Odpowiedź komórkowa Flashcards
1
Q
Jakie patogeny wywołują odpowiedź komórkową?
A
patogeny wewnątrz komórki
2
Q
Z czym wiąże się zabicie patogenów wewnątrz komórki?
A
z zabiciem całej komórki
3
Q
Działalność limfocytów NK jest wyrazem odporności wrodzonej czy nabytej?
A
wrodzonej
4
Q
Czym charakteryzują się komórki NK?
A
- duże limfocyty (fenotyp: CD3-, FCR-, CD2+, CD16+, CD56+)
- ziarnistości w cytoplazmie
5
Q
Czy komórki NK wymagają stymulacji?
A
nie, działają spontanicznie, zabijając komórki zakażone, nowotworowe i zmienione
6
Q
Jak działa na komórki NK wydzielanie cytokin? O których cytokinach mowa?
A
pod wpływem IL-2, IL-12 i IL-15 przekształcają się w bardzo efektywnych zabójców
7
Q
Co uwalniają pod wpływem aktywacji komórki NK?
A
uwalniają IFN-γ ⇒ aktywacja makrofagów
8
Q
W odporności przeciwko jakim strukturom biorą udział komórki NK?
A
w odporności przeciwwirusowej i przeciwnowotworowej
9
Q
Jakie wyróżniamy receptory działające na cytotoksyczność komórek NK?
A
hamujące lub aktywujące
10
Q
Jakiej klasy białka MHC rozpoznają komórki NK?
A
MHC I
11
Q
Jaką strukturę chemiczną mają receptory KIR?
A
immunoglobulinopodobne
12
Q
Jaką strukturę chemiczną mają receptory KLR?
A
lektynowe
13
Q
Co jest ligandem dla receptorów KIR i KLR na powierzchni komórek NK?
A
- MHC Ia (klasyczne)
- MHC Ib (nieklasyczne)
14
Q
Co rozpoznają receptory NKp46?
A
antygeny wirusowe
15
Q
Jak działają receptory hamujące limfocytów NK?
A
rozpoznanie prawidłowych cząsteczek MHC I ⇒ silny sygnał hamujący do komórki ⇒ brak aktywacji
16
Q
Jak działają receptory aktywujące limfocytów NK?
A
komórki zakażone wirusem lub podlegające transformacji nowotworowej zmniejszają ekspresję MHC I ⇒ brak MHC I = brak sygnału hamującego ⇒ do komórki wysyłane są sile sygnały aktywujące ⇒ sygnał śmierci
17
Q
Czym skutkuje sygnał śmierci w wyniku mostkowania receptorów FcRγ gdy limfocyt NK rozpoznaje fragmenty Fc przeciwciał G wiążących antygeny wirusowe na powierzchniach zakażonej komórki?
A
ADCC
18
Q
Jak przebiega mechanizm ADCC?
A
przeciwciało wiąże antygen na powierzchni komórki ⇒ FcR na powierzchni komórki NK rozpoznaje związane przeciwciało ⇒ mostkowanie receptorów = sygnał aktywujący NK ⇒ śmierć komórki docelowej na drodze apoptozy
19
Q
Co się znajduje w ziarnistościach komórek NK?
A
perforyny, granzymy i granulizyny
20
Q
Jak działają perforyny?
A
w obecności Ca2+ polimeryzują w błonie komórki docelowej tworząc w niej kanały ⇒ zaburzenie równowagi osmotycznej i jonowej
21
Q
Jak działają ganzymy i granulizyny?
A
wnikają do komórki docelowej przez kanały utworzone przez perforyny
22
Q
Jakie zadanie pełni perforyna w komórce docelowej?
A
dostarczenie zawartości ziaren do cytoplazmy komórki docelowej
23
Q
Jakie zadanie pełni granzyma w komórce docelowej?
A
proteazy serynowe, które aktywują apoptozę gdy znajdą się w cytoplazmie komórki docelowej
24
Q
Jakie zadanie pełni granulizyna w komórce docelowej?
A
indukuje apoptozę i działa również na drobnoustroje
25
Jak działają enzymy uwolnione przez NK, które wniknęły do komórki do komórki docelowej w celu indukcji apoptozy?
- litycznie na białka cytoplazmy
- uruchamiają aktywację jądrowej DNA-zy (trawi jądrowe DNA)
- niektóre granzymy działają litycznie na histony
⇒ dochodzi do fragmentacji DNA
26
W jaki sposób aktywacja NK na drodze FasL prowadzi do indukcji apoptozy?
na drodze aktywacji kaspaz
27
Czym się charakteryzuje komórka ulegająca apoptozie?
- pączkowanie cytoplazmy
| - zmniejszenie objętości komórki
28
Co powstaje w wyniku apoptozy komórki?
ciałka apoptyczne
29
Co się dzieje z powstającymi ciałkami apoptycznymi?
są szybko fagocytowane przez komórki fagocytujące (głównie makrofagi)
30
Co ma na celu szybka fagocytoza ciałek apoptycznych?
dzięki temu zawartość komórek (drobnoustroje, enzymy proteolityczne, nukleazy) nie wydostają się do przestrzeni międzykomórkowej i nie powstaje odczyn zapalny
31
Jakimi drogami może być aktywowany sygnał śmierci?
1) egzocytoza ziarnistości (=przewaga sygnałów aktywujących)
| 2) receptorowa aktywacja kaspaz
32
Jakimi drogami może dojść do egzocytozy ziarnistości limfocytów NK?
- KIR/KLR w wyniku zbyt niskiej lub zmienionej aktywności MHC I
- FcRγIII przez przeciwciała wiążące antygeny na powierzchni komórki
33
W jaki sposób może dojść do receptorowej aktywacji kaspaz?
komórka NK FasL - Fas na komórce docelowej
34
Jakie wyróżniamy komórki żerne?
- jednojądrzaste (monocyty/makrofagi)
| - wielojądrzaste (granulocyty: neutrofile i eozynofile)
35
Jaką rolę pełnią fagocyty?
fagocytują i niszczą drobnoustroje
36
Czym charakteryzują się neutrofile?
- stanowią pierwszą linię obrony organizmu
- stanowią 50-70% leukocytów w krwi
- mają zdolność migracji
- pierwsze pojawiają się w miejscu zakażenia lub uszkodzenia tkanek
- segmentowane jądro połączone wąskimi pasami chromatyny (⇒ łatwo ulega odkształceniom, co ułatwia migrację)
- krótko-żyjące (3 dni) (⇒po spełnieniu funkcji ulegają apoptozie)
37
Jakie receptory znajdują się na powierzchni neutrofili?
- rozpoznające wzorce molekularne patogenów (PRR)
- wiążące fragment Fc przeciwciał G (FcγRII, FcγRIII)
- dla składników dopełniacza (C1R, C3aR, C5aR)
- cząsteczki adhezyjne (LFA-1)
- receptory dla chemokin
38
Co zawierają ziarnistości w cytoplazmie neutrofili?
- enzymy (katepsyna, elastaza, hydrolaza, mieloperoksydaza)
- lizozym (trawi otoczki bakterii)
- laktoferynę
39
Jakie znaczenie ma laktoferyna w ochronie przed bakteriami?
wiąże żelazo, którego potrzebują bakterie żeby się namnażać
40
Czym charakteryzują się monocyty/makrofagi?
- komórki długo-żyjące
- mają silne właściwości fagocytarne
- nieustannie patrolują tkanki (wyłapują umierające lub nieżywe tkanki i niszczą je)
- fagocytują i niszczą drobnoustroje
- stała ekspresja MHC II (funkcja APC)
41
Jakie receptory są obecne na powierzchni makrofagów/monocytów?
- rozpoznające wzorce molekularne patogenów (PRR)
- wiążące fragment Fc przeciwciał G (FcγRII, FcγRIII)
- dla składników dopełniacza (C1R, C3aR, C5aR)
- cząsteczki adhezyjne (LFA-1)
- receptory dla cytokin (IFNγR, TNFR)
42
Jakimi etapami przebiega migracja leukocytów z krwi do tkanek?
1) toczenie się
2) aktywacja
3) przyleganie
4) diapedeza
43
Jakie cząsteczki i obecne na jakich komórkach biorą udział w migracji limfocytów do tkanek?
cząsteczki adhezyjne na powierzchni komórek śródbłonka i na powierzchni limfocytów
44
Co się dzieje z cząsteczkami adhezyjnymi w stanach zapalnych i jakie to ma znaczenie?
rodzaj tych cząsteczek zmienia się w stanach zapalnych, co umożliwia komórkom efektorowym (neutrofilom, makrofagom, limfocytom T) migrację do tych tkanek
45
Jakie wyróżniamy etapy fagocytozy?
1) chemotaksja
2) rozpoznanie i pochłonięcie patogenu
3) utworzenie fagosomu
4) połączenie fagosomu z lizosomem (⇒ fagolizosom)
5) trawienie w fagolizosomach
6) wydalanie niestrawionych resztek
46
Jakie wyróżniamy rodzaje fagocytozy?
spontaniczna (natywna) i ułatwiona (opsoninowa)
| + pinocytoza
47
Jakie receptory biorą udział w fagocytozie natywnej?
receptory dla struktur bakteryjnych (PRR) i receptory rozpoznające struktury uszkodzonych komórek własnych (receptory zmiatacze)
48
Czym jest PAMPs?
struktury charakterystyczne wyłącznie dla drobnoustrojów, nie występują u gospodarza, są typowe dla całych grup drobnoustrojów (⇒charakteryzują je) i są niezbędne do ich życia
49
Podaj przykłady PAMPs:
- CpG
- lipoproteiny
- lipoarabinomannan
- peptydoglikany
- LPS
- mannan
- zymozan
50
Jakie receptory biorą udział w fagocytozie opsoninowej?
- receptory dla składników dopełniacza (CR1, CR3, CR4)
- receptory dla białek opsoninowych (białka ostrej fazy)
- receptory fragmentów Fc przeciwciał
51
Które składowe fagocytozy są zależne od tlenu?
etapy przebiegające w fagosomie i fagolizosomie
52
Jakie składniki fagosomu są zależne od tlenu?
- rodniki tlenowe
- tlen singletowy
- nadtlenek wodoru
- anion nadtlenkowy
53
Jakie składniki fagolizosomu są zależne od tlenu?
kwas podchlorawy i tlenek azotu
54
Które składowe fagocytozy są niezależne od tlenu?
defensyny, lizozym, proteazy i inne enzymy lizosomalne, laktorefyna
55
Czym jest NEToza i z jakimi komórkami jest związana?
zabijanie zewnątrzkomórkowe poprzez formowanie sieci zewnątrzkomórkowych = aktywowane (ginące) neutrofile wyrzucają białka i chromatynę tworząc struktury podobne do sieci, złożone z DNA, histonów i białek o działaniu bakteriobójczym, w które wpadają patogeny
56
Co się dzieje, jeżeli sfagocytowane patogeny nie zostaną zabite wewnątrz fagolizosomu?
uciekają do cytoplazmy ⇒ mogą żyć i się rozmnażać ⇒ wywołują chroniczne zakażenia z uszkodzeniem tkanek
57
Jakie komórki biorą udział w NTP?
limfocyty Th1 i makrofagi
58
Skąd pochodzi nazwa nadwrażliwość typu późnego?
faza efektorowa i objawy kliniczne rozwijają się po 24-72 godzinach
59
Z jakich faz składa się faza uczuleniowa NTP?
1. faza indukcyjna
2. faza centralna
3. faza efektorowa
60
Jakie są warunki zaistnienia fazy indukcyjnej w uczuleniu NTP?
1) rozpoznanie antygenu przez receptor TCR
2) aktywacja limfocytów T zależy od dodatkowych sygnałów
3) cytokiny
61
Co warunkuje typ powstającej odpowiedzi immunologicznej?
interakcja PAMP - TLR
62
Produkcja jakich cytokin indukuje różnicowanie naiwnych limfocytów T CD4+ w limfocyty Th1?
IL-12 produkowane przez APC
| oraz INFγ produkowany w miejscu aktywacji limfocytów T (przez NK, NKT) a także przez aktywne Th1
63
Co się dzieje w fazie centralnej NTP?
ekspansja i różnicowanie limfocytów T CD4+ w limfocyty efektorowe lub komórki pamięci
64
Co się dzieje z limfocytami T CD4+ efektorowymi i komórkami pamięci w fazie efektorowej NTP?
opuszczają narządy limfatyczne i migrują do tkanek, gdzie nastąpiło zakażenie ⇒ rozpoznają antygen na zakażonych komórkach (makrofagach) ⇒ wydzielają cytokiny, które aktywują makrofagi ⇒ aktywowane makrofagi niszczą drobnoustroje, ale przyczyniają się także do uszkodzenia tkanek (alergia)
65
Ekspresję jakich receptorów wykazują aktywowane limfocyty T efektorowe i jakie to ma znaczenie?
ekspresja receptorów VLA-4, które umożliwiają limfocytom T efektorowym dotarcie do tkanki, w której nastąpiło zakażenie
66
Ekspresja jakich molekuł adhezyjnych zwiększa się na śródbłonku w ognisku zapalnym?
VCAM-1
67
Czym jest spowodowana nadwrażliwość ziarniniakowa?
patogeny (np. prątki gruźlicy) mogą przetrwać wewnątrz fagosomu, blokując tworzenie fagolizosomów ⇒ namnażanie patogenu wewnątrz makrofagów ⇒ ciągła aktywacja makrofagów ⇒ w ciągu 21-28 dni prowadzi do rozwoju przewlekłych ognisk zapalnych (=ziarniniaki) ⇒ z czasem prowadzi do martwicy komórek i uszkodzenia tkanki
68
W jaki sposób rozwijają się zmiany patologiczne o charakterze ziarniniaków?
zakażone makrofagi tworzą komórki nabłonkowe, które w cytoplazmie mają dużo fagosomów wypełnionych drobnoustrojami ⇒ łączenie się zakażonych makrofagów = wielojądrzaste komórki olbrzymie ⇒ przeładowane drobnoustrojami makrofagi umierają ⇒ nekroza, rozprzestrzenienie się zakażenia ⇒ wokół zakażonych makrofagów gromadzą się limfocyty T
69
Co uwalniają sfrustrowane (aktywowane przez Th1) makrofagi?
- rodniki tlenowe
- NO
- enzymy lityczne
- TNFα
70
W jaki sposób dochodzi do zwłóknienia tkanek?
przerost fibroblastów ⇒ nadprodukcja kolagenu
71
Co ma na celu lokalne tworzenie ziarniniaków w przebiegu NTP i do czego to prowadzi?
ma na celu ograniczenie rozprzestrzenienia zakażenia, ale powoduje martwicę i zwłóknienie tkanki (=upośledzenie funkcji)
72
Co się pojawia i w jakim celu na powierzchni aktywowanych limfocytów Th1?
na powierzchni aktywowanych Th1 pojawia się CD40L, który poprzez CD40 na powierzchni makrofaga przekazuje mu sygnał aktywujący
73
Co uwalnia Th1 aby aktywować makrofagi? Przez jakie receptory następuje ta aktywacja?
INFγ przez receptory dla INFγ = INFγR
74
Jakie zmiany zachodzą w aktywowanym makrofagu?
- wzrasta ekspresja: MHC I, MHC II, CD40, CD80/86
- wzrasta ilość produkowanych: rodników tlenowych i enzymów lizosomalnych
- rozpoczyna się produkcja: IL-12, TNFα
75
Co jest komórką centralną w nadwrażliwości typu późnego?
aktywowany (uczulony) limfocyt Th1
76
Jakie substancje uwalnia aktywowany Th1?
- chemokiny
- INFγ
- TNFα i TNFβ
- IL-3 / GM-CSF
77
Jakie zadanie pełnią chemokiny uwalniane przez uczulony limfocyt Th1?
przyciągają makrofagi do miejsca infekcji
78
Jakie zadanie pełni INFγ uwalniany przez uczulony limfocyt Th1?
aktywuje makrofagi
79
Jakie zadanie pełnią TNFα i TNFβ uwalniane przez uczulony limfocyt Th1?
aktywują śródbłonek naczyniowy ułatwiając migrację komórek do miejsca zakażenia
80
Jakie zadanie pełni IL-3 / GM-CSF uwalniane przez uczulony limfocyt Th1?
indukują produkcję i różnicowanie makrofagów w szpiku kostnym
81
Jak sprawdza się odporność przeciwgruźliczą?
przez próbę tuberkulinową
82
Jak przeprowadza się próbę tuberkulinową?
odzjadliwioną toksynę wydzielaną przez bakterie Myobacterium tuberculosis podaje się śródskórnie, w oznaczonym miejscu podania próby około 72 godziny później dokonuje się oceny tworzącej się zmiany zapalnej
83
W jaki sposób interpretuje się wynik próby tuberkulinowej?
- brak nacieku zapalnego lub średnica równa lub mniejsza 4mm = brak uczulenia = wskazanie do ponownego podania szczepionki BCG
- 5-24 mm średnicy zmiany zapalnej = prawidłowe uczulenie poszczepienne organizmu
- rozlany naciek zapalny = podejrzenie czynnego zakażenia gruźliczego
84
Jakie należy podjąć działania w wyniku podejrzenia czynnego zakażenia gruźliczego?
skierowanie do zamkniętego leczenia szpitalnego z koniecznością diagnostyki i izolacji patogenu z wprowadzeniem leczenia przeciwgruźliczego
85
Czym jest spowodowana alergia kontaktowa?
haptenami łączącymi się kowalencyjnie z białkami organizmu (np. nikiel, chrom, barwniki, guma, antybiotyki)
86
Jak przebiega faza efektorowa uczulenia kontaktowego?
1) komórki Langerhansa prezentują uczulonym limfocytom Th1 antygen
2) aktywowane limfocyty Th1 uwalniają INFγ
3) keratynocyty aktywowane INFγ produkują cytokiny prozapalne i chemokiny ⇒ ekspresja MHC II
4) naciek komórek jednojądrzastych (monocyty/makrofagi, Th1, Tc)
87
Jak klinicznie objawia się nadwrażliwość kontaktowa?
zaczerwienienie skóry, obrzęk, wysypka pęcherzykowa ⇒ mogą prowadzić do miejscowej martwicy naskórka (zgrubienie, nadmierne złuszczenie, wybroczyny)
88
Czym jest celiakia?
reakcja alergiczna wywołana ponownym kontaktem z gliadyną (= białkiem, które jest składnikiem glutenu ze zbóż)
89
Jak się objawia celiakia?
- nacieczenia zapalno-alergiczne w jelicie cienkim
- atrofia nabłonka jelitowego w jelicie cienkim
- zespół upośledonego wchłaniania
90
Co wywołuje klasyczną odpowiedź komórkową?
zakażenie patogenem komórki niefagocytującej
91
Co rozpoznaje komórki zmienione nowotworowo lub komórki obce (przeszczep) w przebiegu odporności komórkowej?
TCR limfocytów T cytotoksycznych CD8+
92
W jaki sposób TCR limfocytu Tc CD8+ rozpoznaje antygen?
antygen peptydowy na powierzchni APC związany z MHC I
93
Jakie komórki mają zdolność łączenia antygenów zewnątrzkomórkowych z MHC I?
wyłącznie komórki dendrytyczne
94
Czym jest prezentacja krzyżowa?
antygen zewnątrzkomórkowy połączony z MHC I jest prezentowany limfocytom Tc CD8+ i jednocześnie ten sam antygen związany z MHC II jest predentowany Th1 CD4+
95
Co stanowi sygnał kostymulujący limfocyty Tc CD8+?
(APC) CD80/86 - CD28 (limfocyt T)
96
Gdzie odbywa się aktywacja naiwnych Tc CD8+?
w węzłach chłonnych
97
Czego wymaga Tc CD8+ do aktywacji?
dodatkowych sygnałów pomocniczych wysyłanych przez Th1 CD4+
98
Co i w jaki sposób aktywuje komórkę dendrytyczną po prezentacji antygenu?
Th1 CD4+ przez CD40L - CD40
99
Która interleukina aktywuje Tc CD8+?
IL-2
100
Jakie powinowactwo wykazuje IL-2R na powierzchni Tc CD8+ w stanie spoczynkowym?
umiarkowane
101
Jakie powinowactwo wykazuje IL-2R na powierzchni Tc CD8+ w stanie aktywnym?
wysokie (i uwalniają IL-2)
102
Co umożliwia związanie IL-2R o wysokim powinowactwie IL-2?
wejście w cykl komórkowy i proliferację
103
Jak przebiega faza efektorowa odpowiedzi komórkowej?
efektorowy Tc CD8+ przylega do komórek na zasadzie przypadkowych interakcji z udziałem cząsteczek adhezyjnych:
1) nie dochodzi do rozpoznania antygenu ⇒ Tc CD8+ odłącza się
2) Tc CD8+ rozpoznaje antygen ⇒ przekazuje sygnał śmierci komórce zakażonej ⇒ odłącza się i przyłącza do kolejnej komórki
104
Jakimi drogami Tc CD8+ indukują apoptozę komórki?
1) egzocytoza ziarnistości
| 2) receptorowa aktywacja kaspaz
105
Jaką drogą dochodzi do egzocytozy ziarnistości Tc CD8+?
TCR rozpoznaje antygen w kontekście MHC klasy I
106
Jaką drogą dochodzi do receptorowej aktywacji kaspaz przez Tc CD8+?
FasL - Fas (na komórce docelowej)
TNFα - TNFαR (na komórce docelowej)
107
Czym różni się wtórna odpowiedź komórkowa od pierwotnej?
- komórki pamięci nie potrzebują pomocy Th1
- funkcję APC może spełnić makrofag lub limfocyt B
- Tc CD8+ pamięci może niszczyć zakażone komórki nawet bez uprzedniej aktywacji
108
Kiedy powstają limfocyty CD17?
pod wpływem jednoczesnego działania IL-6 i TGFβ
109
Jakie działanie ma IL-6?
wpływa na powstanie procesu zapalnego pobudzając zarówno odpowiedź humoralną jak i komórkową
110
Jakie działanie ma TGFβ?
wpływa na wyhamowanie procesu zapalnego i stymuluje limfocyty T regulacyjne
111
W jakich zakażeniach biorą udział limfocyty CD17?
trudne i przewlekłe zakażenia jak borelioza i oportunistyczne zakażenia grzybicze
