SBMS - deel 7 Flashcards
‘Echte’ vertigo
duizeligheid, 35-55%
‘near-syncope’ (6)
40%, duizeligheid tgv verminderde bloedtoevoer naar hersenen.
- Orthostase
- Hypovolemie
- Vasodilatatie
- Vasovagaal
- Ritmestoornis
- Cardiaal
Disequilibrium (4)
10%, gevoel disbalans bij staan of lopen, vaak secundair aan multipele sensorische stoornissen.
- Parkinson
- Cervicale spondylose
- Perifere neuropathie
- Vit B12 deficiëntie
'’Licht in het hoofd’’ (4)
Vaag gevoel van ‘licht in het hoofd zijn’ anders dan bovengenoemde 10-25% op basis van verwezen patiënten naar SEH.
- Angst
- Hyperventilatie
- Conversie
- Psychose
Duizeligheid - onderverdeling
echter vertigo -> centraal (15%) vs perifeer (85%)
near syncope,
disequiibrium,
licht in het hoofd.
Duizeligheid - perifeer (2)
Perifeer (85%)
• Cochleair: BPPD, neuritis vestibularis, M. Meniere, medicatie (aminoglyc)
• Retrochochleair: Vestibulair Schwannoom, meningeoom, schedelbasisfractuur
Duizeligheid - centraal (7)
Centraal (15%) • Vertebrobasilaire insufficiëntie • Cerebellair CVA • Wallenbergsyndroom • Migraine • MS • Medicatie • Zeldzame tumoren
Ernstige oorzaken van duizeligheid (5)
cereballair CVA, wallenberg syndroom TIA hersensam neoplasma MS
Hyperventilatie / duizeligheid (3)
kan leiden tot duizeligheid/neur-syncope of syncope
vertebrobasilaire insufficiëntie, cerebellair infarct of intracerebrale bloeding
Hypotensie / duizeligheid
Hypotensie veroorzaakt duizeligheid
Tachy of bradycardie / duizeligheid
afname hartminuutvolume
Onderscheid centrale vs perifere vertigo
- Misselijkheid: Centraal soms misselijkheid, perifeer +++
- Nystagmus; bij centraal in elke richting en klassiek verticaal, bij perifeer horizontaal of rotatoir vermoeibaar en bij fixatie verminderd.
- Vertigo is draaiend bij perifeer en ernstiger dan bij centraal
- Bij centraal is looppatroon en disbalans erg verstoord, bij perifeer meestal gespaard
- Neurologische afwijkingen meestal bij centrale vertigo en niet bij perifeer
- Gehoorstoornissen juist wel bij perifeer en niet bij centraal
- Perifere vertigo begint plots, centraal kan ook langzaam ontstaan
- Perifeer verergert bij Beweging, bij centraal variabel
Cerebellair CVA
veroorzaakt vertigo en ataxie
Hoofdpijn misselijkheid en braken in wisselende mate aanwezig
Test van Romberg (patiënt laten staan met aneengesloten voeten en de ogen laten sluiten) is positief –> instabiliteit of valneiging bij sluiten ogen
• Abducens soms uitgevallen
- Oogdeviatie
- CT geïndiceerd, mogelijk spoedgeval ivm massawerking fossa posterior
centrale oorzaak
Wallenbergsyndroom
= Lateraal medullair infarct van hersenstam.
symp: Nystagmus, dubbelzien, misselijkheid en braken +
Aan IPSIlaterale zijde infarct:
• Pijn en doofheid gelaat (n. V)
• Ataxie ledematen (cerebellaire vezels)
• Syndroom van Horner (sympathische vezels)
• Dysfagie en heesheid (Nervus IX en X)
• Smaakverlies (nucleus en tractus solitarius)
• Doofheid van arm, romp of been (nucleus cuneatus)
Aan CONTRA laterale zijde
• Gestoorde pijn- en temperatuurzin (tractus spinothalamicus)
centrale oorzaak
Vertebrobasilaire insufficiëntie
= TIA van hersenstam tgv vertebrobasilaire insufficiëntie
symp: vertigo,
Dubbelzien, dysfagie, dysartrie, bilateraal visusverlies en BILATERALE afwijkingen
Houdingsveranderingen van invloed, door compressie van ipsilaterale a. vertebralis
Vaak risicofactoren voor cerebrovasculair lijden
Orthosatase kan symptomen verergeren.
centrale oorzaak
Benigne paroxismale positie-afhankelijke duizeligheid (BPPD)
Canalolithiasis: accumulatie debris in endolymfe van achterste halfcirkelvormige kanaal
Mn vrouwen 50-70
meestal na 1-5 sec last na een houdingsverandering,
typisch korter dan 30x en recidiverend na houdingsveranderingen
Misselijkheid, braken, nystagmus
Dix-Hallpike kan negatief worden na 2-4 maal, mn icm Eppley manoeuvre –> therapie
Anti-emetica
perifere oorzaak
Neuritis vestibularis (labyrinthitis)
= Eenzijdig verlies van perifere vestibulaire functie
symp: hevige vertigo, misselijkheid, braken, spontane nystagmus
Enkele dagen, ernstigste klachten eerste dag
Virale infectie, maar vaak niet aan te tonen.
perifere oorzaak
Ziekte van Menière
Toename endolymfe volume me thierdoor distentie endolymfatische systeem.
- Gestoorde vestibulaire input met gehoorverlies
- Meestal na 50 jr
Symp: Vertigo, misselijkheid, braken, vol gevoel in aangedane oor, oorsuizen en enkelzijdig gehoorverlies.
Klachten duren aantal uren
Verwijzing KNO arts overwegen.
perifere oorzaak
Onderverdeling hoofdpijn (2)
primair / secundair
Hoofdpijn - primair (3)
- Migraine
- Spanningshoofdpijn
- Clusterhoofdpijn
Hoofdpijn - secundair (8)
- Hoofd/nek trauma, o.a. subduraal hematoom
- Craniale of cervicale vaataandoeningen: SAB, reuscelarteriitis, CVA, intracranieel hematoom, cerebrale veneuze trombose, hypertensieve crisis
- Niet vasculaire aandoeningen: idiopathische intracraniële hypertensie, postdurapunctie, of SNEL groeiende intracraniële tumor
- Ontwenning: medicatie-afhankelijke hoofdpijn, CO intox
- Infectie: meningitis, encefalitis, sinusitis, otitis
- Metabool: hypoxie, hypercapnie, hypoglkemie
- Craniofaciaal: glaucoom, cervicale spondylose
- Neuralgieën: o.a trigeminusneuralgie
Klinische aanpak bij hoofdpijn op SEH (7)
- Is er bekende hoofdpijn?
- Plots ontstaan? Ergste ooit? Anders dan ooit te voren?
- Tekenen van infectie?
- Recent trauma?
- Intoxicatie?
- Papiloedeem?
- Extracraniële symptomen?
Hoofdpijn - alarmsymptomen (9)
- Plots ontstane ‘thunderclap’ hoofdpijn
- Ergste hoofdpijn ooit (met thunderclap belangrijke aanwijzing voor intracraniële bloeding)
- Evident anders dan ooit te voren
- Immuungecompromitteerde status (infecties bijv toxoplasmose)
- Nieuw ontstane hoofdpijn boven de 50 (glaucoom, intracraniële afwijkingen en reuscelarteriitis)
- Veranderd bewustzijn
- Positiieve ‘jolt’ test (verergering bij schudden hoofd)
- Focale neurologische afwijkingen
- Rash verdacht voor meningokokkensepsis
hoofdpijn icm één wijde lichtstijve pupil
is alarmsignaal, o.a. aneurysma op nervus oculomotorius