Portaal H1 + 2 Flashcards
Hoofdstuk 1 Taalonderwijs: 1.1 t/m 1.4 Hoofdstuk 2 Taal: 2.1 t/m 2.5 Hoofdstuk 3 Taalverwerving: 3.1 en 3.2 Hoofdstuk 4 Mondelinge taalvaardigheid: 4.1 t/m 4.5 (jonge kind) Hoofdstuk 5 Lezen : 5.1 t/m 5.4 en 5.6 (oude kind) Hoofdstuk 9 Taalbeschouwing: 9.1 t/m 9.6 Hoofdstuk 10 Jeugdliteratuur: 10.1 t/m 10.6
3 kernfuncties volgens Gert Biesta
- kwalificatie
- socialisatie
- subjectivering
Kwalificatie
het zich eigen maken van kennis, vaardigheden en houdingen die leerlingen kwalificeren voor het leven in onze multiculturele maatschappij en het uitoefenen van een beroep.
socialisatie
het voorbereid worden op een leven als lid van een gemeenschap met eigen tradities, gewoonten, regels en praktijken.
subjectivering
de vorming van een persoon.
8 visies op taalonderwijs
- traditioneel taalonderwijs
- thematisch-cursorisch taalonderwijs
- taal bij alle vakken
- communicatief taalonderwijs
- whole-language benadering
- strategisch taalonderwijs
- taakgericht taalonderwijs
- interactief taalonderwijs
traditioneel taalonderwijs
Nadruk ligt op schriftelijke vaardigheden. grammatica is belangrijk. De taalmethode wordt meestal precies nagevolgd.
er is weinig aandacht voor de domeinen spreken en luisteren.
thematisch-cursorisch taalonderwijs
uitgangspunt is dat leerlingen vooral taal leren door taal te gebruiken in zinvolle situaties.
voordeel: leerlingen zijn met activiteiten bezig die ze zelf als zinvol ervaren
nadeel: thematisch werken kost veel tijd en het is lastig om greep te krijgen op hetgeen wat de leerlingen hebben geleerd.
taal bij alle vakken
“taal gebruik je voor het leren van nieuwe inhouden en voor het verkrijgen van nieuwe inzichten”
sterk gericht op interactie in de groep door te praten over bepaalde onderwerpen.
communicatief taalonderwijs
leerlingen leren om goed mondeling en schrijftelijk te communiceren. de aandacht gaat minder naar de correctheid van het taalgebruik.
voordeel: leerlingen kunnen gemotiveerd raken door de gekozen situaties
nadeel: de situaties kunnen gekunsteld worden.
whole language benadering
ipv in kleine stukjes wordt taal als geheel aangeboden. er wordt grote waarde gehecht aan wat leerlingen te vertellen hebben en hoe ze dat zowel mondeling als schriftelijk het best kunnen.
strategisch taalonderwijs
gebaseerd op de visie dat leerlingen voor het uitvoeren van communicatieve taken strategieën moeten leren beheersen.
voorbeeld: bij begrijpend lezen leren de kinderen strategieën om de hoofdgedachte uit een tekst te halen.
voordeel: leerlingen krijgen hierdoor grip op taal
nadeel: de leerkracht kan de procedures gemakkelijk rigide gebruiken, waardoor dit de leerlingen zal gaan vervelen.
taakgericht taalonderwijs
gaat uit van her idee dat leerlingen niet alleen een taal leren om er taken mee uit te voeren, maar dat ze taal leren juist ook door zulke taken uit te vieren.
de leerlingen worden geconfronteerd met dingen die ze eigenlijk nog niet kunnen, hier leren ze van.
interactief taalonderwijs
gaat ervan uit dat leerlingen taal het best leren in een krachtige omgeving waarbij rekening wordt gehouden met hun individuele verschillen en behoeften. hier staat betrokkenheid en activiteit centraal.
interactief taalonderwijs bestaat uit 3 manieren van leren: betekenisvol leren, sociaal leren en strategisch leren
communicatieve functie
hoe spreek je onbekenden aan
conceptualiserende functie
welke synoniemen zijn er voor een bepaald woord
expressieve functie
hoe maak je de tekst spannender
instructieve leersituaties
situaties waarbij leerlingen via directe instructie iets wordt geleerd en ze via oefeningen moeten inoefenen wat aan de orde kwam
constructieve leersituaties
wanneer de leerkracht ingaat op leervragen van leerlingen en heb via ankers taalactiviteiten laat uitvoeren.
receptief
betekenis geven aan klanken en tekens (ontvangend)
productief
Zelf klanken en tekens produceren: spreken of schrijven
ontluikende geletterdheid
0 tot 4 jaar. geleidelijk ontdekken dat er geschreven taal bestaat
beginnende geletterdheid
groep 1, 2 en 3: alfabetisch schrift en verband tussen gesproken en geschreven taal ontdekken
gevorderde geletterdheid
groep 4 t/m 8: leren steeds sneller woorden herkennen en lezen steeds gemakkelijker.
communicatieve functie van taal
contact onderhouden met anderen
conceptualiserende functie van taal
greep krijgen op hoe de wereld in elkaar zit
Expressieve functie van taal
Jezelf uitdrukken
het zakelijk aspect
De boodschap heeft altijd een bepaalde inhoud
Expressieve aspect
de boodschap vertelt iets persoonlijks over de persoonlijkheid van de zender
relationele aspect
de boodschap geeft aan hoe de zender de ontvanger ziet
appellerend aspect
de boodschap doet een appel op de ontvanger om zo invloed uit te oefenen
pragmatiek
de studie naar het gebruik van taal in communicatieve situaties
semantische aspect
taal gaat ergens over, heeft een betekenis en verwijst ergens naar een werkelijkheid
concrete woorden
woorden die je kan zien, horen, ruiken, proeven of voelen.
bijvoorbeeld: stoel
abstracte woorden
woorden die je niet kan zien, proeven, ruiken of voelen.
bijvoorbeeld: haat
denotatie
de formele betekenis van een woord
connotatie
persoonlijke gevoelswaarde of bijbetekenis die iemand heeft bij een woord.
polysemie
hetzelfde woord heeft in verschillende contexten een andere betekenis.
homoniemen
woorden die dezelfde klank hebben en dezelfde schriftelijke weergave, maar een hele andere betekenis.
bijvoorbeeld: Vorst
antoniemen
woorden die elkaars tegengestelde zijn
Hyperoniem
een koepelwoord dat een verzameling woorden aanduidt.
bijvoorbeeld: meubels
hyponiem
woord dat onderdeel is van een verzameling.
dus hyperoniem: meubels
hyponiem: stoel, tafel, bank
foneem
klank
grafeem
schriftelijke taal
fonologie
spraakklanken
morfologie
vormleer van woorden (woordsoorten, samenstellingen, afleidingen en uitgangen)
syntaxis
zinsbouw
tekstlinguistiek
opbouw en taalgebruik
orthografie
lettertekens die klanken weergeven in schrift
