
• felly, gallan nhw ddisgrifio’u hymddygiad moesol mewn ffordd braidd yn ddelfrydol yn hytrach na’r arwydd dweud beth y bydden nhw mewn gwirionedd yn ei wneud. Ar ben hynny, roedd Kohlberg yn gofyn sut mae pobl yn meddwl yn hytrach na’r hyn y bydden nhw’n ei wneud. Felly, mae’r damcaniaeth yn ymwneud a meddwl yn delfrydol-foesol yn hytrach na meddwl am ymddygiad
• Ond, a bod yn deg, honnai Kohlberg mai damcaniaeth rhesymu oedd hi = Rhagfynegodd y dylai’r rhai sy’n rhesymu’n fwy aeddfed fod a tuedd i ymddwyn yn fwy moesol-aeddfed (Kohlberg 1975)