Samoubistvo Flashcards

1
Q
  1. Samoubistvo (šta je)
A

Svesno i namerno uništenje sopstvenog života. Autodestruktovno ponašanje sa smrtnim ishodom koje je povezano sa idejom o smrti, sa svesnom namerom i željom da se umre, sa svešću o posledicama.

Autodestruktivan čin gde nema namere za samouništenjem nije samoubistvo.

Potpuno odbacivanje društva, ne samo poricanje i odbacivanje normi i vrednosti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q
  1. Hronična ili delimična samoubistva
A

Svako ponašanje koje ima za posledicu samopovređivanje - asketizam, alkoholizam, neki tipovi mentalnih bolesti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q
  1. Rasprostranjenost samoubistva (stopa)
A

Stopa se dobija iz odnosa broja samoubistva i ukupnog broja stanovnika za određenu teritoriju.

Do 4.9 - vrlo niska
4.9-9 - niska
10-19.9 srednja
20-24.9 visoka
25 i više - vrlo visoka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q
  1. Šta utiče na vremenske varijacije, duži vremenski period? Kako izgledaju stope samoubistva graničnih područja?
A

Društveni potresi utiču, Slo, Vojvodina i Hrvatska imala najviše stope (Najmanje kim i makedonija). Stope samoubistva graničnih područja slične sa stopama susednih država

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q
  1. Prema Cvijiću 4 kulturna pojasa u granicama Juge?
A
  1. Vizantijski - južno od balkana i šare (Makedonija)
  2. Tursko istočnjački uticaj - turska i kim
  3. Zapadna i srednjoevropska kultura (slovenija i hrvatska)
  4. Patrijarhalni režim - cg, susedni krajevi hercegovine

Tri tipa stanovništva - dinarski, centralni, panonski; poslednji ima najveću stopu samoubistva, a najnižu centralni tip

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q
  1. Karakteristike suicidne populacije (pol, starost, nacionalnost)
A

Pol - muškarci, posledica društvenog položaja, jer je žena i dalje daleko manje angažovana društveno od muškaraca

Starost - stope rastu sa godinama, ali u poslednje vreme raste stopa kod mladih.
Faktori koji deluju:
-pojava izolacije
-pasivnost
-nesposobnost da se preuzme odgovornost i stekne nezavisnost
-preterana upotreba alkohola i droga

Nacionalnost - različite kulture, npr u Vojvodini najvišu stopu imaju Mađari

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

6.1. Karakteristike suicidne populacije (bračno stanje, urbano-ruralno, obrazovanje)

A

Bračno stanje - češće oni koji još nisu u braku, još ređe oni sa velikom porodicom, što se objašnjava zaštitnom ulogom porodice
-Sad - veća stopa 15-19 kod oženjenih

Urbano - ruralne razlike - više kod urbanih sredina, ali se polako gubi ova razlika

Obrazovni nivo - ljudi nižeg obrazovanja se manje ubijaju (Dirkem)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

6.2. Karakteristike suicidne populacije (profesionalna struktura, studenti)

A

Profesionalna struktura - ljudi čije je zanimanje povezano sa dohotkom i ugledom, ali i ljudi sa vrlo niskim dohotkom i ugledom zanimanja

Studenti - više nego odgovarajuće starosnim grupama. Visoka stopa se objašnjava STALNOM IZLOŽENOŠĆU STRESU

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q
  1. Motiv samoubistva
A

Informacije je jako teško dobiti. Jedini mogući načini su posredni - beleška ili oproštajno pismo, izjave rođaka. Motiv ostaje nepoznat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q
  1. Godišnje doba samoubistva
A

Najviše u proleće ili rano leto. Pretpostavka zato što se depresivna oboljenja znatno češće javljaju u proleće

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q
  1. Način izvršenja samoubistva
A

Karakteristike izvršenja zavise od društvenih okolnosti. U Beogradu utvrđeno je da je najčešće vešanje, a godinu dana pre toga bilo je trovanje. U Engleskoj je trovanjem gasom, SAD vatrenim oružjem. Žene biraju manje dramatična sredstva (otrov)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q
  1. Samoubistvo i društvo
A

Može da ukazuje da slabost društvenih normi tamo gde je samoubistvo čin protivan običaju ili zakonu. Može se shvatiti i kao lični i kao društveni gubitak. Može biti socijalni problem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q
  1. Dirkemova hipoteza
A

Opšta učestalost samoubistva otkriva nešto osnovno u karakteristikama društva, što je nezavisno od pojedinačnih slučajeva

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q
  1. Sociologija i samoubistvo
A

Sociologija traga za karakteristikama suicidne grupe koje razlikuje njene pripadnike, u odnosu na ostale ljude, i u različitim društvima

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q
  1. Suicid i duševni poremećaji (koliko njih je patila od njih)
A

1/3 izvršilaca samoubistva su patile od neuroze, psihoze, ili ozbiljnih poremećaja ličnosti.

Depresija ima najviši suicidalni rizik, alkohol deluje na smanjenje inhibicije i samokontrolu i istovremeno oslobađa suicidne i druge agresivne impulse.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q
  1. Šta je predmet suicidologije?
A

Samoubistva i pokušaji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q
  1. Šta proučavaju psihološka i psihijatrijska istraživanja?
A

Individualne slučajeve, pokušavajući da utvrde psihološke i psihopatološke faktore suicidnog rizika

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q
  1. Koje su psihološke karakteristike koje omogućavaju suicidne predispozicije?
A

Depresivnost, agresivnost, anksioznost, impulsivnost, histerične karakterike

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q
  1. Prvi tip psiholoških istraživanja
A

Zasniva se na svim slučajevima samoubistva u jednoj populaciji u datom vremenskom periodu. Ukazuju da su izvršioci često osobe sa mentalnim ili emocionalnim poremećajima

20
Q
  1. Drugi tip psih istraživanja
A

Koristi kontrolne grupe ispitujući lica koja su imale psihijatrijsku istoriju. Rezultati su različiti. Potencijalno suicidnu osobu je nemoguće razlikovati na osnovu podataka iz istorije bolesti.
Drugi rezultati - veći broj dijagnostikovan da pati od reaktivne psihoze ili paranoidne šizofrenije

21
Q
  1. Treći tip psih istraživanja (metod, dve osnovne ideje)
A

Psihoanalitički pristup. Metodološki se zasniva na slučajnom uzorku istorije bolesti i kliničkom iskustvu.
Dve ideje:
1) suicidna osoba je frustrirana ličnost sa jakim agresivnim impulsima od kojih ne uspeva da se oslobodi i koji se okreću prema njoj samoj
2)shvatanje o postojanju instikta smrti kao faktori u osnovi samoubistva

22
Q
  1. Frojdovo razumevanje impulsa za samouništenje
A

Impuls je napad na izgubljenu osobu sa kojoj se individua identifikovala i prema kojoj je ambivalentna

23
Q
  1. Zbog čega se kritikuju psihoanalitičari
A

Nije objašnjeno pod kojim uslovima želja za smrću preovladava nad željom za životom, da li se može prihvatiti ideja instinkta smrti

24
Q
  1. Antropološka istraživanja
A

Samoubistva postoje u primitivnim društvima. Posmatrano je kao velika nesreća i zlo. Fizička bolest ponekad je vodila samo ubistvu, zajednica je u početku pomagala a posle je bolesnik izolovan iz zajednice.
Malinovski istraživanje - trobrijanci - skakali sa palma, uzimali otrov. Motivacija je bila želja za samokažnjavanjem, osveta, rehabilitacija u očima zajednice, prekšraj tabua i gubljenje društvenog statusa

25
Q
  1. Sociološka istraživanja
A

Samoubistvo je proizvod društva tj odnosa pojedinca i društva. Samoubistvo je društveni fenomen, pa su i uzroci i posledice društ relevantni

26
Q
  1. Za koga se vezuje početak sistematskog soc proučavanja samoubistva?
A

Za Dirkema, prvi je uvideo vezu između samoubistva i socijalnih faktora i izrazio je i obliku opšte sociološke teorije

27
Q
  1. Dirkem definicija samoubistva
A

Pošto je društvo poseban entitet, a pojedinan proizvod društva, uzroci smrti mogu biti samo društveni.

Samoubistvo je društvena činjenica, i preko statistike se izdvaja kao društ činjenica od oblika gde se javlja u pojedinačnim slučajevima. Sociolog analizira društ stopu samoubistva

28
Q
  1. Društvena stopa samoubistva, Dirkem
A

Meri se predispozicija svakog društva da obezbedi određeni kontigent dobrovoljne smrti

29
Q
  1. 4 tipa samoubistva - Dirkem
A
  1. Egoističko - uzrokovano prekomernom individualnosti, obrnuto srazmerno stepenu integrisanosti religiozne, političke i porodične zajednice.
    (objašnjavsju se veće stope kod protestanata nego kod katolika)
  2. Altruističko - rezultat nepovoljne individualizacije, tj intezivnog altruizma u situaciju jake društvene integrisanosti. Društvo preko sistema vrednosti snažno kontroliše pojedinca (kamikaze).
  3. Anomijsko - proizvod poremećaja ili slabljenje regulatorske fje koju društvo vrši u odnosu na ponašanje pojedinca. U situacijama naglih društvenih promena. Anomija se pojavljuje u svakoj kriznoj situaciji (prosperiteta ili siromaštva)
  4. Fatalističko - posledica preteranog normativnog ograničenja pojedinaca
30
Q
  1. Društvena integracija, koja samoubistva objašnjava i društvena regulacija
A

Integracija - egoističko, altruističko

Regulacija - anomijsko, fatalističko

31
Q
  1. Kritike Dirkemu
A

Svoju tipologiju nije primenio na sve slučajeve samoubistva i nije izračunao stope za svaki tip.

Gibz smatra da Dirkem nije dokazao tezu da samoubistvo varira inverzo stepenu integracije, jer nije testirao rigorozno

32
Q
  1. Šta su po Halbvaksu glavni socijalni faktori koji su uzrok samoubistva?
A

Oni koji dovode do socijalne izolacije

33
Q
  1. Pokušaj samoubistva
A

Čin u kome je postojala svesna namera uništenja sopstvrnog života ali čin nije dovršen i smrt nije nastupila.

Teško ga je razlikovati od samopovrede. Osoba obično ne priznaje da je pokušala jer se oseća posramljeno i krivo (osim ako je završila u bolnici ili komi, ostavila oproštajno pismo). Druga problem je pitanje ozbiljnosti pokušaja

34
Q
  1. Kriterijumi za uzeti u obzir ako jr opasnost za život kriterijum ozbiljnosti pokušaja
A

1) potencijalna ugroženost vitalnih funkcija
3) intezitez suicidne namere
3) društvena konstelacoja u vreme pokušaja - mogućnost intervencije

35
Q
  1. Psihodinamičko objašnjenje pokušaja samoubistva
A

Alarmni sistem, imaju efekat poziva u pomoć

36
Q
  1. Karakteristikr samoubistva i pokušaja
A
  1. Pokušaji su mnogo češći (u BGu 8:1)
  2. Među osobama koje su pokušale veći je broj mladih osoba
  3. Veći broj muškaraca pri izvršenju, veći žena pri pokušaju
  4. Načini pokušaja su manje opasni i brutalni od načina izvršenja
  5. Motivi i uzroci pokušaja isti kao i samoubistva
37
Q
  1. Šta su psihološke i društvene posledice
A

Tipične promene koje pokušaj samoubistva možr da izazove u životu osobe.

Promene u životu već bolesnih ljudi:

1) privremena hospitalizacija
2) trajna hospitalizacija

Promene u životu i sredini zdravih ljudi:

1) privremeno izdvajanje iz situacije sukoba, često boravkom u bolnici
2) društ zajednica pozuje spremnost da pruži materijalnu i moralnu pomoć
3) način života i ljudski odnosti se menjaju
4) promene u društvenoj izolaciji (bolnice, starački dom)

38
Q
  1. Na čemu se zasniva prevencija samoubistva
A

Na otkrivanju suicidno ugroženih lica

39
Q
  1. Ko je kategorija ljudi koja se češće ubija?
A

Stara lica, alkoholičari, narkomani, hronično neizlečivi bolesnici, ljudi u socijalnoj i ličnij krizi, mentalno bolesni.

40
Q
  1. Po Ringelu ko još spada u kategoriju koja se češće ubija?
A

Lica proganjana zbog rasnih, religioznih ili političkih razloga, begunci, delinkventi, migranti iz sela i grad, rođaci samoubica, ljudi posle automobilske nesreće.

Posebnu kategoriju čine oni koji su već pokušali

41
Q
  1. Presuicidni sindrom
A

Zajednički imenitelj svim duševnim oboljenjima koja mogu da dovedu do samoubistva na osnovu toga pruža pokazatelj kvantitativnog obima samoubilačke opasnosti

Čini ga:

1) progresivno stešnjavanje - psihičko i socijalno ograničavanje, osiromašenje ljudskih odnosa
2) samoagresivnost
3) bekstvo u irealnost

42
Q
  1. Otkrivanje potencijalnog samoubice?
A

Poseban medicinski i socijalni problem u čijem rešavanju učestvuju svi oni koji dolaze u dodir sa čovekom koji želi da se ubije. Postoji visok procenat oni koji su izvršili a pre toga posetili lekara.

Ringel smatra da ključnu ulogu u otkrivanju potencijalnog samoubice ima lekar

43
Q
  1. Biroov instrumentza predikciju samoubistva
A

Skala za procenu rizika, obuhvaćene varijable čija prediktivna vrednost nije bila ista zbog čega su one imale i različite težine. Visok skor na skali pokazuje pripadnost ugroženoj grupi

44
Q
  1. Na čemu se zasniva savremena prevencija samoubistva?
A

Posebno organizovanim službama za prihvatanje i tretman suicidno ugroženih lica:

1) centri za prevenciju samoubistva - evropske zemlje i SAD (BG 1971)
2) odeljenja za pružanje pomoći u krizi
3) savetodavne službe - telefonska pomoć

45
Q
  1. Kakva može biti društ reakcija?
A

Odobravanje, ravnodušnost, neodobravanje. U većini društva to je kršenje normi i izaziva strah i osudu. Stavovi društva prema samo ubistvu izražavaju se preko filozofskih shvatanja, religija i pravnih propisa

46
Q
  1. Kako se samoubistvo gleda u islamu, kako u indiji, kako u japanu, kako u jevrejskoj i hrišćanskoj religiji
A

Islam - strogo se osuđuje
Indija - običaj gde se udovica spaljuje na pogrebnoj lomači zajedno sa muže, - ritualno ubistvo kao oproštaj za grehe muža
Japan - harikiri - ceremonijalno, reakcija na neku sramotu, kaznu i gubitak časti
Hrišćanstvo i jeveri - osuđuju čin jer je život svetinja, smrt je samo ulazak u novi život i samoubistvo je uzurpacija božije moći

47
Q
  1. Antisuicidni zakoni u Rimu
A

Zbog učestalosti samoubistva robova jer predstavlja imovinski gubitak za robovlasnika