Rukovođenje Flashcards
ko je vođa (lider)?
osoba koja preuzima odgovornost da utiče na druge kroz interpersonalno ponašanje
- osobe koje organizuju posao i utiču na svoje saradnike da ostvare ciljeve radne grupe
šta je rukovođenje?
- proces uticaja i usmjeravanja aktivnosti članova organizacije
- proces putem kog neki članovi grupe utič na ostale u pravcu ostvarivanja grupnih ili organizacionih ciljeva
- sposobnost da se utiče na grupu kako bi se ostvarili organizacioni ciljevi
motivacija za rukovođenje?
nije svaka osoba u okviru određenog radnog konteksta spremna i motivisana da prihvati ulogu rukovodioca
koji bi bili razlozi da neko odbije da bude rukovodioc?
- želja isključivo za stručnom afirmacijom
- izbjegavanje odgovornosti koju nosi ta pozicija
- nedovoljna kompetentnost za poziciju rukovodioca
- nedostatak sklonosti za takav odnos sa ljudima
koje osobine ličnosti su važne za rukovodioca?
- dominantnost
- autoritarnost
- često se za rukovodeće pozicije biraju istaknuti stručnjaci iz određene oblasti
koji su neki unutrašnji motivatori za rukovođenje?
- društveno priznanje
- samoaktuelizacija
- izražen motiv za postignućem
koji su neki spoljašnji motivatori za rukovođenje?
- visoke plate
- bonusi
- različite materijalne privilegije
koji su izvori moći rukovodioca?
- legitimna moć
- moć nagrađivanja
- prinudna moć
- referentna moć
- stručnjačka moć
na čemu je zasnovana legitimna moć rukovodioca?
na poziciji vođe u hijerarhiji
od čega zavisi vođina moć nagrađivanja?
od njegove sposobnosti da nagrađuje lojalnost podređenih
od čega zavisi vođina prinudna moć?
od njegove sposobnosti da pridobije lojalnost pomoću straha od kazne
na čemu se zasniva vođina referentna moć?
na njegovom uticaju na druge na osnovu njihove lične identifikacije sa vođom
na čemu se zasniva vođina stručnjačka moć?
na vođinom stručnjačkom znanju
koji su tipovi odgovora zaposlenih na različite izvore vođine moći?
- privrženost
- povinovanje
- otpor
sa kojim stanovišta možemo pristupiti rukovođenju?
- sa stanovišta ličnih osobina
- sa stanovišta ponašanja - bihejvioralni pristup
- sa stanovišta situacije - situacioni pristup
osnovne postavke pristupa rukovođenju sa stanovišta ličnih osobina?
uspješni lider se od ostalih rukovodioca razlikuju po određenim osobinama ličnosti
- istraživanja kažu: uspješan lider u jednoj oblasti ne posjeduje iste osobine kao neko ko je uspješan lider u nekoj drugoj oblasti, a i u istoj oblasti nisu nađene jedinsvene osobine “uspješnog vođe”
ali ipak se mogu izdvojiti neke lične odlike koje su značajne za uspjeh lidera
koje lične osobine su važne za lidere?
- fizička snaga
- energičnost
- izdržljivost
- prijatna spoljašnjost
- visoko obrazovanje
- taktičnost
- popularnost
- adekvatno obrazovanje
- specijalističko znanje
+ određene crte ličnost
+ interpersonalne i lične odlike
koje su crte ličnosti važne za lidera?
(pristup sa stanovišta ličnih osobina)
- visoka inteligencija (ali ne previsoka)
- adaptivnost
- agresivnost
- emocionalna stabilnost
- socijabilnost
- dominantnost
koje su interpersonalne i lične odlike važne za lidra?
(pristup sa stanovišta ličnih osobina)
- interpersonalne vještine
- težnja za uspjehom
- izražena inicijativa
- empatija sa članovima grupe
koje su osobine lidera prema Ivancevich?
- motivacija
- čast i moralni integritet
- samopoštovanje
- kognitivne sposobnosti
- kreativnost
- želja za vođstvom
- fleksibilnost
koje su važne kompetencije lidera prema Bennis-u?
- upravljanje značenjem
- upravljanje pažnjom
- upravljanje povjerenjem
- upravljanje sobom
koje vještine posjeduju uspješni lideri prema Whetten i Cameron?
- verbalna komunikacija
- upravljanje vremenom i stresom
- donošenje individualnih odluka
- prepoznavanje, definisanje i rješavanje problema
- motivisanje i uticaj na druge
- delegiranje
- postavljanje ciljeva i artikulisanje vizije
- samosvjesnost, poznavanje sebe
- izgradnja tima
- upravljanje konfliktima
na šta se odnosi bihejvioralni pristup rukovođenju?
na različite stilove rukovođenja
klasična podjela:
- autokratsko vođstvo
- demokratsko vođstvo
- liberalno vođstvo
autokratski stil rukovođenja?
karakteriše ga odsustvo bilo kakvog učešća podređenih
- lider sam donosi odluke i preuzima odgovornost
demokratski stil rukovođenja?
lider pokreće i usmjerava diskusiju podređenih
- prilikom odlučivanja zaposleni imaju određen stepen autonomije
liberalni stil rukovođenja?
lider se povlači iz odlučivanja i prepušta članovima da sami odlučuju
situacioni pristup rukovođenju?
nastao je na osnovu istraživanja koja su ukazala da ni jedan stil rukovođenja nije sam po sebi efikasan, već da zavisi od niza situacionih činilaca
izbor tipa rukovođenja može da zavisi od:
- situacije i problema
- tipa grupe
- osobina ličnosti članova grupe
u praksi je vrlo teško naći dvije potpuno istovjetne situacije
šta je stil rukovođenja u užem smislu?
specifično ponašanje koje rukovodilac pokazuje prema zaposlenima
šta je stil rukovođenja u širem smislu?
opšti pristup rukovođenju na nivou cijele organizacije, na cjelokupnu komunikaciju i međusobne odnose između rukovodilaca i zaposlenih
od čega zavisi stil rukovođenja?
od strukture ličnosti samog rukovodioca
- rukovodilac treba da dobro poznaje sva tri stila rukovođenja (autokratski, demokratski i liberalni) i da ih fleksibilno koristi, zavisno od situacije
čime je određena uloga neposrednog rukovodioca?
koncepcijom i stilom rukovođenja koje definiše top menadžment, ali može biti i modifikacija u odnosu na top menadžment
značaj i uloga neposrednog rukovodioca?
neposredni rukovodioci su u direktnom kontaktu sa članovima svojih timova i imaju veliki uticaj na njihovo ponašanje i stavove vezano za radni kontekst
neposredni rukovodilac planira i delegira poslove svojim saradnicima, koordinira realizaciju, kontroliše realizaciju i vrške korekcije
- trebalo bi i da se aktivno bavi razvojem (stručnim i u pogledu specifičnih vještina) članova svog tima
koje su uloge neposrednog rukovodioca?
- ekspert - odlično poznaje poslove koje vodi
- dijagnostičar - procjenjuje, usmjerava i koriguje ponašanje saradnika
- lider - daje primjer i motiviše svoje saradnike
- trener/edukator - kontinuirano usmjeren na razvoj saradnika
stil i metode efikasnog rukovođenja prema Likertu?
- usredsrijeđenost na ljude
- minimalno korišćenje pritisaka i kontrole
- opšti, a ne detaljni nadzor nad saradnicima
- u slučaju greške ili neuspjeha - pomoć i podrška saradnicima prije nego kritika i kazna
- više autonomije u rukovođenju i pružanje više autonomije saradnicima u radu
- saradnja sa pojedincima i radnim grupama
- česti radni sastanci sa radnim grupama
- osamostaljivanje saradnika, tako da i u odsustvu rukovodioca dobro rade
- češće držanje grupnih savjetovanja i korišćenje ideja i predloga saradnika
- uticaj rukovodioca na usvajanje ciljeva preduzeća
šta je direktno rukovođenje?
stil rukovođenja u kom rukovodilac izdaje direktive, tj. definiše sve što je važno za rad svojih saradnika:
- definiše šta treba da se radi
- određuje postupke rada
- utvrđuje standarde rada i ponašanja
- obučava saradnike
- prati efekte rada i procjenjuje uspješnost
- služi se mehanizmima autoriteta i pritiska
- djelotvoran je u fazi uvođenja radnika u posao
šta je participativno rukovođenje?
stil rukovođenja u kom je učestvovanje (participacija) zaposlenih u procesu odlučivanju - važno i prisutno
- optimističko shvatanje o ljudskoj prirodi i radu
- kreiranje demokratske klime
- zahtijeva visok nivo kompeencija i odgovornosti saradnika
- doprinosi razvoju potencijala, motivacije i pozitivne vezanosti za kompaniju
fleksibilan pristup rukovođenju prema Helling?
odlikuju ga:
- rukovođenje putem pravila
- rukovođenje putem ciljeva
- rukovođenje orijentisano na proces
- rukovođenje putem uzajamne saglasnosti
rukovođenje putem pravila?
primjenjuje se kad se zaposleni uvode u posao ili prilikom obučavanja zaposlenih
rukovođenje putem ciljeva?
primjenjuje se kad su radnici obučeni i kompetentne, kad postoje definisani standardi i procedure rada
- rukovodilac postavlja jasne i dostižne ciljeve saradnicima, prati rezultate i pruža podršku u pravcu željenog cilja
rukovođenje orijentisano na proces?
zaposleni u potpunosti vladaju metodologijom rada i procedurom, samostalno održavaju kvalitet i sagledavaju rezultate rada i ostvarivanje ciljeva
- rukovodioci se bave strateškim radom i ostvarivanjem vizije
rukovođenje putem uzajamne saglasnosti?
saradnici su dostigli visok nivo kompetencija, savladavaju više od tekućeg rada, ispunjavaju sve postavljene ciljeve i informisani su potpuno isto kao i rukovodioci (ekspertski timovi)
šta je menadžment?
menadžment podrazumijeva vođenje, planiranje, organizovanje i kontrolu
- naglasak je na racionalnoj analizi situacije, planiranju, definisanju ciljeva, razvoju strategije, koordinaciji, upravljanju i kontroli zaposlenih
koje su razlike između lidera i menadžera?
- lideri su usmjereni na viziju i strategiju realizacije te vizije
- lideri motivišu i inspirišu zaposlene, a menadžeri kreiraju dugoročne planove, organizuju zaposlene u čvrste strukture, koordiniraju i prate realizaciju zahtjeva i ciljeva
- menadžerov izvor moći je kontrola resursa, a liderov interpretacija realnosti
- menadžer sporovodi, a lider kreira viziju
- menadžer planira, organizuje i kontroliše, a lider kreira i vodi promjene
- cilj menadžera je efikasnost, a lidera je efektivnost
sa kojim konceptom je koncept lidera usko povezan?
sa sljedbeništvom
liderstvo i sljedbeništvo?
lideri i sljedbenici su zajedno uključeni u proces liderstva koji se može razumjeti kao dinamičan proces moći i uticaja
jedna od najvažnijih uloga lidera je uvođenje konstruktivnih promjena u organizacije
- da bi uspješno integrisali promjene, potrebna im je motivaciona spremnost njihovih sledbenika
- ovo podrazumijeva da su sljedbenici otvoreni za nove ideje, ali i da su spremni da aktivno angažuju svoje lične kapacitete poput kognitivnih i afektivnih procesa
liderstvo kao kontinuum?
- transformativno liderstvo
- transakcioni liderstvo
- laissez-faire (netransakcioni) liderstvo
transformativno liderstvo?
aspekt koncepta “novog liderstva” - u fokusu su aspekti liderstva koji se odnose na harizmatičnost i uticaj na osjećanja sljedbenika
- osim efikasnosti, od lidera se očekuje da inspiriše i nadahnjuje svoje sljedbenike, fokus je na tom procesu/odnosu
- značajan je uticaj na intrinzičku motivaciju i razvoj sljedbenika
- transformativno liderstvo prati potrebe savremenih organizacija da u što većoj mjeri inspirišu i pokrenu zaposlene u periodu velike poslovne neizvjesnosti i ogromne konkurentnosti
- lider je značajan faktor pozitivne vezanosti za organizaciju
koji je cilj transformativnog liderstva? kako se postiže?
da kod zaposlenih izazove visok stepen entuzijazma i pojačanog zalaganja i efikasnosti
postiže se kroz:
- neposrednu komunikaciju sa zaposlenima svih nivoa
- direktan, neposredan, “intiman” pristup
- djelovanje na grupe preko kojih se vrši pritisak na svakog pojedinca - člana grupe
- stalno insistiranje na važnosti doprinosa, uticaja i uloge pojedinca (zaposlenih) na dobrobit i uspjeh organizacije
- “emocionalni uticaj” na zaposlene putem poruka odgovarajuće sadržine
transakciono liderstvo?
ovaj pristup pomaže sljedbenicima u razvijanju i usavršavanju performansi
ovi lideri su vrlo sposobni da motivišu sljedbenike da implementiraju procese koji su za opšte dobro organizacije i imaju snažno izgrađene unutrašnje vrijednosti
transakcioni lideri nisu usmjereni na individualizovane potrebe, ni na lični razvoj zaposlenih, već na ciljeve kojima unaprijeđuju funkcionalnost organizacije (kroz sopstvene i ciljeve sljedbenika)
- prije je odnos podređeni-nadređeni nego sljedbeništvo
laissez-faire liderstvo?
aka netransakciono
ovo je odsustvo liderstva
- izostanak čak i korektivnih, tj. negativnih reakcija na grešku ili propust, kao i odsustvo pozitivnog fidbeka ukoliko su performanse optimalne
- u ponašanju se ogleda kroz stav nepreuzimanja odgovornosti, izbjegavanje donošenja odluka, izostanak fidbeka i vrlo slabu usmjerenost na potrebe i razvoj sljedbenika
ovo je destruktivno liderstvo, gdje postoji takođe visok uticaj na sljedbenike, ali su društvene, etičke i socijalne posljedice ovakvog djelovanja veoma negativne
- pseudotransformaciono liderstvo, kod kog dolazi do iskrivljenja moralnih vrijednosti i viskog stepna manipulativnosti
