Przeszczepy Flashcards

1
Q

Czym są antygeny zgodności tkankowej?

A

antygeny transplantacyjne = białka obecne na powierzchni komórek, rozpoznawane przez organizm, mające znaczenie przy odrzucaniu/przyjmowaniu przeszczepu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Czym jest spowodowane odrzucanie przeszczepu?

A

różnicami genetycznymi pomiędzy dawcą a biorcą, wynikającymi z odmienności antygenów transplantacyjnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jaki charakter ma odrzucanie przeszczepu?

A

immunologiczny = jest wynikiem odpowiedzi immunologicznej biorcy skierowanej przeciwko przeszczepowi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jakie wyróżniamy przeszczepy ze względu na ich pochodzenie?

A
  • autologiczny (autografit)
  • izogeniczny (izografit lub syngrafit)
  • allogeniczny (allografit)
  • ksenogeniczny (ksenografit)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Czym jest przeszczep autogeniczny?

A

przeszczep w obrębie tego samego osobnika

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Czym jest przeszczep izogeniczny?

A

przeszczep pomiędzy osobnikami identycznymi genetycznie (u człowieka wyłącznie w przypadku bliźniąt jednojajowych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czym jest przeszczep allogeniczny?

A

przeszczep między osobnikami tego samego gatunku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Czym jest przeszczep ksenogeniczyny?

A

przeszczep pomiędzy osobnikami różnych gatunków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co jest warunkiem powodzenia przeszczepu?

A

właściwy dobór biorcy i dawcy (np. pod względem antygenów zgodności tkankowej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

W jaki sposób dochodzi do bezpośredniego rozpoznania antygenów dawcy?

A

leukocyty pasażerskie, makrofagi i komórki dendrytyczne z przeszczepu wędrują do węzłów chłonnych biorcy ⇒ obce MHC i antygeny zostają rozpoznane przez limfocyty T ⇒ faza efektorowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

W jaki sposób dochodzi do pośredniego rozpoznania antygenów dawcy?

A

APC biorcy wnikają do przeszczepu i fagocytują komórki przeszczepu lub pozyskują antygeny przeszczepu z krwi ⇒ APC wracają do węzłów chłonnych gdzie prezentują obcy antygen limfocytom T

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Od czego zależą mechanizmy odrzutu przeszczepu?

A

od stopnia niezgodności genetycznej pomiędzy dawcą a biorcą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jakie komórki układu odpornościowego odgrywają kluczową rolę w mechanizmach odrzutu?

A

limfocyty T

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jaki rodzaj odpowiedzi immunologicznej jest indukowany jako odrzucanie przeszczepu?

A

odpowiedź humoralna i odpowiedź komórkowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

W jaki sposób wykonywana jest odpowiedź humoralna w odrzucaniu przeszczepu?

A

Th2 CD4+ indukują powstawanie przeciwciał ⇒ tworzenie kompleksów immunologicznych przez wiązanie przeciwciał z komórkami śródbłonka (przeszczepu) ⇒ kompleksy aktywują układ dopełniacza i ADCC

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie działanie mają przeciwciała w mechanizmach efektorowych odrzucania przeszczepu?

A
  • aktywują dopełniacz ⇒ uszkadzają śródbłonki naczyń krwionośnych
  • indukują ADCC
  • nasilają odczyn zapalny (przez aktywację dopełniacza = uwolnienie anafilatoksyny C3a i C5a)
  • aktywacja układu krzepnięcia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

W jaki sposób wykonywana jest odpowiedź humoralna w odrzucaniu przeszczepu?

A

aktywowane limfocyty przeprowadzają atak na przeszczep:
⇒ CD8+ rozpoznają obce MHC I i indukują apoptozę w komórkach przeszczepu
⇒ Th1 CD4+ uwalniają cytokiny aktywujące makrofagi, a te niszczą komórki przeszczepu uwalniając toksyczne związki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jakie wyróżniamy szybkości odrzucania przeszczepu?

A

nadostre, ostre i przewlekłe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Kiedy mamy do czynienia z nadostrym odrzucaniem przeszczepu?

A

gdy w organizmie biorcy obecne są przeciwciała anty-HLA lub przeciwko antygenom grupowym AB0

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jaki czas wiąże się z nadostrym odrzucaniem przeszczepu?

A

godziny / dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Kiedy mamy do czynienia z ostrym odrzucaniem przeszczepu?

A

z udziałem limfocytów T = nacieki komórkowe

22
Q

Jaki czas wiąże się z ostrym odrzucaniem przeszczepu?

23
Q

Kiedy mamy do czynienia z przewlekłym odrzucaniem przeszczepu?

A

kompleksy immunologiczne ⇒ zaczopowanie naczyń ⇒ włóknienie tkanek

24
Q

Jaki czas wiąże się z przewlekłym odrzucaniem przeszczepu?

A

miesiące / lata

25
W jakich sytuacjach może dojść do nadostrego odrzucania przeszczepu?
- powtórny przeszczep u tego samego biorcy - pierwszy przeszczep, jeżeli istnieje niezgodność w zakresie antygenów krwinkowych AB0 - przeszczep ksenogeniczny
26
Dlaczego w przypadku przeszczepu ksenogenicznego dochodzi do nadostrego odrzucenia przeszczepu?
ze względu na obecność u biorcy naturalnych przeciwciał przeciwko antygenom polisacharydowym, występujących u odległych ewolucyjnie zwierząt
27
Jak przebiega mechanizm nadostrego odrzucania przeszczepu?
obecne w organizmie biorcy przeciwciała łączą się ze śródbłonkiem naczyń ⇒ powstające kompleksy aktywują dopełniacz ⇒ uszkodzenie naczyń powoduje napływ makrofagów i gromadzenie się płytek krwi ⇒ aktywacja kaskady krzepnięcia powoduje zakrzepy wewnątrznaczyniowe ⇒ martwica przeszczepu
28
Jak przebiega mechanizm ostrego odrzucania przeszczepu?
tworzą się nacieki komórkowe ⇒ zniszczenie śródbłonka naczyń (przez limfocyty zgromadzone wewnątrz i wokół) ⇒ napływ i gromadzenie płytek krwi ⇒ powstają zakrzepy
29
W jaki sposób dochodzi do zniszczenia śródbłonka naczyń w ostrym odrzucaniu przeszczepu?
aktywowane makrofagi, limfocyty Tc, Th2 indukują powstawanie przeciwciał ⇒ przeciwciała wiążą się ze śródbłonkiem ⇒ aktywacja dopełniacza
30
W wyniku czego dochodzi do chronicznego odrzucania przeszczepu?
zmiany patologiczne związane są z okluzją końcowych tętniczek
31
Co prowadzi do okluzji końcowych tętniczek w przebiegu chronicznego odrzucania przeszczepu?
proliferacja mięśniówki gładkiej w błonie wewnętrznej ⇒ rozwija się ognisko niedokrwienne, które prowadzi do zwłóknień ⇒ tworzą się niewielkie nacieki komórkowe ⇒ udział limfocytów CD4 i przeciwciał
32
Jakie warunki musi spełniać dawca i biorca by można było podjąć się próby przeszczepu?
- zgodność HLA (możliwie największa) - dawca nie może posiadać antygenów, których brak u biorcy (⇒indukują odpowiedź immunologiczną) - zgodność w układzie antygenów krwinkowych AB0
33
Jakie leczenie wprowadza się przy przeszczepianiu narządów?
skojarzone leczenie immunosupresyjne (cyklosporyna + azatiopryna + kortykoidy)
34
W jakim celu wykonuje się przeszczep szpiku?
w celu przeniesienia hematopoetycznych komórek macierzystych dla erytrocytów, limfocytów i monocytów do organizmu biorcy
35
W jakich przypadkach klinicznych wykonuje się przeszczep szpiku?
- przy wrodzonych niedoborach odporności (szczególnie limfocytów T) - przy niedoborach białek istotnych dla funkcji organizmu (np. hemoglobiny) - w celu repopulacji układu immunologicznego pacjentów, u których w celach leczniczych wyeliminowano napromieniowaniem lub chemioterapią własny układ biało-krwinkowy
36
W jaki sposób można wykorzystać szpik kostny jeśli nowotwór nie daje do niego przerzutów?
transplantacja uprzednio pobranego własnego szpiku pacjenta
37
Jakie warunki muszą być spełnione w przypadku przeszczepu szpiku?
- jak największa zgodność tkankowa HLA dawcy i biorcy | - eliminacja limfocytów T z zawiesiny komórek szpiku dawcy
38
Czym jest reakcja GvH?
przeszczep przeciwko biorcy (graft vesus host) = jeżeli brak jest identyczności antygenowej a biorca nie może zniszczyć przeszczepu i w przeszczepianym szpiku są obecne limfocyty, dochodzi do rozpoznania antygenów biorcy i następuje atak immunologiczny na biorcę
39
Kiedy może dojść do reakcji przeszczep przeciwko biorcy?
- biorca nie rozpoznaje limfocytów dawcy jako obcych | - biorca posiada niewydolny lub niedojrzały układ immunologiczny
40
Co jest miarą ciężkości reakcji GvH i dlaczego?
stopień powiększenia śledziony = spowodowane jest proliferacją limfocytów biorcy pobudzonych przez aktywowane limfocyty dawcy szpiku
41
Czym jest efekt allogeniczny?
limfocyty T CD4+ rozpoznają MHC II na powierzchni limfocytów B i powodują poliklonalną stymulację limfocytów B (bez udziału swoistego antygenu) ⇒ pojawiają się różne typy przeciwciał
42
Jakie cytokiny uwalniają aktywowane limfocyty T dawcy szpiku?
IFNγ, IL-2, IL-4 i IL-6
43
Co powodują uwalniane przez aktywowany limfocyt T dawcy cytokiny?
- aktywacja makrofagów i komórek NK, które zabijając komórki uszkadzają własne tkanki - poliklonalną stymulację limfocytów B, co prowadzi do produkcji różnych przeciwciał, w tym autoreaktywnych - limfocyty T CD8+ rozpoznają MHC I biorcy i niszczą je
44
Jaką formę może mieć reakcja GvH?
chroniczną, ostrą i nadostrą
45
Czym cechuje się ostra reakcja GvH?
- nekroza komórek nabłonków skóry, przewodu pokarmowego i przewodów żółciowych - zaburzenia rytmu serca - nacieki w płucach - gorączka - biegunka - zwiększona wrażliwość na zakażenia
46
Czym cechuje się nadostra reakcja GvH?
objawy ostrej reakcji GvH i dodatkowo zmiany skórne pod postacią nekrolizy, złuszczanie naskórka i śluzówek ⇒ zawsze prowadzi do śmierci
47
Czym cechuje się chroniczna reakcja GvH?
objawy podobne do ostrej reakcji GvH ale słabiej wyrażone
48
Czy reakcja GvH poddaje się leczeniu?
trudno poddaje się leczeniu = należy jej zapobiegać
49
Jak można zapobiegać reakcji GvH?
- najlepiej stosować własny szpik (jeśli to możliwe) - bardzo starannie dobierać dawców - w przypadku transfuzji krwi dla pacjenta z niedoborem immunologicznym, usunąć z niej limfocyty
50
Jaka jest alternatywa dla przeszczepu szpiku?
przeszczep komórek macierzystych CD34+ izolowanych z krwi obwodowej