Scrum Flashcards

1
Q

Co to jest Scrum?

A

to uproszczone ramy postępowania, które pomagają poszczególnym osobom, zespołom i
organizacjom wytwarzać wartość poprzez adaptacyjne rozwiązywanie złożonych problemów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Na czym oparty jest Scrum?

A

Scrum oparty jest na empirycznym sterowaniu procesem. Empiryzm zakłada, że wiedza pochodzi z doświadczenia, a decyzje należy podejmować na podstawie tego co zaobserwowaliśmy lub doświadczyliśmy, czyli na podstawie faktów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Na czym opierają się procesy empiryczne?

A

Procesy empiryczne opierają się na trzech filarach:
- przejrzystości (wspólnym rozumieniu pracy i jej rezultatów)
- inspekcji (poddawaniu ocenie zgodności z oczekiwaniami)
- adaptacji (podejmowaniu działań, gdy rezultat prac jest inny niż oczekiwany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jak przebiega proces postępowania w scrum?

A
  1. Product Owner porządkuje pracę potrzebną do rozwiązania złożonego problemu, tworząc
    Product Backlog.
  2. Scrum Team przekształca wybraną część tej pracy w wartościowy Increment w trakcie Sprintu.
  3. Scrum Team oraz jego interesariusze sprawdzają efekty i dostosowują swoje działania na
    potrzeby kolejnego Sprintu.
  4. Powtórz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Teoria Scruma

A

Fundamentem Scruma jest empiryzm i koncepcja lean. Istotą empiryzmu jest to, że wiedza wynika z
doświadczenia, a decyzje podejmowane są na podstawie tego, co można zaobserwować. Koncepcja lean ogranicza straty i koncentruje się na tym, co najważniejsze.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wartości Scruma

A

Aby stosowanie Scruma mogło przynosić pożądane efekty, członkowie zespołu muszą doskonalić się w
postępowaniu według pięciu wartości, jakimi są:
Zaangażowanie, Skupienie, Otwartość, Szacunek, Odwaga

Powyższe wartości nadają Scrum Teamowi kierunek w odniesieniu do pracy, działań i zachowań jego
członków. Podejmowane decyzje, kroki oraz sposób stosowania Scruma powinny wzmacniać powyższe
wartości, zamiast je osłabiać czy podważać. Członkowie Scrum Teamu poznają i zgłębiają te wartości podczas wydarzeń scrumowych i w ramach pracy nad artefaktami. Kiedy wymienione wartości są wcielane w życie przez Scrum Team oraz osoby, które z nim współpracują, wyłaniają się filary empiryzmu Scruma w postaci przejrzystości, inspekcji i adaptacji, co przyczynia się do budowania zaufania.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Scrum team

A

Podstawowym elementem Scruma jest niewielki zespół, czyli Scrum Team. W skład Scrum Teamu
wchodzi jeden Scrum Master, jeden Product Owner oraz Developerzy. Scrum Team nie dzieli się na
podzespoły, nie obowiązuje w nim hierarchia. To spójna grupa profesjonalistów skupionych na
pojedynczym celu określanym jako Cel Produktu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Scrum teamy

A

Scrum Teamy są interdyscyplinarne, co oznacza, że ich członkowie mają wszystkie umiejętności
potrzebne do wytwarzania wartości co Sprint. Są także zespołami samozarządzającymi, co oznacza, że
samodzielnie podejmują decyzję o tym, kto będzie wykonywał określone zadania, kiedy i jak.

Scrum Team jest wystarczająco niewielki, aby pozostawać zwinnym, a jednocześnie wystarczająco liczny,
aby móc ukończyć znaczącą część pracy w Sprincie, zwykle składa się z 10 osób lub mniej. Jak wynika z
naszego doświadczenia, mniejsze zespoły na ogół lepiej się komunikują i są bardziej produktywne. Jeśli
Scrum Teamy stają się zbyt liczne, powinny rozważyć przeorganizowanie się w kilka spójnych Scrum
Teamów skupionych na tym samym produkcie. Dlatego powinny mieć wspólny Cel Produktu, Product
Backlog oraz tego samego Product Ownera.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Developerzy

A

Developerzy to osoby w Scrum Teamie zobowiązane do wytworzenia każdego aspektu użytecznego
Incrementu w każdym Sprincie.
Zakres konkretnych umiejętności niezbędnych Developerom często bywa szeroki i różni się w zależności
od dziedziny. Tym niemniej Developerzy zawsze ponoszą odpowiedzialność za:
● stworzenie planu Sprintu, czyli Sprint Backlogu;
● ciągłe zapewnianie jakości poprzez postępowanie zgodnie z Definicją Ukończenia
● codzienne dostosowywanie planu tak, aby osiągnąć Cel Sprintu
● wzajemne egzekwowanie odpowiedzialności zawodowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Product Owner

A

Product Owner ponosi odpowiedzialność za maksymalizowanie wartości produktu będącego efektem
pracy Scrum Teamu. Sposób, w jaki to robi, może znacznie się różnić w zależności od organizacji, Scrum
Teamu bądź poszczególnych osób.
Product Owner ponosi również odpowiedzialność za skuteczne zarządzanie Product Backlogiem, co
obejmuje:
● opracowywanie i jasne artykułowanie Celu Produktu;
● tworzenie i jasne artykułowanie elementów Product Backlogu;
● porządkowanie elementów Product Backlogu; oraz
● zapewnienie przejrzystości, dostępności i zrozumienia Product Backlogu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Product owner ciąg dalszy

A

Product Owner może wykonywać powyższe zadania samodzielnie lub zlecać je innym osobom. Niemniej
to Product Owner pozostaje za nie odpowiedzialny.
Aby praca Product Ownera mogła przynosić pożądane efekty, jego decyzje muszą być respektowane
przez całą organizację. Decyzje te uwidoczniają się w treści oraz kolejności elementów Product Backlogu
oraz w Incremencie, który może zostać poddany ocenie podczas Sprint Review.
Product Owner to jedna osoba, nie komitet. Product Owner może w Product Backlogu uwzględniać
potrzeby licznych interesariuszy. Ci, którzy chcą dokonać zmian w Product Backlogu mogą to zrobić,
próbując przekonać do tego Product Ownera.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Scrum Master

A

Scrum Master ponosi odpowiedzialność za to, aby Scrum był stosowany zgodnie z tym, co zostało
opisane w tym Przewodniku. Realizuje to zadanie, pomagając wszystkim w zrozumieniu teorii i praktyki
Scruma, zarówno w samym Scrum Teamie, jak i w organizacji.

Scrum Master ponosi odpowiedzialność za efektywność Scrum Teamu. Czyni to poprzez stwarzanie mu
odpowiednich warunków do poprawy stosowanych przez niego praktyk, zgodnie z regułami Scruma.
Scrum Masterzy to prawdziwi liderzy działający na rzecz Scrum Teamu, jak i szerzej rozumianej
organizacji.
Scrum Master wspiera Scrum Team na kilka sposobów, m.in.:

● instruuje członków zespołu, na czym polega samozarządzanie i interdyscyplinarność;
● pomaga Scrum Teamowi skupić się na wytwarzaniu wartościowych Incrementów zgodnych z
Definicją Ukończenia;
● sprawia, że przyczyny ograniczające postępy Scrum Teamu zostają usunięte; oraz
● dba o to, aby wszystkie wydarzenia scrumowe się odbywały, były konstruktywne i produktywne
oraz by mieściły się w wyznaczonych ramach czasowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Scrum Master wspiera Product Ownera na kilka sposobów, m.in.:

A

● pomaga znajdować techniki pozwalające na skuteczne określenie Celu Produktu oraz
zarządzanie Product Backlogiem;
● pomaga Scrum Teamowi zrozumieć potrzebę jasnego i zwięzłego formułowania elementów
Product Backlogu;
● pomaga wprowadzać empiryczne podejście do planowania pracy nad produktem w złożonym
środowisku; oraz
● wspomaga współpracę z interesariuszami, kiedy zostanie o to poproszony lub kiedy zachodzi
taka potrzeba.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Scrum Master wspiera organizację na różne sposoby, m.in.:

A

● przewodzi organizacji, szkoli i instruuje ją w procesie wdrażania Scruma;
● planuje i doradza w wykorzystaniu Scruma w organizacji;
● pomaga pracownikom i interesariuszom w zrozumieniu oraz stosowaniu empirycznego podejścia
do złożonych problemów; oraz
● usuwa bariery pomiędzy interesariuszami a Scrum Teamami.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wydarzenia w Scrumie

A

Sprint jest wydarzeniem scrumowym zawierającym w sobie wszystkie pozostałe. Każde wydarzenie w
Scrumie jest formalną okazją do inspekcji i adaptacji artefaktów Scruma. Celem tych wydarzeń jest
stworzenie odpowiednich warunków do uzyskania wymaganej przejrzystości. Rezygnacja z
któregokolwiek z wydarzeń bądź przeprowadzanie ich niezgodnie z tym, co tu opisano, jest utraconą
szansą na inspekcję i adaptację. Wydarzenia są wykorzystywane w Scrumie dla wprowadzenia
regularności oraz ograniczenia konieczności organizowania innych, nieujętych w Scrumie spotkań.
Optymalnie jest, kiedy wszystkie wydarzenia odbywają się o stałej porze i w tym samym miejscu, aby
ograniczyć złożoność.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Sprint

A

Sprinty są pulsem Scruma. W Sprintach pomysły są przekształcane w wartość.
8
Są to wydarzenia o ustalonej długości, trwają maksymalnie miesiąc dla uzyskania regularności. Nowy
Sprint rozpoczyna się natychmiast po zakończeniu poprzedniego.
Cała praca niezbędna do osiągnięcia Celu Produktu, z uwzględnieniem zdarzeń: Sprint Planning, Daily
Scrum, Sprint Review oraz Sprint Retrospective, odbywa się w Sprintach.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

W czasie trwania Sprintu:

A

● nie dokonuje się żadnych zmian, które zagrażałyby osiągnięciu Celu Sprintu;
● jakość nie spada;
● Product Backlog jest w razie potrzeby uszczegóławiany; oraz
● zakres pracy może być doprecyzowywany lub renegocjowany z Product Ownerem wraz z
rosnącym zrozumieniem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Sprint Planning

A

Sprint Planning rozpoczyna Sprint poprzez rozplanowanie pracy do wykonania w Sprincie. Powstały plan
jest efektem wspólnej pracy całego Scrum Teamu.
Product Owner gwarantuje, że uczestnicy są przygotowani do omówienia najważniejszych elementów
Product Backlogu oraz tego, jak powinien zostać sformułowany Cel Produktu. Scrum Team może
zaprosić na Sprint Planning także inne osoby w charakterze doradców

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Sprint Planning to wydarzenie, podczas którego uczestnicy zajmują się następującymi tematami:

A

Temat pierwszy: Dlaczego ten Sprint ma wartość?

Product Owner proponuje, jak zwiększyć wartość produktu oraz jego użyteczność w bieżącym Sprincie.
Następnie cały Scrum Team współpracuje nad sformułowaniem Celu Sprintu, który opisuje to, dlaczego
dany Sprint jest wartościowy dla interesariuszy. Cel Sprintu musi zostać określony przed zakończeniem
Sprint Planningu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Temat drugi: Co może zostać Ukończone w tym Sprincie

A

Podczas dyskusji z Product Ownerem Developerzy wybierają elementy Product Backlogu, nad którymi
będą pracować w ramach bieżącego Sprintu. W trakcie tego procesu Scrum Team może uszczegółowić te
elementy, co zwiększa ich zrozumienie oraz poczucie pewności.
Wybór ilości pracy możliwej do wykonania w Sprincie może być trudny. Jednak im większa jest wiedza
Developerów na temat przebiegu ich dotychczasowej pracy, dostępności w rozpoczynającym się Sprincie
oraz Definicji Ukończenia, z tym większą pewnością będą mogli prognozować pracę w Sprincie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Temat trzeci: W jaki sposób zostanie wykonana praca?

A

Dla każdego wybranego elementu Product Backlogu Developerzy planują pracę niezbędną do
wytworzenia Incrementu zgodnego z Definicją Ukończenia. Często odbywa się to w ten sposób, że
elementy Product Backlogu dzielone są na mniejsze części możliwe do wykonania w ciągu maksymalnie
jednego dnia. Decyzja o sposobie tego podziału należy wyłącznie do Developerów. Nikt inny nie narzuca
im, jak przekształcić elementy Product Backlogu w wartościowe Incrementy.
Cel Sprintu, elementy Product Backlogu wybrane do wykonania w ramach Sprintu oraz plan ich realizacji
razem składają się na Sprint Backlog.
Ramy czasowe Sprint Planningu to maksymalnie osiem godzin dla miesięcznego Sprintu. W przypadku
krótszych Sprintów wydarzenie to zwykle trwa krócej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Daily Scrum

A

Celem Daily Scrum jest sprawdzenie postępów w dążeniu do osiągnięcia Celu Sprintu oraz w razie
konieczności adaptacja Sprint Backlogu, czyli dostosowanie zaplanowanej pracy.
Daily Scrum to 15‐minutowe wydarzenie dla Developerów danego Scrum Teamu. Aby ograniczyć
złożoność, odbywa się ono o tej samej porze i w tym samym miejscu w każdy dzień roboczy w trakcie
trwania Sprintu. Jeśli Product Owner lub Scrum Master wykonują pracę związaną z elementami Sprint
Backlogu, uczestniczą w spotkaniu jako Developerzy.
Developerzy mogą zdecydować się na dowolną strukturę oraz techniki, o ile tylko Daily Scrum dotyczy
postępów w realizacji Celu Sprintu, a efektem tego wydarzenia jest możliwy do wykonania plan na
nadchodzący dzień pracy. Pozwala to osiągnąć większe skupienie i poprawia umiejętność
samozarządzania.
Daily Scrum poprawia komunikację, ukazuje przeszkody, wspomaga szybkie podejmowanie decyzji, a co
za tym idzie, eliminuje potrzebę organizowania innych spotkań.
Daily Scrum to nie jedyna możliwość dla Developerów do modyfikacji planu. Często spotykają się w
trakcie dnia pracy, aby bardziej szczegółowo omówić modyfikacje czy zaplanować na nowo pozostałą
pracę w Sprincie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Sprint Review

A

Celem Sprint Review jest inspekcja efektów pracy wykonanej w Sprincie oraz wskazanie przyszłych
zmian. Scrum Team prezentuje rezultaty swojej pracy kluczowym interesariuszom, omawiane są także
postępy w dążeniu do Celu Produktu.
Podczas tego wydarzenia Scrum Team wraz z interesariuszami oceniają to, co zostało zrealizowane
podczas Sprintu oraz zmiany, jakie zaszły w ich otoczeniu. Na podstawie tych informacji uczestnicy
wspólnie ustalają, co należy robić w następnej kolejności. Product Backlog może także zostać
zmodyfikowany, aby uwzględnić nowe możliwości. Sprint Review to spotkanie robocze, a Scrum Team
powinien unikać ograniczania go jedynie do prezentacji.
Sprint Review to przedostatnie zdarzenie scrumowe w trakcie Sprintu, czas jego trwania jest ograniczony
do maksymalnie czterech godzin dla miesięcznego Sprintu. W przypadku krótszych Sprintów zdarzenie to
zwykle trwa krócej.

24
Q

Sprint Retrospective

A

Celem Sprint Retrospective jest planowanie sposobów na podniesienie jakości i efektywności.
Scrum Team sprawdza, jak przebiegał ostatni Sprint w odniesieniu do osób, interakcji, procesów,
narzędzi oraz Definicji Ukończenia. Sprawdzane elementy często różnią się w zależności od specyfiki
pracy. Ujawnia się założenia, które doprowadziły zespół do błędnych wniosków, bada się także ich
pierwotną przyczynę. Scrum Team omawia to, co poszło dobrze w trakcie Sprintu, jakie problemy się
pojawiły, a także w jaki sposób te problemy zostały (lub nie zostały) rozwiązane.
Scrum Team określa zmiany najbardziej pożądane pod kątem poprawy swojej efektywności. Najbardziej
znaczące usprawnienia wprowadza się jak najszybciej. Można je wręcz włączyć do Sprint Backlogu na
kolejny Sprint.
Sprint Retrospective kończy Sprint. Czas trwania tego zdarzenia scrumowego to maksymalnie trzy
godziny dla miesięcznego Sprintu. W przypadku krótszych Sprintów zwykle trwa krócej.

25
Q

Artefakty Scruma

A

Artefakty Scruma odzwierciedlają pracę bądź wartość. Zostały opracowane po to, aby maksymalizować
przejrzystość kluczowych informacji. Tym samym każdy, kto dokonuje ich inspekcji uzyskuje tę samą
podstawę do adaptacji.
Każdy artefakt wiąże się ze zobowiązaniem, które zapewnia dostępność informacji poprawiających
przejrzystość i skupienie, w odniesieniu do których można mierzyć postępy:
● Dla Product Backlogu to Cel Produktu.
● Dla Sprint Backlogu to Cel Sprintu.
● Dla Incrementu to Definicja Ukończenia.
Powyższe zobowiązania istnieją po to, aby wzmocnić empiryzm oraz wartości scrumowe w samym
Scrum Teamie, jak i u jego interesariuszy.

26
Q

Product Backlog

A

Product Backlog to ewoluująca, uporządkowana lista tego, co jest konieczne do ulepszenia produktu. To
jedyne źródło pracy podejmowanej przez Scrum Team.
Elementy Product Backlogu, które mogą zostać Ukończone przez Scrum Team w trakcie jednego Sprintu,
zostają uznane za gotowe do wybrania podczas Sprint Planningu. Zwykle osiągają ten stopień
przejrzystości w procesie ich doskonalenia. Doskonalenie (ang. refinement) Product Backlogu to
działanie polegające na dzieleniu elementów Product Backlogu na mniejsze, bardziej precyzyjnie
zdefiniowane jednostki oraz na ich dookreślaniu. To ciągły proces, którego celem jest dodawanie
szczegółów, takich jak opis, kolejność czy rozmiar. Właściwości te często są różne w zależności od
specyfiki pracy.
Developerzy, którzy będą wykonywać pracę, są odpowiedzialni za określenie wielkości elementów
Product Backlogu. Product Owner może wpływać na Developerów, pomagając im w zrozumieniu oraz w
dokonywaniu wyborów.

27
Q

Sprint Backlog

A

Na Sprint Backlog składają się: Cel Sprintu (po co), elementy Product Backlogu wybrane do realizacji w
Sprincie (co) oraz wykonalny plan dostarczenia Incrementu (jak).
Sprint Backlog to plan przygotowany przez Developerów dla nich samych. Jest dobrze widoczną, na
bieżąco aktualizowaną reprezentacją pracy, którą Developerzy planują wykonać w trakcie Sprintu, aby
zrealizować Cel Sprintu. Dlatego Sprint Backlog jest uaktualniany przez cały Sprint wraz z rosnącym
zrozumieniem. Powinien być dostatecznie szczegółowy, aby Developerzy mogli na jego podstawie
sprawdzić swoje postępy podczas Daily Scrum.

28
Q

Increment

A

Increment to konkretny krok w kierunku osiągnięcia Celu Produktu. Każdy kolejny Increment
rozbudowuje wszystkie wcześniejsze, jest też skrupulatnie weryfikowany po to, aby zapewnić, że
wszystkie Incrementy są do siebie dopasowane. Aby dostarczyć wartość, Increment musi być użyteczny.
W trakcie Sprintu może zostać wytworzonych wiele Incrementów. Przedstawienie sumy Incrementów
podczas Sprint Review wspiera podejście empiryczne. Jednakże Increment może zostać dostarczony
interesariuszom przed zakończeniem Sprintu. Nigdy nie należy traktować Sprint Review jako jedynego
punktu decyzyjnego dopuszczającego dostarczenie wartości.
Praca nie może zostać uznana za część Incrementu, jeśli nie jest zgodna z Definicją Ukończenia.

29
Q

Cynefin

A

to narzędzie (ramy postępowania − z ang. framework) ułatwiające podejmowanie decyzji w skomplikowanych systemach (organizacje, społeczeństwo, konflikty). Model
został opracowany w 1999r. przez Dave’a Snowdena ([1]) w ramach jego pracy dla IBM nad modelami wspierającymi podejmowanie decyzji. Cynefin − z języka walijskiego, oznacza habitat − czyli
siedlisko, źródło pochodzenia − nie tylko w kontekście geograficznym, lecz również kulturowym,
religijnym, przodków, itp. (wiele równoczesnych poziomów pochodzenia, które wpływa na to kim
jesteśmy). Model ten ułatwia dostrzeżenie związków pomiędzy rodzajami problemów z jakimi się
mierzymy, a dzięki temu ułatwia dobór odpowiedniego narzędzia do ich rozwiązania. Cynefin z powodzeniem jest wykorzystywany do wspierania procesów podejmowania decyzji w różnych gałęziach
życia (biznes, polityka, zarządzania wiedzą, struktura organizacyjna).

30
Q

Jakie trzy rodzaje systemów wykorzystuje Cynefin?

A

systemy uporządkowane (ang. ordered systems),
złożone (ang. complex systems) i chaotyczne (ang. chaotic systems). Świadomość występujących
pomiędzy nimi relacji, ułatwia diagnozę problemu z jakim się mierzymy i wybór metody rozwiązania.

31
Q

brak porządku (ang. disorder)

A

która symbolizuje
brak wiedzy z jakim problemem się mierzymy. Jest ona reprezentowana jako przestrzeń w środku
pomiędzy poszczególnymi systemami

32
Q

System uporządkowany

A

system, gdzie na podstawie znanych danych wejściowych i reguł właściwych dla systemu, możemy określić stany wyjściowe systemu. Są więc to systemy, gdzie występuje
bardzo dobrze lub dobrze widoczna relacja przyczynowo-skutkowa pomiędzy uzyskanymi rezultatami
a prowadzącymi do nich działaniami. Na potrzeby modelu Cynefin, system uporządkowany został
dodatkowo podzielony na dwie kategorie – systemy oczywiste (ang. obvious) i systemy skomplikowane (ang. complicated).

33
Q

System oczywisty

A

Widoczna jest bardzo silna relacja między przyczynami a skutkami podejmowanych decyzji. Uzyskiwany efekt jest możliwy do przewidzenia z wyprzedzeniem i jest powtarzalny. Relacja przyczynowoskutkowa jest oczywista i nie wymaga znaczących nakładów, np. wiedzy i umiejętności.

34
Q

Przykłady systemu oczywistego:

A
  • zatankowanie samochodu po zapaleniu wskaźnika pustego baku;
  • określenie ceny produktu po jego zważeniu na wadze;
  • wyliczenie stawki ubezpieczenia na podstawie zdefiniowanej formuły w excelu;
  • rozpoczęcie natychmiastowej obsługi zgłoszenia od kluczowego klienta;
  • wysłanie paczki do odbiorcy na wskazany adres;
  • wysłanie zdefiniowanych przelewów z systemu bankowego.
35
Q

Postawa lidera w systemie oczywistym

A

Działania lidera w tej domenie skupiają się na wypracowaniu i optymalizacji najlepszych praktyk. Zapewnia uczenie się pracowników jak wykonywać zadania. Lider dąży do optymalizacji efektywności
działania, wprowadzając odpowiednie systemy oceny i motywacji. Lider wydaje polecenia i kontroluje
ich realizację. Deleguje wykonanie obowiązków. Komunikuje się w oszczędny, bezpośredni sposób.

36
Q

Skutki zastosowania najlepszych praktyk

A
  • możliwość optymalizacji rozwiązania problemu – szybciej i zgodnie ze standardem;
  • systemowe podejście do optymalizacji – zmniejszenie kosztów działania;
  • zmniejszenie narzutu na komunikację i proces dzielenia się wiedzą – należy działać zgodnie
    z istniejącymi procedurami i instrukcjami, aż do czasu ich aktualizacji;
  • zarządzanie pracownikami ma na celu ciągłą optymalizację sposobu wykonania planu;
  • dążenie do stosowania wszędzie najlepszych praktyk może prowadzić do nadmiernych
    uproszczeń (ang. one size fits all);
  • pracownik jest w stanie sam sobie poradzić z problemami.
37
Q

System skomplikowany

A

W systemach skomplikowanych (podobnie jak w oczywistych) istnieje relacja pomiędzy przyczynami
a skutkami podjętych działań. Relacja ta nie jest jednak tak oczywista jak w przypadku systemów
oczywistych. Diagnoza tych powiązań wymaga pewnych nakładów (czasu, środków, wiedzy czy
umiejętności). W domenie tej potrzebna jest większa wiedza (ekspercka – zbudowana w oparciu
o poprzednie doświadczenia z rozwiązywania zbliżonych problemów). System skomplikowany jest
sumą jego składowych. Problem może zostać podzielony na etapy, relacje pomiędzy nimi są możliwe
do określenia, a same składowe możemy rozwiązywać niezależnie.

38
Q

Model podejmowania decyzji w systemie skomplikowanym:

A
  • poczuj/ poznaj/ wyczuj (ang. sense);
  • analizuj (ang. analyse);
  • zareaguj (ang. respond).
39
Q

Przykłady systemu skomplikowanego:

A
  • zadania wymagającego profesjonalnego przeszkolenia i doświadczenia – operator sprzętu
    budowlanego;
  • naprawa pojazdu mechanicznego;
  • naprawa maszyny czy urządzenia;
  • montaż samolotu na linii produkcyjnej;
  • zaawansowane obliczenia;
  • wyliczenie pensji pracownika;
  • rozliczenie księgowe pracownika (delegacja, wydatki, pensja, benefity);
  • stworzenie oprogramowania realizującego określoną funkcjonalność.
40
Q

Strategia działania w systemie skomplikowanym

A

Strategia działania określana jest przez dobre praktyki (ang. good practices). Istnieje kilka (wiele)
dróg prowadzących do uzyskania tego samego efektu. Ten sam problem może zostać rozwiązany
w nieco inny sposób przez różnych ekspertów. Związane jest to z kontekstem w jakim operuje ekspert, np. różne biura księgowe mają różne procesy służące do rozliczenia pracowników (podobnie
jak w powiedzeniu: „są dwie szkoły falenicka i otwocka”).

41
Q

Postawa lidera w systemie skomplikowanym

A

Lider do rozwiązywania problemów wykorzystuje ekspertów. Dąży więc do ich pozyskania (wykształcenia czy zatrudnienia) i efektywnego wykorzystywania ich potencjału. Lider dobiera zasoby (czas,
narzędzia i pieniądze) oraz umiejętności ekspertów do rozwiązania problemu. Lider decyduje kto
czym się zajmuje oraz kontroluje wykonanie zadań. Wykorzystuje metryki do optymalizacji realizacji
procesów. Tworzy panele eksperckie, skupia się na diagnozowaniu sprzecznych opinii.

42
Q

Skutki zastosowania dobrych praktyk w systemie skomplikowanym:

A

możliwość optymalizacji procesu rozwiązania problemu – optymalizacja praktyk;
* silna specjalizacja – kształcenie ekspertów;
* duże znaczenie posiadanego doświadczenia i umiejętności na efektywność rozwiązania problemu;
* potrzeba posiadania odpowiedniej polityki zarządzania wiedzą ekspercką (ryzyko utraty wiedzy np. wraz z odejściem pracownika);
* metody rozwiązania problemu ograniczone do posiadanego przez ekspertów doświadczenia.

43
Q

Systemy złożone

A

Systemy te charakteryzują się brakiem łatwo widocznych powiązań pomiędzy działaniami a ich skutkami. Połączenie te jednak występują i są dostrzegalne retrospektywnie, tzn. analizując sytuację,
która miała już miejsce możemy powiązać działania z ich skutkami i zdiagnozować powody niepowodzenia (patrzenie wstecz). Jednakże próba przewidzenia skutków przyszłych działań jest już bardzo trudna lub wręcz niemożliwa. Elementy systemu (agenci – ludzie, zespoły, organizacje, państwa)
wpływają na siebie nawzajem a w związku z tym modyfikują system którego są częścią. Każde działanie może powodować więc zmianę systemu w niemożliwy do przewidzenia sposób (nasze działanie
może wywołać czyjąś reakcję, której nie jesteśmy w stanie przewidzieć, albo której się nie spodziewamy). Zmianie ulegają nie tylko elementy systemu i relacje pomiędzy nimi ale również ograniczenia,
które definiują system. Problemu nie można więc rozłożyć na czynniki. Na bazie eksperymentów
i obserwacji systemu możemy natomiast wzmacniać pożądane lub tłumić niepożądane działania
w ramach systemu, licząc na poprawę oczekiwanego rezultatu.

44
Q

Model podejmowania decyzji w systemach złożonych:

A
  • sonduj/ próbuj/ sprawdź (ang. probe);
  • poczuj/ poznaj/ wyczuj (ang. sense);
  • zareaguj (ang. respond).
45
Q

Przykłady systemu złożonego:

A
  • pojawienie się/ zniknięcie gatunku roślin/ zwierząt z ekosystemu;
  • tworzenie innowacyjnych produktów które w zamyśle miały służyć do czegoś zupełnie innego, np. WD-40 (poszukiwano środka antykorozyjnego, w efekcie uzyskano środek smarujący), Post-it notes (w zamyśle miał być to super mocny klej, w efekcie uzyskano słaby klej
    umożliwiający wielokrotne przyklejanie/ odklejanie kartek);
  • platformy social media – ich zastosowanie zmienia się wraz z aktywnością użytkowników
    (np. facebook teraz a na początku istnienia);
  • iphone, który dokonał rewolucji na rynku telefonów;
  • opracowanie nowej wersji telefonu komórkowego;
  • opracowanie nowego produktu (badanie potrzeb, dobór nazwy, stworzenie produktu, marketing, dobór rynku i cen, strategia sprzedażowa).
46
Q

Strategia działania w systemie złożonym

A

Strategia działania w tej domenie polega na przeprowadzaniu eksperymentów i obserwacji przebiegu
ich wyników. W wyniku oceny przebiegu eksperymentu, wzmacniamy te działania które pomagają
nam uzyskać cel i porzucamy eksperymenty, które nam nie pomagają. W przypadku uzyskania wyniku, którego się nie spodziewaliśmy/ oczekiwaliśmy możemy podjąć decyzję o zmianie obranego
kierunku i zajęciu się rozwojem tego nowego kierunku (wspomniany przykład WD-40). Uzyskiwany
rezultat wyłania się więc jako wynik naszych interakcji z systemem. Jeśli nie znamy rozwiązania
problemu, z którym się mierzymy, to praktyki prowadzące do celu muszą zostać odkryte (ang. emergent practices) i te same praktyki zastosowane do nowego problemu mogą już nie działać.

47
Q

Postawa lidera w systemie złożonym

A

W przypadku problemów typu złożonego, lider nie zna rozwiązania problemu. To co może zrobić to
zadbać o warunki do eksperymentowania. Takie środowiska do bezpiecznego eksperymentowania
(ang. safe-to-fail) wymaga wymiany wiedzy i uczenia się od siebie członków zespołu pracującego
nad problemem. Lider tworząc zespół składający się z ekspertów o różnych doświadczeniach, dba
o dostarczenie różnych punktów widzenia na problem. To sprzyja innowacji. Lider pomaga zespołowi
skupić się na problemie definiując ograniczenia w działaniu zespołu, np. „Nasz cel to znalezienie
nowego sposobu na przetwarzanie odpadów. Nie może to kosztować więcej niż 1000 dolarów. Miejsce zastosowanie najbiedniejsze obszary krajów rozwijających się bez dostępu do prądu i kanalizacji). Tego typu ograniczenia to ramy postępowania w ramach których zespół może funkcjonować
(wskazanie celu, zdefiniowanie składu zespołu, budżet, czas, narzędzia). Lider dostarcza też atraktory funkcjonowania zespołu, czyli elementy które pomagają wzmacniać działania korzystne w ramach zespołu bądź usuwać działanie szkodzą pracy zespołu, np. „pracujemy nad szczepionką, która
pomoże ocalić ludzkie życie”, „nie będę tolerował pracy w dwóch różnych zespołach – macie skupić
się na jednym celu teraz”, „jeśli skończymy ten produkt, to uzyskamy pozycję jakiej nie ma nasza
konkurencja”, itp.

48
Q

Skutki stosowania odkrytych/ wyłaniających się praktyk w systemie złożonym:

A
  • praktyki dopasowane do kontekstu systemu – powtarzanie tych samych rozwiązań w innym
    miejscu nie daje tych samych rezultatów;
  • potrzeba zbudowania mechanizmów eksperymentowania i wyciągania wniosków;
  • trudność zaakceptowania braku wiedzy o wyniku może prowadzić do próby przejęcia kontroli
    (chęć uznania systemu jako uporządkowanego);
  • opracowanie wzorców zachowań które pomagają/ przeszkadzają w pracy nad problemem – np.
    mały zespół – lepsza komunikacja, praca w krótkich cyklach czasu – częstszy przegląd rezultatów;
  • kierunek prac zmienia się w miarę eksploracji – szansa na uzyskanie nieoczekiwanych, dodatkowych, innych rozwiązań/ produktów płynących z eksploracji domeny;
  • eksploracja poprzez eksperymentowanie zwiększa szanse na stworzenie rozwiązania dopasowanego do potrzeb;
  • otrzymane wyniki są w pewien sposób unikalnego, mogą wykorzystywać znane i stosowane
    już rozwiązania z reguły jednak w nowy dla problemu sposób.
49
Q

Systemy chaotyczne

A

Systemy te charakteryzują się brakiem możliwości powiązania przyczynowo-skutkowego działań i rezultatów. Dynamika zmian w systemie jest tak wysoka, że poszukiwanie wzorców zachowań skutkuje obserwacją wyłącznie zaburzeń. W takiej sytuacji, gdy przewidywanie skutków jest niemożliwe, strategia
działania powinna dążyć do uzyskania jak najszybszej stabilizacji systemu, czyli tzw. „ugaszenia pożaru”.

50
Q

Przykłady systemu chaotycznego:

A
  • katastrofy naturalne;
  • awarie systemów i oprogramowania, np. awaria elektrowni;
  • kryzysy organizacyjne (np. nagłe odejście założyciela firmy, opublikowanie poufnych danych)
  • gwałtowne zmiany organizacyjne, polityczne, działania wojenne i terrorystyczne.
51
Q

Model podejmowania decyzji w systemie chaotycznym:

A
  • act (ang. działaj);
  • poczuj/ poznaj/ wyczuj (ang. sense);
  • zareaguj (ang. respond).
52
Q

Strategia działania w systemie złożonym

A

Strategia działania w tej domenie polega na próbie wprowadzenia pewnego porządku i opanowaniu
sytuacji kryzysowej. W związku z wyjątkowością takich sytuacji, praktyki są wypracowywane w momencie ich ujawnienia. W związku z tym są nowatorskie i mocno związane z problemem/ zagadnieniem z jakim się mierzymy. Czas chaosu to również okazja do innowacji – gwałtowne zdarzenia
stawia nas w sytuacji którą trudno nawet sobie wyobrazić. Daje więc szansę na analizę i wypracowania rozwiązania które mogą być przydatne w przyszłości, np. wypadek lotniczy który powoduje
zmianę przepisów lotniczych.

53
Q

Postawa lidera w systemie złożonym

A

Lider dąży do zminimalizowania strat wynikających z sytuacji kryzysowej. Jest dyrektywny, wydaje
polecenia. Pomaga ludziom skupić się na wykonywanych działaniach. Wysyła proste i bezpośrednio
komunikaty. Skuteczni w tej domenie liderzy mogą mieć problem z zarządzaniem w innych domenach (chęć stosowania tych samych metod przywódczych). To co dobrze działa w kryzysie może być
bardzo nieskuteczne w czasach spokoju.

54
Q

Skutki działania w systemie złożonym:

A
  • świadome przebywanie w tej domenie może pomagać w osiąganiu innowacji;
  • nieświadome przebywanie w tej domenie wymaga szybkiej stabilizacji i działań;
  • duże, nieznane ryzyko konsekwencji.
55
Q
A