Recht herhalen 2 Flashcards
De niet-toerekenbare niet-nakoming
Wanneer door omstandigheden buiten zijn wil de prestatie onmogelijk wordt, is de schuldenaar bevrijdt van zijn prestatieplicht.
Overmacht
Vreemde oorzaak
Toeval
Vreemde oorzaak
gebeurtenis die: vreemd is aan de wil van de schuldenaar onoverkomelijk is onvoorzienbaar was bij contractsluiting de prestatie volstrekt onmogelijk maakt
bv. overlijden, ziekte, spontane brand, aardbeving, exportverbod, staking, diefstal, oorlog, …
Bewijs: schuldenaar moet vreemde oorzaak bewijzen en dan kan hij bevrijd worden van zijn plicht tot nakoming
Imprevissieleer:
de rechter kan het contract aanpassen of ontbinden wanneer de uitvoering veel moeilijker / duurder (maar niet onmogelijk) is door belangrijke en onvoorzienbare omstandigheden
Contractuele fout:
Wanneer de schuldenaar zijn verbintenissen niet / onvolledig / gebrekkig / laattijdig uitvoert zonder dat dit aan een vreemde oorzaak te wijten is.
Beoordelingscriterium: goede huisvader
Aansprakelijkheid voor hulppersonen:
Contractant is ook verantwoordelijk voor de schade dat hulppersoneel veoorzaakt dat hij heeft ingeschakeld
bv. Bouwheer heeft aannemingscontract met aannemer. Deze neemt een onderaannemer aan om funderingen te zetten van een huis. Achteraf is er een stabiliteitsprobleem. De fout van de onderaannemer is toerekenbaar aan de hoofdaannemer.
Schuldeiser moet aantonen dat:
Er sprake is van toerekenbare tekortkoming aan een contractuele verbintenis
De schade dat hij geleden heeft komt door de wanprestatie van de wederpartij
Schuldeiser kan bewijzen dat:
Het kwam door vreemde oorzaak
Dwanguitvoering van het vonnis
Als de schuldenaar veroordeelt wordt, zal hij het vonnis toch moeten uitvoeren
De toerekenbare niet-nakoming : contractuele aansprakelijkheid: De ingebrekestelling van de schuldenaar
De rechtshandeling waarmee de schuldeiser zijn schuldenaar aanmaant om zijn verbintenissen na te komen
!! Voor je gerechtelijke stappen kan nemen, eerst in gebreke stellen !!
=> Gevolgen:
De partij die in gebreke is, is moratoire schadevergoeding en / of intresten verschuldig
De ingebrekstelling verplaatst het risico van het toevallig tenietgaan van de zaak van de koper naar de verkoper
De toerekenbare niet-nakoming : contractuele aansprakelijkheid: De niet-uitvoeringsexceptie en het retentierecht
=> Probleemstelling: soms kunnen overeenkomsten tijdelijk of definitief geschorst worden, tijdens die periode kan de schuldeiser niets afdwingen van de schuldenaar
=> Buiten de context van de contractuele context bestaan gevallen van schorsing:
Wettelijke voorziene gevallen: bv. Schorsing van arbeidsovereenkomst in bepaalde gevallen
Contractueel voorziene gevallen: bv. Een kredietgever kan bedingen dat het krediet in bepaalde situaties wordt geschorst
A. De niet-uitvoeringsexceptie:
= Een partij kan tijdelijk de naleving schorsen zolang haar wederpartij zelf nalaat de op haar rustende verbintenissen na te komen
Toepassingsvoorwaarden:
Enkel bij wederkerige contracten
Een partij die zich op de niet-uitvoeringsexceptie beroept, moet aantonen dat de medecontractant in gebreke is om zijn verbintenis na te komen:
- Tekortkoming van medecontractant mag niet het gevolg zijn van overmacht
- Enkel als de medecontractant ernstig tekort schiet
De partij die op niet-uitvoeringsexceptie beroept, moet zelf ter goeder rouw zijn en mag niet aan de basis liggen van de niet-nakoming van de wederpartij
=> Niet-uitvoeringsexceptie is een buitengerechtelijk weermiddel: Kan worden ingeroepen tegen de schuldeiser die uitvoering eist maar zijn eigen verbintenis nog niet geheel heeft uitgevoerd
B. Het retentierecht:
= Het recht van de schuldeiser om het goed dat de schuldenaar hem overhandigd had op te schorten tot zijn schuldvordering voldaan is
=> Retentor: persoon die retentierecht uitoefent
=> Kent nog geen algemene wettelijke regeling
bv. Een vervoerder kan het vervoerde koopwaar bij zich houden zolang de vrachtprijs niet is betaald.
Remedies bij niet nakoming
- Vriendelijke herinnering of formele ingebrekestelling
- Niet-uitvoeringsexceptie en retentierecht
- Via de gerechtelijke weg: Gedwongen uitvoering:
a. de uitvoering in natura door de schuldenaar zelf
b. de uitvoering in natura door een derde op kosten van de schuldenaar
c. de uitvoering bij equivalent - De ontbinding
Voorkeur voor uitvoering in natura door de schuldenaar zelf:
Pas als het niet mogelijk is dat de schuldenaar het zelf in natura uitvoert, zal de rechter toelaten dat het op kosten van een derde gebeurd of een vervangende schadevergoeding toegerekend wordt.
Bij verbintenis tot het betalen van een geldsom:
bezwarend beslag leggen op de vordering
Bij verbintenis om een onroerend goed op een bepaald moment te verlaten
De schuldenaar uitdrijven m.b.v. een gerechtsdeurwaarder en openbare macht
Bij een verbintenis om een bepaalde toestemming te geven
de rechter kan zijn toestemming in de plaats stellen wanneer de schuldenaar deze niet wil geven
Bij een verbintenis anders dan de betaling van een geldsom
Veroordeling tot uitvoering in natura kan kracht bijgezet worden door veroordelen van betalen van een dwangsom aan te koppelen.
Bijkomende schadevergoeding:
De veroordeling tot uitvoering in natura kan gepaard gaan met een veroodeling tot het betalen van een bijkomende / aanvullende schadevergoeding.
Schadebedingen
bepaalde schadevergoedingen vaststellen in het contract die verschuldigd zullen zijn ter dekking van de bijkomende schade
Buitengerechtelijke vervanging
Partijen kunnen zelf een eigen regeling uitwerken die in een buitengerechtelijke vervanging van de schuldenaar voorziet.
Uitvoering bij equivalent:
Vervangende / compensatoire schadevergoeding
de ontbinding
Een wijze van beëindigen van een wederkerige overeenkomst ingevolge van een zwaarwichtige wanprestatie van 1 van de contractpartijen.
3 soorten:
- Gerechtelijke ontbinding
- Buitengerechtelijke ontbinding
- Uitdrukkelijke ontbinding
Keuzerecht:
Uitvoering van het contract: contract blijft bestaan
Contract ontbinden: contract wordt beëindigt
!! De schuldeiser kan kiezen (schuldenaar of rechter kunnen hier niets zeggen)
Ex tunc uitwerking:
Terugwerkende kracht tot het ogenblik van contractsluiting = bindende kracht is niet enkel in de toekomst verloren, ook in het verleden
De gerechtelijke ontbinding
Ontbinding moet door de rechter worden gevorderd. Enkel onder voorwaarde dat het voldoende ernstig was. De rechter laat de mogelijkheid aan de partij die in gebreke gebleven is, uitstel te verlenen.
Het uitdrukkelijk ontbindend beding:
De partijen kunnen ook bedingen dat de overeenkomst in bepaalde gevallen buitenrechtelijk ontbonden kan worden d.w.z. zonder tussenkomst van een rechter.
Exoneratiebedingen:
Contractueel beding waarin een partij zich geheel of gedeeltelijk ontdoet van haar aansprakelijkheid
Schadebedingen:
Clausules waarin voorafgaand bepaald is welke schadevergoeding veschuldigd zal zijn in geval van niet-nakoming.
Intrestbedingen:
Clausules met betrekking tot de verschuldigde intrestvoet in geval van niet-nakoming.
Verbintenissen uit eenzijdige rechtshandeling: de eenzijdige wilsuiting
4 Geldigheidsvoorwaarden:
- Voorwerp
- Bekwaam
- Wilsuiting
- Geoorloofde oorzaak
Verbintenissen uit oneigenlijke overeenkomst of quasi-contracten:
Zijn vrijwillige handelingen waaruit, buiten enige overeenkomst om, verbintenissen ontstaan jegens een derde en soms een wederzijdse verbintenis voor beide partijen.
3 oneigenlijke overeenkomsten:
- Zaakwaarneming
- Onverschuldigde betaling
- verrijk zonder oorzaak
- Zaakwaarneming
wanneer iemand ‘zaakwaarnemer’ vrijwillig, maar niet uit vrijgevigheid of uit eigenbelang, de zaken van iemand anders ‘de meester van de zaak’ behartigd.
- Onverschuldigde betaling
= datgene wat betaald is zonder verschuldigd te zijn, kan worden teruggevorderd + diegene die iets ontvangen heeft wat hij niet verschuldigd was, moet datgene wat hij ten onrechte kreeg, teruggeven.
- Verrijking zonder oorzaak:
x
verbintenissen uit onrechtmatige daad
burgerlijke vs strafrechtelijke aansprakelijkheid
Passieve co-existentie:
nneer de benadeelde op grond van eenzelfde gebeurtenis meerder personen kan aanspreken op grond van verschillende aansprakelijkheidsregimes (schema)
Actieve co-existentie:
Wanneer meerdere benadeelden op grond van eenzelfde gebeurtenis 1 persoon kunnen aanspreken op grond van eenzelfde of verschillende aansprakelijkheidsregimes
Persoonlijke aansprakelijkheid:
klassieke aansprakelijkheid
Kwalitatieve aansprakelijkheid
Wanneer een persoon aansprakelijk kan gesteld worden omwille van schade die aangericht is door een ander persoon, zaak of dier waarvoor hij instaat.
- ouders voor hun minderjarige kinderen
- aanstellers voor hun aangestelden
- onderwijzers en ambachtslieden voor hun leerlingen en leerjongens
- zaken, dieren en gebouwen die men onder zijn bewaring heeft
Foutaansprakelijkheid:
Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad: vertrekkende vanuit een fout
Objectieve aansprakelijkheid:
Foutloze aansprakelijkheid: persoon kan aansprakelijk gesteld worden zonder dat de schadelijder bewijs van een fout moet leveren
Toerekenbaarheid:
iemand kan aansprakelijk gesteld worden als hij een onrechtmatigheid heeft begaan en schuldbekwaam is en als de onrechtmatigheid hem kan worden toegerekend:
Vreemde oorzaak: schade mag niet uitsluitend te wijten zijn aan vreemde oorzaak
Rechtvaardigingsgronden: als de persoon rechtvaardigingsgrond kan inroepen, worden de handelingen hem niet toegerekend.
bv. onoverkomelijke dwaling, noodtoestand, zelfverdediging, …
Risico-aanvaarding: wanneer het slachtoffer zich vrijwillig in een gevaarlijke situatie gebracht heeft
Integrale schadeloosstelling
schadevergoeding: benadeelde heeft recht op volledige schadevergoeding, zo mogelijk in natura, anders bij equivalent.
Beperkt cumcul:
De benadeelde moet volledig worden vergoed (niet meer dan de geleden schade)
Begroting van de schade:
de omvang van de schade wordt begroot op de dag van de uitspraak. De rechter beslist dan welke schade op dat ogenblik zeker is
Equivalentieleer:
elke gebeurtenis of handeling zonder dewelke de schade, zoals zij zich in concreto voordeed, niet zou zijn ontstaan, in aanmerking wordt genomen als oorzaak van de schade
=> Meerder personenn kunnen aansprakelijk worden gesteld voor dezelfde schade
